AMD’s nieuwste processor in de Ryzen 9000-serie is de Ryzen 7 9800X3D. Enkele maanden na de ietwat teleurstellende eerste modellen uit die reeks, brengt AMD een cpu die zich specifiek op gamers richt en slechts een bescheiden prestatiewinst van zo’n acht procent belooft. Maar toen we deze nieuwe processor daadwerkelijk aan het gamen zetten, bleek hij verrassend veel meer te bieden dan vooraf werd beweerd.

De AMD Ryzen 7 9800X3D hoort bij de eerder uitgebrachte 9000-serie. De term X3D is de cruciale toevoeging in de productnaam en betekent dat de processor letterlijk een stapel extra 3D V-Cache krijgt: in totaal 96 MB L3-cache in plaats van de gebruikelijke 32 MB. Doordat er meer data in de cpu kan blijven hangen in plaats van steeds het werkgeheugen aan te moeten spreken, valt een flinke vertraging weg – zelfs al meet je die normaliter in nanoseconden.

AMD ontdekte een paar jaar geleden al bij de Ryzen 7 5800X3D dat deze vorm van cache vooral in games enorme winst oplevert. Games hebben immers voortdurend razendsnel nieuwe en onvoorspelbare berekeningen nodig. Voor voorspelbare, zwaardere klussen zoals het renderen van video’s heeft de extra cache nauwelijks invloed.

Zo’n stapel-cache maakt de processor wel duurder dan een vergelijkbaar model zonder 3D V-Cache. Maar omdat gamen voor veel mensen een belangrijke reden is om in een krachtige en relatief prijzige pc te investeren, is het geen verrassing dat er na de Ryzen 7 5800X3D ook een 7800X3D verscheen. Deze 9800X3D bouwt voort op datzelfde ‘gestapelde’ cache-concept, maar draait op AMD’s nieuwste Granite Ridge 4nm-processors.

Bescheiden specificaties

Los van de X3D-toevoeging verschilt de Ryzen 7 9800X3D in de basis niet extreem veel van de Ryzen 7 9700X. We hebben het nog altijd over een relatief bescheiden totaal van 8 cores en 16 threads, al is de kloksnelheid iets verhoogd naar 4,7 GHz (basis) en 5,2 GHz (boost). Voor een processor die 540 euro zou moeten kosten, maar in de praktijk duurder is, zijn dat niet bepaald veel cores. Zo biedt Intel met de Core Ultra 7 265K bijvoorbeeld 20 cores en 20 threads voor zo’n 430 euro.

In niet-gamegerelateerde testen valt dat beperkte aantal cores en threads ook duidelijk op. In de benchmark Cinebench R23, die een scène rendert en hiermee alle cores benut, behaalt de 9800X3D 23.498 punten. Dat is een verbetering ten opzichte van de 7800X3D (18.450 punten), maar nog altijd ver verwijderd van de 36.251 punten van de goedkopere Intel Core Ultra 7 265K.

Die verhouding zien we terug in vrijwel alle benchmarks en taken die zich niet op gamen richten. Deze nieuwe Ryzen is dus niet bedoeld als allround krachtpatser. Al is het beslist een capabele processor die prima presteert bij incidenteel zwaar werk, het moet niet je voornaamste doel zijn. Ben je vooral met zwaar (grafisch) werk bezig, dan kun je beter kiezen voor een cpu met meer cores en threads. Overigens heeft AMD inmiddels wel X3D-processors met 12 en 16 cores aangekondigd: de AMD Ryzen 9 9900X3D en AMD Ryzen 9 9950X3D.

De Ryzen 7 9800X3D bevat één CCD (Core Chiplet Die) met 8 cores.

Prestaties op Full HD

In games is het beeld compleet anders. Uit een test met 40 titels blijkt dat de Intel Core Ultra 7 265K maar in één game ietsje sneller is (3 procent), in één game gelijk presteert, en in de overige 38 door de 9800X3D wordt verslagen. In 11 games is het verschil 2 tot 10 procent, wat je in de praktijk niet altijd merkt. Maar in maar liefst 27 van de 40 games is de voorsprong meer dan 10 procent.

