Smarthome-producten kunnen je helpen energie te besparen, maar het is wel belangrijk dat je die producten goed gebruikt. Ondanks dat vrijwel alle smarthome-apparaten eenvoudig op afstand via een app zijn te bedienen, betekent dat niet automatisch dat zo'n apparaat ook goed is ingesteld. De bediening via een app heeft vooral betrekking op het bedieningsgemak.

Volgens een onderzoek van GFK schaft 44 procent van de huishoudens smarthome-apparatuur aan om meer aan energiebesparing te doen. Meer dan de helft van deze consumenten is bovendien bereid om meer dan 20 procent extra te betalen voor zulke slimme producten. Maar, kun je eigenlijk wel energie besparen met slimme apparaten? En waar moet je dan op letten?

Slimme lampen

Het was 'vroeger' nog al eens vervelend om lampen die jij (of iemand anders) vergeten was uit te doen, alsnog uit te schakelen. Je moet immers weer terug naar de plek waar de lamp is blijven branden. Met slimme lampen hoef je je daar niet druk over te maken: met één druk op de knop schakel je de lamp(en) uit die je heb laten branden.

Maar het is nog beter en zuiniger wanneer je lamp is voorzien van bewegingsdetectie, al dan niet ingebouwd. Dat soort lampen kun je dan automatisch laten uitschakelen als er een tijd geen beweging heeft plaatsgevonden. Ideaal voor bijvoorbeeld de gang, overloop of de trap.

Wat de lampen zelf betreft: kies waar mogelijk voor zuinige ledlampen: deze zijn zo'n 80 tot 90 procent zuiniger dan conventionele gloeilampen.

Slimme thermostaat

Het doel van een slimme thermostaat is om warmte te produceren op het moment dat je het echt nodig hebt. Een lerend systeem kan aan de hand van jouw aanwezigheid of die van je huisgenoten de verwarming aan- of uitzetten. Maar belangrijk om te weten is dat die leerperiode wel eventjes kan duren; een slimme thermostaat weet niet al na een week wat de optimale instellingen moeten zijn. Het verbruik van je cv-systeem kan direct na de aanschaf en installatie dus nog wel hoger liggen.

Kijk hier voor het aanbod slimme thermostaten op Bol.com

©Axel Bueckert

De algemene regel voor ieder verwarmingssysteem is: verwarm niet je hele huis. Draai radiatorkranen dicht in de kamers die niet verwarmd hoeven te worden, of maak gebruik van een slimme radiatorkraan die je op afstand kunt bedienen of automatisch dichtgaat bij het bereiken van een ingestelde temperatuur. Sluit ook altijd de deuren van ruimtes die op temperatuur zijn of niet verwarmd hoeven te worden. Zo voorkom je dat de opgewekte warmte verloren gaat.

Wil je helemaal geen gas meer gebruiken voor het verwarmen van het water of de verwarming? Dan zou een warmtepomp een goed alternatief kunnen zijn. Let wel: met de huidige hogere prijzen van energie en de onduidelijkheid over het energieplafond van de overheid hoeft het niet altijd te lonen om te investeren in een warmtepomp. Laat je dus goed informeren en lees vooral onze tips over de kosten van een warmtepomp.

Modulerende of aan/uit-ketel

Ook belangrijk: er bestaan twee soorten aansturingsmogelijkheden voor cv-ketels: aan/uit en modulerend.

Bij een aan/uit-aansturing kan een cv-ketel alleen aan of uit worden gezet. Is de temperatuur bijvoorbeeld 17 graden, maar je wil deze op 19 graden instellen, dan gaat de cv-ketel op vol vermogen aan om die temperatuur te bereiken en schakelt vervolgens weer uit. Verhoog je de temperatuur weer met één graad, dan gaat de cv-ketel weer op vol vermogen om die temperatuur te bereiken. Ook bij een vast ingestelde temperatuur op de thermostaat zal een aan/uit-ketel telkens blijven 'bijbranden' om die temperatuur constant te houden.

