Vraag en antwoord.

"Bijschrift: Cat5e-kabel, speciaal voor een 1000BaseT-netwerk Downloadsnelheid te laag Ook al ben ik student aan de TU Eindhoven, mijn (kabel-)internetverbinding thuis loopt via de Universiteit van Tilburg. Mijn mac-adres is bij de provider bekend en werkt correct. Ik heb echter één probleem: als ik met mijn nieuwe laptop (NEC Versa P520 met Windows XP Professional) thuis wil internetten dan is de snelheid niet continu: normaal gesproken ligt de snelheid op 70 Kb/sec, maar thuis haal ik niet eens een snelheid van ongeveer 20 Kb/sec. Bovendien zakt de snelheid binnen enkele minuten naar 2 tot 1 Kb/sec. Ook heb ik veel last van time-outs en niet compleet geladen websites. Het blijft een vreemd probleem, want wanneer ik een andere pc aan de internetverbinding hang (met het juiste mac-adres) dan werkt mijn verbinding wél naar behoren. Bij mijn provider (www.uvt.nl) weten ze niet wat het probleem is. Iemand opperde dat mijn kabel misschien niet goed is, maar ik heb al diverse kabels geprobeerd. Ook bij TU Eindhoven kunnen ze me niet verder helpen. Weten jullie misschien een tip die ik zou kunnen toepassen? Stefan Kolen Antwoord: De NEC Versa P520 beschikt over een Intel PRO/1000 gigabit ethernet interface. Hoewel het in principe geen invloed mag hebben op de prestaties van uw 10 Mbit-verbinding is de aanbevolen bekabeling voor uw gigabit ethernetkaart van het type cat5e. Dit type netwerkkabel is specifiek bedoeld voor gebruik in een 1000BaseT-netwerk. Voordat u nu naar de winkel rent voor een nieuwe netwerkkabel, raden wij u aan eerst de meest recente driver voor uw netwerkinterface te installeren. Deze staat op help.nec-computers.com/eu/pib.asp?platform=platform_L4B . Let ook op eventuele storingen op de netwerkkabel. Televisies, radio's en andere huishoudelijke apparatuur in de buurt van de netwerkkabel kunnen de prestaties van de verbinding namelijk ook negatief be'nvloeden. BA ***beeld: Pinnacle TV-kaart, juni 2003 (tv-kaartentest, pagina 50, rechtsonder) Pc als dvd-recorder Het liefst zou ik mijn pc gaan gebruiken als dvd-recorder, zodat ik voortaan tv- en radioprogramma's kan opnemen met de pc, om ze vervolgens met mijn gewone tv- en audioinstallatie te bekijken en/of te beluisteren. Hiervoor heb ik al een pc (Dell Dimension 8250 met Pentium 4 2,4 GHz, 80 GB, 512 MB, Radeon 9700 Pro videokaart, Creative SB Live geluidskaart, usb 2.0 en een Philips dvd+rw-drive) alleen mis ik nog een tv-kaart. Uit uw test van tv-kaarten (PCM juni) komt de externe Pinnacle-kaart erg goed uit de test. Maar betekent dit dat zo'n kaart dezelfde beeld- en geluidskwaliteit biedt als bij een losse dvd-recorder? En is het bijvoorbeeld ook mogelijk met een timer op te nemen en dus meerdere tv-programma's te programmeren? En als ik een opgenomen programma van de harde schijf naar dvd wil branden, kan ik die dan vervolgens ook afspelen op een (dvd+rw compatibele) dvd-speler die direct op de televisie is aangesloten? Graag uw advies! C. de Ceuninck van Capelle Antwoord: Als alles perfect gaat krijgt u inderdaad dezelfde beeld- en geluidskwaliteit als bij een externe dvd-recorder. Maar - u voelt hem waarschijnlijk al aankomen - in de computerwereld gaat zelden alles perfect gedurende langere tijd. Het programmeren van video-opnames gaat nu eenmaal makkelijker met een apparaat dat hiervoor speciaal is ontwikkeld, dan met een pc met allerlei losse software. Daarbij komt dat er ook nog geen goede elektronische programmagids verkrijgbaar is voor de Pinnacle-software in het Nederlandse taalgebied. Natuurlijk is het wel mogelijk deze gegevens op te zoeken via bijvoorbeeld gids.omroep.nl en deze handmatig te programmeren. Voorwaarde is dan wel dat de pc aanstaat als de opnametijd nadert. Ook voor een opname van de pc op een dvd'je branden geldt: dit is prima mogelijk met de juiste programmatuur, maar het is wel een extra stap. De Pinnacle-software doet dit niet altijd probleemloos, wellicht gaat het met de brandsoftware van uw dvd-speler beter? Voor radio-opnames geldt in principe hetzelfde, zij het in mindere mate. Geluid belast de pc namelijk veel minder dan video, daarnaast levert het branden van audio-cd's minder problemen op. Kortom, begin alleen aan het ombouwen van uw pc als u video- en/of audiobewerken echt leuk vindt en u niet vies bent van een experimentje. Want in theorie zou alles goed moeten gaan, maar de