In veel games is de Ryzen 7 9800X3D zelfs zoveel sneller dat de Intel Core Ultra 7 265K voelt als een processor uit een ver verleden. In competitieve titels zoals Counter-Strike 2, waar elk frame telt, is de 9800X3D bijvoorbeeld 44 procent sneller. Flight Simulator, dat zwaar leunt op je cpu, draait 27 procent sneller en loopt duidelijk soepeler. Ten opzichte van de eerdere Ryzen 7 7800X3D zien we gemiddeld een winst van 11,3 procent. Dat is niet genoeg om die voorganger direct met pensioen te sturen, maar wel een mooie stap vooruit – zelfs meer dan de 8 procent die AMD zelf claimt.

Prestaties op hogere resoluties

Het is gebruikelijk om bij cpu-tests de resolutie laag te houden, zodat de processor de beperkende factor is in plaats van de videokaart. Toch zijn de resultaten op hogere resoluties minstens zo interessant. Naarmate we de resolutie opschroeven, wordt het verschil weliswaar kleiner, maar het feit dat op 1440p in 22 van de 40 games nog steeds 10 procent of meer verschil zit tussen de Ryzen 7 9800X3D en de Intel Core Ultra 7 265K, toont aan dat het ook daar flink merkbaar is. Een gemiddeld verschil van 18 procent is echt uitzonderlijk.

Op 4K-resolutie blijven er nog 13 van de 40 games over met een verschil van 10 procent of meer. Omdat 4K-gamen meestal met upscaling (DLSS of FSR) gebeurt, is het verschil tussen de twee cpu’s in de praktijk waarschijnlijk groter dan de gemeten 7,3 procent.

Relatief hoog energieverbruik

Om de extra prestaties ten opzichte van de vorige generatie te behalen, heeft AMD het stroomverbruik van de Ryzen 7 9800X3D flink verhoogd. Waar de Ryzen 7 7800X3D in games rond de 66 watt zat, loopt de 9800X3D op tot zo’n 100 watt. Hecht je veel waarde aan efficiëntie, dan blijft de 7800X3D daarom technisch gezien de zuinigste gameprocessor. Dat is inmiddels wel een loze titel, omdat AMD ‘m niet meer produceert (al kun je hem misschien nog wel ergens in een winkel vinden).

Een ander nadeel van AMD is nog steeds het hoge energieverbruik in rust. In onze testopstelling met een Ryzen 7 9800X3D op een AM5-moederbord meten we rond de 65 watt in licht gebruik, terwijl een vergelijkbaar Core Ultra 7 265K-systeem volstaat met zo’n 43 watt.

Conclusie

De AMD Ryzen 7 9800X3D wordt hier en daar opgehemeld als dé ultieme processor, maar laten we eerlijk zijn: dat is hij niet. Hij is voor veel taken een prima verbetering ten opzichte van zijn voorganger, maar de goedkopere Intel-processor is vaak sneller. Ook AMD’s goedkopere Ryzen 9 9900X is dankzij 12 cores in veel taken sneller.

Het hogere energieverbruik van de 9800X3D is bovendien een nadeel: de betere prestaties gaan gepaard met meer stroomverbruik, zowel onder belasting als bij lichte taken.

Maar als je vooral geïnteresseerd bent in gamen met je pc, dan is de Ryzen 7 9800X3D zonder discussie dé beste processor van dit moment. In games maakt hij gehakt van de Intel Core Ultra 7 265K en is de stap vooruit ten opzichte van de voorganger groter dan we hadden durven hopen en groter dan AMD zelf claimt.

Voor goedkope game-pc’s is hij te duur, maar in het hogere segment is er weinig concurrentie. Vooropgesteld dat je hem kunt vinden, want door de populariteit is de beschikbaarheid momenteel beperkt. 

Specificaties

Pluspunten

Minpunten

Cores en threads

8 cores, 16 threads

Basis- en boostsnelheid

4,7 GHz / 5,2 GHz

TDP

120 watt (in de praktijk tot ca. 150 watt)

Van dinsdag 15 tot en met donderdag 18 juli vindt de alweer 107e editie van de Nijmeegse 4Daagse plaats. Kun je er niet bij zijn maar wil je wel alles volgen? In dit artikel zie je welke mogelijkheden je hebt om digitaal op de hoogte te blijven van de 4Daagse 2025, van een livestream tot handige feeds op social media en een tracking-app.

