Kijken we naar het dak van ons huis, dan denken we vooral aan zonnepanelen. Hoeveel liggen er al en is er ruimte voor meer? Maar een dak biedt veel meer mogelijkheden. Een dak met sedum-bedekking is niet alleen mooi, het biedt verrassende voordelen, waaronder zelfs een hogere opbrengst van de zonnepanelen. De kosten van een groen dak zijn bovendien bescheiden.

Dankzij subsidies en salderingsregeling zijn veel Nederlandse daken binnen enkele jaren voorzien van zonnepanelen. Vooral de besparing op de eigen energierekening is een enorm verkoopargument voor zonnepanelen. Maar een dak biedt nog veel meer kansen ook als het gaat om economische en milieuvoordelen. Een groen dak, een dak met sedum-beplanting, draagt bij aan biodiversiteit, verhoogt het wooncomfort en verlengt de levensduur van het dak. Bovendien verhoogt het ook nog eens het rendement van zonnepanelen. En er zijn meer voordelen.

Een groen dak?

Een groen dak is een andere benaming voor een dak met sedum-beplaning als toplaag. Sedum is een familie van vetplanten die goed tegen droogte kan maar ook in een natte periode standhoudt. Sedum is daarbij onderhoudsarm, eenmaal gelegd heb je er nauwelijks omkijken naar. Doordat sedum anders dan veel andere planten geen dikke bodem nodig heeft en juist wel een heel dicht dek vormt, is het prima geschikt als dakbedekking. De sedum komt op de reguliere dakbedekking en levert vanaf de eerste dag vele voordelen.

Koel in de zomer, warm in de winter

Een belangrijk voordeel van de sedum-beplanting op het dak is de extra isolatie. Deze geldt bovendien het hele jaar door. In de winter blijft het door het groen dak langer warm in huis terwijl het in de zomer heerlijk koeler is. De sedum absorbeert namelijk tot wel 50 procent van het zonlicht. Bovendien houden de planten het water op het dak langer vast. Dit zorgt opnieuw voor extra isolatie, maar ontlast ook de waterafvoer en riolering bij hevige regenval.

Zeker de verkoeling in de zomers die ook in ons land steeds vaker langdurig met hoge temperaturen gepaard gaan, zijn een groot voordeel van een groen dak. Daarbij isoleert sedum niet alleen de temperatuur, maar dempt het ook geluid. Geluid van buiten is in huis minder hoorbaar maar opvallend, ook erbuiten. Waar een dak normaliter het geluid weerkaatst, absorbeert een sedum-dak dit juist.

Minder slijtage

Elk dak is blootgesteld aan zon, regen, wind en wisselende temperaturen. Vooral de vele platte daken dat ons land kent lijden hieronder. De meeste van deze daken zijn bedekt met gemodificeerde bitumen. Dit is uv-bestendige laag kunststof die geen grind-deklaag nodig heeft. Bitumen kan echter minder goed tegen langdurige hitte en droogte. Door het veranderende klimaat met langere drogere perioden en hogere temperaturen, is een standaard plat dak daardoor eerder aan vervanging toe. Ligt er op het platte dak een laag sedum, dan beschermt die de oorspronkelijke dakbedekking tegen de weersinvloeden en gaat daardoor twee tot drie keer langer mee.

Milieuvoordelen

Een dak met sedum-beplanting leeft en heeft daardoor een heel andere, positieve uitwerking op de omgeving dan een gewoon dak. De vetplanten filteren bijvoorbeeld fijnstof uit de lucht en doen dit ook nog eens uitzonderlijk goed. Fijnstof is een echte “killer” die zeker in stedelijke omgevingen en bij plekken waar veel autoverkeer is, longziektes verergert en hartproblemen veroorzaakt. Een andere positieve bijdrage van sedum-beplanting is dat het CO2 opneemt. CO2 is een van de belangrijkste oorzaken van opwarming van de aarde.

Maar er zijn ook veel tastbaardere bijdragen van een sedum-dak. Zo bieden de sedum-planten een fijne leefomgeving voor tal van insecten, bijen en vogels. Het dak draagt hierdoor bij aan de biodiversiteit. Bovendien filteren de planten het regenwater, waardoor dit veel beter voor hergebruik in en om de eigen tuin in aanmerking komt. Een regenton wordt zo een nog nuttiger aanschaf.

