De zon levert ons 8.000 keer meer energie dan wat we op aarde nodig hebben. Die energie is gratis. Veel woningen en bedrijven gebruiken de zon om elektriciteit op te wekken, maar met een zonneboilerinstallatie kun je deze energie ook inzetten om warm water te produceren voor bad, douche en keuken.

In dit artikel: Zo werkt een zonneboiler | Deze zonneboiler-systemen zijn er | Collectoren: vlakkeplaat of vacuümbuiscollector (heatpipes) | De beste plek om de collectoren te plaatsen | Voor- en nadelen, prijzen en het rendement van een zonneboilersysteem.

Lees ook: Alles wat je moet weten over de warmtepompboiler

Collectoren – warmtewisselaar - opslagvat

Een zonnesysteem bestaat altijd uit zonnecollectoren en een voorraadvat. De collectoren zetten elektromagnetische straling van de zon om in warmte. Die warmte wordt getransporteerd naar het opslagvat waarin een warmtewisselaar zit om schoon leidingwater op temperatuur te brengen. Die boiler dient tegelijk om het ongebruikte warm water op te slaan.

©Matteo Girelli

Voorverwarmen en naverwarmen

Een zonneboiler levert voorverwarmd water. In het najaar en in het voorjaar moet er dus naverwarmd worden. Dat kan bijvoorbeeld met gas via een doorstroomtoestel. Het water komt bijvoorbeeld uit de zonneboiler met een temperatuur van 30°C; de doorstromer moet dan nog 30°C bijstoken om veilig te zijn tegen eventuele legionella-besmetting.

Je moet altijd over een reservesysteem beschikken als je meer warm water nodig hebt dan wat de zonneboiler op dat moment kan leveren. Ook in de winter zijn er minder zonuren en schijnt de zon minder sterk. Dat betekent dat het rendement tijdens dat seizoen veel lager ligt dan in de zomer. De zonneboiler blijft wel functioneren in de winter, maar hij wordt dan bijgestaan door een andere installatie.

Legionellagevaar

Wil je een legionellabesmetting voorkomen, dan mag het water niet te koud zijn. Volgens NEN-norm 1006 moet de temperatuur van warm tapwater minimaal 55°C bedragen. ) De legionellabacterie vermenigvuldigt zich namelijk in water van 25 tot 50°C. Komt de temperatuur boven de 50°C uit, dan sterft de bacterie langzaam af. Met 55°C of 60°C zit je dus veilig.

Twee systemen

De uitdaging is telkens om de dakopstelling te beveiligen tegen twee extremen: vorst en oververhitting. Om dit probleem te ondervangen, zijn er twee systemen: het terugloopsysteem en het systeem onder druk. Bij het terugloopsysteem is het leidingcircuit dat de zonnestralen opvangt gedeeltelijk gevuld met zuiver water. Wanneer er voldoende zon is en de boiler is nog niet gevuld met warm water, dan treedt een pomp in werking om het water door dit circuit te laten circuleren. Is de boiler voldoende opgewarmd of verdwijnt de zon, dan stopt de pomp zodat het water van het circuit terugloopt in een klein voorraadvat. Omdat de collectoren op dat moment niet meer gevuld zijn met water, lopen ze geen gevaar voor oververhitting of vorst. Bij een systeem onder druk wordt het circuit tussen de collectoren en het voorraadvat gevuld met een glycol-oplossing (antivries) en onder druk geplaatst. Glycol zorgt dat de panelen en leidingen niet kunnen bevriezen en een afzonderlijk regelsysteem voorkomt oververhitting. 

Hoeveel collectoren?

Om een groot deel van het warmwaterverbruik te dekken, hanteert men de vuistregel: 1m² collector per persoon. Een te kleine installatie rendeert echter niet; daarom raden we toch aan om minstens 3m² te plaatsen. Bovendien moeten de boilerinhoud en de paneeloppervlakte op elkaar afgestemd zijn. 1m² komt overeen met ongeveer 50 liter boilerinhoud. Soms kiest men voor een veel grotere installatie, maar die is dan bedoeld als ondersteuning voor de verwarming. 