praktijk blijkt vaak weerbarstiger. Dan blijkt een externe oplossing naast de tv gebruikersvriendelijker en veiliger voor uw opnames. MdN ***beeld van cd halen: PCM december 2002, pagina 64 (nummer 3) Windows vergeet surroundsound In mijn pc zit een Soundblaster Live! 5.1-geluidskaart waarop ik een setje analoge boxen heb aangesloten. Het surroundsound-geluid werkt perfect, maar ik heb één probleem: iedere keer als Windows XP opnieuw start, worden mijn speakerinstellingen teruggezet naar Desktop stereo-speakers. Wil ik dus genieten van surround-geluid in een spel, dan moet ik handmatig de instellingen terugzetten naar 5.1-speakers. Ik heb al in het register rondgekeken, maar heb daar niets kunnen vinden. Ook het gratis programmaatje Speakerguard (www.snarksoft.com) helpt niet. Hoe kan ik voor eens en altijd zorgen dat Windows mijn instellingen onthoudt? Bas Wels Antwoord: U bent niet de enige met dit probleem, zo lezen we in de nieuwsgroepen op internet. Hoogstwaarschijnlijk is uw probleem te wijten aan een foutje in de drivers van de geluidskaart. Creative brengt natuurlijk regelmatig nieuwe releases uit, maar blijkbaar is in uw versie dit probleem nog niet opgelost. Neem daarom nog eens een kijkje op de website bij Creative, maar let goed op: er zijn meerdere modellen van de Soundblaster Live! 5.1-drivers verkrijgbaar. De meest recente stuurprogramma's zijn gedateerd van na uw brief. We hebben ook nog een andere tip. Er is namelijk ook een groep mensen die geen genoegen neemt met de kwaliteit en mogelijkheden van de drivers van de SoundBlaster Live. Zij hebben zelf een alternatief ontwikkeld: het kX-project (http://kxproject.lugosoft.com). Hun kX audiodriver is een onafhankelijke wdm-driver (windows driver model) voor alle EMU10K1 en EMU10K2-gebaseerde geluidskaarten van Creative en/of E-mu Systems, waaronder dus ook de SoundBlaster Live!-serie, de E-mu Audio Production Studio (APS) en de Audigy/Audigy2-serie. Hoewel dit kX-project in eerste instantie bedoeld is om meer muzikale mogelijkheden uit de kaart te halen, kunnen ook gamers baat hebben bij deze driver. Zorg er wel voor dat u een zogeheten 'stable release' downloadt, want de alpha- en bèta-versies zijn soms instabiel. HvdP ***beeld: regclean.tiff Bijschrift: Regclean ruimt overbodige vermeldingen in uw register op. Pc blijft traag Toen ik een nieuwe pc kocht, ging mijn oude Pentium 2 (500 MHz, Windows Me) naar mijn echtgenote. Zij gebruikt hem nu voor haar werk op de (bridge)club. Het probleem met deze computer is dat hij de laatste tijd ontzettend traag is geworden. Nu heb ik zo'n beetje alles gedaan om dit op te lossen (nieuwe, snellere harde schijf, viruskillers, defragmentatie, PerfectDisk, Registermedic, noem het maar op) maar het heeft niet mogen baten. Windows laat zich ook niet updaten; de Update-pagina wil niet volledig laden. Ook opnieuw installeren lukt niet omdat Windows ME blijft hangen op het moment dat er bestanden geladen moeten worden. Het enige wat me er nu nog van weerhoudt de hele boel opnieuw te formatteren is het aantal applicaties wat staat ge'nstalleerd. Hebt u misschien nog een suggestie? Rob Swart Antwoord: Uw vraag is lastig te beantwoorden omdat u niet vertelt of het systeem in de loop de tijd, of van de één op de andere dag trager is geworden. Want dat een systeem op den duur steeds trager wordt is bijna niet tegen te houden: dit wordt veroorzaakt door het achterblijven van dubbele of onnodige bestanden of overbodige registervermeldingen. Wat u eventueel nog kunt proberen is Regclean (http://download.com.com/3000-2094-881470.html) dat voor u het register opschoont. Mocht uw systeem zomaar ineens trager zijn geworden, bijvoorbeeld na het installeren van een bepaalde applicatie, dan kan het zijn dat deze applicatie systeembestanden van Windows ME heeft overschreven door zijn eigen bestanden. Wanneer deze bestanden niet helemaal compatibel zijn met de originele kan het fout gaan. Aangezien u zo goed als alles al hebt gedaan om de mogelijke oorzaak te achterhalen, moet u misschien toch maar overwegen de pc te herinstalleren. MiG ***beeld: boxshotredhat.tif Linux-installatie loopt vast Een tijdje geleden las ik in PCM over het opzetten van een Linux-installatie. Dat wilde ik ook wel eens proberen! Maar toen ik vandaag aan de slag ging, liep ik vast: Linux is niet in staat mijn swap-partitie te alloceren. Mijn pc draait op