Misschien zijn je lampen, verwarming en slot van je voordeur al verbonden met je smarthome-systeem, maar één apparaat wordt vaak vergeten: de mechanische ventilatie. Zonde, want er zijn allerlei toepassingen te bedenken om ook dat systeem aan je netwerk te hangen.

De mechanische ventilatie in je huis bestaat vaak uit een vrij groot, log apparaat dat bijvoorbeeld in een hoek van de zolderkamer verstopt zit. Dat maakt het lastig om hem te vervangen door een slimme variant, zoals je de oude gloeilampen aan het plafond omruilt voor slimme Hue-ledlampen. Daardoor zit je vast aan je domme ventilator, die met een beetje pech al decennia oud is. Deze systemen hebben zelden tot nooit de mogelijkheid om ze met bluetooth of wifi te verbinden, waardoor je ze niet in je slimme domoticasysteem kunt opnemen.

Maar niet getreurd: zelfs deze oude apparatuur kun je met een smarthome verbinden, mits je bereid bent wat tijd en geld te investeren. Daarbij profiteer je van de traditionele manier waarop een ventilator kan worden bediend. Vaak kunnen ze verbinden met bijvoorbeeld een knop in je badkamer om snel luchtvochtigheid mee weg te zuigen, wat betekent dat ventilatoren zijn gebouwd om een aan- of uit-signaal te ontvangen. Door een speciaal apparaatje te verbinden, is het mogelijk zelf zo’n signaal te verzenden via een door jou gekozen verbinding.

Home Assistant

Voordat we beginnen hebben we een flexibel smarthomeplatform nodig. Diensten zoals Apples Woning-app en Google Home werken alleen met specifiek ondersteunde apparaten, waardoor je er niet zomaar een doe-het-zelfoplossing mee kunt verbinden. Daarom gebruiken we bij deze handleiding het platform Home Assistant, gebouwd door de Nederlander Paulus Schoutsen. Home Assistant is opensource, wat betekent dat iedereen eraan kan bijdragen en er tal van hobbyprojectjes bestaan om niet-vanzelfsprekende apparaten te verbinden.

Home Assistant moet op een zelfstandig apparaat worden geïnstalleerd dat met je draadloze internet is verbonden. Een Raspberry Pi is sterk genoeg om de software te draaien of je kunt het kant-en-klare systeem van Schoutsen kopen (de Home Assistant Green of Yellow). Op de site www.home-assistant.io staat beschreven hoe je Home Assistant draaiende krijgt en daarna bijvoorbeeld je al bestaande slimme lampen in het platform kunt voegen. Wel zo handig, want hierdoor kunnen die smarthome-apparaten straks nauw samenwerken met je ventilatie.

Itho-module

Vervolgens heb je een apparaatje nodig om je mechanische ventilator met Home Assistant te verbinden. Daarvoor bestaan verschillende methoden, waarvan de makkelijkste methode afkomstig is van een Nederlandse ontwikkelaar. Hobbyist Arjen Hiemstra heeft de zogenoemde Itho-module ontwikkeld, een apparaatje dat je rechtstreeks op de verbindingspoort van je ventilator aansluit. Je kunt hem bestellen via www.nrgwatch.nl.

De Itho-module sluit je aan op de acht pinnetjes op de printplaat van je mechanische ventilator. Vervolgens koppel je hem aan je wifi-netwerk.

De Itho-module verbindt met een aansluiting van twee rijen met elk vier pinnen op de printplaat van het ventilatiesysteem. Het is lastig te zeggen of jouw betreffende ventilator wordt ondersteund, maar Hiemstra houdt een lijst bij van apparaten die door de community zijn getest. Daaruit blijkt dat onder andere de CVE EVO-modellen, HRU 200 ECO, DemandFlow en QualityFlow met het apparaatje kunnen worden verbonden.

Deze acht pinnetjes heb je nodig om de module te verbinden.

Andere aansluitingen

Het kan zijn dat er al een apparaatje op de verbindingspoort is aangesloten. Dat is in de meeste gevallen bijvoorbeeld het draadloze verbindingssysteem waarmee een radio-afstandsbediening je ventilator aan of uit kan zetten. In dat geval kun je het al aangesloten onderdeel loskoppelen en de Itho-module op de vrijgekomen poort aansluiten. Let wel op: als je dingen verbindt of loskoppelt met een printplaat, is het verstandig eerst de ventilator van de stroom te halen.