Schuin dak en plat dak

Op een schuin dak worden de zonnecollectoren tegen elkaar aan gelegd. Dat betekent dat een zonnecollector van 1m² gewoon 1m² dakoppervlakte in beslag neemt. Je kunt ook zonnecollectoren op een plat dak plaatsen. Voor deze installatie zijn frames nodig die extra ruimte vragen. Bovendien moet je bij een installatie op een plat dak rekening houden met de schaduw die de voorste collectoren kunnen werpen op de achterste. Op een plat dak is er dus extra ruimte nodig. Reken daar per vierkante meter zonnecollector op 2,5m² dakoppervlak.

Tussen het oosten en het westen

Vroeger moest een zonnecollector pal naar het zuiden worden gericht. Dat is nu anders. Het zonlicht valt in op een metalen plaat (de absorber) die bedekt is met speciale laag die alle frequenties van het zonlicht omzet in warmte. Hierdoor is de oriëntatie van de collectoren minder belangrijk. Tussen het oosten en het westen is het altijd zinvol om een zonnecollector te plaatsen. Belangrijk is wel de combinatie van oriëntatie en de helling. Hoe meer de collector verwijderd is van het zuiden, hoe kleiner de helling moet worden, want dan wint het indirect zonlicht aan belang. Een collector die op het westen is gericht met een dakhelling van 25° is nog steeds rendabel. 

Vlakkeplaatcollector

Er zijn twee soorten zonnecollectoren. Het meest gebruikelijk is de vlakkeplaatcollector. Zoals de naam doet vermoeden, zit er onder het gehard glas een platte metalen plaat die bedekt is met een donkere laag die warmte absorbeert. Deze plaat wordt ontzettend warm. Aan de achterkant lopen de leidingen waardoor een speciale vloeistof stroomt. Deze collectoren zijn erg sterk en ook goedkoper dan de vacuümbuiscollectoren, maar ze presteren iets minder. 

©Studio Harmony - stock.adobe.com

Vacuümbuiscollector (heatpipes)

De vacuümbuiscollector is opgebouwd uit een systeem van glazen buizen, de genaamde heatpipes. Dit zijn dubbelwandige buizen die de zonnewarmte opvangen en via een glycol-vloeistof deze energie doorgeven aan het boilervat. Het rendement van dit type ligt hoger, maar er is een hoger risico op beschadiging.

©Pavlo Vakhrushev

Rendement

Het rendement van de zonneboiler verschilt naargelang het aantal uren zon en de intensiteit van het zonlicht. Een gemiddeld gezin van 4 personen bespaart hiermee 150m³ tot 200m³ aardgas, wat neerkomt op de helft van de energiekosten voor warm water. De levensduur van een zonneboiler bedraagt ongeveer 15 jaar en het rendement ligt rond de 6 procent.  

Prijzen

De prijs van een zonneboiler varieert naargelang de grootte van de installatie. Een klein huishouden heeft minder collectoren en een kleiner opslagvat nodig dan een groot gezin. De volgende tabel geeft een idee van de investering. 

Ondersteuning van de verwarming

Een zonneboiler kan ook ingezet worden om de verwarming te ondersteunen, maar dat lukt alleen met vloerverwarming. Gewone radiatoren vragen zo’n hoge watertemperatuur dat de zonneboiler hier nauwelijks een rol van betekenis in kan spelen. In dat geval zou de cv-ketel zodanig veel moeten bijspringen dat het rendement te sterk afneemt.

Voordelen

Het warm water van een zonneboiler is gratis en dit zul je merken aan de energierekening. Dit is dus een aantrekkelijke manier om goedkoop sanitair water te verwarmen. Bovendien is de zonneboiler een systeem dat goed samenwerkt met een warmtepomp, elektrische of gasverwarming.  

Nadelen

De zonneboiler is een aanvulling op een bestaand systeem. Omdat de zonneboiler niet het hele jaar door voor voldoende warm water kan zorgen, moet een andere ketel regelmatig bijspringen. De investering is relatief groot, niettegenstaande de premies en de besparing. Het rendement van de zonneboiler ligt lager dan dat van zonnepanelen, dat komt onder andere door de kortere gemiddelde levensduur. 

Subsidie

Ook voor de installatie van een zonneboiler kun je een ISDE-subsidie ontvangen. Het bedrag is afhankelijk van de aard van de installatie en varieert tussen de 850 en 2.000 euro. Je vindt hierover meer informatie op de website van RVO. De installatie moet uitgevoerd worden door een bedrijf. Je mag het niet zelf doen. En je hebt 24 maanden na de installatie de tijd om de subsidie aan te vragen. Interessant is ook dat je recht hebt op een hoger subsidiebedrag voor de isolatie als je de aankoop van een zonneboiler combineert met een isolatiemaatregel. 

