Nu Spotify het gratis beluisteren van muziek heeft onderworpen aan een aantal beperkingen, is het interessant om te onderzoeken welke alternatieven er voor deze dienst zijn. Spotify is nog altijd de bekendste aanbieder, maar er zijn nog veel meer websites waarop u online naar muziek kunt luisteren. Het aanbod is zelfs zó divers, dat u verschillende diensten prima naast elkaar kunt gebruiken.

1. Stereomood

1. Muziek voor uw humeur

Als u naar Stereomood surft, wordt meteen duidelijk wat het doel van de site is: muziek beluisteren op basis van uw stemming. U kunt direct beginnen met luisteren door op een van de tags te klikken, bijvoorbeeld Relax of Just Woke Up. Er wordt vervolgens een door een gebruiker samengestelde muzieklijst ingeladen. In het linkerdeel staat de naam van de afspeellijst, daaronder welke artiesten erin domineren en welke andere 'stemmingen' erin voorkomen. Hiernaast vindt u de mediaspeler. U kunt via het bedieningspaneel naar andere liedjes zappen en muziek delen via sociale netwerken, of gewoon klikken op een liedje in de afspeellijst. Om optimaal gebruik te maken van alle opties, is het aan te raden om een gratis account aan te maken. Dit doet u door in het menu van de website op Join te klikken. Vul uw gegevens in of geef via Connect with Facebook toestemming om uw Facebookprofiel te gebruiken als account.

©PXimport

Bij Stereomood luistert u naar muziek op basis van de stemming waarin u verkeert.

2. Favoriete muziek bewaren

Als u een account hebt aangemaakt, kunt u liedjes en afspeellijsten opslaan. Als u tijdens het luisteren besluit dat u een bepaald nummer wilt bewaren, klikt u op het plusje naast de naam van het liedje. In het venster Add dat nu verschijnt, kunt u het nummer toevoegen aan uw bibliotheek oftewel favorietenlijst. Om een afspeellijst te maken, kiest u in hetzelfde venster Create a new playlist. Geef deze lijst een naam in de witregel die verschijnt en kies Save. Iedere volgende keer dat u iets toevoegt, kunt u een speellijst aanvinken. Om de muziek terug te vinden die u zelf bij elkaar hebt gezet, klikt u op het Stereomood-logo dat u rechtsboven in beeld vindt. Het drietal opties My Dashboard, My Library en My Playlists verschijnt nu. In My Dashboard kunt u onder het kopje My Moments verhalen kwijt over uw gevoelens bij het luisteren naar bepaalde muziek, en u kunt er al uw activiteiten samengevat terugvinden. In My Library vindt u alle via het plusje toegevoegde muziek terug, die vanaf die locatie direct kan worden afgespeeld door op Play All of Play this song te klikken. Klik op het tandwiel om een eigen tag aan het liedje te hangen of om het te delen met anderen. My Playlists toont uw persoonlijke lijsten, die u hier ook kunt bewerken en delen.

©PXimport

In Stereomood kunt u eigen afspeellijsten samenstellen en ze delen met anderen.

3. Ontdek meer muziek

Stereomood maakt het eenvoudig om nieuwe muziek te ontdekken. Dat kan niet alleen via de verschillende 'stemminglijsten', maar ook tijdens het beluisteren van een nummer. Als u de muis in de muziekspeler boven Tags houdt, verschijnen daaronder de afspeellijsten waarin het afgespeelde nummer zich bevindt. Daarnaast staat Who like. Als u hier op klikt, verschijnt er een lijst met gebruikers die op het hartjes-icoon naast de speler hebben geklikt. Klik op een van deze gebruikers om zijn of haar afspeellijsten en bibliotheek door te neuzen. De kans is groot dat de muzieksmaak overeenkomt met die van u. Naast het hartje bevinden zich nog meer logo's in het optiemenu, waaronder de mogelijkheid tot het blokkeren van een liedje en het aanschaffen ervan via Amazon of iTunes. Voor iPhone-gebruikers is er de MoodO'Clock-app. Deze kost 79 eurocent en vervangt uw wekker, waarbij u opstaat met de muzieksoort die u vooraf via Stereomood hebt aangegeven.

©PXimport

In de afspeelijsten van Stereomood komt u zowel grote, als minder bekende artiesten tegen.

