Via het dak gaat gemiddeld zo'n 30 procent van de warmte in huis verloren. Door je dak te isoleren kun je de warmte in huis bewaren en verbruik je minder energie. Dat is een efficiënte manier om energie te besparen, want minder gasverbruik betekent lagere stookkosten. Maar hoe doe je dat, met welke kosten moet je rekening houden en wat kun je zelf doen?

Wat is dakisolatie?

Isolatie voorkomt dat warmte niet zomaar uit het huis verdwijnt. Hierdoor neemt het wooncomfort toe, daalt de energierekening en verbetert het milieu. Maar liefst 30 procent van de warmte ontsnapt normaal gesproken via het dak. Door het dak te isoleren met isolatiemateriaal kun je dus veel op stookkosten besparen. Bovendien houdt isolatie niet alleen de warmte binnen, maar houdt het ook de hitte tijdens warme zomerdagen buiten. Hierdoor blijft het huis koeler en bezuinig je op kosten voor eventuele airconditioning. Daarnaast is het ontzettend belangrijk voor het milieu, want minder stoken betekent minder CO2-uitstoot.

TIP: Is het huis toe aan een energiezuinige make-over? Een goede isolatie doet wonderen in combinatie met een warmtepomp. Bekijk hier welke warmtepomp het best in jouw woonsituatie past!

Hoeveel kan ik besparen met dakisolatie?

Hoeveel je uiteindelijk jaarlijks in je portemonnee overhoudt, wordt onder meer bepaald door de energieprijs en wat de huidige manier van verwarmen en isoleren is. Maar hoeveel kun je nu daadwerkelijk besparen? En welke investering staat daar tegenover? We hebben het voor je op een rijtje gezet:

Bron: Milieucentraal

De kosten van dakisolatie hangt af van een aantal factoren:

Zelf doen of uitbesteden?

De arbeidsuren bedragen ongeveer 60 procent van de totale kosten en spelen alleen een rol bij het uitbesteden van de klus. Ben je best een beetje handig en staat deze klus je op het lijf geschreven? Door het zelf te doen betaal je alleen de materialen en kun je dus behoorlijk wat besparen.

©Oleksandr Kondriianenko

De kosten van traditionele materialen als glaswol, steenwol, EPS, XPS en PUR liggen tussen de 10 en 20 euro per m². Voor biologische isolatie varieert de prijs tussen de 14 en 40 euro per m². De precieze terugverdientijd kun je uitrekenen door de kosten te delen door de jaarlijkse besparing van de dakisolatie. Neem bijvoorbeeld de isolatiekosten voor een schuin dak op een rijtjeshuis. Zonder subsidie kost dat 4500 euro. Afhankelijk van de energieprijs bespaar je jaarlijks tussen de 450 en 1200 euro. Je rekent als volgt: 4500 / 450 = 10 en 4500 / 1200 = 3,75. Bij een hoge energieprijs verdien je de isolatie terug in 3 jaar en 9 maanden terug en bij een lage energieprijs verdien je de dakisolatie terug in 10 jaar.

TIP: De overheid heeft elk jaar een pot met subsidies voor huiseigenaren die bijdragen aan het milieu. Check voordat je begint de voorwaarden waaraan je moet voldoen.

Moet ik de binnen- of buitenkant van mijn dak isoleren?

Of je de binnen- of buitenkant van het dak moet isoleren, hangt af van jouw wensen. De buitenkant isoleren is de meest grondige manier. Je houd daardoor de weersinvloeden buiten de deur. Bovendien verlies je geen ruimte op zolder omdat je de materialen aan de buitenkant plaatst. Bij een plat dak en een dakkapel wordt altijd aangeraden om de buitenkant te isoleren. Dat verkleint de kans op lekkages. De buitenkant isoleren is wel een lastig karwei. Het advies luidt vaak om dat aan een professional over te laten.

De binnenkant van het dak is een stuk makkelijker zelf te isoleren. Wanneer je het goed doet, is het ook prima luchtdicht af te werken. Je levert er wel een stukje ruimte mee in doordat het isolatiemateriaal ruimte aan de binnenkant inneemt. Hoeveel ruimte dat precies is, verschilt per isolatiemateriaal en de afwerking van het dak. Want hoe dikker de totale dakisolatie, hoe lager het dak wordt. Maar door de binnenkant te isoleren en dat zelf te doen, bezuinig je wel enorm op arbeidskosten. Let wel op of je dan nog in aanmerking komt voor subsidie.

