De techwereld lijkt vaak erg binair: het is Windows of Mac, Windows of Linux, Android of iOS. Maar op OS-gebied is er nog veel meer te beleven. Dit zijn enkele van de beste alternatieve besturingssystemen voor wie wel eens een keertje wat anders wil proberen.
Windows heeft de pc-oorlog allang gewonnen en Android claimt de mobiele massa. MacOS en iOS vormen in deze twee markten elk een belangrijke minderheid en op servers is Linux de baas. Google heeft met Chrome OS nog een vreemde eend in de bijt, waar Microsoft met Windows 10 S op reageert. Daar begint het al met de variëteit in de schijnbaar simpele wereld van besturingssystemen.
Want wie verder kijkt dan zijn of haar neus lang is, kan interessante alternatieven ontdekken. Alternatieven voor een potentiële toekomst, of gewoon voor de leuk. Net zoals ooit Linux en Android iets waren voor de technisch geïnteresseerde en zelf compilerende nerd. Net zoals iOS ooit beperkt was tot de ware Apple-fans. De vreemde, experimentele of zelfs vergezochte OS-en van nu kunnen de kiem vormen voor toekomstige tijden. Daarnaast zijn ze natuurlijk een goede voedingsbodem voor meer kennis en begrip nu, ook van andere OS-en. Experimenteer en leer!
Kali Linux
Het is in films altijd lachen (of huilen) als er computers en l33t-hackers in beeld komen. Meerdere schermen met cryptisch bedoelde code, druk tikkende vingers, vreemde vensters en zeker geen Start-knop. De besturingssystemen van filmhackers moeten indrukwekkend ogen, want film draait om beeld. In het echt gebruiken hackers gewoon Macs, Windows en ook Linux. En dan met speciale, handige tools voor hun hackwerk. Beter nog is een speciaal afgetakte uitvoering van Linux voor het betere hackwerk: Kali Linux.
Deze speciale Linux-distributie (zie afbeelding bovenaan dit artikel) is afgeleid van de Debian-distributie en heeft standaard meer dan driehonderd programma’s aan boord voor het testen en kraken van ict-beveiliging. Denk aan netwerkpoortscanner Nmap, netwerkpakketanalyseerder Wireshark, wachtwoordkraker John the Ripper, wifi-kraker Aircrack-ng en nog vele andere tools voor het uitvoeren van zogeheten penetratietests.
Kali Linux is ook te gebruiken voor digitaal forensisch werk, waarvoor het van belang is om een te onderzoeken computer niet te beroeren. Aanraken kan immers sporen wissen of vervuilen. Vandaar ook dat Kali niet alleen te installeren is, maar ook direct gestart kan worden vanaf een live-cd of live-usb-stick. Natuurlijk kun je Kali ook draaien in een virtuele machine, bovenop een ander pc-besturingssysteem naar keuze.
Fuchsia van Google
Google lijkt te grossieren in doublures. Het zet naast chat-apps Google Talk en Hangouts zijn nieuwkomers Allo en Duo. Ook met besturingssystemen volgt Google een dubbel beleid: smartphonesysteem Android en pc-platform Chrome OS, dat tegenwoordig ook Android-apps draait. Daar komt nog een nieuwe optie naast: het nog prille Fuchsia. Het is opensource en gebruikt niet de bekende en veelgebruikte Linux-kernel. In plaats daarvan is Fuchsia gebaseerd op de zelfontwikkelde Magenta-kernel die virtualisatie diep heeft ingebouwd. Dit voedt speculatie dat Fuchsia als universele onderlaag kan dienen, om ook huidige Android-apps te draaien.
Fuchsia is officieel niet beoogd opvolger van Android, of Chrome OS. Google zegt dat Fuchsia slechts een experimenteel project is, in een nog vroege ontwikkelfase. Deze officiële verklaring komt van vice-president Dave Burke, die echter wel verantwoordelijk is voor de engineering van Android. Hij heeft benadrukt dat Google veel meer experimentele projecten heeft.
Toch is Fuchsia een meer dan gemiddeld interessant platform van Google. Zo kan de ingebouwde virtualisatie betere beveiliging bieden dan wat Android nu heeft. Verder voorkomt een schone start met eigen code conflicten zoals de Java-rechtszaak van Oracle. Zo ondersteunt Fuchsia een eigen programmeertaal: Kotlin, die wel interoperabel is met Java maar geheel eigen is.