Bovendien ziet een groen dak er veel mooier uit dan een glad, zwart droog plat dak. Het leeft, komt tot bloei, heeft vele kleuren en schakeringen en levert ook daardoor al een positieve bijdrage aan het welzijn van ook de mensen in de omgeving. Niet alleen het milieu van de aarde en de dieren verandert erdoor, ook dat van de bewoners van het huis en de buurt.

Voor platte én schuine daken

Sedum wordt veel toegepast op platte daken, maar kan ook prima op schuine daken worden toegepast. Hierbij is de hellingshoek belangrijk; deze bepaalt de keuze in het soort groen dak dat mogelijk is. Platte daken en daken met een hellingshoek tot 25 graden zijn voor alle soorten sedum-bedekking geschikt, bij een hellingshoek tussen de 25 en 45 graden is de keuze beperkter en boven de 45 graden is een sedum-dak geen optie. Ook onder de 25 graden hellingshoek kan het nodig zijn een profiel aan te brengen onder de sedum-laag om bij hevige regen het water af te voeren en de bedekking op zijn plek te houden.

Dakbelasting

Behalve de hellingshoek is er nog één zeer belangrijke factor die bepaalt of een dak geschikt is voor een groen dak en welke soort sedum-bedekking dan mogelijk is. Dit is de dakbelasting. Opgeteld zorgen de beplanting en zeker ook het water dat deze vasthouden voor een extra gewicht op het dak. Een gewicht waar bovendien bij de bouw niet altijd rekening mee is gehouden. De minimale extra dakbelasting die nodig is om een groen dak te kunnen aanleggen is 45 kilogram per vierkante meter (45 kg/m2). De keuze is dan wel beperkt tot lichtgewicht oplossingen. Is de dakconstructie sterk genoeg, 80 kg/m2 en meer, dan zijn eigenlijk alle oplossingen mogelijk.

Volgens Sander Broos van Groen Dak Compleet is het bepalen van de dakbelasting in Nederland en België bij wet alleen toegestaan door een constructeur. “Deze gegevens zijn echter al beschikbaar omdat dit onderdeel is van een vergunningsaanvraag. Op te vragen dus bij de aannemer, architect of gemeente. Indien toch nog niet beschikbaar zal een constructeur ter plaatse moeten komen om deze berekening te maken.”

Verschillende soorten

Twijfel je of jouw dak geschikt is voor een sedum-bedekking, vraag dan advies aan een expert. Veel leveranciers van sedum-daken kunnen ook helpen en dan meteen de mogelijkheden schetsen en adviseren over de verschillende soorten sedum-bedekking die er zijn. Voor daken die maar weinig extra belasting kunnen dragen, zijn er lichtgewicht sedum-matten. Voor daken die meer extra gewicht kunnen dragen zijn sedum-trays en sedum-mixmatten met extra variatie in ook bloeiende planten een interessante mogelijkheid. De laatste zijn nog mooier om naar te kijken en erg aantrekkelijk voor bijen en vlinders.

Zelf leggen of laten doen?

Veel leveranciers van sedum-dakbedekking bieden de keuze tussen zelf leggen of laten doen. Afhankelijk van het dak en de gekozen soort sedum-bedekking is het installeren van een sedum-dak prima zelf te doen. Dit geldt zeker wanneer het een plat dak betreft dat ook nog eens goed toegankelijk is. Gaat het om een schuin dak, dan is het niet alleen technisch lastiger; het wordt ook al snel onveiliger. In dat geval is het aan te bevelen om het aanleggen door een installateur te laten uitvoeren.

De aanleg van een groen dak bestaat uit meerdere stappen. De eerste is het controleren en zo nodig schoonmaken van het huidige dak. Is het dakleer verouderd en poreus is dit natuurlijk het moment. Ook een eventuele grindlaag moet eraf. Daarna volgen afhankelijk van de gekozen soort bedekking een laag wortelwerend folie, drainage-stroken en daarna de sedummatten of trays. Drainage-stroken worden alleen gebruikt bij een losse opbouw, bij kant-en-klare sedium-trays zit de drainage al in de tray.

