De AMD Radeon RX 480 is een goede poging om een betaalbare grafische kaart te maken die uiteindelijk ook virtual reality-applicaties kan draaien. Twee van deze GPU's bij elkaar zijn namelijk net zo snel als een GTX 1080 van Nvidia, maar dan voor de helft van de prijs. Een ambitieus doel, maar wel één dat verrassend goed wordt gehaald. We mochten vast met de kaart aan de slag, en dit is onze eerste indruk.

Dit is niet onze review van de AMD Radeon RX 480. Die volgt later deze week.

AMD wil met de nieuwe Radeon RX 480 een VR-ready grafische kaart aanbieden voor zo'n € 220,-. Dat is een aantrekkelijke prijs, aangezien de kaart zich moet kunnen meten met de GTX 970 van Nvidia. Voor een 970 betaal je op dit moment nog € 290,-.

Uiterlijk

De RX 480 ziet er in ieder geval een stuk minder stoer uit dan zijn vermeende Nvidia-tegenhanger. De kaart is omsloten door een zwarte behuizing, met uiteraard een kleine uitsparing voor de fan om warmte af te voeren. De gesloten behuizing en enkele fan lijken een recept voor een oververhitte kaart, maar onder de meest extreme benchmarks die we hebben uitgevoerd, hebben we geen temperatuur hoger dan 85 graden Celsius gemeten.

©PXimport

©PXimport

Het simpele design gaat geen schoonheidswedstrijden winnen, maar het zijn natuurlijk de prestaties die tellen.

©PXimport

Benchmark RX 480

We hebben de kaart gebenchmarkt in Heaven Unigine. Met alle opties op ultra liep de RX 480 tegen zijn limieten aan en draaide een gemiddelde frame rate van 50 fps in1080p. Ter vergelijking: De GTX 970 draait met dezelfde opties een gemiddelde van 67 fps. Uit de algemene prestaties van Heaven wordt duidelijk dat de RX 480 (score 1282) toch niet helemaal kan concurreren met de GTX 970 (score 1704).

©PXimport

We hebben voor deze preview alleen gekeken naar de prestaties van de kaart zelf, en die niet officieel afgezet tegen andere kaarten. Dat volgt in een latere review. Laten we eerst eens kijken hoe de RX 480 zich staande houdt tijdens het gamen.

©PXimport

Total War Warhammer

De nieuwe titel van The Creative Assembly staat sinds de release al bekend om de fikse pc-eisen om het spel soepel te draaien. We testten Total War Warhammer op ultra settings met twee grote legers en waren aangenaam verrast.

De frame rate bleef netjes tussen de 40 en 60 fps hangen tijdens het hele gevecht. Op het moment dat we vier grote legers het veld lieten betreden kreeg de AMD-kaart het toch wel erg zwaar en moesten we de grafische opties naar beneden schalen. Op high was de fps wel acceptabel, wat geen slechte prestatie is voor een kaart in deze prijsklasse.

©PXimport

Overigens heb je voor dergelijke gevechten ook een stevige processor nodig, dus op de meeste budget- en mid-range-game-pc’s moet de grootte van de legers sowieso naar beneden geschaald worden.

Star Wars Battlefront

We testten de Radeon-kaart ook in een galaxy far far away, en ook in Star Wars: Battlefront leverde de RX 480 prima prestaties. Met alle grafische toeters en bellen (en de instellingen op ultra, draaide de kaart RX 480 op 100 frames per seconde, ook tijdens de grotere veldslagen tussen 40 spelers.

Conclusie

We hebben de Radeon RX 480 nog niet kunnen testen met VR-apparatuur, maar als gewone videokaart voor het gamen houdt de kaart zich goed ten opzichte van andere 3D-kaarten in zijn prijsklasse. De meeste titels die op dit moment voor pc uit zijn kun je op hoog of zelfs ultra in 1080p spelen met een frame rate van 60 fps.

©PXimport

Met een prijs van 220 euro is de RX 480 misschien wel de meest aantrekkelijke budgetkaart van dit moment (er is ook een 8 GB-kaart beschikbaar voor € 260,-). Voor de iets betere GTX 970 van Nvidia betaal je namelijk dik 70 euro meer.

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.