Halogeenspots zijn niet meer van deze tijd. Ze ‘vreten’ namelijk energie. Volgens Europese regelgeving mogen winkels dan ook geen halogeenlampen van 230 volt meer inkopen. Toch zijn er in veel huizen nog altijd meerdere stroomslurpende lichtspots te vinden. Hoog tijd om voor eens en altijd over te stappen op led en het verbruik met wel 90 procent terug te dringen!

Met de torenhoge stroomprijzen van tegenwoordig kun je er eigenlijk niet meer onderuit. De meeste halogeenspots die werken op een spanning van 230 volt hebben een behoorlijk vermogen van 35 of 50 watt. Heb je dagelijks flink wat spots urenlang branden? Dan zijn die verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van je energierekening. Bij aanwezigheid van meerdere spots praat je op jaarbasis al gauw over een besparing van honderden euro’s.

Zo verlaag je de energiekosten

We illustreren de energiekosten van halogeenverlichting met een simpel rekenvoorbeeld. Stel dat er 5 halogeenspots van 50 watt dagelijks 10 uur branden. We gaan hierbij uit van een gebruik van 200 dagen per jaar. Het verbruik hiervan bedraagt op jaarbasis 500 kWh (5 × 50 watt × 10 uur × 200 dagen = 500.000 watt). Met een actuele stroomprijs van zo’n 0,80 euro per kWh betaal je voor deze lampen dus 400 euro per jaar. Als je deze halogeenspots vervangt door ledlampen, ben je slechts een fractie van dat bedrag kwijt. Ledlampen dringen het energieverbruik namelijk met 80 à 90 procent terug.

Ook lezen: Zo verduurzaam je je woonkamer

Een geschikte ledspot biedt eveneens warm wit licht, terwijl het vermogen van een enkele lamp meestal niet boven de 5 watt uitkomt. Kortom, de investering in ledverlichting verdien je doorgaans snel terug. We beschrijven verschillende veelvoorkomende scenario’s om halogeen definitief uit je huis te bannen.

Welke ledspot kopen?

Besluit je om de halogeenspots vaarwel te zeggen, dan wil je natuurlijk wel waardige vervanging. Een aantal zaken is hierbij belangrijk. Let allereerst goed op de lichtkleur. Voor warm wit licht is een lichtkleur van 3000 of 2700 Kelvin bijvoorbeeld gebruikelijk. Wil je de spots nu of in de toekomst kunnen dimmen? Kijk dan goed in de specificaties of dat bij de beoogde lamp mogelijk is. De betere GU10-spots tonen meer warm wit licht naarmate de verlichting wordt gedimd. De lichtkleur loopt dan bijvoorbeeld van 2200 tot 2700 Kelvin. Dat geeft ’s avonds een sfeervol effect dat vergelijkbaar is met traditionele halogeenverlichting. Deze dimbare spots zijn vanaf ongeveer 5 euro per stuk te koop. Voor de prijs hoef je het dus niet te laten.

Ledlampen werken op een veel lager wattage dan halogeenverlichting. Om je een handje te helpen, vermelden fabrikanten daarom op de productdoos welk wattage de ledlamp vervangt. Gooi je bijvoorbeeld een oud GU10-spotje van 50 watt weg, dan kun je heel gemakkelijk een vervangende ledspot selecteren. Hoe hoger het vervangende wattage, hoe feller de lamp. De productdoos vermeldt verder de lichtstroom in een aantal lumen. Werp tot slot een blik op het energielabel. Ook tussen ledlampen bestaan er namelijk verschillen in energieverbruik.

Ledspots rechtstreeks vervangen

Zijn de halogeenspots aangesloten op 230 volt en bedien je ze met een eenvoudige lichtschakelaar? Fijn, want deze gedateerde lampen kun je één op één vervangen voor led. Let wel op dat je een ledspot met de juiste fitting aanschaft. Bij een spanning van 230 volt heb je waarschijnlijk lampen met een GU10-fitting nodig. Deze zogeheten bajonetsluiting stop je in de bestaande armatuur, waarna je de lamp een kwartslag draait. De spot zit nu goed vast. Voor het vervangen van dergelijke lichtbronnen dien je vaak eerst een klemveer van ijzerdraad te verwijderen. Controleer voor de zekerheid of de diameter van de beoogde ledlamp in de inbouwspot past. De gebruikelijke diameter van een GU10-lamp bedraagt zo’n 5 centimeter.

