Skypen is een bekend begrip geworden voor het videobellen via de computer, maar er zijn veel meer diensten die gelijksoortige oplossingen aanbieden. In dit artikel lees je alles over videobellen, VoIP en hoe je goedkoop met je smartphone naar familie en vrienden in het buitenland kunt bellen.

Tip 01: Skype

Skype werd in 2003 opgericht door de bedenkers van Kazaa, de eerste dienst waarmee men grootschalig mp3-bestanden via het internet kon downloaden. De techniek waarmee dit gebeurde heet p2p en staat voor peer-to-peer. Simpel gezegd houdt een p2p-netwerk in dat meerdere computers als gelijkwaardige deelnemers op een netwerk zijn aangemeld. Skype begon ook als p2p-dienst, maar sinds de overname door Microsoft in 2011 schakelt de dienst langzaam maar zeker over naar een ander protocol.

Om via Skype een bel- of videobelverbinding te maken, moeten beide partijen aangemeld zijn bij de dienst. Sinds een aantal jaren is het ook mogelijk om via je smartphone of tablet een Skype-verbinding te maken. Je hebt hiervoor de officiële Skype-app nodig, deze is beschikbaar voor de iPhone, iPad, Android- en Windows Phone-apparaten. Ook voor de besturingssystemen van Nokia en Blackberry zijn apps verkrijgbaar.

©PXimport

Tip 01 Skype is nog altijd de onbetwiste marktleider.

Tip 02: VoIP

Als je via je internetverbinding een gesprek hebt via Skype of een vergelijkbare dienst, spreek je over VoIP, oftewel Voice over IP. In plaats van de telefoonlijn gebruik je je internetverbinding om gesprekken met anderen te houden. In het geval van Skype zijn dit hoofdzakelijk gesprekken met video, maar er zijn ook diensten die alleen audio-gesprekken aanbieden. De telefonieproviders zijn uiteraard niet blij met deze diensten omdat ze vele miljoenen euro's mislopen door VoIP. Dit is dan ook de reden dat sommige providers het gebruik van VoIP-diensten op je smartphone verbieden.

Dit geldt alleen voor de mobiele dataverbinding die je hebt afgesloten bij een telefoonaanbieder, ook wel bekend als je 3G-, 4G- of LTE-databundel. Sommige providers gaan daar zelfs zo ver in dat ze de communicatiepoorten van Skype blokkeren, zodat je met je mobiele databundel geen verbinding met bijvoorbeeld Skype kunt krijgen. Vodafone heeft in zijn algemene voorwaarden staan dat je met een mobiel abonnement waar een standaard internetpakket in zit, geen gebruik mag maken van VoIP-diensten. De meeste providers bieden echter wel pakketten aan waarmee je dit wel mag doen.

©PXimport

Tip 02 In de dienstvoorwaarden van Vodafone worden voorwaarden aan het gebruik van VoIP-diensten gesteld.

Tip 03: Videobellen

Om te kunnen videobellen hebben beide partijen dezelfde software nodig. In het geval van Skype download je de pc-versie hier, mobiele versies vind je in de app-winkel op je smartphone of tablet. Naast het programma heb je ook een account nodig. Je krijgt nu een unieke gebruikersnaam waarop mensen jou kunnen vinden. Op de website van Skype klik je hiervoor op de knop Aanmelden. Een account kost in de meeste gevallen niks, ook niet bij Skype. Je hoeft geen telefoonnummer in te vullen en ook adresgegevens zijn niet noodzakelijk.

Vanuit het programma voeg je nu contactpersonen toe, de meeste diensten bieden je de optie om je contactenlijst op je pc te raadplegen en op basis van mailadressen te kijken of er al contacten zijn met bijvoorbeeld een Skype-account. Sommige diensten kunnen zelfs je Facebook-account of je Google-contacten scannen op gebruikers. In de meeste gevallen heb je een een-op-een-gesprek met een ander contactpersoon, maar met sommige diensten kun je ook gesprekken met meerdere personen tegelijkertijd aangaan. Dit heet bij de meeste diensten een groepsgesprek of bij de Amerikaanse diensten een 'group video call'. Als je met een dienst kunt videobellen, kun je ook gesprekken voeren zonder beeld. In de meeste gevallen kun je dit vanuit het gespreksvenster direct wijzigen, bijvoorbeeld als de internetverbinding te slecht is voor een videogesprek.

©PXimport

Tip 03 Bij elke dienst zie je zowel jezelf als je contactpersoon in beeld.

Chatten

Naast bellen en videobellen kun je met de meeste diensten ook chatten met contacten. Het voordeel van een geïntegreerde chatfunctie in een videobel-programma is dat je tijdens een gesprek makkelijk een internetadres kunt delen via een chatvenster. Ook kun je foto's en video's meestal via de chatfunctie versturen. Chats zijn altijd terug te vinden in het programma, handig als je na een paar maanden wilt weten wat een contactpersoon nou precies heeft gezegd. Uiteraard kun je de chat-geschiedenis ook wissen, mocht je dit willen.

Er zijn talloze apps voor mobiele apparaten verkrijgbaar waarmee je gratis via je internetverbinding kunt chatten, het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk WhatsApp. Met veel chatdiensten kun je met meerdere mensen tegelijkertijd chatten en bestanden, foto's en video's sturen.

