Smarthome-producten kunnen je helpen energie te besparen, maar het is wel belangrijk dat je die producten goed gebruikt. Ondanks dat vrijwel alle smarthome-apparaten eenvoudig op afstand via een app zijn te bedienen, betekent dat niet automatisch dat zo'n apparaat ook goed is ingesteld. De bediening via een app heeft vooral betrekking op het bedieningsgemak.

Volgens een onderzoek van GFK schaft 44 procent van de huishoudens smarthome-apparatuur aan om meer aan energiebesparing te doen. Meer dan de helft van deze consumenten is bovendien bereid om meer dan 20 procent extra te betalen voor zulke slimme producten. Maar, kun je eigenlijk wel energie besparen met slimme apparaten? En waar moet je dan op letten?

Slimme lampen

Het was 'vroeger' nog al eens vervelend om lampen die jij (of iemand anders) vergeten was uit te doen, alsnog uit te schakelen. Je moet immers weer terug naar de plek waar de lamp is blijven branden. Met slimme lampen hoef je je daar niet druk over te maken: met één druk op de knop schakel je de lamp(en) uit die je heb laten branden.

Maar het is nog beter en zuiniger wanneer je lamp is voorzien van bewegingsdetectie, al dan niet ingebouwd. Dat soort lampen kun je dan automatisch laten uitschakelen als er een tijd geen beweging heeft plaatsgevonden. Ideaal voor bijvoorbeeld de gang, overloop of de trap.

Wat de lampen zelf betreft: kies waar mogelijk voor zuinige ledlampen: deze zijn zo'n 80 tot 90 procent zuiniger dan conventionele gloeilampen.

Slimme thermostaat

Het doel van een slimme thermostaat is om warmte te produceren op het moment dat je het echt nodig hebt. Een lerend systeem kan aan de hand van jouw aanwezigheid of die van je huisgenoten de verwarming aan- of uitzetten. Maar belangrijk om te weten is dat die leerperiode wel eventjes kan duren; een slimme thermostaat weet niet al na een week wat de optimale instellingen moeten zijn. Het verbruik van je cv-systeem kan direct na de aanschaf en installatie dus nog wel hoger liggen.

Kijk hier voor het aanbod slimme thermostaten op Bol.com

©Axel Bueckert

De algemene regel voor ieder verwarmingssysteem is: verwarm niet je hele huis. Draai radiatorkranen dicht in de kamers die niet verwarmd hoeven te worden, of maak gebruik van een slimme radiatorkraan die je op afstand kunt bedienen of automatisch dichtgaat bij het bereiken van een ingestelde temperatuur. Sluit ook altijd de deuren van ruimtes die op temperatuur zijn of niet verwarmd hoeven te worden. Zo voorkom je dat de opgewekte warmte verloren gaat.

Wil je helemaal geen gas meer gebruiken voor het verwarmen van het water of de verwarming? Dan zou een warmtepomp een goed alternatief kunnen zijn. Let wel: met de huidige hogere prijzen van energie en de onduidelijkheid over het energieplafond van de overheid hoeft het niet altijd te lonen om te investeren in een warmtepomp. Laat je dus goed informeren en lees vooral onze tips over de kosten van een warmtepomp.

Modulerende of aan/uit-ketel

Ook belangrijk: er bestaan twee soorten aansturingsmogelijkheden voor cv-ketels: aan/uit en modulerend.

Bij een aan/uit-aansturing kan een cv-ketel alleen aan of uit worden gezet. Is de temperatuur bijvoorbeeld 17 graden, maar je wil deze op 19 graden instellen, dan gaat de cv-ketel op vol vermogen aan om die temperatuur te bereiken en schakelt vervolgens weer uit. Verhoog je de temperatuur weer met één graad, dan gaat de cv-ketel weer op vol vermogen om die temperatuur te bereiken. Ook bij een vast ingestelde temperatuur op de thermostaat zal een aan/uit-ketel telkens blijven 'bijbranden' om die temperatuur constant te houden.