Geschikte led-dimmer kiezen

Dimde je de halogeenspots voorheen met een dimknop? Grote kans dat je de vervangende ledlampen eveneens wilt dimmen. Een oud exemplaar kan vaak niet overweg met het lage vermogen van ledverlichting. De lampen gaan vervolgens flikkeren of je kunt ze niet ver genoeg dimmen. De spots kunnen bovendien stukgaan. Schaf daarom bij twijfel een dimmer aan die geschikt is voor ledverlichting. Busch-Jaeger, Gira en Jung zijn bijvoorbeeld gerenommeerde merken van geschikt schakelmateriaal. Let hierbij op dat je voor spots die werken op een spanning van 230 volt een passende dimmer aanschaft. Er bestaan namelijk ook dimmers die werken op een lagere spanning van 12 volt.

De ledspots en dimmer dienen een goede match te zijn. Dat is helaas op voorhand niet altijd even duidelijk. Dat heeft veelal met de kwaliteit van de ingebouwde driver van het dimbare ledlampje te maken. Het is min of meer een kwestie van uitproberen of dimmen in de praktijk goed werkt. Sommige gespecialiseerde (web)winkels vermelden op de productpagina van ledspots met welke dimmer(s) je ze het best kunt aansturen. Voor het vergroten van de slagingskans ga je bij voorkeur in zee met producten van bekende merken.

12volt-verlichting vervangen

Lang niet alle halogeenverlichting is rechtstreeks aangesloten op 230 volt. Spots in de badkamer en keuken werken veiligheidshalve veelal op een lagere spanning. In dat geval zit er tussen de lichtschakelaar of dimmer en de halogeenspots een transformator. Dit apparaat zet een reguliere netspanning van 230 volt om naar 12 volt. Bij het vervangen van verlichting is het een voorwaarde dat de transformator met led overweg kan. Die dien je dus waarschijnlijk te vervangen. In de praktijk is dat niet altijd even eenvoudig. Een transformator bevindt zich bijvoorbeeld vaak boven op een verlaagd plafond. Houd bij het kopen van een geschikte transformator rekening met de minimale en maximale belastbaarheid. Die staan aangegeven in een wattage.

Tot slot heb je voor het vervangen van 12volt-verlichting natuurlijk ook geschikte ledlampen nodig. Die zijn gelukkig volop verkrijgbaar. Voor de badkamer zijn dimbare GU5.3-spots bijvoorbeeld gebruikelijk. Die prik je eenvoudig in de bestaande fitting. Verder komen kleine lampjes met een G4- of G9-fitting veelvuldig voor.

Wist je dat er dagelijks tussen de 200 en 300 e-bikes gestolen worden? Als jij een elektrische fiets hebt, doe je er natuurlijk alles aan om dat te voorkomen. Maar zelfs wanneer je hem met meerdere sloten vastzet, is dat geen garantie dat dieven hem laten staan. Wordt je fiets toch gestolen, dan kan een tracker helpen om hem terug te vinden. Alleen: waar verstop je zo'n tracker het best, en welke systemen werken echt goed?

Bluetooth-trackers (zoals de Apple AirTag of goedkopere varianten) zijn inmiddels overal verkrijgbaar. De werking is heel simpel: de tracker zendt een bluetooth-signaal uit dat wordt opgepikt door smartphones van toevallige voorbijgangers. Die telefoons sturen vervolgens anoniem de locatie door via hun eigen internetverbinding. In drukke stadscentra werkt dit vaak prima, omdat er altijd wel iemand in de buurt is.

AirTag in je fiets? Dit zijn de nadelen en risico's

Rene Bolt is Chief Technology Officer bij Conneqtech, een bedrijf dat trackingsystemen voor e-bikes ontwikkelt. Volgens de expert is er op zich weinig mis met voordelige trackers, al laten de prestaties vaak te wensen over: bij budgetmodellen is de batterij vaak al na een maand leeg of blijkt de locatiebepaling onnauwkeurig, zegt hij.