Windows XP (ntfs) met twee harde schijven. Op de eerste schijf aan het eind van de tweede partitie heb ik met Partition Magic een fat 32-partitie aangemaakt. Wat gaat er fout? Johan van Krogten Antwoord: Naar aanleiding van alle vragen die binnenkwamen over de RedHat-installatie hebben we een RedHat-faq samengesteld. Deze faq vindt u in PCM mei 2003 en daarin wordt ook uw vraag behandeld. Helaas is er foutje in het originele stappenplan in het blad geslopen, waardoor onterecht de indruk wordt gewekt dat u een extra fat-partitie nodig zou hebben. Om de installatie zonder problemen te doorlopen moet u dus de door u aangemaakte partitie verwijderen. Tijdens de RedHat-installatie krijgt u de gelegenheid deze ruimte vervolgens voor Linux in te delen. Omdat u wellicht het mei-nummer niet meer bij de hand hebt, vindt u het gecorrigeerde stappenplan ook op onze website: www.pcmweb.nl. BA ***geen beeld Dualboot verwijderen Precies volgens de aanwijzingen in PCM heb ik destijds mijn pc voorzien van een dualboot (W98 en XP). Het werkt prima en ik ben best tevreden over XP. Nu overweeg ik om de Windows 98-installatie te verwijderen. Maar hoe moet ik dit precies doen? Mijn zorg zit hem in het bootbestand. In PCM lees ik “Hoewel XP op een logische partitie ge'nstalleerd kan worden, heeft het altijd een primaire actieve partitie nodig om zijn bootbestanden te parkeren. Deze bestanden worden op de bestaande Windows 98-partitie geplaatst.” Als ik het goed begrijp kan ik dus niet simpelweg de actieve Windows 98-partitie formatteren, want dan raak ik de bootbestanden kwijt. Maar welke weg moet ik dan bewandelen om mijn Windows 98-partitie vrij te maken? Theresia Pang Antwoord: Inderdaad, u hebt de eerste actieve partitie nodig voor de XP-bootbestanden. Een oplossing voor uw probleem zou zijn: alleen de relevante bootbestanden op de partitie te houden en de rest van de ruimte te gebruiken als extra schijf vanuit Windows XP. Maar deze methode is wel wat lastig en omslachtig. Wij zouden u dan ook aanraden een backup te maken van de bestanden die u wilt bewaren en XP opnieuw te installeren. Tijdens de installatie verwijdert u de bestaande partities. BA ***dvd2.tif (foto van een merkloze brander) Hoogwaardige audio-cd's Met veel interesse heb ik uw test over de dvd-branders gelezen (PCM oktober). Nu heb ik nog één vraagje over de testresultaten uit de rubriek audio-extractie. Zo lees ik dat de waardering voor de dae-kwaliteit bij de verschillende branders verschillend is, maar wat is precies de dea-kwaliteit? Deze vraag stel ik omdat ik in het bijzonder ge'nteresseerd ben in het branden van hoogwaardige audio-cd's. Nico van Alen Antwoord: Deze zogeheten dae-score meet de maximale snelheid waarmee een speler een audio-cd foutloos uitleest en deze naar de harde schijf kopieert. Hoe hoger de uitleessnelheid, hoe hoger de dae-score. Dae staat voor digital audio extraction. Deze technologie maakt het mogelijk audio-cd's in te lezen via de ide/scsi-bus, die direct verbonden is met uw geluidskaart, in plaats van via de gebruikelijke analoge ingang. Omdat deze overdracht volledig digitaal gebeurt, verloopt (in theorie!) het kopiëren van een audio-cd zonder kwaliteitsverlies. Dit in tegenstelling tot analoog kopiëren waar vervorming van het signaal optreedt. In de praktijk blijkt echter dat veel cd/dvd-spelers steekjes vallen. Wanneer de digital audio extraction bijvoorbeeld niet goed gebeurt kan dit soms leiden tot hoorbare tikken, gekraak en andere ongewenste bijgeluiden. Een ander punt is de dae-snelheid van de spelers: een snelle cd-brander staat namelijk niet garant voor een snelle digitale audio extractie. De dae-kwaliteit/snelheid is dus een zeer belangrijke factor bij de aankoop van een speler, zeker voor wie vaak audio-cd's brandt. VL ***beeld: totalcommander.bmp of totalcommander.tif (zijn hetzelfde) Missende shortcut Regelmatig lees ik over allerhande toetscombinaties om veel voorkomende handelingen op een snelle manier via het toetsenbord uit te voeren. Veel heb ik er al voorbij zien komen, maar toch mis ik er één: de toetscombinatie om snel een nieuwe directory op een Windows-systeem aan te maken. Nu doe ik dit nog steeds met Verkenner, door Bestand, Nieuw, en Map te kiezen. Het liefst zou ik deze handeling met een toetscombinatie doen, bijvoorbeeld Ctrl+N of iets dergelijks. Helaas heb ik nog nooit een toetscombinatie gevonden