Van ‘Waarom moet ik een warmtepomp’ tot ‘Kan ik een warmtepomp aansluiten op bestaande radiatoren’ en alles daartussenin: veertien prangende vragen over warmtepompen, mét bondige antwoorden!

Waarom ‘moeten’ we aan de warmtepomp?

De Nederlandse regering heeft normen vastgelegd over de efficiëntie van de verwarmingsinstallatie. Het komt er in het kort op neer dat je vanaf 2026 de oude cv-ketel niet meer kunt vervangen door een andere cv-ketel. Bij vervanging moeten huiseigenaren overstappen op een duurzamer alternatief. Dat kan een all-electric warmtepomp zijn, de combinatie van een cv-ketel met een hybride warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet. Dit heeft allemaal de bedoeling om fors te besparen op aardgasverbruik en de overstap naar groene energie te versnellen.

Kan ik niet beter wachten tot de warmtepompen goedkoper worden of tot de techniek verbeterd is?

Het plan van de regering is dat in 2050 alle 7,7 miljoen woningen in Nederland van het gas af zullen zijn. De prijzen van warmtepompen zullen dalen en uiteraard zal de techniek ook nog verbeteren. Daar tegenover staat dat de gasprijzen momenteel ongekende hoogten bereiken en dat de subsidiebedragen fors zijn opgetrokken. Voor een hybride warmtepomp ontvang je tussen de 1.950 en 3.000 euro aan subsidie.

Zie ook ons artikel: Wat kost een warmtepomp en (vooral) wat bespaar je ermee?

Wat is het verschil tussen een hybride warmtepomp en een cv-ketel?

Een hybride warmtepomp hangt naast en werkt samen met de cv-ketel. Zolang het niet te koud is, wordt de woning verwarmd met de hybride warmtepomp. Als de warmtepomp het niet meer redt, neemt de cv-ketel over. Hierdoor kun je een bestaande cv-ketel ondersteunen met een warmtepomp, maar er zijn ook combi-oplossingen waarbij de hybride warmtepomp in combinatie met een nieuwe cv-ketel als tandem-oplossing worden geplaatst.

Zie ook ons artikel: Hybride warmtepompen: de cv-ketel als back-up

Is een all-electric warmtepomp beter dan een hybride warmtepomp?

Het zijn twee verschillende oplossingen voor verschillende situaties. Een hybride warmtepomp is een uitstekende oplossing voor woningen die goed, maar niet perfect zijn geïsoleerd. In die woningen kun je geen comfortabel warmtecomfort garanderen met alleen een warmtepomp. Als het echt vriest, neemt de gas- of stookolieketel het over. Bij een all-electric warmtepomp verdwijnt de cv-ketel en ben je dus volledig aangewezen op de warmtepomp. Dat kan alleen bij nieuwbouw of bij recente woningen die perfect zijn geïsoleerd.

Zie ook ons artikel: Wat voor typen warmtepompen zijn er?

Wat moet je doen om je huis klaar te maken voor de warmtepomp?

Drie dingen: isoleren, isoleren en isoleren. Voor een warmtepomp moeten de muren, de vloer en het dak geïsoleerd zijn en ook de ramen moeten voorzien zijn van HR++-glas. De meeste woningen die na 1995 zijn gebouwd, zijn goed geïsoleerd. Je kunt een test doen. Verlaag in het najaar of in de winter een aantal dagen de cv-watertemperatuur tot 50°C. Blijft het huis aangenaam warm, dan mag je er van uitgaan dat de woning voldoende is geïsoleerd voor een hybride warmtepomp. Een all-electric warmtepomp vraagt net iets meer isolatie.

Zie ook ons artikel: Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?

Vraagt een warmtepomp veel onderhoud?

In tegenstelling tot een cv-ketel is er in een warmtepomp geen enkele verbranding en dat scheelt heel veel in onderhoud. Een warmtepomp is onderhoudsvriendelijker dan een cv-ketel. Je kunt zelf de filters regelmatig schoonmaken en verder laat je om de twee jaar de installatie nakijken door een technicus.

Zie ook ons artikel: Dit moet je weten over het onderhoud van je warmtepomp

Hoelang duurt het om de warmtepomp te installeren?

Een hybride warmtepomp wordt soms binnen een dag geplaatst, maar reken veiligheidshalve op twee dagen. Bij een grond-waterwarmtepomp moet een boorbedrijf een sonde een honderdtal meter diep in de bodem plaatsen, hierdoor duurt de installatie langer.

Zie ook ons artikel: Warmtepomp installeren: laten doen of zelf doen?

Hoelang gaat een warmtepomp mee?

Theoretisch ligt de gemiddelde levensduur vast rond 15 jaar. In de praktijk komt het vaak voor dat ze langer dan 20 jaar meegaan. Een bodem-waterwarmtepomp gaat zelfs 25 jaar mee.

Als het wat kouder wordt, reageert een warmtepomp snel als ik de thermostaat hoger zet?