Een modulerende cv-ketel werkt zuiniger. Het vermogen wordt geleidelijk aangepast aan de warmtevraag. Is de ingestelde temperatuur bereikt, dan schakelt het systeem zich niet uit, maar gaat brandt hij minder hard. De temperatuur in de cv-ketel blijft hierdoor constant en zijn er weinig schommelingen. Wordt de thermostaat verhoogd, dan brandt de (gas)brander geleidelijk iets hoger, totdat de nieuwe temperatuuraanvraag is bereikt. Maar omdat de eerdere temperatuur al was bereikt en constant is gehouden, kost het bijverwarmen veel minder energie dan wanneer de ketel vanaf een lagere temperatuur moet gaan bijverwarmen.

Modulerende ketels werken via een speciaal protocol: OpenTherm. Alle slimme thermostaten werken met het OpenTherm-protocol, maar soms kun je ook kiezen voor een slimme thermostaat dat speciaal geschikt is voor aan/uit-modellen.

Slimme gordijnen

Je zou het wellicht niet meteen denken, maar ook slimme gordijnen zijn bij uitstek geschikt om wat aan je energieverbruik te doen. Veel slimme gordijnsystemen worden geleverd met een module voor zonlichtdetectie die aan de raamzijde van het gordijn kunnen worden bevestigd.

©CIDimport

Stel ze bijvoorbeeld zodanig in dat de gordijnen op koude dagen vanzelf opengaan bij zonlicht. Op die manier kun je de zonnestralen gebruiken om de kamer(s) op koudere dagen alvast op te warmen, zonder dat je direct de verwarming aan hoeft te zetten. Het opwarmen van de kamer via de zonnestralen door de ramen kan zo een paar graden extra warmte opleveren.

Op juist heel hete dagen kun je ervoor kiezen om de gordijnen (automatisch) te sluiten om de hitte buiten te houden en het huis op die manier een paar graden koeler te houden. Ook hiermee bespaar je energie, omdat je dan bijvoorbeeld geen airco hoeft te gebruiken.

Slimme stopcontacten en schakelaars

Ook slimme stopcontacten en schakelaars die zijn gekoppeld aan een domoticasysteem kunnen je helpen om energie te besparen. Hoe eerder energieslurpende apparaten worden uitgeschakeld, des te meer energie je bespaart. Zo kun je apparaten tijdig in- of uitschakelen bij bepaalde bereikte temperaturen, zoals een mobiele airco.

©PXimport

Algemene tips

Voor verdere energiebesparing kijk je ook naar al je andere elektrische apparaten in huis. Kan een oudere koelkast bijvoorbeeld vervangen worden door een nieuw energiezuiniger model? Of zorg ervoor dat je je huidige koelkast zuiniger maakt.

Houd ook in de gaten welke apparaten er thuis allemaal in de stand by-stand staan, zoals je televisie, decoder of mediabox. De iptv-kastjes van de provider kun je soms niet helemaal uitschakelen, omdat het apparaat zich dan weer opnieuw moet aanmelden bij de provider, maar sommige modellen kunnen ook in een diepe slaapstand worden gezet, waardoor ze nog minder energie verbruiken. Het nadeel is dan wel dat je niet snel tv kunt kijken, maar een paar minuten moet wachten tot het apparaat weer uit die diepe slaapstand is gekomen.

Andere apparaten die je liever in één keer uitschakelt als je ze niet gebruikt, bijvoorbeeld als je naar bed gaat, kun je aansluiten op een stekkerdoos met een fysieke aan/uit-knop. Met die knop zet je al die apparaten direct uit en verbruiken ze geen onnodige stroom. Er zijn natuurlijk ook smart stekkerdozen die je via een app op ingestelde tijden in- en uit kunt schakelen, maar let er wel op dat dergelijke stekkerdozen continue stroom verbruiken om de signalen van het domoticasysteem te kunnen ontvangen, al zal het verbruik daarvan vrij laag zijn.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Met een slimme meter heb je een veel nauwkeuriger inzicht in je energieverbruik, omdat dergelijke apparaten je verbruik met de minuut voor je bijhouden. Zo ben je bewuster van je gas- en stroomverbruik, geeft het je inzage in je (sluip)verbruik en hoe je nog meer kunt besparen. Bij de meeste energieleveranciers kun je met een app direct inzicht in je verbruik krijgen, of is het mogelijk om aan de slimme meter een losse module aan te sluiten.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!