Lees ook: Wat kost isoleren en wat levert het op?

Kerstverlichting ophangen hoort bij december, maar de sfeer zit niet alleen in extra lampjes. Het verschil maak je met hóe je licht inzet. Met Philips Hue kun je dat piekfijn regelen. Of je nu rustig sfeervol licht wilt tijdens het kerstdiner of juist een uitbundig fonkelende kerstboom: in de Hue-app kies je scènes en pas je de verlichting helemaal naar je eigen wensen aan. Wat er allemaal mogelijk is, lees je in dit artikel.

Met Hue combineer je het licht in huis op een natuurlijke manier. Een lamp op tafel geeft fijn licht tijdens het eten, terwijl het plafondlicht gewoon aan kan blijven zonder te overheersen. De kerstboom mag daarbij natuurlijk opvallen. Het Festavia-lichtsnoer is speciaal gemaakt voor in de boom en bestaat uit losse lampjes die je afzonderlijk kunt aansturen. Zo kun je het licht in de boom net iets levendiger maken, zonder dat het druk wordt.

Ook met lightstrips breng je nog meer kerstsfeer in huis. Plaats je ze langs een kast, onder een dressoir of langs een raam, dan voeg je extra licht toe zonder dat het direct in het oog springt. Door dezelfde kleuren te gebruiken als in de kerstboom voelt de verlichting vanzelf als een samenhangend geheel.

©Philips

Festavia-lichtsnoer of Hue lightstrip?

Het Festavia-lichtsnoer is ontwikkeld als decoratieve kerstverlichting. Het bestaat uit losse lampjes aan een snoer en is bedoeld voor de kerstboom of een overdekte buitenplek. Omdat je elk lampje apart kunt aansturen, kun je effecten gebruiken waarbij de lichtjes afwisselend oplichten of in meerdere kleuren door de boom verdeeld zijn.

Een Hue lightstrip is een flexibele lichtstrip die een doorlopende lichtlijn geeft. Je gebruikt deze vooral als indirecte verlichting langs meubels, wanden of ramen. Lightstrips zijn niet seizoensgebonden en blijven het hele jaar door in gebruik als sfeerverlichting.

Warm licht op donkere decembermomenten

In december valt de avond snel. Met Hue kun je instellen dat de verlichting automatisch aangaat rond zonsondergang, zodat het licht al brandt wanneer je thuiskomt. Dat is prettig en zorgt er meteen voor dat je huis er bewoond uitziet als je later op de avond weg bent.

Ook 's ochtends kun je daar gebruik van maken. In plaats van fel licht gaat de verlichting geleidelijk aan, met warmere tinten die langzaam sterker worden. Dat maakt opstaan in de winter net wat makkelijker. Heb je meerdere Hue-lampen, dan stel je ze per ruimte in. De kerstboom kan bijvoorbeeld op vaste tijden aan en uit gaan, terwijl de rest van de woonkamer apart wordt geregeld of juist tegelijk mee aan- en uitgaat.

Kerstscènes en lichteffecten

In de Hue-app vind je de Scene Gallery met voorgeprogrammeerde scènes. Rond de feestdagen verschijnt daar een speciale categorie: Winterse feestdagen / Kerstmis. Daarmee zet je met één tik een complete kerstsfeer neer, zonder zelf kleuren te hoeven kiezen. Voorbeelden? De scène Onder de boom is geïnspireerd op cadeaus onder de kerstboom en werkt met een combinatie van rood, geel en groen. Dat zorgt voor een herkenbaar, klassiek kerstgevoel dat goed past bij traditionele decoratie. Vrolijk gebruikt meerdere kleuren tegelijk en oogt daardoor speelser dan de rustigere kerstscènes. Deze scène werkt goed wanneer het licht wat meer mag opvallen, bijvoorbeeld tijdens een borrel of wanneer er bezoek is. Stille nacht kiest juist voor rust, met zachte perziktinten en minder contrast. Een goede keuze dus voor tijdens het kerstdiner of een lange avond aan tafel, omdat zo aandacht vooral bij het eten en het gezelschap blijft.