Tip 04: Beltegoed

Met sommige diensten is het mogelijk om gewone telefoonnummers bellen vanaf je pc. Hiervoor moet je beltegoed kopen bij de dienst. Dit is een heel goedkope manier om vrienden en familie in het buitenland te bellen, de tarieven liggen namelijk veel lager. Dit werkt als volgt: met je VoIP-programma bel je via het internet naar een server in het land waar je naartoe wilt bellen. Van daaruit wordt het gesprek doorgestuurd naar een telefoonnummer, vast of mobiel. De verbinding van Nederland naar bijvoorbeeld Australië gaat via je internetverbinding en kost de VoIP-dienst dus geen geld, het gesprek van de server naar het nummer kan via lokaal tarief en daarom is zo'n constructie voor de klant veel goedkoper dan via een telefoonmaatschappij naar het buitenland te bellen.

Bij Skype heet dit beltegoed Skypetegoed, je voegt via je creditcard of PayPal tien of twintig euro aan je account toe. Een gesprek naar Australië kost je 2 cent per minuut naar een vast nummer of 5,6 cent per minuut voor een mobiel nummer. Bij Skype betaal je ook eenmalig een starttarief van 6,6 cent. Veel diensten bieden ook een abonnement aan voor het bellen naar buitenlandse nummers. Soms bieden de mobiele apps van een dienst je ook de mogelijkheid om goedkoop naar buitenlandse nummers te bellen op deze manier.

©PXimport

Tip 04 Met beltegoed kun je voor een paar euro bellen met vaste en mobiele nummers in het buitenland.

Tip 05: Alternatieven

Tot nu toe hebben we Skype meestal als voorbeeld genoemd, maar er zijn nog meer diensten die VoIP aanbieden. De laatste tijd hapert de verbinding van Skype vaak, is de (beeld)kwaliteit slecht of komt er helemaal geen verbinding tot stand. Het is dus goed om eens naar de andere spelers in de markt te kijken. In de volgende tips behandelen we vijf alternatieven met hun voor- en nadelen.

©PXimport

Tip 05 De verbinding van Skype is lang niet altijd stabiel.

Tip 06: Viber

Viber is een dienst die furore heeft gemaakt als VoIP-app op de iPhone. Inmiddels is de app ook voor Android- en Windows Phone-toestellen beschikbaar en kun je voor je Windows of OS X een desktop-app downloaden. Videobellen is alleen mogelijk met de app voor je computer en dus niet op de smartphone. Deze dienst is bovendien nog in de bèta-fase. Het beeld is niet zo goed als dat van Skype en over het algemeen doet de desktop-app nog een beetje onder voor de mobiele app. De mobiele app is namelijk erg goed en als je contact op zijn of haar smartphone ook de Viber-app heeft geïnstalleerd, kun je gratis met elkaar bellen. Het grote voordeel van Viber is dat de app enorm goed in het besturingssysteem is geïntegreerd en het bij een gesprek niet voelt alsof je via een aparte dienst aan het bellen bent.

Gesprekken zijn vrijwel altijd vrij van storingen en verbindingen worden zelden verbroken. Wil je Viber kunnen gebruiken, dan moet je na installatie je Viber-account aan je telefoonnummer koppelen, zonder deze koppeling werkt Viber niet. Wil je kunnen bellen met mensen zonder Viber-account, dan kun je Viber Out-krediet kopen. Hiermee bel je voor gunstige prijzen naar vaste en mobiele nummers. De tarieven zijn daarbij lager dan die van Skype. Viber is geschikt voor mensen die ongecompliceerd en goedkoop naar anderen willen bellen met hun smartphone, maar niet per se belang hechten aan een videoverbinding.

©PXimport

Tip 06 Viber is gekoppeld aan je telefoonnummer.

Tip 07: FaceTime

Heb je een iPhone, dan kun je via je wifi-verbinding of mobiele databundel gratis met andere iPhone-gebruikers bellen via FaceTime. Omdat je iPhone je telefoonnummer en contactpersonen kent, zie je bij een contact automatisch of deze persoon via FaceTime te bellen is. Tik op Telefoon en kies een contact uit. Onder de telefoonnummers zie je of een contact via FaceTime te bereiken is. Tik op het telefoon-icoontje voor een normaal audiogesprek of tik op het camera-icoontje voor een videogesprek. Verbinding leggen met een andere iPhone of iPad gaat erg snel en de verbinding is in de meeste gevallen erg goed. Meer dan bellen of videobellen kun je echter niet, maar chatten kun je natuurlijk met de Berichten-app op je iPhone.

Omdat FaceTime standaard op je iPhone staat, is de integratie met je adresboek perfect. FaceTime is ook voor de Mac verkrijgbaar, hiervoor betaal je 0,89 cent in de Mac App Store. FaceTime is alleen voor iPhone en iPad-gebruikers beschikbaar en hiervoor hoef je niks extra's te installeren. De dienst is verder erg simpel en je kunt met de app niet chatten of een groepsgesprek voeren.

©PXimport

Tip 07 FaceTime is perfect geïntegreerd in je iPhone.