Nee, want meestal werkt de warmtepomp samen met een lage temperatuursverwarming. Om je woning met lage temperatuur comfortabel te verwarmen heb je een groot afgifte-oppervlak nodig, zoals grote radiatoren of vloerverwarming. Die systemen reageren altijd traag. Je moet dus rekening houden met lange opwarmings- en afkoelingstijden.

Ik merk soms dat er stoom uit de warmtepomp buiten komt? Is dat normaal?

Dat is inderdaad normaal. Dat is de ontdooifunctie die je als het vriest opmerkt bij de buiten-unit. Dan wordt vorst en ijs omgezet in water of stoom. Tegelijk wordt dan een kleine hoeveelheid water afgevoerd tijdens het verwarmen. Deze functie beschermt de buiten-unit tegen aanvriezen.

Hoeveel lawaai maakt een warmtepomp?

De eerste warmtepompen brachten een storend gezoem voort. Dat probleem is opgelost bij de nieuwe generatie warmtepompen. Trouwens, de regelgeving is hier erg streng voor. De huidige warmtepompen maken net zoveel geluid als een koelkast. Wanneer ben je voor laatst gestoord door je koelkast?

Zie ook ons artikel: Het geluid van een warmtepomp

Wat als het streng vriest, kan de warmtepomp het dan nog trekken?

De warmtepompentechnologie komt uit Zweden en daar zijn ze in de winter heel wat meer gewend dan in Nederland. Het rendement van de warmtepomp daalt als het buiten vriest, maar toch kan een warmtepomp het huis nog verwarmen bij -20°C. De laagste temperatuur ooit gemeten in Nederland was -24°C op 27 januari in 1942. Statistisch gezien komt dit laagterecord slechts eens in de 1600 jaar voor.

Zie ook ons artikel: De meest voorkomende misverstanden over warmtepompen

Heb je een schoorsteen nodig voor een warmtepomp?

Voor de warmtepomp zelf heb je geen schoorsteen nodig. Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel en die laatste heeft wel een afvoer voor rookgassen nodig.

Kan ik een warmtepomp aansluiten aan mijn bestaande radiatoren?

Hoe lager de afgiftetemperatuur die nodig is om het huis te verwarmen, hoe hoger het rendement. Met afgiftetemperatuur bedoelen we de temperatuur van het cv-water dat door de radiatoren of vloerverwarming stroomt. Daarom is het altijd beter om een warmtepomp aan te sluiten op de vloerverwarming. Als je veel en grote radiatoren hebt in een goed geïsoleerde woning kan het ook lukken met de warmtepomp, maar doe dan eerst de 50°-gradentest waarover we het hierboven bij vraag 5 hebben gehad.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda

Vanuit je luie stoel de lampen aanzetten of de temperatuur in huis regelen: smart devices zijn er om het leven nét wat makkelijker te maken. Helaas vormen zulke IoT-apparaten ook een risico voor je privacy. Wil je niet alleen slim, maar ook veilig wonen? Met deze tips voorkom je pottenkijkers in je smart home.

Lees ook: Slimme stekkers – welke modellen zijn echt zuinig?

IoT (Internet of Things) omvat alle huishoudelijke apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals slimme lampen, speakers en thermostaten. Zelfs gordijnen, deursloten en koelkasten kunnen tegenwoordig slim worden gemaakt door ze aan een netwerk te koppelen. Om jou als gebruiker zo goed mogelijk te kunnen bedienen, verzamelen IoT-apparaten de hele dag door data die je gedrag en gewoonten in kaart brengen. Ben je tussen negen en drie niet thuis? Dan weet je slimme thermostaat dat de verwarming omlaag moet, zal het beveiligingssysteem in die uren extra alert zijn op bewegingen rondom je huis en gaat je robotstofzuiger aan de slag om je vloer spic en span te maken. 

Ook jij hebt wat te verbergen

Slimme apparaten komen op allerlei manieren aan hun data, bijvoorbeeld via spraakopdrachten ('Hé Alexa, speel jazzmuziek af'), commando's die je in een app geeft en zelfs via sensoren die beweging, licht en temperatuur detecteren. Al die gegevens worden ergens opgeslagen, en het probleem is dat de meesten van ons geen idee hebben wat er met die data gebeurt. Vaak vinden we dat ook helemaal niet zo interessant: we denken immers al snel dat criminelen niets met onze data kunnen. Maar als je denkt dat je niets te verbergen hebt, heb je het mis. Cybercriminelen die toegang krijgen tot je smart home kunnen veel meer dan alleen je lampen bedienen. Ze kunnen je bankgegevens stelen (bijvoorbeeld via een gehackt apparaat dat toegang geeft tot je thuisnetwerk), het alarmsysteem van je woning uitschakelen en persoonlijke gesprekken afluisteren via je slimme speaker – om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe meer slimme apparaten je in huis hebt, hoe groter de kans dat er ergens een datalek ontstaat. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

©StockPhotoPro

Er zijn allerlei manieren om je smart home te beschermen tegen pottenkijkers. Als je niet zo technisch aangelegd bent, kunnen zulke tactieken je al snel overweldigen. Daarom houden we het bij een aantal algemene tips die voor iedereen makkelijk uit te voeren zijn en die toch een groot verschil kunnen maken in de beveiliging van je smart home.