Sommige Hue-lampen, zoals het Festavia-lichtsnoer, bieden daarnaast extra lichteffecten. Denk aan effecten als Sparkle en Prism, waarbij lampjes afwisselend oplichten of kleuraccenten zich door de verlichting verplaatsen. Voor rustigere momenten zijn er ook effecten zoals kaarslicht of haardvuur, waarbij het licht subtiel knippert.

©ID.nl

Kerstscènes in de Hue Scene Gallery

In de categorie Winter Holiday / Christmas staan tien speciale kerstscènes: Onder de boom, Vrolijk, Gouden ster, Notenkraker, Roze glinstering, Stille nacht, Sneeuwschittering, Kleurexplosie, Feestelijk plezier en Kristalhelder. Je vindt ze in de Hue-app via Scènes en vervolgens Scene Gallery. Kies de categorie, selecteer een scène en wijs een kamer of zone toe. Na opslaan blijft de scène beschikbaar, ook wanneer de categorie later weer uit de galerie verdwijnt.

Zelf een kerstscène maken

Naast de vaste kerstscènes kun je ook zelf lichtscènes maken. Dat is handig als je een specifieke sfeer zoekt die beter past bij jouw interieur of bij een bepaald moment. Zie het als het samenstellen van een lichtrecept. Je kiest een beperkt kleurenpalet, bepaalt hoe het licht zich door de ruimte verdeelt en stelt in hoe rustig of levendig het effect mag zijn.

Begin met twee tot vier kleuren om het geheel in balans te houden. Warm wit met een vleugje amber werkt goed voor rustige avonden, terwijl rood en groen met een zachtere tussenkleur een klassieke kerstsfeer geven. Vervolgens kies je een stijl, zoals een geleidelijke overgang of kleuren die op verschillende plekken terugkomen. Tot slot stel je het tempo in. Langzame overgangen passen bij een rustige avond, snellere wisselingen bij een borrel. Stel eenmalig je ideale kerstscène in, sla hem op en laat de app het werk doen; de verlichting schakelt dan op jouw vaste tijden automatisch over.

Ook buiten in kerstsfeer

De kerstsfeer hoeft niet bij de voordeur te stoppen. Met Hue-buitenverlichting trek je het licht door naar de tuin, het balkon of de oprit. Door binnen en buiten dezelfde scènes te gebruiken ontstaat één geheel. Hang bijvoorbeeld een Festavia-buitenlichtsnoer op aan de overkapping van je veranda, of langs de rand van je balkon.

©Philips

Licht dat meebeweegt met muziek en film

Tijdens een kerstborrel mag het licht best wat levendiger zijn. Met de muziek-synchronisatie van Hue - vaak aangeduid als Party Mode - reageert de verlichting direct op het ritme en de sfeer van de muziek. Je stelt dit in via de Entertainment-functies in de Hue-app. Daarbij kies je een stijl, past je de intensiteit aan en bepaal je of Hue vaste kleuren gebruikt of automatisch meebeweegt met de muziek. Voor deze synchronisatie heb je een Hue Bridge nodig om de extra functies te ontgrendelen.

Review Philips Hue Bridge Pro: dé bridge voor de toekomst

Ook bij een filmavond voegt gesynchroniseerde verlichting iets toe. In Homecinema-modus past het licht zich aan het beeld op het scherm aan. Koel bij winterse scènes, warmer bij een haardvuur of een gezellig interieur. Zo zit je nog meer in de film.

©Philips

Bedienen zonder telefoon

Tijdens het koken of wanneer je gasten ontvangt, wil je niet steeds je telefoon erbij pakken. Met slimme schakelaars van Hue bedien je de verlichting net zo eenvoudig als met een gewone lichtknop. Je schakelt scènes, dimt het licht of zet alles in één keer uit.

De Hue Dimmer Switch is de bekendste keuze en maakt het makkelijk om snel een andere lichtstand te kiezen. Wie wat meer mogelijkheden wil, kan de Hue Tap Dial of de kleinere Tap Switch Mini kiezen, waarmee je meerdere instellingen kunt bedienen of het licht preciezer bijstelt. Voor eenvoudige handelingen is er de Smart Button, waarmee je met één druk bijvoorbeeld je vaste kerstsfeer inschakelt. Al deze schakelaars stel je in via de Hue-app en koppel je aan kamers en scènes, zodat de verlichting doet wat je op dat moment nodig hebt.