Tip 08: Hangouts

Google levert een interessante videobel- en chatdienst met Hangouts. De dienst is geheel gericht op groepsgesprekken en werkt iets anders dan bijvoorbeeld Skype. Je start een gesprek, een Hangout, en voegt door middel van emailuitnodigingen mensen toe aan deze groep. Bekende personen en bedrijven organiseren ook af en toe Hangouts waarbij ze vragen van anderen beantwoorden of een nieuw product bespreken. Deze Hangouts zijn openbaar en daarbij kun je aanwezig zijn als je je op een afgesproken tijdstip bij de Hangout aanmeldt. Chatten en bestanden versturen is ook mogelijk en verder heeft de dienst een paar leuke en grappige functies aan boord.

Klik op Google Effects en zet bijvoorbeeld een hoedje op je hoofd dat meebeweegt met de beweging van je hoofd. Ook kun je samenwerken aan documenten of met je contacten een spelletjes spelen als je op Apps klikt. Je kunt met Google ook bellen met normale telefoonnummers via Google Voice, maar dit is niet direct vanuit Hangouts mogelijk. Voor meer informatie over Google Voice en de beltarieven kijk je hier. Google Hangouts is geschikt voor mensen die vaak groepsgesprekken voeren. De dienst is bovendien beschikbaar voor veel verschillende besturingssystemen.

©PXimport

Tip 08 Bij Hangouts voeg je mensen aan je conversatie toe.

Tip 09: ooVoo

De dienst ooVoo is een andere allrounder. De software is voor zowel Windows als OS X beschikbaar en ook de mobiele systemen iOS en Android worden ondersteund. Waar ooVoo reclame voor maakt, is de groepsgesprekken-functionaliteit. Twaalf mensen kunnen tegelijkertijd een groepsgesprek met video aangaan en dit is zelfs mogelijk in de mobiele versie van de dienst. Zorg wel dat je dit doet via een wifi-verbinding, via een 3G- of 4G-verbinding heb je kans op verbindingsproblemen.

Net als Viber en Skype biedt ooVoo je ook de mogelijkheid om normale telefoonnummers te bellen, de prijzen zijn vergelijkbaar met die van Skype. Een nadeel is dat je bij de mobiele apps af en toe irritante reclame in beeld hebt, maar dit kun je opheffen door de reclamevrije app voor 0,89 euro per jaar aan te schaffen. ooVoo kan een goede optie zijn als je met Skype af en toe verbindingsproblemen hebt of als je graag met veel vrienden tegelijkertijd wilt videobellen vanaf je pc, smartphone of tablet.

©PXimport

Tip 09 ooVoo is een goede dienst, maar koop wel de reclamevrije optie voor 0,89 euro per jaar.

Tip 10: Facebook

Veel van je contactpersonen hebben waarschijnlijk een Facebook-account, dus de kans is groot dat je via de interne chatfunctie al dagelijks gesprekken voert. Op je smartphone kon je tot een tijdje geleden gewoon met de mobiele app van Facebook chatten, maar sinds het bedrijf zijn speciale app Facebook Messenger promoot, heeft de dienst de chatfunctie uit zijn mobiele app gesloopt. Facebook (Messenger) wordt vaak in één adem genoemd met privacy-schending. De apps vragen inderdaad zeer veel rechten op je mobiele apparaat, maar als je goed kijkt zie je dat het niet veel verschilt met wat een app als Hangouts nodig heeft.

Via Facebook op je computer (in je browser) kun je chatten, en ook een videoverbinding met een contactpersoon is mogelijk. Dit is echter niet zo makkelijk als bij de concurrentie. Klik in een chatvenster op het video-icoontje en een apart venster wordt geopend. Facebook vraagt of je een Java-applicatie wilt installeren. Doorloop de installatie en je kunt een videoverbinding met een contactpersoon maken. De beeld- en geluidskwaliteit is echter stukken slechter dan bij andere diensten. Facebook Video Chat is leuk als extra toevoeging in de browserversie van Facebook, maar kan een aparte dienst niet vervangen als het gaat om een stabiele verbinding.

©PXimport

Tip 10 Om te kunnen videobellen met Facebook moet je een Java-applicatie installeren.

Skype-tweaks

Ben je tevreden met Skype en wil je het maximale uit de dienst halen, lees dan de volgende tips goed door.

Caller ID instellen

Als je een normaal telefoonnummer belt via Skype, dan ziet je contactpersoon niet jouw normale telefoonnummer. Je kunt dit veranderen door je Caller ID in te stellen. Hiervoor ga je naar www.skype.com en log je in met je accountgegevens door op Aanmelden te klikken. Kies onder Functies beheren de optie Nummerweergave en kies onder Land/regio voor Nederland. Geef je mobiele nummer aan onder Telefoonnummer en klik op Nummer verifiëren. De code die naar je telefoon wordt gestuurd, geef je in op het volgende scherm.

Doorschakelen

Je kunt Skype doorschakelen naar je vaste of mobiele telefoonnummer. Hiervoor berekent Skype wel geld, dit zijn dezelfde tarieven als wanneer je zelf belt met Skypetegoed. In de Skype-applicatie kies je voor Voorkeuren / Gesprekken en selecteer je achter Inkomende oproepen voor Stuur oproepen door. Klik op Stel doorsturen in en geef een telefoonnummer in. Erboven kun je kiezen hoelang het duurt voordat Skype een onbeantwoord gesprek doorstuurt naar een ander nummer.