voor deze handeling, PCM misschien wel? T. Douma, Apeldoorn Antwoord: Om snel een nieuwe map in de Windows Verkenner aan te maken kunt u bijvoorbeeld de toetsen ALT+F, W en F gebruiken. Niet echt een shortcut, maar wel een snelle manier om een nieuwe folder aan te maken. Deze combinatie werkt echter alleen in Mijn Computer of een Verkenner-scherm. Mocht u op zoek zijn naar meer mogelijkheden of wilt u bijvoorbeeld zelf shortcuts ontwerpen, zoek dan eens op internet naar vervangend programma voor de Windows Verkenner, bijvoorbeeld Total Commander (www.ghisler.com). MiG ***beeld: norton disk doctor.gif Bijschrift: Norton Disk Doctor, ook beschikbaar voor de Mac. Fouten repareren Help! Ik heb een probleem met mijn harde schijf. Iedere keer als ik Norton Disk Doctor gebruik (ik heb een legale versie van Norton Systemworks) en ik de optie Fouten repareren aanvink, dan verschijnt de volgende mededeling: “Het besturingssysteem, of een ander proces, heeft momenteel exclusief toegang tot dit station, of tot enkele bestanden hierop.” Het probleem is dus dat ik mijn harde schijf niet kan repareren. Ook tijdens het defragmenteren is dit een probleem, want nadat de pc 14 procent heeft gedefragmenteerd, stopt Norton ermee. Ik dacht dat ik dit probleem kon omzeilen door XP opnieuw te installeren. Maar tot mijn verbazing kan Windows de harde schijf niet volledig formatteren, omdat hetzelfde proces wederom roet in het eten gooit. Mijn vraag is nu: is dit een ernstig probleem? Maar ook vooral: hoe kan het probleem verhelpen? Christiaan Teunis Antwoord: Het klopt inderdaad dat Norton Disk Doctor niet in staat is de c-schijf van uw pc na te kijken omdat Windows XP de exclusieve rechten opeist. Waarschijnlijk wordt na de foutmelding wel gevraagd of u een scan wilt plannen voor de eerstvolgende herstart. Zo wordt Disk Doctor uitgevoerd tijdens het booten waarbij het wel volledige schijftoegang heeft. Er zijn verschillende redenen te bedenken waarom defragmenteren met Speeddisk onder Windows XP niet lukt. Voorgenoemde toegangsrechten bijvoorbeeld, maar ook een te volle schijf of een schijf met fouten kan leiden tot een vastlopend defragmentatieproces. Daarom raden we u aan eerst de schijf zo goed mogelijk te ontdoen van onnodige bestanden (denk aan tijdelijke internetbestanden) om vervolgens de schijf volledig te checken met een programma als Scandisk of Norton Disk Doctor. Vergeet niet om, voordat u begint aan de scan van uw schijf en de defragmentatie, eerst alle overige programma's af te sluiten. Vergeet hierbij niet de programma's in de systeembalk naast de klok en de virusscanner. MiG ***Beeld: bijlage_geblokkeerd.tif (alleen linkerbovenhoek gebruiken, het gaat met name om de tekst “De toegang tot de volgende mogelijk onveilige bestanden is geblokkeerd: aquarium.exe”). Bijschrift: Outlook kan de toegang tot mogelijk gevaarlijke attachments blokkeren. Pdf openen in Outlook Wanneer iemand mij een pdf-bestand in een bijlage stuurt, meldt Outlook Express mij dat dit bestand is geweigerd en vervolgens lukt het me ook niet dit bestand op te halen (wel de normale doc-bestanden). Ik werk met Windows 98, Outlook Express 6 en heb als additionele software Spampal en Webwasher ge'nstalleerd (in de standaard modus). De beveiliging staat op 'Websites met beperkte toegang' en ook de optie 'Opslaan van bijlagen die mogelijk virussen bevatten niet toegestaan' heb ik aangevinkt. Joop Feenstra Antwoord: Eigenlijk geeft u zelf al antwoord op uw vraag! Outlook Express kan namelijk ook pdf-bestanden aanzien als mogelijke dreiging omdat dit bestandsformaat veel meer bevat dan alleen tekst. Want net als exe-bestanden kunnen ook pdf's schadelijke virussen bevatten. Word-bestanden met de extensie doc overigens ook, al zijn deze zogenoemde macrovirussen voornamelijk schadelijk voor het document zelf. Schakelt u de door u genoemde optie om bijlagen te blokkeren uit, dan kunt u naar alle waarschijnlijkheid wél weer pdf's opslaan en openen. Nadeel: uw systeem is iets minder veilig. Bevat de door u genoemde software ook de optie om per bestandstype te bepalen wat wel en niet opgehaald mag worden? Dan is het misschien een idee om - wanneer u bijvoorbeeld wel zip-bestanden kunt ontvangen - de zender te vragen het pdf-document eerst in te pakken als zip-bestand. Dit scheelt tevens weer in tijd met het versturen omdat het bestand wat kleiner wordt. MiG "