Hiemstra verkoopt ook een tweede variant van zijn apparaatje dat gebruikt kan worden op ventilatoren met een ander soort poort. Deze ziet eruit als een soort internetaansluiting. Het kan verleidelijk zijn om dan gewoon rechtstreeks een internetkabel van de poort naar je router te leiden, maar doe dat absoluut niet: deze poort is eigenlijk een heel andere soort, waardoor een internetverbinding je ventilator kan beschadigen. Hang altijd eerst de Itho-module ertussen, waarna je die met je wifi-netwerk verbindt.

Zit er alleen een aansluiting met negen pinnen onder elkaar op je printplaat? Dan werkt het apparaatje niet op jouw mechanische ventilator.

Heeft je ventilator een soort internetpoort? Dan heb je een alternatief model van de Itho-module nodig.

Verbinden met wifi

Heb je een Itho-module met je ventilator verbonden, dan kun je vervolgens het apparaat met je netwerk verbinden. De ingebouwde wifi-module genereert automatisch zijn eigen netwerk waarmee je op een laptop of telefoon kunt verbinden. Bezoek in je webbrowser vervolgens http://192.168.4.1 en volg de getoonde stappen om het apparaat met jouw wifi-netwerk te verbinden.

Nu de module met je wifi-netwerk communiceert, hoef je alleen nog maar het apparaatje met Home Assistant te koppelen. De module communiceert niet direct met het platform, maar je kunt de internetsignalen hiervan vertalen naar Home Assistant door de integratie MQTT te installeren. Dat doe je met een simpele druk op de knop op de integraties-pagina van je Home Assistant-server. Vervolgens kun je via de add-on-pagina ook de zogeheten MQTT-broker Mosquitto installeren om het ventilatorsignaal mee te vertalen. Hierna zou de ventilator in je lijst met apparaten moeten verschijnen. Zo niet, dan vind je in dit configuratiebestand de uitleg om dit alsnog voor elkaar te krijgen.

Andere ventilatoren

Werkt jouw ventilator niet met de Itho-module, dan zijn er nog een paar alternatieven die je kunt proberen. Een andere Nederlandse hobbyist, online bekend als ‘The_Flamingo’, heeft bijvoorbeeld Open Air ontwikkeld. Dit is een vergelijkbaar apparaat dat ondersteuning biedt voor de DucoBox-ventilatoren en de Orcon MVS-15RH. Deze gadget kun je in de webshop van The_Flamingo bestellen.

Open Air is gemaakt om je ventilator te verbinden met DucoBox-ventilator.

Ontwikkelaar Marcelh1 heeft ook zijn eigen usb-dongel genaamd de FanX ontworpen. Deze kun je aansluiten op een machine met Home Assistant om ondersteuning toe te voegen voor specifiek de Orcon MVS-ventilator. Dat maakt het een ideale alles-in-één-oplossing voor dat model, al moet je het apparaatje dan wel in handen krijgen. Hij wordt namelijk sporadisch aangeboden bij webwinkel www.fan-x.eu.

Heb je een Orcon MCS? Dan is de Fan X een mooie alles-in-één-oplossing. Je moet alleen wel geluk hebben bij de aanschaf.

Zelf solderen

Bieden geen van deze oplossingen in jouw thuissituatie soelaas, dan kun je ook proberen zelf een slimme vertaler voor je ventilator te bouwen. Dat werkt bij nagenoeg alle mechanische ventilatoren die met een draadloos radiosignaal met een knop of afstandsbediening kunnen worden bestuurd. Dit is wel verreweg de moeilijkste methode om je ventilator met het netwerk te verbinden. Het vergt geduld en ervaring met solderen. Het is ook zodanig veel werk dat we deze methode niet in een kort artikel kunnen beschrijven.

Ben je desalniettemin bereid dit te proberen, dan heb je een kleine ESP32 nodig: een printplaatje met soldeerpunten dat met je wifi-netwerk kan communiceren. Verbind vervolgens een RF-transmitter met de ESP32 zodat je de radiosignalen kunt oppikken en ook verzenden. Via deze webpagina vind je speciale software waarmee je een script schrijft om het radiosignaal van jouw specifieke mechanische ventilator te dupliceren en te verzenden. Hierdoor kan de ESP32 via Home Assistant een radiosignaal naar je ventilator sturen om te starten of te stoppen.

De ESP32 is een microcontroller die met de juiste onderdelen van alles aan Home Assistant koppelt.

Lees ook: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

Automatiseren

Heb je na installatie jouw mechanische ventilator in Home Assistant gekregen? Dan begint het leuke gedeelte: het bedenken van toepassingen voor de ventilator in jouw huis. In Home Assistant doe je dat aan de hand van zogeheten automatiseringen. Door te kijken naar de status van een ander apparaat, de tijd en andere informatie, kan de ventilator automatisch worden in- of uitgeschakeld.