2. 8Tracks

4. Gesorteerde mixtapes

De muziekdienst 8Tracks wordt volledig draaiende gehouden door de gebruikers ervan. U kunt zelf een afspeellijst samenstellen met minimaal acht liedjes, door ze van websites te halen of zelf te uploaden, en daarnaast kunt u de speellijsten van anderen beluisteren. 8Tracks is gratis te gebruiken, en door een - eveneens gratis - account aan te maken, vergroot u de mogelijkheden. Klik op Sign up om een account aan te maken of via Facebook in te loggen. De basis van 8Tracks steekt heel eenvoudig in elkaar. Op de homepage bevinden zich populaire afspeellijsten, waarvan de naam iets zegt over de inhoud. Houd de muis op een afbeelding, en u ziet welke muziekgenres er in een lijst zijn opgenomen. Om effectief de juiste muzieksoort te vinden, klikt u in het rechtervenster op alle genres waar de gevonden muziek in moet passen, bijvoorbeeld rock, acoustic en indiepop. Deze termen verschijnen boven in beeld als een rekensom, waarbij de uitkomst eronder komt te staan. In ons voorbeeld ziet u dat er zeventien mixes klaarstaan om direct te worden beluisterd.

©PXimport

Het kost slechts een paar muisklikken om leuke muziek te vinden via 8Tracks.

5. Zelf 8Tracks-lijst maken

Om zelf tussen alle gebruikers te staan die een eigen afspeellijst hebben gemaakt, klikt u op uw gebruikersnaam, rechtsboven in het scherm. Kies nu Create mix. Selecteer Upload tracks om vanaf uw computer mp3'tjes naar de lijst te brengen. U kunt meerdere nummers tegelijk selecteren. Als 8Tracks een uitroepteken in de publishlist plaatst, moet u Edit kiezen en de juiste naam van de artiest en de songtitle invullen. Hebt u een mooie lijst samengesteld? Klik dan op Save and describe your mix. Standaard wordt aan de lijst al een naam meegeven (die u zelf kunt aanpassen), er worden tags aan gekoppeld op basis van de artiesten, en wordt een standaardbeschrijving van de lijst weergegeven. Via Cover art kunt u een afbeelding uploaden of hem van een website plukken. Sluit af met Save and publish, zodat andere gebruikers de muziek van uw lijst kunnen beluisteren.

©PXimport

Zelf een 8Tracks-lijst maken gaat heel eenvoudig via de Create Mix-optie.

6. Profiel onderhouden

Als u een speellijst aanklikt, start de muziek automatisch. 8Tracks biedt slechts de mogelijkheid om drie liedjes per uur 'door te klikken', de dienst is dus vooral handig als 'radiozender' op de achtergrond. Om een nummer in uw eigen favorietenlijst te zetten, klikt u op Like of op het sterretje naast het nummer dat wordt afgespeeld. Ook kunt u een opmerking plaatsen voor de maker, direct onder de afspeellijst. De muziek kan worden gekocht via Amazon, door op het winkellogo naast de track te klikken. In het rechterdeel vindt u meer mixes van de gebruiker en kunt u zien welke fans deze 'DJ' heeft. Klik op Follow om de gebruiker in de gaten te houden, om updates te krijgen en om nieuwe afspeellijsten te ontdekken op basis van de muzieksmaak van uw 8Tracks-vrienden. Als u op uw eigen naam klikt en kiest voor Settings, vindt u een aantal handige instellingen. Zo kunt u kiezen hoe liedjes worden gemixt en kunt u uw LastFM-account toevoegen op 8Tracks.

©PXimport

Zelf een 8Tracks-lijst maken gaat heel eenvoudig via de Create Mix-optie.

3. Grooveshark

7. Spotify-dubbelganger

Als u een dienst zoekt met exact dezelfde werking als Spotify, dan komt u uit bij Grooveshark. Het verschil met Spotify is dat u geen software hoeft te downloaden en ook geen account hoeft aan te maken. Beide zijn overigens wel mogelijk: afhankelijk van het abonnement krijgt u voor 6 of 9 dollar per maand de beschikking over bijvoorbeeld een mobiele applicatie, een desktopprogramma en een reclamevrij account. Klik rechtsboven op Word Lid om binnen 30 seconden een account aan te maken, of kies Inloggen om met uw Google- of Facebook-account van start te gaan. Het voordeel van een account is dat u persoonlijke afspeellijsten en radiostations kunt aanmaken en nieuwe muziek kunt uploaden. Dit werkt via het YouTube-principe: illegale content wordt door Grooveshark verwijderd. Als u bent ingelogd, kunt u direct aan de slag door via het vergrootglas linksboven in beeld naar een artiest of liedje te zoeken. Een druk op Enter brengt u bij het resultatenvenster. Links vindt u de albums die bij de artiest horen, verschillende afspeellijsten en gebruikers met dezelfde muzieksmaak, rechts staan alle resultaten die zijn gevonden op basis van uw zoekterm.

