Na veertien generaties Intel Core i-processors zegt Intel vaarwel tegen zijn oude productlijn en naamgeving. Het nieuwste op het gebied van Intels desktopprocessors heet nu Core Ultra. Producten die op praktisch elk vlak vernieuwd zijn: een nieuwe architectuur, nieuw productieprocedés en een nieuw platform waarbij nieuwe moederborden weer onvermijdelijk zijn. Maar wat levert al die vernieuwing ons nu echt op?

Intel brengt vijf nieuwe processors op de markt: de Intel Core Ultra 9 285K, Ultra 7 265K, Ultra 5 245K, en van de laatste twee een variant zonder geïntegreerde graphics: de Ultra 7 265KF en de Ultra 5 245KF. Je zou kunnen zeggen dat dit de opvolgers zijn van de Core i9-14900K, Core i7-14700K(F) en Core i5-14600K(F). Intel belooft dat deze nieuwe Arrow Lake-processors sneller en vooral veel energiezuiniger zijn dan de vorige veertiende generatie Raptor Lake-processors.

Alles op de schop

Het is de opbouw van de chips die het meest opvalt. Waar Intels high-end desktop-cpu’s altijd een grote monolithische ‘die’ (siliciumchip) geweest zijn, bestaan deze nieuwe chips uit wat Intel ‘tiles’ noemt. Vergelijkbaar met AMD’s chiplet-design zijn dit eigenlijk verschillende losse, afzonderlijke chipeenheden die elk hun taak hebben.

Opvallend is ook dat Intel deze chips niet volledig zelf in eigen fabrieken heeft gemaakt, maar ook (deels) gebruikmaakt van TSMC, dat ook de chips van AMD, Apple en Qualcomm maakt.

De nieuwe processors zijn opgebouwd uit verschillende tiles of chipeenheden.

Minder threads, meer prestatie

Naast het nieuwe ontwerp is het voor Intel een grote stap dat het afscheid neemt van de hyperthreading-technologie. Daardoor neemt het aantal threads op papier af. De Intel Core i9-14900K had 8 performance-cores, 16 efficiency-cores en totaal 32 threads. De Intel Core Ultra 9 285K heeft 8 performance-cores, 16 efficiency-cores en 24 threads.

Ondanks die afname van het aantal threads zien we alsnog prestatieverbeteringen. Maar die verbeteringen zijn niet spectaculair en zeker niet voldoende om een upgrade te rechtvaardigen als je al een processor van de veertiende generatie hebt. Maar afhankelijk van de workload zien we vijf tot tien procent hogere prestaties (met een incidentele uitzondering tot zo’n twintig procent) wanneer we directe tegenhangers met elkaar vergelijken: dus een Ultra 9 met de Core i9, Ultra 7 met de i7 en Ultra 5 met de i5. Dat maakt de Core Ultra 9 285K doorgaans ook de krachtigste desktop-cpu, net voor de AMD Ryzen 9 9950X.

Veel efficiënter

Intels grootste stap wordt gemaakt op het gebied van stroomverbruik. De twaalfde, dertiende en veertiende generatie Core-processors waren bijna lachwekkend slecht wat betreft stroomverbruik zodra je ze aan het werk zette. Gelukkig scoren de nieuwe Core Ultra-processors juist op dat vlak veel beter. De dagen van high-end-cpu’s met een verbruik van 300 watt zijn geteld, want de Core Ultra 9 285K blijft in al onze tests onder het maximale stroomverbruik van 250 watt en zit in veel tests zelfs onder de 200 watt.

De Core Ultra 7 zit, ondanks de maximale opgave van 250 watt, vaker tussen de 100 en 150 watt wanneer we hem aan het werk zetten. Alleen in uitzonderlijk zware taken zien we deze chip de 200 watt benaderen of passeren. Niet slecht als je daar betere prestaties voor krijgt dan met de i7-14700K, die rustig 250 tot 300 watt verstookt.

AMD is echter nog steeds efficiënter als het om stroomverbruik gaat. En hoewel de Ultra 9 285K technisch gezien de beste multicore-prestaties neerzet, is dat ineens minder indrukwekkend als je bedenkt dat hij toch flink meer energie opslurpt dan AMD’s Ryzen 9 9950X. Maar Intel heeft in elk geval het punt bereikt waarop je niet langer een dikke waterkoeler nodig hebt om zijn krachtigste chips in toom te houden.

Gamen stelt teleur

Waar het helemaal de verkeerde kant op ging, waren de prestaties in games. In onze eerste tests vergeleken we de Core Ultra 7 265K met AMD’s Ryzen 7 7800X3D, in maar liefst veertig games. Daar bleek de nieuwe Core Ultra 7 gemiddeld veertien procent langzamer te zijn bij gamen op 1080p en elf procent langzamer op 1440p. Dat betekent dat we een stap terug gaan qua prestaties en elke vorm van achteruitgang is natuurlijk funest voor nieuwe, prijzige componenten.