TIP: Gebruik je de zolder als bergruimte en niet als woon- of werkruimte? In dat geval kun je de zoldervloer isoleren in plaats van het dak. Zo bespaar je op materiaal omdat dit minder vierkante meters zijn, terwijl je wel van de voordelen geniet. Let op: het isoleren van de zoldervloer heeft geen nut als je de zolder niet kunt afsluiten met bijvoorbeeld een luik.

©Alekss

Welke materialen worden er gebruikt voor dakisolatie?

Bij het kiezen van isolatiemateriaal moet je goed letten op de isolatiewaarde. Dat wordt ook wel warmteweerstand genoemd en wordt uitgedrukt in RC- en RD-waarde.

Voor een goede isolatie moet de RC-waarde minimaal 4 zijn. Het dak heeft zelf al een waarde tussen de 0,2 en 0,4. Het isolatiemateriaal moet dan dus een RD-waarde van 3,6 tot 3,8 hebben. Hoe hoger de waarde, hoe beter het zijn werk doet en hoe warmer jouw huis blijft. Misschien heb je al weleens van materialen als glaswol, steenwol, EPS, XPS en PUR gehoord. Dat zijn de meest gangbare isolatiematerialen. Voor een hogere RD-waarde is het advies is om van deze materialen een laag van 8 à 9 cm aan te brengen.

Tegenwoordig zijn er ook veel materialen die gemaakt zijn van vernieuwbare grondstoffen. Hierbij kun je denken aan vlasvezel, schapenwol, houtvezel, cellulose, kurk, hennep of zelfs oude kleding waar isolatiedekens van worden gemaakt. Voor deze natuurlijke materialen is het nodig om een laag van 9 tot 13 cm aan te brengen.

TIP: Check of het materiaal is voorzien van het KOMO-keurmerk. Dat is een kwaliteitskeurmerk waaraan je kunt zien dat het materiaal voldoet aan alle technische eisen die onder andere te maken hebben met brandveiligheid en de isolatiewaarde.

Is mijn huis geschikt voor dakisolatie?

In principe kan bij elk huis dakisolatie worden aangebracht. Een vereiste is wel dat het dak sterk genoeg is om het extra gewicht van de isolatie te dragen. Controleer dus van tevoren of de dakconstructie sterk genoeg is. Bij oudere huizen is nog weleens dakrenovatie nodig om de oude dakconstructie sterk genoeg te maken voor al het gewicht. Zolang de dakconstructie het extra gewicht van de isolatie kan dragen, kun je dakisolatie aanbrengen. Het kan zelfs zo zijn dat jouw dak al geïsoleerd is. Dat kun je controleren door uit te gaan van de simpele regel die te maken heeft met het bouwjaar.

©richterfoto

Huizen na 1992 zijn over het algemeen al voorzien van een goede isolatielaag tussen de 8 en 10 cm. Grote kans dat huizen tussen het bouwjaar 1975 en 1992 een dunne isolatielaag hebben meegekregen. Die bestaat meestal uit een laag van 3 à 5 cm. Huizen van vóór 1975 zijn tijdens de bouw niet voorzien van een isolatielaag. De kans bestaat natuurlijk dat een bewoner na de bouw nog het één en ander aan de isolatie heeft gedaan. Controleer dat altijd dus nog onder de pannen. Op een plat dak kun je dat soms op de dakbedekking zien.

TIP: Moeite met het vinden van de huidige isolatie? Kijk aan de binnenzijde of je iets achter de schotten, ventilatiepijp of rookafvoer kunt vinden.

Hoe wordt dakisolatie aangebracht?

Dakisolatie is een maatregel waar je nooit spijt van krijgt. Mits het goed gebeurt natuurlijk. Omdat we niet willen dat er vocht in het hout komt, moet het secuur worden aangepakt. Vocht in het hout kan leiden tot houtrot of schimmel. De buitenkant, een plat dak of een dakkapel is lastiger zelf te doen en kun je zodoende beter laten isoleren door een professional.

Ben jij ondertussen helemaal enthousiast geworden en wil je zelf de binnenkant van het dak isoleren? Houd dan rekening met de volgende punten:

1. Kies het juiste materiaal uit.
Let daarbij op de RC-waarde, RD-waarde, dikte en kwaliteit.

2. Bescherm jezelf tegen het isolatiemateriaal.
Sommige isolatiematerialen kunnen huidirritatie veroorzaken. Dat voorkom je door je huid te beschermen.

3. Dicht de naden en kieren.
Door de naden en kieren te dichten houd je de meeste warmte binnen.

4. Bevestig het isolatiemateriaal.
Dat doe je door het isolatiemateriaal op maat te snijden en vervolgens vast te maken met schroeven of spijkers.