©PXimport

Grooveshark werkt in principe hetzelfde als Spotify, maar dan via een website.

8. Afspelen en opslaan

Als u een liedje hebt geselecteerd, moet u op Speel song af klikken om geluid te krijgen. Onderin beeld ziet u een speellijst verschijnen, die kan worden gevuld met andere liedjes, door te kiezen voor Nummer Toevoegen / Voeg aan huidige afspeellijst toe. Een volledig album van een artiest beluistert u door bij de zoekresultaten op een van de titels onder Albumresultaten te klikken en daarna te kiezen voor Alles Afspelen. Liedjes kunnen eenvoudig aan een eigen speellijst worden toegevoegd. Ga hiervoor naar Voeg Toe in de menubalk van de gevonden tracks en klik op Voeg toe aan nieuwe afspeellijst. Een klik op Voeg toe aan Mijn Muziek zorgt ervoor dat een nummer in uw algemene favorietenlijst komt te staan, zoals de Starred Music in Spotify. Een vinkje achter de titel toont dat dit een favoriet is. Links in beeld vindt u ook Stations. Die bieden mixen van diverse artiesten, gesorteerd op genre. Klik op een genre en kies Start radiozender. Staat de muziek van uw smaak er niet bij? Ga naar Nieuw / Voeg Zender Toe en selecteer uw stroming, zodat hij wordt toegevoegd.

©PXimport

Afspeellijsten maken gaat in Grooveshark net zo gemakkelijk als naar een radiostation luisteren!

9. Zelf muziek toevoegen

Mocht uw favoriete artiest of liedje niet in de uitgebreide Grooveshark-collectie staan, dan kunt u hem eenvoudig zelf uploaden. Ga aan de linkerzijde in het hoofdmenu naar Muziek Uploaden, onder Mijn Muziek. Er wordt nu een nieuw venster geopend, waarbij u een plug-in van Java moet installeren. Selecteer de schijf waarop uw muziek staat, kies de map en liedjes en selecteer Continue. Bij problemen met de herkenning van de artiest en overige informatie wordt u gevraagd om ontbrekende gegevens handmatig in te vullen. Kies wederom Continue, waarna het uploaden start. Sluit na het uploaden af met Finish. Actuele muziek, voornamelijk uit de Top 40, vindt u terug onder het kopje Populair, dat ook onder Mijn Muziek staat. Hierbij kunt u zelf aangeven wat u onder 'populair' verstaat: de liedjes die vandaag het meest zijn beluisterd, of die op maandbasis het vaakst zijn opgevraagd. Nieuwe liedjes ontdekt u gemakkelijk via de Community-knop, die u naast het vergrootglas vindt. Hier ziet u een ook een rss-feed van door gebruikers beluisterde en gedeelde nummers.

©PXimport

Bij Grooveshark kunt u ontbrekende muziek toevoegen.

Toekomstige Spotify-killer?

Eerst was er Spotify, dat vanuit Zweden langzaam heel Europa veroverde. De Noorse buren van deze dienst hebben daar nu Wimp tegenover gezet. Deze dienst wordt gezien als een potentiële Spotify-killer, omdat het bedrijf contracten heeft weten af te sluiten met platenmaatschappijen die niet met Spotify in zee gaan. Zo is Pink Floyd wel in Wimp te beluisteren, maar niet in Spotify. De werking en het uiterlijk van de concurrerende diensten lijken veel op elkaar, en voor een maandcontract betaalt u bij beide ongeveer hetzelfde bedrag. Op dit moment werkt Wimp onder andere in Noorwegen, Zweden, Denemarken en Portugal en binnenkort is Ierland aan de beurt voor een testperiode. Wanneer ook Nederland kan meeprofiteren van Wimp is nog niet bekend.