Het grootste probleem zit hem volgens Bolt echter in het ontwerp. Een AirTag is bedoeld voor zoekgeraakte sleutels of tassen, niet voor gestolen fietsen. Dat brengt een onbedoeld risico met zich mee: om stalking te voorkomen, waarschuwt Apple automatisch mensen die ongewild gevolgd worden. "Een fietsendief wordt dus ook genotificeerd als er een onbekende AirTag meereist", waarschuwt Bolt. "Als hij een iPhone heeft, geeft die een alarm af en kan hij de tracker zelf opsporen."

🚲Lees ook: In 7 stappen de juiste e-bike-verzekering

©wachiwit - stock.adobe.com

Populaire verstopplekken

Juist omdát een dief vroeg of laat een melding op zijn telefoon kan krijgen, is de verstopplek cruciaal. Je wilt immers voorkomen dat hij het zendertje binnen tien seconden van je fiets plukt en weggooit. Wil je ondanks de risico's toch een bluetooth-tracker gebruiken? Zorg dan dat hij extreem moeilijk te vinden is. Populaire verstopplekken zijn onder meer een opbergvakje onder het zadel, de bidonhouder, een fietsbel, een fietstas, een fietsmand of bak, of - bij modellen met brede banden - tussen band en velg.

De meeste trackers geven een prima signaal af wanneer je ze verstopt achter de kunststof onderdelen van je fiets. "Wat je vooral niet moet doen, is de tracker inkapselen in metaal", legt Rene uit. "Het klinkt slim om een tracker binnenin het fietsframe te stoppen, maar waarschijnlijk kun je hem dan helemaal niet traceren."

Meer weten? Check dan: Zo vind je de beste GPS-tracker voor je e-bike

Netwerk en dekking

Ook de dekking van standaard winkeltrackers is niet altijd optimaal. Bolt noemt de techniek van Apple slim: doordat de locatie wordt bepaald via iPhones in de buurt, werkt het systeem perfect in de bebouwde kom of op drukke plekken. Zodra je de stad verlaat, is het een ander verhaal. In rustigere gebieden zijn er immers minder telefoons om verbinding mee te maken. "Zodra ik buiten de stedelijke omgeving kom," ziet hij in de praktijk, "loopt het signaal direct achter."

©Sebastian Rothe

Gespecialiseerd e-bike-trackers

Voor wie zekerheid wil, raadt Rene Bolt een gespecialiseerde e-bike-tracker aan. Deze systemen vertrouwen niet alleen op bluetooth, maar hebben ook een eigen internetverbinding én GPS. Een drievoudig systeem voor locatietracking dus.

Bekende voorbeelden zijn de Tracefy Bike Tracker of de AXA-IN Smart Guard (ontwikkeld door Conneqtech). Doordat ze meerdere technieken combineren, leveren ze bijna constant een sterk signaal, ongeacht waar de fiets staat. Via een app kunnen eigenaren hun fiets daardoor altijd volgen..

Keurmerk

Deze professionele trackers zijn wel een investering: gemiddeld ben je zo’n 200 euro kwijt aan installatie, plus een jaarlijks abonnement van een paar tientjes. “Toch biedt het wel een hoop waar voor je geld”, verdedigt Bolt de prijs. "We hebben een keurmerk elektronische e-bikebeveiliging van Kiwa en werken ook met verzekeraars samen die bij de duurdere e-bikes een tracker van deze kwaliteit verplichten."

Aangifte en opsporing

Mocht je fiets onverhoopt toch gestolen worden, dan is aangifte doen altijd de eerste stap. Dit is verplicht voordat je bij de verzekeraar kunt aankloppen. Verzekeringsmaatschappijen werken vaak samen met particuliere beveiligingsorganisaties die gespecialiseerd zijn in het terugvinden van fietsen. "Je hebt dan een goede kans dat ze je e-bike terugvinden, maakt niet uit waar hij naartoe is vervoerd", aldus Rene.

Deze professionele opsporingsteams werken overigens liever niet met trackers zoals de AirTag, omdat het delen van locatiegegevens daarbij veel omslachtiger is dan bij een gespecialiseerde tracker. Omdat e-bikes met professionele systemen zo goed gemonitord worden, krijgen ze vaak een waarschuwingssticker op het frame. Zo weten dieven direct dat er ergens een zender verstopt zit. Dit kan al een afschrikwekkend effect hebben.