Er is op dit moment onduidelijkheid over de oorzaak. Intel lanceerde zijn cpu tegelijkertijd met de grote Windows 11 24H2-update en die blijkt nogal wat impact te hebben op de prestaties. Intel heeft aangegeven dat het een patch zal uitbrengen om de (game)prestaties te verbeteren – waarschijnlijk is die er op het moment dat je dit leest. Op basis van onze huidige data is het gat wel heel erg groot en we vragen ons hardop af of Intel een dergelijk gat wel kan dichten met deze hardware. We zullen het te zijner tijd moeten ervaren, maar op dit moment is het duidelijk: als het spelen van games je belangrijkste doel is, zijn dit niet de juiste processors.

De nieuwe processors maken gebruik van socket LGA 1851.

Kinderziektes?

We vragen ons af waarom twee van de grootste tech-bedrijven (Intel en Microsoft) het niet voor elkaar krijgen om de nieuwste processors én de nieuwste Windows-versie (toch veruit het meest gebruikte besturingssysteem) goed op elkaar af te stemmen.

Los van de tegenvallende gamesprestaties kwamen we in de eerste dagen met deze nieuwe Intel Core Ultra-processors nog wat andere kleine problemen tegen. De installatie van Windows met de geïntegreerde gpu van de Ultra-chip in plaats van een losse videokaart gaf geregeld wat problemen en de prestaties van de processor bleven ver achter met het energieprofiel van Windows op Gebalanceerd in plaats van Hoge prestaties, om maar iets te noemen.

Op zich zijn dat zaken die niet rampzalig zijn, maar het feit dat we voor het eerst in jaren ook maar iets van problemen zien met een nieuwe Intel-processor is opvallend. Gecombineerd met de grotere problemen bij Intel op economisch gebied, wekt dat dan toch de suggestie dat het bedrijf misschien niet helemaal klaar was voor deze lancering of dat Intels ooit onverslaanbare positie nu toch begint te wankelen.

Voor wie zijn deze processors?

Alles bij elkaar zien we een kleine stap voorwaarts in prestaties, een grote stap voorwaarts in efficiëntie en een stap achteruit wat gamen betreft. De verschillen zijn niet voldoende om je huidige systeem van de laatste maanden of zelfs van de afgelopen twee tot drie jaar aan de kant te schuiven, zeker wanneer je bedenkt dat je ook nog een prijzig (nieuw) moederbord nodig hebt en mogelijk nieuw geheugen. Heb je dus een pc van Intels twaalfde generatie of nieuwer, dan hoef je nog niets te vervangen.

De teleurstellende gameprestaties betekent dat gamers vooralsnog primair naar AMD’s X3D-processors moeten kijken. De doelgroep voor deze Core Ultra-processors zijn vooral lezers die een flink oudere pc willen upgraden, en weinig tot geen games spelen en/of Intel graag trouw blijven. Voor hen is de Core Ultra interessanter dan de oude, energie slurpende Core i-generatie.

Conclusie

Intels nieuwe topmodel vinden we nog wel aantrekkelijk als chip die in de meeste toepassingen de snelste processor op de markt is en daarbij zuiniger is dan voorgaande generaties. Voor de lagere modellen is het echter een stuk lastiger om scenario’s te bedenken waarin ze écht de beste keuze vormen. De Ultra 7 is weliswaar niet veel trager dan de Ultra 9, aanzienlijk goedkoper en beduidend energiezuiniger. Wil je per se een Intel-processor dan is-ie zeker het overwegen waard. Maar AMD’s oudere Ryzen 7 7950X-processor is echter iets sneller én efficiënter voor slechts een paar tientjes meer. En zodra je een beetje fanatieker gaat gamen, scoort AMD nog meer punten.

De Core Ultra 5 is op dit moment het lastigst aan te bevelen. De Core i5 was praktisch synoniem voor dé gameprocessor en op dat vlak is Intels nieuwste generatie gewoon niet competitief genoeg. Als je vooral geeft om rekenprestaties, dan is de keuze voor een Core Ultra 7 of Ryzen 7 of 9 de enige logische stap. Mochten de beloofde updates een grote impact hebben, dan verandert die zaak. Zo niet, dan zal Intel de prijs van de Ultra 5 flink moeten laten zakken om hem aantrekkelijker te maken.

Intel Core Ultra 9 285K

Pluspunten

Minpunten

Prijs

€ 680,-

Cores/threads

8 Performance, 16 Efficiency, 24 threads

Basis-/boostsnelheid

4,6 GHz / 5,7 GHz

TDP

250 watt

Intel Core Ultra 7 265K

Pluspunten

Minpunten

Prijs

€ 465,-

Cores/threads

8 Performance, 12 Efficiency, 20 threads

Basis-/boostsnelheid

4,6 GHz / 5,5 GHz

TDP

250 watt

Intel Core Ultra 5 265K

Pluspunten

Minpunten

Prijs

€ 359,-

Cores/threads

6 Performance, 8 Efficiency, 14 threads

Basis-/boostsnelheid

4,6 GHz / 5,2 GHz

TDP

125 watt

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.