©PXimport

Wimp heeft een gedeeltelijk andere muziekcollectie, maar zit wel degelijk in het vaarwater van Spotify.

4. Blip.fm

10. U bent de DJ

Bij Blip.fm wordt u tot diskjockey benoemd. Het idee is dat u zelf muzieklijsten maakt, beluistert en ze vooral ook deelt. Blip.fm is in feite een sociaal netwerk waarin muziek centraal staat. U kunt zelfs badges winnen waarmee uw reputatie ten opzichte van andere gebruikers stijgt. Om gebruik te maken van deze dienst, moet u eerst een account aanmaken. Kies uw gebruikersnaam (Your DJ name) en vul uw e-mailadres in. Vervolgens kunt u externe netwerken zoals Facebook en Twitter toevoegen om er automatisch muziek te delen. Kies Import Contacts om vanuit uw adresboek vrienden op Blip.fm te vinden. Als u op Next klikt, wordt gevraagd om uw drie favoriete artiesten in te vullen. Via Finish krijgt u op basis van de namen die u hebt ingevuld gerelateerde artiesten en de daarbij behorende afspeellijsten te zien. Door artiesten via het kruisje weg te klikken, wordt de afspeellijst aangepast. Klik op Favorite Artists om een zoekmachine te openen en muziekgenres te vinden. Als u hier tags bij toevoegt, wordt de speellijst ververst. Met het toetsenbord bedient u de muziek. Via de spatiebalk start en pauzeert u, met de linker- en rechterpijl zapt u tussen nummers en het volume beheert u met de toetsen + en -.

©PXimport

Bij Blip.fm luistert u naar muziek via de afspeellijsten van andere gebruikers.

11. Muziek ontdekken en toevoegen

Elke keer als u muziek wilt luisteren, doet u dat via de TagTuner. Zoals we beschreven in de vorige tip moet u daar steeds tags voor toevoegen, zodat op basis daarvan een speellijst wordt ontwikkeld. Een liedje start wanneer u op de titel klikt die onder de TagTuner verschijnt. De lijst wordt steeds bijgewerkt met liedjes die gebruikers delen, oftewel 'blippen'. Als er een videoclip op YouTube beschikbaar is, start deze automatisch rechtsboven in beeld. U kunt hierbij niet door de clip scrollen. Zie het als een persoonlijk muzikaal tv-kanaal. Klik in de menubalk op Me voor uw eigen startpagina. Hier vindt u bij Settings instellingen voor het gebruik van het sociale netwerk, en de optie Playlist. Een playlist (afspeellijst) maakt u door liedjes toe te voegen, en dat doet u door met de muis op een liedje te gaan staan. Klik vervolgens op het tandwiel en kies Add to playlist. Kies Favorite DJs om een lijst van gebruikers te zien. Deze mensen kunt u toevoegen en volgen, en u kunt van dezelfde muziek genieten als waar zij naar luisteren.

©PXimport

Muziek afspelen werkt bij Blip.fm net even anders dan hoe u het gewend bent.

12. Blips, badges en props

Door te 'blippen' kunt u actief deel uit gaan maken van de community van Blip.fm. In Twitter-taal zouden we dat blippen kunnen vertalen als tweeten, maar nu doet u dat over een liedje dat u beluistert. Andere gebruikers zien uw bericht vervolgens bij de genres staan waaronder de track valt, of wanneer er naar dit specifieke nummer wordt geluisterd. Zoek via de zoekbalk naar uw gewenste muziekstuk en kies naast de titel voor Blip. Typ bij Add a message uw opmerking bij de muziek en sluit af met Blip. U kunt ook 'reblippen', door op het tandwiellogo te klikken dat verschijnt wanneer u de muis op een blip houdt. Kies nu voor Reblip en tik ook hier een tekstje. Een 'badge' verdient u onder andere door vrienden uit te nodigen en door een bepaald aantal blips te versturen. De collecties badges die u al hebt verzameld, vindt u onder Your Badges. U kunt ook zogenaamde 'props' aan bepaalde gebruikers geven. Hierdoor worden ze bekender en krijgt hun account meer volgers.

©PXimport

Het sociale aspect van Blip.fm is prominent aanwezig.