Een modulerende cv-ketel werkt zuiniger. Het vermogen wordt geleidelijk aangepast aan de warmtevraag. Is de ingestelde temperatuur bereikt, dan schakelt het systeem zich niet uit, maar gaat brandt hij minder hard. De temperatuur in de cv-ketel blijft hierdoor constant en zijn er weinig schommelingen. Wordt de thermostaat verhoogd, dan brandt de (gas)brander geleidelijk iets hoger, totdat de nieuwe temperatuuraanvraag is bereikt. Maar omdat de eerdere temperatuur al was bereikt en constant is gehouden, kost het bijverwarmen veel minder energie dan wanneer de ketel vanaf een lagere temperatuur moet gaan bijverwarmen.

Modulerende ketels werken via een speciaal protocol: OpenTherm. Alle slimme thermostaten werken met het OpenTherm-protocol, maar soms kun je ook kiezen voor een slimme thermostaat dat speciaal geschikt is voor aan/uit-modellen.

Slimme gordijnen

Je zou het wellicht niet meteen denken, maar ook slimme gordijnen zijn bij uitstek geschikt om wat aan je energieverbruik te doen. Veel slimme gordijnsystemen worden geleverd met een module voor zonlichtdetectie die aan de raamzijde van het gordijn kunnen worden bevestigd.

©CIDimport

Stel ze bijvoorbeeld zodanig in dat de gordijnen op koude dagen vanzelf opengaan bij zonlicht. Op die manier kun je de zonnestralen gebruiken om de kamer(s) op koudere dagen alvast op te warmen, zonder dat je direct de verwarming aan hoeft te zetten. Het opwarmen van de kamer via de zonnestralen door de ramen kan zo een paar graden extra warmte opleveren.

Op juist heel hete dagen kun je ervoor kiezen om de gordijnen (automatisch) te sluiten om de hitte buiten te houden en het huis op die manier een paar graden koeler te houden. Ook hiermee bespaar je energie, omdat je dan bijvoorbeeld geen airco hoeft te gebruiken.

Slimme stopcontacten en schakelaars

Ook slimme stopcontacten en schakelaars die zijn gekoppeld aan een domoticasysteem kunnen je helpen om energie te besparen. Hoe eerder energieslurpende apparaten worden uitgeschakeld, des te meer energie je bespaart. Zo kun je apparaten tijdig in- of uitschakelen bij bepaalde bereikte temperaturen, zoals een mobiele airco.

©PXimport

Algemene tips

Voor verdere energiebesparing kijk je ook naar al je andere elektrische apparaten in huis. Kan een oudere koelkast bijvoorbeeld vervangen worden door een nieuw energiezuiniger model? Of zorg ervoor dat je je huidige koelkast zuiniger maakt.

Houd ook in de gaten welke apparaten er thuis allemaal in de stand by-stand staan, zoals je televisie, decoder of mediabox. De iptv-kastjes van de provider kun je soms niet helemaal uitschakelen, omdat het apparaat zich dan weer opnieuw moet aanmelden bij de provider, maar sommige modellen kunnen ook in een diepe slaapstand worden gezet, waardoor ze nog minder energie verbruiken. Het nadeel is dan wel dat je niet snel tv kunt kijken, maar een paar minuten moet wachten tot het apparaat weer uit die diepe slaapstand is gekomen.

Andere apparaten die je liever in één keer uitschakelt als je ze niet gebruikt, bijvoorbeeld als je naar bed gaat, kun je aansluiten op een stekkerdoos met een fysieke aan/uit-knop. Met die knop zet je al die apparaten direct uit en verbruiken ze geen onnodige stroom. Er zijn natuurlijk ook smart stekkerdozen die je via een app op ingestelde tijden in- en uit kunt schakelen, maar let er wel op dat dergelijke stekkerdozen continue stroom verbruiken om de signalen van het domoticasysteem te kunnen ontvangen, al zal het verbruik daarvan vrij laag zijn.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Met een slimme meter heb je een veel nauwkeuriger inzicht in je energieverbruik, omdat dergelijke apparaten je verbruik met de minuut voor je bijhouden. Zo ben je bewuster van je gas- en stroomverbruik, geeft het je inzage in je (sluip)verbruik en hoe je nog meer kunt besparen. Bij de meeste energieleveranciers kun je met een app direct inzicht in je verbruik krijgen, of is het mogelijk om aan de slimme meter een losse module aan te sluiten.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.