De eerste weken na de aanleg is enige verzorging nodig. De planten moeten regelmatig besproeid worden zodat ze goed wortelen en zich settelen. Is dit klaar dan is het sedum-dak nagenoeg onderhoudsvrij, hooguit kan in voor- of najaar het dak bemest worden.

Volgens Sander Broos van Groen Dak Compleet, dat zowel spullen levert om zelf aan te leggen als het volledige project voor je uitvoert, is ook de logistiek belangrijk. “De klant bepaalt natuurlijk zelf. Het is eenvoudig zelf te doen, mits je niet vies bent van een dagje werken en geen hoogtevrees hebt. De uitdaging zit hem meestal in de logistiek. Als het dak wat hoger is en het oppervlakte groter, dan schakelen ze ons vaak in.”

Hoewel het een natuurlijk materiaal betreft dat ook na aanleg wortel moet schieten en zich ontwikkelen, kan een groen dak het hele jaar gelegd worden. De sedum-matten of trays zijn al grotendeels volgroeid en stellen weinig eisen.

Subsidie en korting

Er is geen landelijke subsidieregeling voor een groen dak. Wel verleent een aanzienlijk aantal provincies, gemeenten en ook waterschappen op eigen initiatief en onder eigen voorwaarden, subsidie. Deze verschillen dus per geval en ook is het bedrag dat de subsidieverstrekker ervoor heeft gereserveerd, vaak eindig. Wil je voor de aanleg van een sedum-dak gebruik maken van een subsidieregeling, informeer dan bij de provincie, gemeente en het waterschap naar de mogelijkheden. Online is er veel informatie beschikbaar op de sites van de overheden zelf, maar ook via bijvoorbeeld de site van Milieu Centraal.

Naast de lokale en regionale overheden verlenen ook verzekeraars soms subsidies of bieden korting op de premie. Hoewel de waarde van je huis door een groen dak duidelijk toeneemt, betaal je dus minder voor een opstal- of brandverzekering. Het belang van de verzekeraar zit behalve bij nobele doelstellingen op gebied van milieu- en (leef)klimaat er vooral erin dat een sedum-dak veel langer meegaat, minder snel beschadigt door weersinvloeden én enorm brandwerend en brandvertragend werkt. Het risico dat een groen dak brand vat, is vele malen kleiner dan een dak met een bitumendakbedekking (wat de standaard is op bijna alle platte daken).

En dit geldt helemaal wanneer op het dak zonnepanelen liggen, die onder extreme omstandigheden vatbaar blijken voor het ontstaan van brand. Liggen de panelen in een groen dak, dan is dit risico ook hier veel kleiner. Bovendien hebben zonnepanelen tot wel 10 procent en meer opbrengst wanneer zij op een groen dak liggen dan op een conventioneel dak. Opnieuw zorgt de lagere temperatuur voor dit gunstige effect waardoor je zelfs wanneer er geen subsidie wordt verstrekt of korting gegeven, je toch ook gewoon financieel voordeel hebt van de investering in een sedum-dak.

Tot slot

Een groen dak is een aanwinst voor het huis. Het uitzicht op een levend dak is zoveel mooier dan op een dak met alleen dakleer of dakpannen. Daarbij isoleert een sedum-dak het huis in zomer en winter, helpt hiermee energie te besparen en vermindert bovendien de wateroverlast bij hevige regenval. Het is jammer dat de rijksoverheid sedum-daken nog niet erkent als een zeer nuttige maatregel die past bij veel meer doelstellingen dan alleen klimaat en milieu, doordat ook het leefmilieu van de mens erdoor verbetert. Gelukkig zijn er voldoende andere overheden en partijen die wel willen bijdragen. Maar zelfs wanneer in jouw gemeente er geen subsidie is voor een groen dak, laat je er niet door weerhouden in elk geval de mogelijkheden eens goed te verkennen.

Sproeien voor verkoeling

In de warme maanden zorg je met je tuinslang voor wat verkoeling, en natuurlijk voor de verzorging van je nieuwe sedum-dak.

Wil jij jouw huis verduurzamen?