©Rostislav Ageev

Budgetoptie

Wil je niet de hoofdprijs betalen voor beveiliging? Dan kun je voor minder dan tien euro al online een eenvoudige bluetooth-tracker kopen, soms zelfs inclusief slimme opbergaccessoires. Bedenk wel dat hier een risico aan zit: als de fietsendief zelf een iPhone heeft, krijgt hij mogelijk automatisch een melding dat jouw tracker met hem meereist.

Wie nog altijd met de muis door elk menu klikt of herhaaldelijk dezelfde tekst typt, verspilt ongemerkt uren per maand. Gelukkig heeft Windows een grote voorraad verborgen sneltoetsen, verfijnde muisinstellingen en gratis automatiseringstools. Daarmee voer je voortaan elke taak in een handomdraai uit.

De basis van sneller werken is leren navigeren zonder de muis te gebruiken. Begin bij de verkenner: druk op Windows-toets+E en de bestandsbeheerder springt open, ongeacht het programma waarin je zit. Wil je direct naar de adresbalk om een pad te typen, tik dan Ctrl+L. Zodra je de gewenste map hebt gekozen, open je het contextmenu met Shift+F10; dat bespaart de omweg via de rechtermuisknop.

Wisselen tussen geopende vensters gaat bliksemsnel met Alt+Tab. Houd de toetsen ingedrukt, schuif met de pijltoetsen naar het doelvenster en laat los. Werk je met veel identieke vensters, bijvoorbeeld meerdere Word-documenten? Roep deze numeriek op. Met Windows-toets+1 open of activeer je het eerste pictogram op de taakbalk. Met Windows-toets+2 doe je dat met het tweede enzovoort.

Wanneer je een bestand een andere naam wilt geven, selecteer dat dan en druk op F2 in plaats van langzaam te dubbelklikken. Herhaal je een opdracht, zoals het hernoemen van een reeks foto's, gebruik dan de functietoets telkens opnieuw als je door de lijst bladert.

Supersnelle tekst

Wie veel typt, verspilt vaak seconden aan muisgeklungel bij het selecteren van tekst. Laat dat verleden tijd worden door je selectiepaden met het toetsenbord aan te leren. Plaats de cursor aan het begin van een woord, houd Shift ingedrukt en druk op Ctrl+PijltjeRechts om in één keer het woord te selecteren. Je voegt extra woorden toe door de pijltjestoets opnieuw te gebruiken, of je kiest Ctrl+Shift+PijltjeOmlaag voor een complete alinea.

Wil je alles in een document markeren, dan blijft de toetscombinatie Ctrl+A onovertroffen. Na het selecteren is het knippen, kopiëren of plakken met respectievelijk Ctrl+X, Ctrl+C en Ctrl+V sneller dan welke contextmenu-optie dan ook. De toetscombinatie Ctrl+Shift+V wordt vaak vergeten. Hiermee plak je de tekst zonder opmaak in allerlei apps, zoals Edge, Teams en de nieuwe Notepad.

Heb je een fout gemaakt? Bekijk je aanpassingen met Ctrl+Z en herhaal een ongedaanmaking met Ctrl+Y.

Nog een kleine tijdwinst bij het tikken: gebruik Ctrl+Backspace om direct het vorige woord te wissen in plaats van letters. Door deze commando's in je spiergeheugen op te slaan, hoef je nooit naar de muis te grijpen.

Snelle muisinstellingen

Traag cursorgedrag kost meer tijd dan je denkt, maar Windows laat je de muis tot op de millimeter finetunen. Open Start, typ Muisinstellingen en klik op Muisinstellingen bovenaan de resultaten. Gebruik vervolgens Aanvullende muisinstellingen om in het klassieke venster terecht te komen.

Onder het tabblad Aanwijzeropties verplaats je de schuif Selecteer een snelheid voor de aanwijzer naar rechts. Doe dit tot de cursor de volledige breedte van het scherm kan afleggen met een ontspannen polsbeweging van vijf centimeter. Schakel Precisie van de aanwijzer verbeteren uit. Deze versnelling remt of versnelt de cursor afhankelijk van je beweging en maakt precieze kliks minder voorspelbaar.

Ga daarna terug naar het hoofdvenster en activeer Inactieve vensters schuiven. Dankzij deze functie hoef je niet langer op een venster te klikken om het eerst te activeren. Je scrolt simpelweg met het wiel boven het gewenste venster en de inhoud schuift meteen.