Video-voicemail

Als je iemand via Skype niet kunt bereiken, heb je de mogelijkheid om diegene een video-voicemail te laten zien. Klik hiervoor op de optie Stuur videobericht. Je kunt iemand ook sowieso een videobericht sturen. Klik met je rechtermuisknop op een contactnaam en kies voor Stuur videobericht. Videoberichten kunnen maximaal drie minuten duren.

Scherm delen

Tijdens een gesprek kun je je scherm delen met je gesprekspartner. Dit is bijvoorbeeld handig als je iemand wilt helpen met een computerprobleem. Klik op Conversaties / Deel scherm. Je contactpersoon ziet nu jouw scherm op zijn of haar beeldscherm. Overigens blijf jij de enige die jouw computer kunt besturen.

©PXimport

Geef je Caller ID op zodat mensen op hun normale telefoon kunnen zien dat jij belt.

Je stem gebruiken om supersnel te typen wordt steeds makkelijker en veelzijdiger! De dicteerfunctie in Microsoft Word is zowel beschikbaar in de desktop-, web- als mobiele versie. Bovendien kan deze toepassing een audio-opname transcriberen en samenvatten.

Microsoft Word luistert naar je. Letterlijk. Het programma kan de tekst die je uitspreekt direct uitschrijven. Ook kan het een opname van een monoloog of zelfs een gesprek tussen verschillende mensen uitwerken. De spraakherkenning maakt deel uit van Microsoft 365 voor Windows en macOS. Het werkt ook op Microsoft Word online en in de mobiele Word-app voor Android en voor de iPad en iPhone.

Start met dicteren

Start Microsoft Word en open een nieuw leeg document. In het tabblad Start in de groep Spraak klik je op Dicteren. Als je deze knop ingedrukt houdt, heb je de keuze tussen Dicteren en Transcriberen. Op die tweede optie komen we dadelijk terug. Nadat je Dicteren hebt geselecteerd, verschijnt er een werkbalkje waarin een pictogram van een microfoon staat. Klik op deze knop en begin met praten.

Belangrijk: spreek ook alle leestekens uit die je wilt toevoegen. Klik opnieuw op het pictogram van de microfoon als je klaar bent met dicteren. Het is tijdens het inspreken mogelijk om via het toetsenbord tekst te corrigeren of gewoon iets extra bij te typen. Dan moet je natuurlijk even zwijgen en als je klaar bent, plaats je de cursor op de plek waar je verder wilt gaan met dicteren.

Wanneer de microfoonknop blauw is, weet je dat de opname loopt.

Instellingen regelen

In het werkbalkje staat een tandwieltje waarmee je de instellingen van de dicteerfunctie regelt. Bovenaan selecteer je de Gesproken taal. De functie is standaard ingesteld in het Nederlands. Daaronder kies je de microfoon die je aanspreekt. In dit voorbeeld werken we bijvoorbeeld met een laptop, waarop we een externe microfoon hebben aangesloten. Wij hebben er in de instellingen voor gezorgd dat Word onze woorden via een goede externe microfoon opvangt en niet via de interne microfoon van de laptop.

Daaronder kun je de Automatische interpunctie inschakelen. Met automatische interpunctie hoef je de leestekens als punt en komma in principe niet uit te spreken. De interpunctie wordt dan bepaald door de pauzes tijdens het dicteren. De onderste functie, Gevoelige woordgroepen filteren, gebruik je om grof taalgebruik te censureren. Wanneer de spraakherkenning een grof woord waarneemt, wordt de gemaskeerde versie getypt. Als je bijvoorbeeld het F-woord uitspreekt, typt Word ****. Ook deze optie staat standaard ingeschakeld.

Let erop dat de juiste microfoon is ingesteld.

Interpunctie

Zelfs als je de Automatische interpunctie hebt ingeschakeld, kun je voor de duidelijkheid toch nog de leestekens uitspreken. Word begrijpt dat en plaatst deze niet dubbel. Bij het inspreken van leestekens moet je ervoor zorgen dat ze op een manier worden uitgesproken die past bij hoe de dicteerfunctie ze verwerkt. Als je bijvoorbeeld zegt: “Nu moet je een komma plaatsen”, dan schrijft de dicteerfunctie deze woorden letterlijk uit in plaats van dat er daadwerkelijk een komma wordt ingevoegd.

De dicteerfunctie begrijpt daarnaast diverse opdrachten, zoals nieuwe regel, nieuwe alinea, euroteken, apostrof s, enkel aanhalingsteken, afbreekstreepje, vierkante haak openen, vierkante haak sluiten, aanhalingsteken open en aanhalingsteken sluiten. Tekst opmaken in vet of cursief en woorden verwijderen lukten bij ons met de dicteerfunctie niet. Dat moesten we handmatig doen. Na het inspreken kun je de tekst ter controle nog even laten voorlezen door Word. Gebruik de toetscombinatie Ctrl+A om alles te selecteren. Daarna ga je naar het tabblad Controleren en je klikt op de knop Voorlezen.

De dicteerfunctie begrijpt ook speciale tekens.

Opname voor transcriptie

Microsoft Word kan ook opnamen transcriberen. Transcriberen is alles wat wordt uitgesproken omzetten in tekst. Je kunt hiervoor een live-opname maken of een bestaand audiobestand importeren. Windows heeft voor het opnemen een uitstekende tool in het systeem zitten. In Windows 10 heet deze toepassing Voicerecorder, in Windows 11 heet de nieuwe versie Geluidsrecorder.