De Lexus NX verscheen in 2014 en kende sindsdien een bescheiden succes in Nederland, met zo'n 1500 verkochte exemplaren. Het merk groeit wereldwijd echter flink. Met de lancering van de plug-inhybride NX450h+ zet Lexus deze lijn voort. Irwin van InstaAutoVlog heeft het model getest en deelt zijn bevindingen.

Positionering

De Lexus NX strijdt met auto's als de BMW (i)X3, de Volvo XC60 en de Mercedes-Benz GLC. Ook de Audi Q5 is een directe opponent. Het onderscheidende vermogen? Een rijke standaarduitrusting, Lexus' Red Carpet Treatment en de standaard van een hybride aandrijflijn. 

Afmetingen

Met een lengte van 4,66 meter en een breedte van bijna 1,87 meter is hij iets compacter dan sommige concurrenten, maar hij wint het in hoogte met 1,66 meter. Dit geeft de NX een robuuste, maar nooit logge uitstraling, passend bij zijn klasse.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

F-Sport-uitvoering

In het donker zorgt de scherp vormgegeven led-verlichting voor en achter voor een sterke uitstraling en herkenbare signatuur. De grille is een opvallend detail, zeker bij de F-Sport uitvoering. Deze testversie valt op door die grille, zwarte dakrails en raamomlijsting, en bijpassende zwarte buitenspiegels. De 20-inch F-Sport Design wielen versterken de sportieve uitstraling, vooral in combinatie met de F-White lak.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Premium interieur

De Lexus NX biedt een luxe interieur: alles voelt solide en prettig aan. Bovenop het dashboard zit standaard een 14inch-touchscreen voor infotainment vanaf de Business Line; de basisuitvoering heeft een 9,8inch-scherm. Navigatie en draadloos Apple CarPlay of Android Auto zijn standaard aanwezig.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

E-Latch-deuropeners

Het zitcomfort is goed en ook de ondersteuning voor beide ellebogen is uitstekend. Enkel het axiaal beperkt verstelbare stuurwiel kan beter. De NX is voorzien van een deels digitaal instrumentarium en e-Latch deurontgrendeling. Deze portieropeners zorgen ervoor dat je geen deur kunt openen als er verkeer van achteren aankomt.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Details en afwerking

In de Lexus NX zijn details en finesse volop aanwezig. De bediening van elementen zoals de middenarmsteun voelt licht en doordacht, terwijl de klimaatregeling, met nanotechnologie, niet alleen nare geurtjes, maar ook droge huid helpt voorkomen. De geluidsisolatie zorgt daarnaast voor rust in het interieur.

Standaard krijg je een audiosysteem met negen luidsprekers en een subwoofer. Voor wie meer wil, is er in de President-uitvoering een Mark Levinson-systeem met zeventien luidsprekers en een vermogen van 1800 watt, voor een premium luisterervaring.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

1500 kilo trekgewicht

Op de achterbank is voldoende plek voor drie volwassenen. De kofferbakinhoud is voor alle versies gelijk. Deze meet 520 liter en is te vergroten naar maximaal 1411 liter. Een sterk punt van de PHEV is het trekgewicht. Mag de normale hybride als 2WD en AWD maximaal 1000 kilogram trekken, na het aanvinken van het 2495 euro kostende Explorer Pack wordt dit naar 1500 kilogram verhoogd. In het pack zit een afneembare trekhaak en een kogeldruk van 100 kilogram. 

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Bereik van de accu

De instap-Lexus NX betreft de 350h. Deze is voorwielaangedreven en beschikt over een 2,5liter-viercilinder benzinemotor die samenwerkt met een 192pk en 270Nm sterke elektromotor. Er is ook een 350h AWD met een extra 54pk en 121 Nm sterke elektromotor op de achteras.

Voor de test is gereden met de plug-in hybride 450h+. De basis-aandrijflijn is gelijk aan die van de 350h AWD. Dankzij een 18,1kWh-lithium-ion batterij kan het elektrische vermogen langer worden aangesproken: zo'n 74 (Luxury Line) of 69 kilometer volgens de WLTP-testmethode.

🚘Meer weten over auto-afkortingen? Lees dan: Van actieradius tot WLTP: dit is het EV-ABC

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Accumanagement

De auto is uitgerust met een eenfase-6,6 kW boordlader, terwijl de warmtepomp ook in de winter zorgt voor een bruikbare actieradius. Interessant is de slimme software die ervoor zorgt dat de batterij in topconditie blijft, zelfs als je deze niet vaak oplaadt. De accu wordt regelmatig ont- en opgeladen om alle cellen actief te houden. Lexus biedt bovendien 10 jaar garantie op de batterij.