Windows Subsystem for Linux
Microsoft heeft Linux lange tijd fel bestreden. De vorige CEO Steve Ballmer heeft het opensource-besturingssysteem begin deze eeuw nog vergeleken met communisme en zelfs met kanker. Hij doelde daarmee op de ‘besmettelijkheid’ van de opensource-licentie GPL (General Public License) die volgens hem een aantasting is voor intellectueel eigendom. Ballmer is hier later op teruggekomen en heeft Linux de liefde verklaard.
Onder zijn opvolger, Satya Nadella, bloeit deze liefde pas echt op. Windows 10 heeft namelijk een speciale tussenlaag ingebouwd gekregen waarmee het Linux kan draaien. Dit gebeurt dan niet als virtuele machine bovenop Windows, maar als applicatielaag in Windows. Het zogeheten Windows Subsystem for Linux (WSL) laat je Linux-programma’s en -commando’s draaien alsof het gewone Windows-software is.
Hiervoor is nog wel een concrete Linux-onderlaag nodig, die je kunt vinden in de Windows Store. Ja, Microsoft biedt in zijn appstore Linux aan: de distributies Fedora, openSuse, Suse Linux Enterprise Edition en Ubuntu. Laatstgenoemde Linux-variant was als eerste in zee gegaan met Microsoft voor deze ‘Windows-indringing’. Alle officieel ondersteunde Linux-smaken zijn naast elkaar te installeren en gelijktijdig te gebruiken. Nuttig voor softwareontwikkelaars, handig voor beheerders, leuk voor techneuten.
Lees ook: Draai openSUSE Leap 42.2 in Windows 10
Windows 10 IoT Core
Het Internet of Things (IoT) staat ondanks de hype nog erg in de kinderschoenen. Het wiel wordt opnieuw uitgevonden voor security en standaardisatie is nog ver te zoeken. Het is dus touwtrekken met ontwikkeltools, applicaties, app stores en ook besturingssystemen.
Microsoft wil een graantje meepikken en heeft een afgeslankte IoT-uitvoering van Windows 10 gemaakt die het gratis weggeeft. Windows 10 IoT Core is heeft geen grafische desktopomgeving en geen standaard opdrachtregel (command prompt). Het is de bedoeling dat je deze vensterloze Windows aanstuurt via een verbinding op afstand met Microsofts Powershell. Wat je dan aanstuurt, is bijvoorbeeld een doodgewone Raspberry Pi 2. Ja, de spotgoedkope, populaire microcomputer met een arm-processor.
Windows 10 IoT Core is gratis voor gebruikers van Windows 10. Je moet namelijk vanaf een pc de Core-installatie aanmaken op een sd-geheugenkaartje, dat je vervolgens in een IoT-microcomputer zoals een Raspberry Pi gaat gebruiken. Naast de Raspberry Pi 2 en 3 worden de MinnowBoard Max en de DragonBoard 410c ondersteund. Microsoft biedt op de website voor dit IoT-Windows ook gratis voorbeeldsoftware om op zo’n microcomputertje te draaien.
Endless OS
Wie herinnert zich cd-roms met encyclopedieën erop? Zoals Encarta van Microsoft, om op een multimedia-pc gemakkelijk informatie op te zoeken, met beeld en geluid. De digitale, lokale encyclopedie is volledig achterhaald door betaalbare breedbandverbindingen. Online-encyclopedie Wikipedia is voor veel mensen een grote bron van informatie.
Maar wie weet er dat Wikipedia zichzelf ook als download aanbiedt? Het wil daarmee mensen helpen in landen waar breedband nog niet goed beschikbaar of niet echt betaalbaar is. Een groot deel van de wereldbevolking is nog niet zo ‘connected’ als wij hier in het Westen. Voor zo’n download van Wikipedia is wel eerst even bandbreedte nodig, en dan distributie op bijvoorbeeld cd, dvd of usb-stick. Een logische volgende stap is het combineren met een besturingssysteem, dat zelf al gedistribueerd wordt op pc’s.
En zo is Endless OS geboren: een op Linux gebaseerd besturingssysteem voor pc’s dat compleet met kennisbibliotheek komt. Naast het zelfontworpen gebruiksvriendelijke uiterlijk en apps voor beginners bevat Endless OS meer dan 50.000 Wikipedia-artikelen en video-lessen voor uiteenlopende onderwerpen. De doelgroep is de beginnende computergebruiker, die ook kan dual-booten met dit Windows-alternatief. Eigenlijk een beetje zoals ooit Lindows, dat later na juridisch verlies van Microsoft zijn naam moest veranderen in Linspire.