Met de huidige energieprijzen letten we allemaal extra op ons stroomverbruik. Zuinig aandoen klinkt logisch, maar is best lastig als je niet weet waar de echte energieslurpers zitten. Soms zitten de kosten in een onverwachte hoek. We zetten vijf apparaten op een rij die meer stroom verbruiken dan je waarschijnlijk denkt.

Altijd doen: energielabel checken of instellingen aanpassen

Als je iets in huis moet vervangen, kijk in de winkel dan altijd eerst naar het energielabel. Dat geeft een duidelijk beeld van het stroomverbruik. Blijf je liever nog even bij je huidige toestel, dan helpt het om zuiniger met de instellingen om te gaan. Denk aan het aanpassen van de standby-stand of het apparaat alleen gebruiken op momenten waarop de stroomprijs lager ligt. Dat levert al snel tientallen euro's voordeel op.

©EPREL

1. Kokendwaterkraan: 133 euro per jaar

Meteen kokend water uit de kraan: wie eenmaal een Quooker heeft, wil niet meer zonder. Maar realiseer je wel dat zo'n kraan het water doorlopend op temperatuur moet houden. En dat zie je terug op je energierekening. Een voorbeeld: een gezin van drie personen gebruikt gemiddeld zo'n 10 liter kokend water per dag via een Quooker. Om dit water te verwarmen, is jaarlijks ongeveer 423 kWh aan energie nodig (bron: ANWB Energie) . Daarnaast kost het op temperatuur houden van het water nog eens 87,5 kWh per jaar. Dit komt neer op een totaal energieverbruik van 511 kWh per jaar. Stel dat je een energiecontract hebt waarbij je gemiddeld 0,26 euro per kWh betaalt, dan kost de kraan je 133 euro per jaar. Je moet dus zelf de afweging maken of je het extra comfort vindt opwegen tegen de extra kosten.