Krachtige en soepele aandrijflijn

Het gecombineerde vermogen is 309 pk en in 6,3 seconden ben je van 0 tot 100 km/u. De topsnelheid is 200 km/u. Prettig is het hoge elektrische vermogen van gecombineerd 246 pk, zo'n 100 pk meer dan bij de concurrentie.

Verbruik bij lege accu

Is de accu na zo'n 65 kilometer te hebben gereden leeg, dan verandert de NX in een normale hybride. De elektromotor wordt getemperd en dat zorgt mede voor een op dat moment nog steeds laag brandstofverbruik. Een gemiddelde van 1 op 16 is dan prima te realiseren; een uitstekende waarde. 

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Rijdynamiek

Voor wat betreft de rijdynamiek plaatst de NX zich tussen de compactere LBX en grotere broer RX. Zo stuurt hij verrassend direct en voelt hij mede dankzij het formaat wendbaar en overzichtelijk. Op de snelweg is het de rust in het onderstel waarmee hij overtuigt,net als de uitstekende geluidsisolatie, rechtuit-stabiliteit en het uitmuntend werkende Lexus Safety System+, inclusief een autonome rij-assistent van level 2. 

©Irwin Versteegh - Duijnstee

AVS-dempers

Kun je de Volvo, Mercedes en Audi optioneel met luchtvering krijgen, bij Lexus is dit niet het geval. Het merk focust zich op zogeheten AVS-dempers. Deze Adaptive Variable Suspension-ophanging is standaard onder de F-Sport en President Line en zorgt ervoor dat de NX te allen tijde vlak blijft. Dit kan extra comfort geven, maar met name bij het afrijden van drempels zou een soepelere demping juist voor wat meer comfort mogen zorgen. 

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Prijzen en uitvoeringen

De Lexus NX is als 350h leverbaar vanaf 61.995 euro. De 350h AWD kost minimaal 71.995 euro. Pluggen kan met de 450h+ vanaf 65.995 euro en de geteste 450h+ F-Sport Line staat voor 74.995 euro op de lijst. 

De HMD Fusion is een van de opvallendste smartphones van 2024. Je kunt namelijk speciale hoesjes om de telefoon doen om extra functies te gebruiken. Zo kan de budgettelefoon opeens betere selfies maken of draadloos opladen. In deze HMD Fusion-review zoomen we in op de accessoire en de smartphone zelf.

De HMD Fusion is te koop in twee versies, met respectievelijk 6 GB werkgeheugen en 128 GB opslagcapaciteit en 8 GB / 256 GB. Wij hebben het eerste model getest, dat een adviesprijs van 270 euro draagt. Voor dertig euro meer koop je het betere model, wat wij een nette meerprijs vinden.

In de doos vind je naast een usb-c-oplaadkabel ook een stevig transparant hoesje, dat geen functies toevoegt behalve je toestel beschermen tegen krassen en een valpartij. HMD verkoopt het hoesje ook in het blauw, groen en roze.

Speciale hoesjes

Interessanter zijn de accessoires die wél extra’s bieden, via de stroompinnetjes in het hoesje en op de achterkant van de telefoon. HMD presenteerde in september een hoesje met uitklappende ledring voor betere selfies in het donker, een extra stevig hoesje met een SOS-knop en een hoesje dat draadloos opladen mogelijk maakt.

Met de verkrijgbaarheid van die hoesjes schiet het vooralsnog niet op: die met de selfiering en SOS-knop komen volgens de HMD-website 'later dit jaar beschikbaar' en het oplaadhoesje ontbreekt begint november nog op die website. Wat de hoesjes gaan kosten, is ook nog onduidelijk.

Gelukkig kon HMD ons wel al een hoesje met selfiering opsturen om te testen in combinatie met de Fusion. Dat hoesje is stevig en biedt veel grip. De ledring rond de cameramodule op de achterkant is met een vrije hand makkelijk – maar niet té makkelijk – omhoog te klappen en prijkt dan boven het scherm uit. Vervolgens vind je in de camera-app een instelling voor de aparte flitser, die dus stroom krijgt via het toestel. Je kunt in die instelling onder andere de kleurweergave en helderheid van de flitsring aangeven. De flitsring werkt naar behoren.