5. Werk het isolatiemateriaal af met vochtregulerende klimaatfolie.
Klimaatfolie is belangrijk; het voorkomt namelijk dat vocht naar binnen komt.

6. Werk het dak af.
Dicht de naden en schroefgaten, waarna je het dak nog mooi kunt maken door te schilderen, stuccen of behangen.

Heb je geen twee linkerhanden? Dan is er een grote kans dat jij dit prima zelf kunt doen! Wil je je huis energiezuiniger maken, dan is isolatie altijd een goede keuze. Je kunt dat bovendien altijd combineren met andere duurzame maatregelen.

TIP: Check eerst of je dak al is geïsoleerd. Wellicht hoef je dan alleen maar een extra laag aan te brengen.

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.

Voor miljoenen gebruikers was Microsoft Paint de eerste stap richting digitale creativiteit. Kinderen tekenden er hun eerste computerkunstwerkjes in, volwassenen plakten er snel iets functioneels mee in elkaar. Sinds Windows 11 is Paint door de toevoeging van AI-functies en de ondersteuning van lagen veel slimmer geworden, zonder zijn eenvoud te verliezen.

Geen download, geen licentie en altijd beschikbaar … Paint is er al sinds de vroegste Windows-versies en het is er nog altijd. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, blijft het geliefd om zijn eenvoud en simpele bediening of puur vanwege nostalgie. Zelfs wie zwaardere grafische software heeft, grijpt vaak terug naar Paint om snel iets te tekenen, een schermafbeelding bij te snijden of iets te markeren. Met de nieuwe functies groeit het programma uit tot meer dan een digitaal speeltje. 

Image Creator

Met Image Creator maak je in Paint rechtstreeks afbeeldingen door simpelweg te beschrijven wat je voor je ziet. De functie gebruikt het DALL·E-model van OpenAI voor tekst-naar-beeldgeneratie. Open Microsoft Paint en klik bovenaan op Copilot. Selecteer vervolgens Image Creator om het zijvenster te openen. In de interface van Cocreator verschijnt een tekstvak waarin je beschrijft wat je wilt zien en in welke stijl. Hoe preciezer en gedetailleerder je bent, hoe beter het resultaat aansluit bij je verwachtingen.

Kies vervolgens een stijl – bijvoorbeeld Houtskool, Ink Sketch, Anime, Fotorealistisch of een andere – en klik op Maken. Image Creator genereert telkens drie varianten van je afbeelding. Selecteer de versie die je het meest bevalt om die meteen op het canvas te plaatsen.

Achtergronden

Een veelvoorkomende taak in beeldbewerking is het isoleren van een onderwerp uit de achtergrond. Met de functie Achtergrond verwijderen wordt dat verrassend eenvoudig. Houd er wel rekening mee dat deze functie niet zo verfijnd werkt als in Photoshop. Bij fijne details zoals haartjes, takjes of kleine blaadjes kan Paints AI soms een wat grof resultaat opleveren.

Ook hier start je via het pictogram Copilot. Kies vervolgens Achtergrond verwijderen. Paint analyseert het beeld en probeert automatisch te bepalen wat het onderwerp is en wat tot de achtergrond behoort. Aan de rechterkant verschijnt een miniatuurvoorbeeld waarin de achtergrond vervangen is door een schaakbordpatroon. Dat is de standaardweergave voor transparantie.

Onderaan in de zijbalk staat een vierkant pictogram. Als je daarop klikt, verschijnt hetzelfde schaakbordpatroon ook in de grote afbeelding. Je kunt via dit pictogram ook een achtergrondkleur kiezen in plaats van transparantie. Wil je een afbeelding opslaan met transparantie (bijvoorbeeld nadat je een achtergrond hebt verwijderd), dan moet je een bestandsformaat gebruiken dat transparantie ondersteunt. Het veelgebruikte jpg-formaat doet dat niet. Kies in dat geval voor png, dat wel transparante achtergronden kan bewaren.

Generatief wissen

Je kunt ook het selectiegereedschap linksboven gebruiken om een object in de afbeelding te verwijderen. Kies hiervoor het gereedschap Rechthoekige selectie of Vrije vorm selectie. Zodra je een gebied hebt geselecteerd, verschijnt er een klein contextmenu naast de selectie. Kies daar de optie Generatief wissen.

Je vindt deze functie ook via de knop Copilot. Vervolgens zie je een blauwe rechthoekige animatie rond het geselecteerde object. Paint analyseert de omgeving en vervangt het object door een realistisch ogende achtergrond die past bij de rest van de afbeelding.