Tip 1: Kies voor een betrouwbare fabrikant

Het merk van je slimme apparaten kan veel zeggen over hoe goed deze apparaten van zichzelf beveiligd zijn. Gerenommeerde merken zoals Philips, Homey en Amazon hebben immers een reputatie hoog te houden als het om veiligheid gaat. Bovendien moeten producten van A-merken in Europa aan strenge eisen voldoen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een merkloos model van een Chinese fabrikant. Laat je dus niet verleiden door aantrekkelijke deals terwijl je aan het browsen bent: als ze te mooi lijken om waar te zijn, zijn ze dat waarschijnlijk ook. Als je twijfelt of een merk betrouwbaar is, doe dan eerst uitgebreid onderzoek. Lees onafhankelijke reviews, onderwerp de webshop van het betreffende merk aan een kritische blik en controleer of het merk voldoet aan Europese keurmerken. 

Tip 2: Kies sterke wachtwoorden

Slimme apparaten worden doorgaans geleverd met een standaard wachtwoord waarmee je op de bijbehorende app kunt inloggen. Veilig zijn deze wachtwoorden niet. Sterker nog: een standaard wachtwoord aanhouden is haast net zo onveilig als helemaal geen wachtwoord op je smart device hebben. Het is dus belangrijk dat je het wachtwoord al tijdens de installatie van het product verandert in een unieke en sterke variant. Een sterk wachtwoord bestaat uit letters, cijfers én speciale tekens. Verwerk nooit je naam, geboortedatum of adres in het wachtwoord. Geef ook elk slim apparaat een uniek wachtwoord, zodat je andere apparaten bij een hack veilig zijn. En schakel tweestapsverificatie in als dat kan: hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe, zodat anderen niet zomaar kunnen inloggen als ze je wachtwoord weten. 

Tip 3: Maak gastnetwerken aan 

Je wifi-netwerk is voor criminelen een ware goudmijn. Krijgen criminelen toegang tot je wifi, dan kunnen ze niet alleen alles zien wat jij op het internet doet, maar ze kunnen ook slimme apparaten overnemen die op dat netwerk zijn aangesloten. Het is daarom verstandig om gastnetwerken aan te maken voor je slimme apparaten. Hiermee isoleer je het netwerk van deze apparaten van het hoofdnetwerk, wat de kans op een datalek flink verkleint. Ook verklein je op deze manier het risico dat hackers via een zwak beveiligd slim apparaat toegang krijgen tot bijvoorbeeld je laptop, e-mail of bankzaken op het hoofdnetwerk. 

Ook slim is het uitschakelen van de functie Universal Plug and Play (UPnP) op al je slimme apparaten. Deze functie helpt om via wifi automatisch met andere smart devices te verbinden, maar vergroot ook het risico dat je apparaten van buitenaf toegankelijk worden. 

©TStudious - stock.adobe.com

Tip 4: Houd je apparatuur up-to-date

Wacht je altijd weken of zelfs maanden voordat je een nieuwe software-update op je apparaten uitvoert? Foute boel! Updates hebben niet alleen als doel de functionaliteiten van je slimme apparaten te verbeteren, maar zijn er ook om beveiligingslekken te dichten die in eerdere versies zijn opgemerkt. Download je deze updates niet, dan laat je in feite de digitale achterdeur openstaan voor criminelen. Maak er daarom een gewoonte van om iedere week te checken of er nieuwe updates beschikbaar zijn en download deze dan direct. Het is slechts een kleine moeite die een groot effect kan hebben op je privacy.

Tip 5: Controleer de privacy-instellingen

Slimme apparaten komen doorgaans met standaardinstellingen die toestemming geven om bepaalde gegevens te verzamelen of op te slaan. Dat is vaak gunstig voor de fabrikant, maar als je geen pottenkijkers in huis wilt, is het zaak dat er zo min mogelijk gegevens van jou in de cloud terechtkomen. Gelukkig kun je de privacy-instellingen van je slimme apparaten meestal wijzigen. Zo kun je op veel slimme apparaten instellen dat de opnamegeschiedenis direct verwijderd wordt. Sommige apparaten sturen automatisch gegevens naar de fabrikant voor verbeteringsdoeleinden; ook dit kun je vaak uitschakelen. Zet ook altijd functies uit die je niet gebruikt. Gebruik je de spraakbediening op je slimme speaker niet? Schakel de microfoon dan helemaal uit. Zo verklein je in elk geval de kans dat je wordt afgeluisterd.