Het is een heus instituut: de Nijmeegse Vierdaagse (dat tegenwoordig als Nijmeegse 4Daagse door het leven gaat) is in 2025 alweer toe aan zijn 107e editie. Tussen 15 en 18 juli zijn Nijmegen en omgeving de place to be voor niet minder dan 47.000 wandelaars, inclusief bijna zesenhalfduizend militairen.

Maar ook als je thuis zit, aan het werk bent of op het strand ligt is het leuk om te weten wat er zoal gebeurt. En gelukkig is dat niet al te ingewikkeld. Er zijn allerlei websites en apps waar je de 4Daagse kunt volgen.

Livestream Nijmeegse Vierdaagse op RN7

RN7 is de regionale nieuwszender voor Nijmegen en de directe omgeving. Op het platform kun je de hele week genieten van live beelden van de 4Daagse, inclusief interviews met deelnemers. De stream vind je op de website van RN7. Ook omroep Lingewaard verzorgt een livestream die in de regio te zien is op Ziggo kanaal 43 en KPN kanaal 1478. Wordt de livestream bij jou niet uitgezonden? Dan kun je de livestream volgen op de website van Omroep Lingewaard.

De regionale omroep RN7 heeft de hele week livebeelden van de Nijmeegse 4Daagse.

Heb je geen tijd om de hele dag voor de tv of je computer te zitten? Je kunt ook luisteren naar de officiële 4Daagse-podcast, .

Officiële mediakanalen Nijmeegse 4Daagse:

Officiële website

4Daagse op Twitter / X

4Daagse op Facebook

4Daagse op Instagram

Liveblog De Gelderlander

De Gelderlander, de regionale krant van Gelderland, heeft een uitgebreid liveblog gestart. Je moet even een accountje aanmaken, maar daarna kun je gratis alle updates rond de Vierdaagse volgen. Het liveblog vind je hier.

©Stichting DE 4DAAGSE | Toon de Vos

Officiële app

De organisatie heeft een officiële app, die ook erg handig is als je thuis zit: je kunt namelijk deelnemers volgen met de live tracker. Ook voor deelnemers is de app erg handig, met veel informatie en zelfs een speciale selfiemodus.

De app is gratis te downloaden voor Android en iOS.

Wandelweer

Het wordt behoorlijk warm de komende dagen, maar er gaat ook wel wat regen vallen. Het is dus goed om de weersverwachting in de gaten te houden. Weerplaza is altijd een populaire optie: de weersverwachting voor Nijmegen vind je hier.

Vierdaagsefeesten

De hele week valt er in Nijmegen en omstreken een hoop feest te vieren. De officiële feesten vallen onder de organisatie van de Vierdaagsefeesten. Op de website vind je het volledige programma, handige informatie en webshop voor je 4Daagse-outfit.

Fun facts over de 107e editie van de Nijmeegse 4Daagse

Wanneer je een nieuwe stofzuiger koopt, zitten er in de doos ook allerlei borstels en andere hulpstukken. Grote kans dat die ergens in een kast verdwijnen en nooit meer gebruikt worden. Zonde, want ze zijn superhandig. Hoog tijd om te ontdekken waar al die verschillende zuigmonden eigenlijk voor zijn.

Lees ook: Stofzuigen? Dit zijn de 7 meest gemaakte fouten

Deze gebruik je zeker: de combi-borstel

Voor veel mensen is dit het enige opzetstuk van hun stofzuiger dat ze gebruiken: de combi-borstel. Hij kan de vloer zowel met als zonder borstelharen de vloer zuigen. Wisselen tussen die twee standen doe je meestal door met je voet een schakelaar op de borstelkop om te zetten. De stand met borstelharen is geschikt voor harde vloeren, zoals laminaat, hout, tegels en zeil. Wil je hem gebruiken op tapijt, vloerbedekking of een kleed, dan kies je voor de stand waarbij de haren ingeklapt zijn.

Tegen krassen: de parketborstel

De naam zegt het al: deze borstel is bedoeld voor harde vloeren. Dankzij de zachte, lange haren zuig je stof en vuil op zonder je vloer te beschadigen. Handig dus bij hout, laminaat of andere krasgevoelige oppervlakken. Heb je alleen harde vloeren in huis, dan is dit een fijne borstel om standaard aan je slang te klikken. Voor tapijt en kleden werkt hij minder goed – daarvoor kun je beter een andere kop gebruiken.