Vensters ordenen

Zoek je constant naar het juiste venster, dan is Snap Assist je geheime wapen. Druk op Windows-toets+PijltjeLinks of Windows-toets+PijltjeRechts om het huidige venster op de helft van het scherm te plaatsen. Windows toont als je je muis beweegt miniaturen van de resterende apps. Kies met de pijltjestoets of klik een keer om de andere helft op te vullen.

Combineer daarna Windows-toets+PijltjeOmhoog om het venster in een kwadrant te krijgen, ideaal voor drie of vier documenten naast elkaar. In Windows 11 verschijnt bij Windows-toets+Z een rastermenu. Druk direct het bijbehorende cijfer in om de positie te kiezen en je handen blijven op het toetsenbord.

Wil je alles opzij schuiven? Ga dan met de muis boven de taakbalk hangen en gebruik Windows-toets+D om het bureaublad te tonen. Herhaal de toetscombinatie om de vorige indeling terug te halen.

Voor grote projecten creëer je aparte werkomgevingen met Windows-toets+Ctrl+D. Wissel daarna via Windows-toets+Ctrl+PijltjeRechts of Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks. Sluit een desktop met Windows-toets+Ctrl+F4 zonder dat je programma's verliest. Met deze vensterdiscipline bespaar je tijd en voorkom je ruis.

Snel starten en zoeken

Als je elke handeling via het startmenu opzoekt, verspil je kostbare seconden. Oefen daarom met het dialoogvenster Windows-toets+R. Typ bijvoorbeeld cmd en druk op Ctrl+Shift+Enter om de opdrachtprompt direct als administrator te openen.

Wil je even snel een systeemtool opstarten? De tools msinfo32, dxdiag en powercfg.cpl liggen allemaal binnen handbereik via hetzelfde venster. Voor gewone bestanden is de toetscombinatie Windows-toets+S je ideale zoekfunctie. Nadat je een term hebt ingevoerd, gebruik je Tab om naar het filtergebied te springen en kies je met de pijltjestoetsen tussen Documenten, Mappen, Instellingen en Web. Door vervolgens op Enter te drukken, open je direct het bovenste resultaat zonder de muis te gebruiken.

Vind je niet wat je zoekt? Open dan Instellingen, navigeer met Alt+PijltjeRechts naar Privacy & Beveiliging en selecteer Zoeken in Windows. Daar kun je kiezen voor Uitgebreid zoeken. Daarmee zoek je niet alleen in de standaardmappen maar je hele pc. Door deze combinatie van snelle opdrachtregelaars en gefilterde zoekacties verschijnt elk bestand precies wanneer jij het nodig hebt, zonder vertraging of extra muisbeweging.

Sneller zonder spierpijn

Productiviteit verdampt zodra polsen of schouders protesteren, dus ergonomie is geen luxe maar voorwaarde. Begin met het toetsenbord: leg je duimen op de spatiebalk en laat je wijsvingers zweven boven F en J, zodat de afstand naar iedere sneltoets wordt verkleind. Precies, daarom zitten die voelbare streepjes op die knoppen.

Houd je pols recht en verplaats je arm vanuit je elleboog. Windows helpt mee. Werk je lang met kleine letters op hoge resolutie, roep dan met de Windows-toets+Plustoets het Vergrootglas. Met Ctrl+Alt+I kies je voor omgekeerde kleuren, waarmee je je ogen ontlast. Door comfort prioriteit te geven blijven snelheidstrucs niet alleen langer hangen, ze worden ook deel van een houdbare routine voor dagelijks computerwerk.

Werk slimmer

Je bespaart geen uren door harder te werken, maar door slimmer te klikken en bewuster te typen. De basis is simpel: houd je handen op het toetsenbord, laat Windows het zware werk doen en pas de muis aan jouw manier van bewegen aan. Met slimme sneltoetsen navigeer je razendsnel door bestanden en vensters. Met geoptimaliseerde muisinstellingen raak je nooit meer de cursor kwijt en dankzij pauzeherinneringen blijven je spieren ontspannen. Alle functies zitten al in Windows, dus je hoeft niets te installeren of beheren. Begin vandaag met één reeks toetsen, voeg er morgen een tweede aan toe enzovoort. Zo bespaar je tijd en ontzie je je spieren.

 Lees ook: Onmisbare sneltoetsen op je MacBook en iMac