Lagen

Lagen: verwijderen

De nieuwe Microsoft Paint (vanaf versie 11.2306.30.0 op Windows 11) ondersteunt lagen. Dit is een belangrijke stap richting meer geavanceerde beeldbewerking. Lagen werken als transparante vellen met afzonderlijke elementen die je op elkaar stapelt. Elke laag kun je apart bewerken zonder de andere lagen te beïnvloeden. Dat biedt veel meer controle en flexibiliteit tijdens het creatieproces. We tonen dit met een voorbeeld.

We beginnen met een afbeelding van een meisje. Via Copilot / Achtergrond verwijderen halen we de achtergrond weg. Klik je vervolgens bovenaan op de knop Lagen, dan zie je dat de achtergrond is vervangen door het schaakbordpatroon.

Lagen: combineren

Achter het meisje willen we nu een nieuwe achtergrond plaatsen. Daarvoor klik je in bij Lagen op het plusteken, zodat er een tweede, transparante laag wordt toegevoegd. Klik op de miniatuur van deze nieuwe laag om die actief te maken. Vervolgens gebruik je de opdracht Bestand / Importeren naar canvas / Uit een bestand om een nieuwe afbeelding - de achtergrond - toe te voegen op deze tweede laag. Let op, als je vergeet eerst de juiste laag te selecteren vóór je importeert, wordt de laag met het meisje overschreven door de nieuwe afbeelding.

In Lagen kun je de laagvolgorde wijzigen door te slepen. Zorg ervoor dat de laag met het meisje boven de achtergrondlaag staat. Op die manier verschijnt het meisje op de voorgrond in een nieuwe omgeving. Wil je het meisje nog wat naar links of rechts verplaatsen? Druk dan op Ctrl+A om alles in de actieve laag te selecteren. Vervolgens verschijnt de verplaatsingshandgreep, waarmee je het onderwerp kunt verschuiven.

Lagen: manipuleren

Wanneer je met de rechtermuisknop op Lagen klikt, dan zie je zes mogelijkheden. Je kunt de laag verbergen. Dan verschijnt er in de rechterbovenhoek van de miniatuur een oogje dat doorstreept is. Als je op dit pictogram klikt, wordt deze verborgen laag opnieuw zichtbaar. Je kunt ook de opdracht Ctrl+H (met de H van hide) gebruiken om de geselecteerde laag te verbergen.

De opdracht Dubbele laag kies je als je een laag wilt dupliceren. De opdracht Samenvoegen naar beneden gebruik je wanneer je klaar bent, om alle laaginformatie te bundelen in één laag. Dat is vooral nuttig als je de afbeelding wilt opslaan in een formaat dat geen lagen ondersteunt. De opties Naar boven en Naar beneden gebruik je om lagen te verplaatsen. Persoonlijk slepen we de lagen liever in het deelvenster. En ten slotte is er de opdracht Laag verwijderen.

Lagen: tekst toevoegen

Je kunt ook tekst toevoegen op een aparte laag. Zorg er eerst voor dat je een nieuwe, lege laag aanmaakt via het plusteken in het lagenvenster voordat je het tekstgereedschap gebruikt. Zodra je met het tekstgereedschap op het canvas klikt, verschijnt er een extra werkbalk waarin je het lettertype, de lettergrootte en de stijl instelt. Via een schuifregelaar kies je een lettergrootte tussen 8 en 72 pt. Let wel: bij foto's blijkt zelfs 72 pt vaak te klein. Je kunt dit oplossen door handmatig een groter getal in te voeren in het veld voor lettergrootte.

In ons voorbeeld kozen we een lettergrootte van 800 pt. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de tekstkleur als de achtergrondkleur van het tekstvak instellen. Klik op de bovenste grote kleurcirkel om de tekstkleur te kiezen via de kleurstalen of de kleurkiezer. Klik op de onderste kleurcirkel om een achtergrondkleur voor het tekstvak te selecteren. In de tekstwerkbalk moet je de optie Opvulling voor achtergrond activeren als je wilt dat de tekstachtergrondkleur zichtbaar moet zijn.

Paint is groot geworden

Kijk je naar de nieuwe mogelijkheden in Paint, dan kun je gerust zeggen dat het programma volwassen is geworden. Het is nog steeds even laagdrempelig als vroeger, maar inmiddels wel uitgerust met een AI-brein en een flink aantal nieuwe functies. Of je nu snel iets wilt knutselen of een slimme bewerking wilt uitvoeren met lagen en AI, Paint laat zien dat zelfs oude software prima meekan met de tijd. En het mooiste? Je hoeft niets te installeren of te betalen. Gewoon openen, klikken en creëren. Met of zonder AI-hulp, die keuze is aan jou!