Oude kerstverlichting slim maken

Heb je al bestaande kerstverlichting die niet slim is? Dan hoef je die niet te vervangen. Met een slimme stekker zorg je ervoor dat ook die automatisch aan of uit gaat, zonder dat je 's avonds onder de boom hoeft te zoeken naar de aan/uit-knop of het stekkerblok.

©Philips

Kerst: nu écht feest van het licht

Met slimme Philips Hue-verlichting kun je tijdens de feestdagen meer met licht doen dan alleen aan en uit. Door vooraf een paar scènes en momenten in te stellen, past de verlichting zich aan je de dag aan: rustig tijdens het eten, wat uitbundiger bij bezoek en weer ingetogen aan het einde van de avond. Zo draagt het licht bij aan de kerstsfeer, zonder dat je er steeds mee bezig hoeft te zijn.

©Philips

Checklist kerst met Philips Hue

Philips Hue Festavia lichtsnoer: speciaal voor in de kerstboom. Er zijn ook Festavia-snoeren voor buiten.

Philips Hue Lightstrips: leuk om bijvoorbeeld langs het raam- of deurkozijn te gebruiken.

Philips Hue Starterkit White & Color Ambiance: leuk als je net begint met Hue, om basisverlichting flexibel in te stellen in verschillende kamers. Goed om te weten: ook beschikbaar in de (goedkopere) Essential reeks.

Philips Hue Bridge: wil je kunnen automatiseren, muziek en licht synchroniseren en scènes instellen en gebruiken? Daarvoor heb je de Bridge nodig).

Er zijn ook Hue tafellampen, zoals Hue Signe, Hue Iris en de Hue Go. Dat is een draagbare lamp die je dus makkelijk overal in huis kunt neerzetten.

Philips Hue Sync Box: voor synchronisatie media en geluid.

Philips Hue slimme stekkers: om je oude kerstverlichting te automatiseren.

Review Philips Hue Essential: goedkoper aan de slag met Hue-lampen

©Philips

In de stortvloed aan nieuwe AI-videogeneratoren introduceren we Pollo. Net als bij de meeste AI-tools begin je met een tekstopdracht, maar in dit geval kun je van bestaande foto's fimpjes maken.

Stap 1: Image to video

Je kunt Pollo gratis uitproberen. Je start met 50 credits en ontvangt daarna elke maand 20 extra credits. De video's die je gratis maakt, zijn wel allemaal voorzien van een watermerk. Wil je video's zonder watermerk en toegang tot meer functies, dan zijn er drie abonnementsopties: 15, 30 en 90 dollar per maand, goed voor respectievelijk 300, 800 en 3000 credits. Pollo is een webapplicatie. Ga op je laptop naar https://pollo.ai en klik op Try for free. Vervolgens log je in met je e-mailadres.

Op de homepage zie je dat je deze generator niet alleen kunt gebruiken voor het maken van AI-video's, maar ook om AI-afbeeldingen te genereren, gezichten in filmpjes te vervangen door iemand anders of AI-effecten toe te passen op je foto's. Bekijk zeker de voorbeelden in de showcase. Wij kiezen in dit stappenplan voor de optie Image to Video, waarmee je stilstaande beelden tot leven wekt in een korte videoanimatie.

Stap 2: Beeld bijsnijden

Laad eerst de afbeelding in die je als basis voor je video wilt gebruiken. In de pop-up kun je bij Aspect Ratio de gewenste beeldverhouding van het eindresultaat instellen. Zo kun je bijvoorbeeld een staande foto bijsnijden naar een liggend (landscape) of vierkant formaat. Verschuif de foto indien nodig, zodat de belangrijkste onderdelen mooi in beeld blijven. Bevestig vervolgens met OK.

Stap 3: Video creëren

In het vak Prompt beschrijf je wat Pollo met de foto moet doen. In dit voorbeeld willen we bijvoorbeeld dat het meisje op de schouders van de man enthousiast de menigte aanmoedigt. Zet de optie Translate Prompt aan voor een beter resultaat. Je ziet meteen dat dit type opdracht 5 credits kost. Onder Advanced kun je extra instellingen aanpassen, zoals de videolengte die standaard op 5 seconden staat, maar die je kunt verlengen tot 10 seconden. Wil je meerdere outputvideo's genereren, dan kost dat uiteraard meer credits. Het eindresultaat kun je upscalen voor een hogere kwaliteit, delen en publiceren.