5. iTunes

13. iTunes naast Spotify

iTunes is al jaren een begrip onder iPod- en iMac-gebruikers. De mediaspeler is niet alleen geschikt om gedownloadde muziek en zelfs video's offline af te spelen, maar ook om direct vanuit de iTunes Store muziek aan te schaffen. Het verschil met Spotify is natuurlijk dat u liedjes in iTunes slechts 30 seconden kunt beluisteren, en in Spotify tot vijf maal volledig. Toch hoeft u iTunes niet te verwijderen of te negeren, want het biedt wel degelijk interessante mogelijkheden. Download de laatste versie van iTunes via en doorloop het eenvoudige installatieproces. Beslis tijdens de set-up of u van iTunes uw standaard-mediaspeler maakt. Desgewenst haalt u het betreffende vinkje gewoon weg. Het programma start vervolgens automatisch. Als u al muziek op de computer hebt staan, importeert u dit via Bestand. Kies hier of u een enkel bestand of een volledige map aan de bibliotheek wilt toevoegen. Mochten er videobestanden zoals muziekclips tussen staan, dan vindt u deze terug onder Films, en de audiobestanden onder Muziek. Daarnaast bevindt zich in de bibliotheek het onderdeel Radio. Hier vindt u op basis van verschillende soorten muziek duizenden radiostations uit de hele wereld. Dubbelklik op een titel en beschrijving die u aanspreekt, zodat u er gratis en onbeperkt naar kunt luisteren.

©PXimport

In iTunes kunt u uw aangeschafte muziekcollectie snel toevoegen aan de muziekbibliotheek.

14. Ontdekken en aanschaffen

De iTunes Store is een webwinkel, bereikbaar vanuit iTunes aan de linkerkant van het scherm. De muziekwinkel verschijnt hier automatisch. Aanbiedingen, populaire aankopen van gebruikers en advertenties domineren de hoofdpagina. U kunt op elk regel klikken om bij een artiest, single of volledig album uit te komen. Houd de muis op een liedje en klik op de blauwe playknop, of kies Beluister alles om 30 seconden van elke track te horen. Door op Koop album of [prijs] Koop achter een liedje te klikken, kunt u het aanschaffen. U hebt hiervoor een iTunes-account nodig. Als u dit nog niet hebt, kunt u het aanmaken via de stappen die in beeld verschijnen. U hebt hier wel een creditcard voor nodig. Er is ook een gratis alternatief om muziek te luisteren, naast de aanwezige radiostations. Podcasts zijn opgenomen of samengestelde radio- of videoshows. In het hoofdmenu van de iTunes Store vindt u naast Muziek en App Store het kopje Podcasts. In de hitlijsten ontdekt u dat veel programma's gratis zijn. U kunt uzelf erop abonneren zodat u altijd de nieuwste versies ontvangt, of er eenmalig naar luisteren. Het beluisteren van een audiobestand kan wel anderhalf uur duren.

©PXimport

In iTunes is een overvloed aan muziek te koop, waarvan podcasts vaak gratis zijn.

15. Afspeellijsten genereren

In iTunes kunt u net zoals bij Grooveshark en 8Tracks een 'radiostation' maken met muziek uit een bepaald genre. In tegenstelling tot bij de andere twee diensten doet u dat in iTunes op basis van uw eigen collectie! Als u een grote hoeveelheid mp3's hebt geïmporteerd of aangeschaft via de iTunes Store, zal de optie Genius deze analyseren en er afspeellijsten van maken. Genius moet u eerst activeren, door in het hoofdmenu van iTunes op Store te klikken en te kiezen voor Genius inschakelen. In het informatiescherm dat nu verschijnt, klikt u op Zet Genius aan. U moet nu inloggen met uw Apple ID en dan kiezen voor Ga door. Accepteer de voorwaarden, waarna Genius de analyse start. Dit kan even duren. Vervolgens verschijnt de optie Genius-mixen. U hoeft nu slechts op een genre te klikken om ervoor te zorgen dat het afspelen van start gaat. Zelf een Genius-mix maken kan ook. Dit doet u door met rechts in de muziekbibliotheek op een liedje te klikken en voor Genius starten te kiezen. Er verschijnt nu een afspeellijst met soortgelijke muziek uit uw collectie. Binnenkort kunt via de Apple-dienst iCloud overigens ook liedjes delen met andere apparaten en computers.

©PXimport

Genius is een automatische muzieklijst-generator die nummers uit uw eigen collectie samenbundelt.

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.