Meer power nodig? Hallo turboborstel

Heb je hoogpolig tapijt of zo'n lekker zacht vloerkleed? Heerlijk om op te lopen, maar stofzuigen is vaak een uitdaging. Daar komt de turboborstel goed van pas. In deze borstel zit een snel ronddraaiende rol waarmee je kleden en dikke vloerbedekking goed schoon kunt krijgen. De lange haren van de turbomond dringen diep door in de vezels en wippen kruimels, stof en ander vuil naar boven, waarna dat meteen opgezogen wordt.

©M. Pavlenko

Handig voor spinnenwebben: plumeau/zachte borstel

Bij de meeste stofzuigers zit ook een klein, rond opzetstuk met zachte haren (op de foto hieronder is het de tweede van links). De naam van deze zuigmond is plumeau, maar de meeste mensen zullen het gewoon de zachte borstel of het zachte borsteltje noemen. Je gebruikt hem voor het stofvrij maken van meubels en decoratie. Heel eerlijk gezegd is een stofdoek vaak handiger, maar voor het opzuigen van spinnenwebben tegen het plafond, het schoonmaken van lamellen of het stofvrij maken van lastige hoekjes is hij wél praktisch.

Voor de lastigste plekjes: de kierenzuiger

Hoewel je bij de naam misschien denkt dat dit opzetstuk speciaal bedoeld is voor houten vloeren met kieren, is dat niet zo. Deze lange en smalle zuigmond is vooral bedoeld voor plekken waar je anders niet bijkomt. Denk aan plinten, tussen bankkussens, achter radiatoren of tussen boeken in de kast. Handig om binnen handbereik te houden. Er is ook een combivariant: die heeft een borsteltje met zachte haren, dat je kunt uitklappen om krasgevoelige oppervlakken snel mee te nemen, bijvoorbeeld geverfde plinten.

©Andrey Rusetskiy

Een echt kruimelmonster: het meubelzuigmond

Wedden dat dit opzetstuk je favoriet gaat worden? De meubelzuigmond is een klein, vaak rechthoekig opzetstuk met korte borstelharen, die je er soms via de zijkant afschuift. Ideaal voor de trap, maar ook voor meubels – vooral van stof of leer. Handig voor kruimels op de bank of op de vloer. Ook in de keuken komt dit hulpstuk van pas, bijvoorbeeld wanneer je tijdens het koken veel gemorst hebt.

Extra accessoires: van kruimeldief tot gebogen borstel

Denk aan een geïntegreerd kruimelzuiger voor kleine klusjes – die zie je bijvoorbeeld bij steelstofzuigers van Dyson en Philips. Ook zijn er speciale borstels voor huishoudens met huisdieren, waarmee je makkelijker haren opzuigt. En woon je in een huis met veel lastig bereikbare plekken? Dan is een gebogen borstel handig, bijvoorbeeld voor bovenop kasten. Kijk goed of de stofzuiger die je op het oog hebt dit soort extra's heeft, en of je ze eventueel los kunt bestellen. Houd er wel rekening mee dat dit vaak geen universele extra's zijn: in veel gevallen passen ze alleen op de stofzuigers van het merk zelf.

©Philips

Nieuwe stofzuiger? Gooi de oude zuigmonden niet weg

Ga je een nieuwe stofzuiger kopen? Dan is de verleiding groot om alle opzetstukken en andere accessoires die bij je oude stofzuiger zaten weg te gooien. Niet doen! Vaak passen hulpstukken – zolang ze niet al te specifiek zijn, zie hierboven – op meerdere merken stofzuigers. En als de nieuwe slang te groot of te klein is om je favoriete borstel eraan te koppelen, kun je bij doe-het-zelfwinkels verloopstukjes kopen. Daarmee zet je de stukken stevig aan elkaar. Fijn voor als dat ene borsteltje van je vorige stofzuiger prettiger werkte dan het borsteltje dat bij je nieuwe zit. 

Doen: vergelijken!

Bij webwinkels die stofzuigers verkopen, kun je vaak vergelijken op wat er allemaal aan hulpstukken bij zit. Zoek daarvoor in de specificaties op iets als Toebehoren of Meegeleverde accessoires. Wanneer je vooraf al weet welke zuigmonden je echt nodig hebt, kun je daar in je keuze rekening mee houden.