📱Leestip: Waar voor je geld: 5 uitgebreide smartphones voor max 500 euro

©Rens Blom

Hieronder vind je twee selfies, gemaakt in het donker op straat. Op de linkerfoto gebruikten we de HMD Fusion als een normale smartphone, waarbij het scherm oplicht om je gezicht in beeld te brengen. Op de rechterfoto stond de flitsring boven het scherm. Wij kregen gemengde reacties op het nut en de kwaliteit van de flitsring, met name omdat hij je gezicht minder natuurlijk weergeeft.

©Rens Blom

Interessant initiatief

Hoewel we dus nog niets kunnen zeggen over de prijzen en de kwaliteit van de andere hoesjes, vinden we het initiatief van HMD interessant. Het doet ons terugdenken aan Motorola, dat jaren geleden al smartphonehoesjes met boeiende functies uitbracht. Denk aan een extra accu, krachtige luidspreker of zelfs miniprinter. HMD pakt het vooralsnog minder exotisch aan, maar belooft wel meer speciale hoesjes. Wij zijn benieuwd.

Positief in ieder geval is dat HMD alle benodigde technische informatie opensource gemaakt heeft, waardoor bedrijven en hobbyisten zelf hoesjes en accessoires kunnen maken die werken met de Fusion.

De HMD Fusion als smartphone

Als smartphone is de HMD Fusion ook noemenswaardig. In lijn met HMD's duurzaamheidsfilosofie is het toestel grotendeels zelf uit elkaar te halen met een schroevendraaier. Op die manier kun je het scherm, de accu, usb-c-poort en andere belangrijke onderdelen vervangen.

HMD verkoopt die onderdelen (straks) zelf via zijn website en stelt reparatiehandleidingen beschikbaar. Een mooi pluspunt van het toestel, zeker ten opzichte van concurrerende telefoons die alleen door een professionele partij te repareren zijn. De prijzen van vervangende onderdelen vinden we schappelijk. Een nieuwe accu kost 25 euro, een nieuw scherm 50 euro.

©Rens Blom

Als 270 euro kostende telefoon biedt de HMD Fusion echter minder goede specificaties dan je verwacht in deze prijsklasse. Weliswaar voelt het toestel stevig aan, het 6,56inch-LCD-scherm met lage resolutie van 1612 x 720 pixels maakt het beeld niet scherp. En de Qualcomm Snapdragon 4 Gen 2-processor is oud en eenvoudig, waardoor de telefoon merkbaar trager is dan de concurrentie. Dat belooft weinig goeds voor de prestaties na een jaar gebruik.

Ook op de camera's is bezuinigd. De Fusion mist een groothoekcamera om extra wijde foto’s te schieten, bijvoorbeeld. Daar staat tegenover dat HMD de Fusion wel een prima selfiecamera met een 50megapixel-resolutie geeft. De camera achterop heeft maar liefst 108 megapixels, maar is kwalitatief niet bijzonder.

©Rens Blom

De 5000mAh-accu gaat wel lekker lang mee, geholpen door de eenvoudige processor en lage schermresolutie. Je kunt de HMD Fusion bijna twee dagen gebruiken voordat je de oplader moet pakken.

Mager updatebeleid

Het updatebeleid van de Fusion is helaas mager. HMD belooft upgrades naar Android 15 en 16 en drie jaar beveiligingsupdates. In dit prijssegment kun je telefoons met vier of vijf jaar updates kopen, onder andere van Samsung.

Conclusie: HMD Fusion kopen?

De HMD Fusion is een interessante smartphone omdat je hem kunt uitbreiden met hoesjes vol extra functies. Een bijzonder concept, al hebben we helaas nog niet alle hoesjes kunnen testen. Als toestel zelf maakt de Fusion minder indruk: hij is weliswaar prima te repareren, maar heeft eenvoudige specificaties en krijgt korter updates dan de concurrentie. Zo is de HMD Fusion een opvallende telefoon voor een select publiek.