Zo’n automatisering kan simpelweg aan een slimme knop worden gekoppeld, zodat je overal in huis de ventilator aan- of uitzet. Dat kan ook nog een stuk slimmer: de ventilatie kan bijvoorbeeld gaan draaien als de slimme lamp in je badkamer wordt ingeschakeld, zodat tijdens het douchen alle natte lucht wordt afgevoerd. Op het toilet kun je de ventilatie intens laten draaien als het licht langer dan tien minuten is geactiveerd, om na een lang toiletbezoek de gassen naar buiten te blazen.

Slimme schakelaars

Met behulp van wat slimme meters en schakelaars kan het nog ietsje handiger. Koop een slimme stroomschakelaar die verbruik meet, koppel hem met Home Assistant, en plug het apparaat tussen je stopcontact en afzuigkap. Zet je tijdens het koken de afzuigkap aan, dan kan een automatisering die piek in stroomverbruik detecteren en de ventilator aanzetten tegen de etensluchtjes. Datzelfde trucje werkt ook bij de wasdroger om de hoge luchtvochtigheid uit je bijkeuken uit te verdrijven.

Het Nederlandse HomeWizard verkoopt een slimme watermeter die laat zien hoeveel water er door je hoofdaansluiting gaat. Die is ideaal voor de ultieme automatisering in de badkamer, waarbij Home Assistant pas de ventilatie inschakelt als twee minuten achter elkaar veel water wordt gepompt en het badkamerlicht is ingeschakeld. Zo weet je zeker dat de afzuiging alleen tijdens het douchen draait, en niet als je bijvoorbeeld even het licht aanzet om je tanden te poetsen.

Alleen de ventilatie aanzetten als de douche loopt? Je kunt je ventilator koppelen aan de data van een slimme watermeter, zoals deze van HomeWizard.

Proces zelf bedenken

Een automatisering maak je vrij eenvoudig in Home Assistant. Open de webinterface van het platform in je browser en ga naar Instellingen / Automatiseringen. Daar kun je vervolgens twee dingen: een blauwdruk openen of je eigen automatisering bouwen. Een blauwdruk is feitelijk een vooraf bedachte automatisering, waar je zelf alleen nog maar even de gewilde apparaten in aanvinkt. Bij een nieuwe automatisering moet je zelf het proces bedenken.

Gelukkig is daar geen programmeerkennis voor vereist: op de webpagina wordt een simpel vragenformulier getoond, dat je het beste kan zien als een tijdlijn. Je vult in wat er moet gebeuren onder welke omstandigheden: je kunt een automatisering laten afhangen van meerdere stappen, zodat een automatisering bijvoorbeeld alleen activeert als iets tussen bepaalde uren plaatsvindt. Op het einde kies je altijd wat er moet gebeuren: in dit geval de activering van de ventilatie.

Stel bij het schrijven van je automatisering ook de duur in, om te voorkomen dat je ventilator dagen achter elkaar blijft draaien. Bij het douchen kun je ook bijvoorbeeld een automatisering maken die je ventilator uitzet als het badkamerlicht tien minuten is uitgeschakeld.

Een automatisering kan op basis van allerlei informatie worden geactiveerd of gedeactiveerd.

Het blijft hobbyen

De verhalen over bovenstaande oplossingen zijn vrij vaak positief, maar onthoud wel: het blijven veelal hobby-apparaatjes. De Itho-module, Open Air en FanX hebben fanatieke ontwikkelaars die jouw vragen waarschijnlijk wel beantwoorden, maar er is geen officiële klantenservice die helpt bij aanhoudende klachten. Gebruik je een apparaatje als dit, dan moet je bereid zijn er wat aan te sleutelen als er iets misgaat.

Maar wie bereid is dat af en toe te doen, maakt zijn of haar huis tegen een relatief kleine investering een stuk slimmer. En wellicht raak je zelfs geïnspireerd om andere, nu nog domme, apparatuur van een digitaal brein te voorzien.

Als je het belangrijk vindt dat je niet gevolgd wordt tijdens het internetten, kun je beter geen standaardbrowser als Microsoft Edge en Google Chrome gebruiken. Er zijn verschillende browsers die beweren speciaal te zijn ontworpen om je online sporen zo veel mogelijk te verbergen. In dit artikel bespreken we vier zelfbenoemde privacybrowsers en kijken we of ze hun beloftes waarmaken.