2. Wifi-versterker: 23 euro per jaar

Overal goede wifi in huis: we kunnen niet meer zonder. Zeker wanneer je veel thuis werkt, graag streamt of kids hebt die niet achter hun gameconsole zijn weg te slaan, is een must. Grote kans dus dat je een of meerdere wifi-versterkers of repeaters gebruikt. Omdat die 24/7 hun werk doen, kost dat meer dan je misschien denkt. De gemiddelde wifi-versterker – je hebt ze met verschillende wattages – verbruikt jaarlijks 88 kWh. Dat kost je per jaar dus ongeveer 23 euro per repeater.

3. Televisie: afhankelijk van grootte en schermresolutie

Niet verrassend: het stroomverbruik van een televisie is afhankelijk van het formaat van het scherm. Een 65inch-televisie verbruikt bijvoorbeeld twee keer zo veel stroom als een 43inch-exemplaar met hetzelfde energielabel. Vooral de resolutie van het scherm maakt veel uit voor het verbruik. Grotere beeldschermen hebben een hogere resolutie om een scherp beeld te krijgen, zoals een 4K- of zelfs 8K-resolutie. 8K-televisies verbruiken flink meer energie dan een 4K-televisie die net zo groot is. Bij televisies wordt daarom ook vaak het stroomverbruik apart vermeld voor zowel de SDR- als de HDR-video. In dit geval staat SDR voor Standard Dynamic Range met een resolutie van 1080p en HDR voor 4K-content.

Doordat er hier zo veel variabelen een rol spelen, kunnen we geen richtbedrag berekenen. Met deze gegevens en de uitleg over verbruik uitrekenen in het kader hierboven kun je dit het beste zelf doen.
Lees ook: Dit zijn de 11 best geteste televisies van 2025

4. Extra koelkast - tussen de 30 en 36 euro

Wanneer ze een nieuwe koelkast kopen, zetten veel mensen hun oude koelkast in de schuur of garage. Handig, maar houd er rekening mee dat oude koelkasten wel een stuk minder zuinig zijn dan nieuwe. Stel dat je een simpele, eendeurs oude koelkast als extra koelruimte gaat gebruiken. Grote kans dat zo'n koelkast dan energielabel D, E of zelfs F heeft. Daarvan is het gemiddelde jaarverbruik respectievelijk 113, 130 en 139 kWh. Dat kost je op jaarbasis al snel tussen de 30 en 36 euro op jaarbasis extra.

Het kan dus slimmer zijn om in plaats daarvan één grotere koelkast in de keuken neer te zetten. Neem een energiezuinig model als de Samsung RB38C607AB1: die heeft een koelinhoud van 273 liter en een vriesinhoud van 114. Verbruik op jaarbasis? 108 kWh, dus ongeveer 28 euro. Dat is dus lager dan die simpele, oude eendeurs koelkasten die we hierboven hebben aangehaald!

Weet je niet zeker of je aan één koelkast genoeg hebt? Veel mensen leggen uit gewoonte alles in de koelkast, maar dat is zonde van de ruimte én de energie. Sommige producten horen er zelfs liever niet in: tomaten, komkommers, avocado's en aubergines verliezen door de kou hun smaak. Daarnaast zijn harde groenten zoals pompoen, knolselderij en winterpeen op een koele plek in huis wekenlang houdbaar zonder koeling. En waarom zou je zes flessen frisdrank tegelijk koelen? Er pas een nieuwe fles in zetten wanneer de oude bijna leeg is werkt net zo goed.

Wil je de tweede koelkast toch houden, zet hem dan alleen aan wanneer je hem echt nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je je hele familie hebt uitgenodigd voor het kerstdiner of wanneer je je verjaardag viert.

5. Consoles en gaming-pc's - tussen de 45 en 365 euro

Ben je een fervent gamer of heb je kinderen die dat zijn? Afhankelijk van het apparaat waarmee er gegamed wordt, kunnen de kosten flink oplopen. Gebeurt dat op een Xbox of PlayStation, dan verbruikt deze tussen de 150 en 160 watt per uur. Game je 3 uur per dag, dan zit je per jaar zo aan de 45 euro.

Maar pas écht in de papieren loopt het met een game-pc: het verbruik zo'n machine komt gemiddeld per jaar – inclusief monitor – uit op ongeveer 1.400 kWh. Je hebt het dan, bij een tarief van 0,26 euro/kWh, over zo'n 365 euro. En dat staat gelijk aan het energieverbruik van drie koelkasten. Wil je echt besparen, dan is een gameconsole dus de betere keuze. En door hem echt uit te zetten in plaats van op stand-by wanneer je hem niet gebruikt, ben je nog voordeliger uit.

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!