Plug een microfoon in en open de app. In de linkerbenedenhoek controleer je of Geluidsrecorder de juiste microfoon gebruikt. Vervolgens start je de opname met de rode knop onderaan of door de toetscombinatie Ctrl+R (met de R van record) in te drukken. Om de opname te pauzeren, gebruik je de Pauzeknop of druk je op Alt+P. Herhaal dit om de opname verder te zetten. Ben je klaar, dan druk je op de Stop-knop, of druk op Enter of Escape.

In de nieuwe versie van Geluidsrecorder wordt het geluid met een diagram weergegeven.

Benoemen en lokaliseren

In de linkerkolom van de app lees je de namen van de opname. Iedere opname krijgt standaard de naam Aan het opnemen gevolgd door de datum en tijd. Ook zie je hoelang de opname duurt. Geef het bestand dat je dadelijk wilt transcriberen een eigen naam door met de rechtermuisknop in de linkerkolom op het bestand te klikken. Selecteer vervolgens de opdracht Naam wijzigen. Typ een nieuwe naam en bevestig.

Alle opnamen worden samen opgeslagen. Klik met de rechtermuisknop op het geluidsbestand dat je nodig hebt en selecteer in het contextmenu de opdracht Weergeven in map. Windows Verkenner opent de juiste map. Eventueel kun je het bestand hier kopiëren om het bijvoorbeeld tijdelijk op je bureaublad te plaatsen.

Via de rechtermuisknop open je de locatie waar het geluidsbestand staat.

Transcriptie starten

Terug naar Microsoft Word waar je de opdracht Transcriberen onder de knop Dicteren terugvindt. Deze functie zit in de Windows-versie van Microsoft Word, maar niet in de macOS-variant. Wat die laatste betreft, geen nood. De Apple-club die deze functie toch wil gebruiken, kan net zo goed een beroep doen op de webversie van Word die minstens even goed werkt. Ga naar https://office.com en klik op de knop Aanmelden. Typ het e-mailadres en wachtwoord van je Microsoft-account en klik op Aanmelden.

Klik nu links op het Word-pictogram, open een nieuw leeg document en daarna vind je ook hier in het tabblad Start de knop Dicteren / Transcriberen. Het maakt niet uit of je de online- of desktop-versie gebruikt. Door op de knop Transcriberen te klikken, opent aan de rechterkant een zijbalk waar je eerst de taal selecteert voor de transcriptie. In het keuzemenu vind je de lijst van alle talen waaronder het Nederlands. Deze lijst is alfabetisch gerangschikt, maar Nederlands staat hier net onder Deens. Waarschijnlijk is dit een overblijfsel van de alfabetische rangschikking op basis van de term ‘Dutch’.

Selecteer de taal om het audiobestand te interpreteren en start de opname.

Live-opname starten

Wil je rechtstreeks gesproken tekst transcriberen? Klik dan op de blauwe knop Opname starten. Hiermee opent rechts het deelvenster Transcribe. Laat het deelvenster open tijdens de opname. Je ziet in het midden een blauwe microfoonknop. Als je daarop klikt, kun je de opname pauzeren. Klik er opnieuw op om door te gaan. Je kunt zo vaak starten en stoppen als je zelf wilt. Ondertussen loopt een teller die aangeeft hoelang de opname bezig is.

In tegenstelling tot bij de dicteerfunctie wordt tekst die je uitspreekt nog niet automatisch in het geopende Word-document toegevoegd. Alle geluidsopnamen die je op deze manier maakt, worden opgeslagen als wav-bestanden in de cloud in de map Onedrive / Documenten / Geluidsopnamen. Ben je klaar, dan gebruik je de knop Nu opslaan en een transcriptie maken. Zodra het bestand is geüpload, gaat Word aan de slag met het converteren van de gesproken tekst naar geschreven woorden. Voor langere opnamen kan het transcriberen echt even duren.

Tijdens de opname loopt een teller die de duur aangeeft.

Transcriptie invoegen

Het resultaat krijg je te zien in de rechterbalk. Bovenaan staan de besturingsknoppen om de audio te beluisteren. Daaronder lees je de transcriptie. Is de tekst door dezelfde persoon ingesproken, dan lees je naast iedere tijdstempel Spreker 1.

Het transcript wordt opgeslagen en je kunt dit deelvenster sluiten en later teruggaan. Om de transcriptie in het Word-document in te sluiten klik je op de knop Toevoegen aan het document. Daarmee verschijnt er een keuzemenu met vier opties: Alleen tekst, Met sprekers, Met tijdcodes en Met tijdscodes en sprekers. Geef aan wat je nodig hebt. In het Word-bestand staat bovenaan een link naar het wav-bestand met de opname en daaronder komt de uitgeschreven versie. Helemaal rechts onderaan in de zijbalk staat de knop om een Nieuwe transcriptie te starten.

Er zijn vier manieren om de transcriptie in de Word-tekst toe te voegen.

Opname inladen

De functie werkt ook met audio-opnamen die je vooraf hebt gemaakt met Windows Geluidsrecorder zoals we eerder hebben uitgelegd. Op die manier maak je rustig de opname om die achteraf thuis te verwerken. Nadat je in het tabblad Start de opdracht Dicteren / Transcriberen hebt gekozen, selecteer je eerst weer de taal en daarna gebruik je de knop Audio uploaden.