Brave

De op Chromium gebaseerde Brave-browser zorgt er (zonder dat je aan de instellingen hoeft te komen) voor dat de identificeerbare informatie die je browser naar websites en adverteerders stuurt (oftewel je 'fingerprint'), iedere keer weer compleet willekeurig is, zodat je niet betrouwbaar kunt worden geïdentificeerd. Volgens de website Cover Your Tracks worden vrijwel alle trackers geblokkeerd door de browser.

Desondanks vertrouwen sommige gebruikers Brave niet meer, doordat de browser verschillende controverses op zijn naam heeft staan. Zo kwam Brave in 2016 met een (optionele) functie die advertenties op websites blokkeerde, maar vervolgens verving door eigen reclames. Gebruikers kregen dus alsnog advertenties te zien, maar nu streek de browser daar zelf de inkomsten voor op.

Vier jaar later verving Brave zonder het te melden URL's naar sommige cryptosites door affiliatelinks (waar de browser geld mee verdient) en in 2023 kwam de browser in opspraak omdat het zijn VPN-dienst standaard installeerde bij gebruikers. Brave beweert overigens dat dit allemaal fouten betrof en heeft de controversiële veranderingen inmiddels teruggedraaid.

DuckDuckGo

De zelfbenoemde 'Private Browser' DuckDuckGo belooft net als de andere browsers in dit artikel dat je tijdens het surfen niet kan worden getraceerd. Toch scoort de browser op basis van de uitslagen van PrivacyTests.org minder goed dan andere privacybrowsers. Er worden met de standaardinstellingen maar iets meer trackers geblokkeerd en fingerprintgegevens verborgen dan bij reguliere browsers. In een recent onderzoek werd dan ook geconcludeerd dat DDG direct na de installatie 'middelmatige privacybescherming' biedt, terwijl de andere in dit artikel besproken browsers volgens de onderzoekers een hoge mate van privacybescherming bieden. Wel kun je je privacy via de instellingen opkalefateren.

DuckDuckGo maakt (net als veel andere privacybrowsers) standaard gebruik van zijn gelijknamige zoekmachine waarmee je incognito surft. Hoewel de zoekmachine de zoekindex van Microsofts Bing gebruikt, kan Microsoft hierdoor niet zien waar je naar zoekt. Deze zoekdeal met Microsoft zorgde in 2022 wel voor wat controverse, aangezien toen bleek dat DDG hierdoor de trackers van Microsoft niet mocht blokkeren. Kort nadat dit ontdekt werd, liet DuckDuckGo weten dat het de trackers van het bedrijf toch wel gaat blokkeren.

LibreWolf

LibreWolf is een aangepaste versie van Firefox die standaard een stuk meer privacyfuncties en een robuustere beveiliging biedt. Net als Brave komt de browser feilloos door de trackingtests van PrivacyTests.org heen, al laat je volgens Cover Your Tracks wel nog enkele vingerafdrukgegevens achter in LibreWolf.

Standaard worden alle gebruikersgegevens en cookies gewist na het sluiten van de browser, wat lang niet iedereen handig zal vinden, maar dat kan via de instellingen ongedaan gemaakt worden. Ook zijn de standaardinstellingen mogelijk dusdanig streng dat sommige websites onbruikbaar worden en er andere problemen ontstaan, zoals het niet kunnen inschakelen van de donkere modus. Volgens de ontwikkelaar kun je de meeste problemen verhelpen door de optie Resist Fingerprinting in de instellingen uit te schakelen, maar dat gaat natuurlijk wel ten koste van de privacy.

TOR

Als je écht zo anoniem mogelijk wil internetten, is TOR waarschijnlijk de beste keus. Voordat je een website bezoekt, wordt je 'bezoekaanvraag' eerst door meerdere lagen versleuteling gehaald voordat de pagina in kwestie wordt geladen. TOR anonimiseert alle fingerprints en blokkeert alle reclames en trackingscripts, waardoor het bijna onmogelijk wordt om iemands locatie of identiteit (bijvoorbeeld door middel van het IP-adres) te achterhalen. Niet zo gek, dus, dat TOR de populairste manier is om verborgen .onion-adressen (ook wel het darkweb genoemd) te bezoeken.

Deze verregaande privacyfocus gaat wel ten koste van de gebruiksvriendelijkheid. TOR is merkbaar langzamer dan reguliere browsers, omdat al je verzoeken eerst meerdere keren omgeleid worden zodat je onnavolgbaar blijft. Ook worden alle cookies na iedere sessie standaard gewist, waardoor je telkens met 'schone lei' begint en je veelgebruikte webadressen, inloggegevens en dergelijke steeds weer handmatig moet invullen. Doordat TOR álle trackers blokkeert, functioneert een groot aantal websites bovendien niet goed in deze browser, blijkt uit onderzoek van The Markup.