Voor de gelegenheid hebben we een dialoog opgenomen tussen twee personen. Opnieuw verschijnt het geluidsbestand bovenaan en de transcriptie in de zijbalk. Deze keer zie je duidelijk wat Spreker 1 heeft gezegd en hoe Spreker 2 heeft gereageerd. Om duidelijker te maken wie wat gezegd heeft, ga je met de muisaanwijzer over Spreker 1 en gebruik je het potloodje dat verschijnt. Op die manier wijzig je ‘Spreker 1’ bijvoorbeeld in de naam van deze persoon. Vink daarbij de optie Alles wijzigen Spreker 1 aan, zodat de aanpassing in de volledige transcriptie wordt uitgevoerd. Wanneer je met de muisaanwijzer over zo’n stukje tekst gaat, zie je niet alleen het potloodje, maar ook een plusteken. Door daarop te klikken voeg je dit stukje tekst toe aan het document zonder de link naar het audiofragment. Doorloop de tekst in de rechterbalk. Zitten er nog fouten in de tekst, dan kun je die daar corrigeren voordat je de inhoud toevoegt aan het openstaande Word-document.

Het is mogelijk om de aanduiding ‘Spreker 1’ en ‘Spreker 2’ te vervangen door namen of persoonsaanduidingen.

Transcriptie samenvatten

Heb je op deze manier een transcriptie gemaakt van een vergadering, dan kan dit behoorlijk uit de klauwen lopen. Om de tekst samen te vatten, zodat de lezer van dit verslag niet alles woordelijk moet verwerken, kun je een beroep doen op de AI van Copilot. Klik in het tabblad Start op de knop Copilot en voer een prompt in. Een prompt is een geschreven opdracht. Geef bijvoorbeeld als prompt: Dit document samenvatten. Klik op Enter en laat AI het werk doen.

Je kunt altijd Copilot inschakelen om een transcriptieverslag te laten samenvatten.

Wat hebben organisaties als KRO-NCRV, NS, Bits of Freedom en Oxfam Novib met elkaar gemeen? Dat ze niet langer actief zijn op het socialmediaplatform X. Waarom willen ze dat niet meer? Wat speelt er bij X? Welke alternatieven zijn er?

Sinds juli 2023 voegden veel media maandenlang ‘Twitter’ toe achter elke vermelding van X. Velen moesten namelijk nog wennen aan de nieuwe naam. Elon Musk, die Twitter in oktober 2022 voor 44 miljard dollar kocht, vond dat X beter paste bij zijn visie om het microblogging-platform om te vormen tot een allesomvattend digitaal ecosysteem, vergelijkbaar met WeChat in China. Musk lijkt trouwens een opvallende affiniteit te hebben met de letter X, wat ook zichtbaar is in projecten als SpaceX, Tesla Model X en xAI. Veel gebruikers waren niet gerust op deze overname, en niet geheel onterecht, want Musk heeft inmiddels ingrijpende veranderingen doorgevoerd.

X: aanpassingen

Kort na de overname herstelde Musk eerder geschorste accounts, waaronder die van controversiële figuren als Donald Trump, Andrew Tate en Kanye West. Het platform stopte bovendien met het handhaven van het beleid tegen desinformatie rond Covid-19. En waar vroeger een gratis verificatiesysteem was, waarbij Twitter invloedrijke personen en organisaties een blauw vinkje gaf, is dat nu puur commercieel: wie betaalt, krijgt een vinkje. Het staat niet langer voor authenticiteit, maar toont enkel aan dat een gebruiker betaalt voor X Premium en zo extra functionaliteit en zichtbaarheid krijgt.

Daarnaast introduceerde X de For You-feed, een sectie met aanbevelingen op basis van gebruikersvoorkeuren en -gedrag, maar ook beïnvloed door strategische beleidsbeslissingen. Dit gebeurt via een AI-gestuurd algoritme, waarvan slechts delen openbaar zijn gemaakt, wat vragen oproept over transparantie en mogelijke bias.

Het moderatiebeleid veranderde eveneens. Tweets die de richtlijnen schenden, worden niet meer verwijderd, maar zijn enkel minder zichtbaar (‘Freedom of Speech, Not Reach’). Daarnaast is er een verschuiving naar gemeenschapsgestuurde moderatie (‘Community Notes’), waardoor factchecking minder centraal en vaak trager verloopt.

De algoritmen van X roepen bij velen vragen op over de transparantie en mogelijke bias.

Fediverse

Musk zelf noemt deze aanpassingen democratischer, maar voor veel gebruikers hebben deze aanpassingen geleid tot een meer toxische inhoud. Daarbij worden specifieke groepen kritisch bekeken en beoordeeld, onder wie liberalen en de LGBTQ+-gemeenschap.

De cijfers lopen uiteen, maar de meeste bronnen zijn het er wel over eens dat heel wat gebruikers en organisaties het platform hebben verlaten sinds de overname door Musk.

Twee jaar geleden leek er maar één echt alternatief te zijn: Fediverse, dat gebruikers meer controle gaf over hun data en de moderatie.

Fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’ en kun je zien als een netwerk van onderling verbonden platformen en servers, die onafhankelijk worden beheerd door organisaties of individuen. Bij traditionele socialmediaplatforms ben je afhankelijk van één centrale organisatie. Daardoor kun je met bijvoorbeeld een Instagram-account niet zomaar gebruikers van X bereiken. De gemeenschappelijke protocollen binnen het Fediverse, zoals het populaire ActivityPub, maken onderlinge communicatie juist wel mogelijk. Je kunt dus een account aanmaken op een server en vervolgens communiceren en gegevens uitwisselen met gebruikers op andere platformen. Binnen het Fediverse beweeg je dus vrijelijk tussen verschillende servers en platformen.

Het Fediverse-netwerk bevat talrijke platformen, waarvan de meeste door het ActivityPub-protocol zijn verbonden (afbeelding: Per Axbom, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons).

Mastodon

Mastodon was – en is nog steeds – het populairste Fediverse-platform, maar dat bleek helaas niet geschikt voor het grote publiek. Veel (mainstream) gebruikers vonden het namelijk verwarrend dat ze zelf een server moesten kiezen bij registratie. Ook de interface en gebruikerservaring waren minder gestroomlijnd dan bij Twitter/X. Door de decentrale structuur werkten sommige servers ook traag of werden ze slecht beheerd.

Daarnaast bood Mastodon slechts beperkte ondersteuning voor video en live-updates en ontbraken universeel doorzoekbare inhoud en trending topics, waardoor populaire discussies moeilijker te volgen waren. Bekende personen waren er ook nauwelijks actief, en veel gebruikers hadden moeite om hun sociale netwerk opnieuw op te bouwen. Eind 2023 bereikte Mastodon een piek in regelmatige bezoekers, maar de groei vlakte al snel af.

De interface van Mastodon, met vertrouwde ingrediënten als tijdlijn, meldingen en favorieten.

Threads

Mastodon behoudt weliswaar een niche bij privacybewuste en opensource-enthousiastelingen, maar bleek dus te ingewikkeld en gefragmenteerd voor de doorsneegebruiker. Vanaf eind 2023 zochten velen daarom hun toevlucht tot traditionelere sociale netwerken als LinkedIn, Instagram en vooral Threads.

Dit laatste platform werd medio 2023 door Meta (Mark Zuckerberg) gelanceerd als reactie op de groeiende kritiek op Twitter/X. Het is direct gekoppeld aan Instagram, waardoor gebruikers hun bestaande account kunnen gebruiken.

De interactiemogelijkheden binnen Threads lijken sterk op die van X, met opties als liken, citeren, posten en reageren. Ook doet het veel denken aan het oude Twitter: je volgt zelf mensen of vertrouwt op het algoritme. Volgens veel gebruikers is dit algoritme vooral ontworpen om politieke discussies en nieuwsverwijzingen te mijden. Al kun je zelf wel bepaalde mensen volgen. Het platform toont daarnaast vaak berichten die reacties willen uitlokken (‘engagement bait’). Op dit platform vind je veel beroemdheden en influencers, en de meeste content is vrij luchtig.

Threads werkt trouwens ook aan ondersteuning voor het ActivityPub-Fediverse, wat de dienst compatibel maakt met onder meer Mastodon.

Ook bij Threads kun je zelf bepalen wie je wilt volgen.

Bluesky

Hoewel Threads momenteel veel meer maandelijkse gebruikers heeft (circa 275 miljoen), trekt ook het microblogging-platform Bluesky tegenwoordig een groeiend aantal voormalige X-gebruikers aan (circa 30 miljoen). Ter vergelijking: X zou nu nog zo’n 500 miljoen maandelijkse gebruikers tellen, terwijl Mastodon er ongeveer 15 miljoen heeft.

Bluesky wordt gerund door Bluesky Social. Het werd begin 2023 officieel gelanceerd, maar ontstond al in 2021, opgericht door Jack Dorsey, medeoprichter van Twitter.

Net als Mastodon is Bluesky een gedistribueerd netwerk, maar het is wel gebruiksvriendelijker, mede dankzij het modernere, open protocol AT (Authenticated Transfer). Het platform streeft naar transparantie en wil ook gebruikers zelf hun eigen algoritme laten maken en verfijnen.

Er zijn nog geen advertenties en de tijdlijn toont berichten in chronologische volgorde, zonder verborgen algoritme. In principe kun je ook zelf een server kiezen, al is dat in de praktijk nagenoeg altijd hostingprovider bsky.social. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een eigen server hosten (PDS, personal data server).

Bluesky wordt momenteel vooral bevolkt door Amerikaanse gebruikers, en het valt nog af te wachten in welke mate ook het aantal actieve Nederlandse en Vlaamse gebruikers zal toenemen. In het vervolg van dit artikel maken we grondiger kennis met Bluesky, waarbij we vooral focussen op hoe je volgaccounts en berichtgeving meer naar eigen hand kunt zetten, met onder meer migratie, startpakketten, lijsten, feeds en ook extra diensten.

Meer dan Threads verwelkomt Bluesky ook politieke discussies.

Account

Je kunt Bluesky gebruiken via je browser of de app, beschikbaar in de officiële appstores van Android en Apple. Na installatie kies je de interface-taal (waaronder Nederlands) en registreer je je met een e-mailadres, wachtwoord, geboortedatum en ‘gebruikershandle’. Vervolgens upload je een profielafbeelding of kies je een avatar, en na het aanduiden van je interesse(s) kun je direct aan de slag. Je moet nog wel even een verificatiecode invullen die je via e-mail krijgt.