Lees ook: Hoe gaan populaire browsers om met je privacy? 

Met dual sim kun je twee telefoonnummers op één telefoon gebruiken. Ideaal als je werk en privé gescheiden wilt houden bijvoorbeeld, of op vakantie lokaal (en dus goedkoop) wilt bellen en internetten. Maar wat doe je als het niet lekker werkt? In dit artikel lees je hoe je veelvoorkomende dual sim-problemen snel oplost.

Lees ook: Dual sim: wat is het en hoe werkt het?

Probleem 1: Geen verbinding op tweede simkaart

Dit is het meest voorkomende probleem. Probeer deze stappen:

1.    Check of dual sim aanstaat in je instellingen.
2.    Herstart je telefoon.
3.    Haal beide simkaarten eruit en doe ze er opnieuw in (bij fysieke kaarten).
4.    Zet vliegtuigstand aan en weer uit.
5.    Reset je netwerkinstellingen als niks anders werkt.

Probleem 2: Batterij gaat veel te snel leeg

Twee simkaarten vragen meer van je batterij. Zo bespaar je stroom:

1.    Schakel mobiele data uit op de simkaart die je minder gebruikt.
2.    Gebruik één vaste simkaart voor data en de ander alleen voor bellen en sms'en
3.    Zet je tweede nummer alleen aan als je het nodig hebt.
4.    Beperk het gebruik van beide simkaarten tegelijk om de batterij te ontlasten. 

Probleem 3: Je mist oproepen op één nummer

Als je oproepen mist op één nummer maar niet op het andere:

1.    Check of je niet per ongeluk doorschakeling aan hebt staan.
2.    Kijk of beide simkaarten op 'toestaan' staan voor oproepen.
3.    Test of het probleem ook bestaat met een andere simkaart.
4.    Controleer of je genoeg beltegoed hebt op beide nummers. 

©William W. Potter

Probleem 4: Internet werkt niet goed

Problemen met je mobiele data? Doe dit:

1.    Check welke simkaart je hebt ingesteld voor mobiele data.
2.    Zorg dat mobiele data aanstaat voor de juiste simkaart.
3.    Controleer je APN-instellingen (vraag die op bij je provider).
4.    Probeer handmatig een netwerk te kiezen. 

Probleem 5: Telefoon ziet tweede simkaart niet

Als je telefoon de tweede simkaart niet herkent:

1.    Controleer of de simkaart goed in het simkaartslot zit.
2.    Maak de contactpunten schoon met een droge doek.
3.    Probeer de simkaart in een andere telefoon.
4.    Bij e-sim: verwijder hem en installeer opnieuw. 

Probleem 6: Apps werken niet met tweede nummer

Problemen met WhatsApp of andere apps op je tweede nummer?

1.    Check of je telefoon dual apps ondersteunt.
2.    Installeer de app opnieuw.
3.    Zorg dat je tweede simkaart ook toegang heeft tot internet.
4.    Gebruik een app-kloon-functie als je telefoon die heeft.

Andere problemen?

Als deze oplossingen niet werken, ligt het probleem waarschijnlijk dieper. Het kan te maken hebben met hardware, zoals een beschadigde simkaart, een kapotte simkaartlezer of een simkaart van het verkeerde formaat. Maar ook software kan de boosdoener zijn, bijvoorbeeld verouderde telefoonsoftware, onjuiste providerinstellingen of bugs in het besturingssysteem.

In zulke gevallen is het slim om contact op te nemen met de juiste partij. Voor problemen met je simkaart of netwerk kun je terecht bij je provider. Gaat het om hardware, neem dan contact op met de verkoper van je telefoon. Voor softwareproblemen kun je vaak het beste bij de fabrikant aankloppen.

Tips om problemen te voorkomen

Om problemen met dual sim te voorkomen, kun je een paar eenvoudige stappen nemen. Controleer vóór aankoop of je telefoon daadwerkelijk dual sim ondersteunt, zodat je zeker weet dat het werkt. Update je telefoonsoftware regelmatig om bugs te voorkomen en nieuwe functies te benutten. Gebruik altijd simkaarten van het juiste formaat en wees voorzichtig bij het openen en sluiten van de simkaarthouders. Heb je e-sims? Bewaar de QR-codes zorgvuldig voor het geval je ze opnieuw moet instellen. Tot slot is het slim om af en toe te controleren of beide nummers nog correct functioneren.