Bluesky: na een snelle registratie ben je er klaar voor.

Ontdekken en volgen

Wanneer je de startpagina opent, zie je twee secties: Discover en Following. In Discover verschijnen direct berichten, gebaseerd op de interesses die je bij registratie hebt opgegeven. Je ziet hier ook trending topics en populaire posts binnen de gemeenschap. Je kunt deze feed personaliseren via aangepaste feeds, door er zelf een te creëren of een passend algoritme te kiezen.

In de sectie Following zie je berichten van accounts die je volgt. Aanvankelijk is deze leeg, behalve het Bluesky-account. Om iemand te volgen, houd je de muis boven de post header (met accountnaam, tijdstip en berichttitel) en klik je op +Volgen. Dit verandert in Volgend; klik hierop als je het account niet langer wilt volgen. Berichten van gevolgde accounts verschijnen vervolgens in de sectie Following.

Het vergt slechtsr een muisklik om iemand te (ont)volgen.

Zoeken en migreren

Er zijn verschillende manieren om snel extra accounts aan je volglijst toe te voegen. Open de rubriek Zoeken (tik in de mobiele app op het pictogram met drie streepjes) en vul in de zoekbalk een onderwerp in, zoals Artificial intelligence. Selecteer een geschikt account en klik op +Volgen.

Wil je accounts van Twitter/X ook op Bluesky volgen, dan gaat dit het snelst met de browserextensie Sky Follower Bridge, beschikbaar in de officiële Chrome- en Firefox-webstores. Na installatie start je de extensie en meld je je aan met je Bluesky-handle of e-mailadres en een app-wachtwoord.

Om zo’n wachtwoord (met beperkte machtigingen) te maken, ga je in Bluesky naar Instellingen, kies je Privacy en beveiliging, selecteer je App-wachtwoorden en klik je op +App-wachtwoord toevoegen. Geef het een naam, bijvoorbeeld SkyFollowerBridge, bevestig met Volgende, kopieer of noteer het wachtwoord en klik pas daarna op Gereed.

Na aanmelding open je je lijst met gevolgde accounts op X via www.x.com/<je_accountnaam>/following. Klik op de extensieknop en kies Find Bluesky Users. De extensie zoekt naar actieve Bluesky-accounts in je lijst. Klik op View Detected Users en daarna op Follow on Bluesky om de gewenste accounts te volgen.

Sky Follower Bridge automatiseert het migratieproces van gevolgde accounts van X naar Bluesky.

Startpakketten

Een andere handige manier om je volglijst uit te breiden is met startpakketten. Als je een interessant account vindt, klik je erop om de profielpagina te openen en ga je naar het onderdeel Startpakketten. Met wat geluk heeft deze persoon al pakketten aangemaakt: dit zijn verzamelingen accounts rond een specifiek onderwerp. Open zo’n pakket, bekijk de tabbladen Personen en Berichten en volg gewenste accounts via de knop +Volgen.

Je kunt ook zelf startpakketten maken. Ga naar Profiel en open het tabblad Startpakketten. Klik op Aanmaken, geef je pakket een naam en voeg een beschrijving toe. Druk op Volgende en voeg minstens acht accounts toe die relevante berichten posten. Klik weer op Volgende om eventueel feeds toe te voegen of kies voor Overslaan. Daarna kun je anderen uitnodigen via een QR-code of door de link te kopiëren.

Je kunt ook je eigen startpakketten creëren en deze met anderen delen.

Lijsten en feeds

Je kunt zelf ook een reeks gebruikers opsommen en deze lijsten eventueel delen. Open hiervoor de rubriek Lijsten en klik op +Nieuw. Vul een naam en omschrijving in en bevestig met Opslaan. Voeg gebruikers toe en bekijk hun berichten vanuit de lijst. Klik op Vastzetten op startpagina om de lijst als aparte feed naast Discover en Following te tonen.

Je beheert feeds rechtstreeks via de rubriek Feeds. Onder Ontdek nieuwe feeds kun je voorgestelde feeds toevoegen of zelf zoeken via de zoekbalk. Klik op een feed bij Mijn feeds om de berichten te bekijken.

Gebruik het tandwielpictogram bij Feeds om feeds via het pinicoon op je startpagina vast te zetten of hieruit weg te halen. Niet-vastgezette feeds kun je hier ook verwijderen.

Je kunt eigen feeds creëren, bijvoorbeeld met een no-code tool als Skyfeed.app. Meld je aan met je Bluesky-account en een app-wachtwoord (zie ook de paragraaf ‘Zoeken en migreren’). Klik op Create your first feed en voeg in de Visual Editor (of JSON Editor) de gewenste blokken toe, zoals Input, Remove, RegEx, Sort by en Limit. Bevestig met Publish Feed.

Kopieer de feed-ID achteraan de gegenereerde link en deel deze met anderen. Zij hoeven alleen de rubriek Feeds in Bluesky te openen en het ID in de zoekbalk Search feeds te plakken om je feed toe te voegen.

Met een app als Skyfeed kun je ook eigen feeds creëren en deze met anderen delen.