Het Portable Network Graphics is een grafisch bestandsformaat dat veel op het web gebruikt wordt. Lossless, waarin afbeeldingen zonder verlies van kwaliteit gecomprimeerd kunnen worden. Een opvallende eigenschap van png is dat het bestandsformaat transparantie ondersteunt. Wat zijn de voor- en nadelen?

Png is bedacht als tegenhanger voor gif toen in 1995 bleek dat de op gebruikte lzw-compressie een patent rustte waardoor er niet zomaar software gemaakt kon worden om gif-bestanden te bewerken en op te slaan. Tegenwoordig is dat patent overigens verlopen. Daarnaast had (en heeft) het gif-formaat de beperking dat er slechts 256 kleuren tegelijkertijd gebruik kunnen worden.

Er was dus behoefte aan een bestandsformaat dat gif kon vervangen én verbeteren. In 1996 werd versie 1.0 van de png-specificatie uitgebracht, die later dat jaar omarmt werd door de W3C, de organisatie achter webstandaarden. In 2003 werd png een heuse ISO/IEC-standaard onder nummer 15948:2003. Alle versies van png (1.0, 1.1, 1.2 en de ISO/IEC-versie die vrijwel gelijk is aan 1.2) zijn achter- en voorwaarts compatibel met elkaar.

Verliesloze compressie

Qua compressie kun je grafische bestandsformaten onderverdelen in twee soorten: lossless en lossy formaten. Bij lossy bestandsformaten wordt er compressie toegepast om de afbeelding kleiner te maken die de kwaliteit van het origineel verslechterd. Het bekendste lossy grafische bestandsformaat is jpg, op audiogebied is mp3 een voorbeeld van een lossy bestandsformaat. Iedere keer als je de afbeelding opnieuw opslaat, wordt de kwaliteit slechter.

Daar staan de lossless formaten tegenover: ook al wordt er gebruik gemaakt van compressie, de afbeelding blijft toch net zo goed als het origineel en kun je opnieuw opslaan zonder kwaliteitsverlies. Png maakt gebruik van het Deflate-compressiealgoritme dat het compressiealgoritme LZ7Z en de Huffman-codering als basis gebruikt. Deflate lig ook aan de basis van het zip-bestandsformaat. Een png-afbeelding wordt dan ook als het ware ingepakt bij het opslaan en weer uitgepakt als de afbeelding wordt weergegeven.

Voordat het bestand wordt ingepakt met Deflate wordt de afbeelding voorbereid voor optimale compressie via een filter. Het filter gebruikt rgb-waardes van aanliggende pixels voor het voorspellen van de waarde van een pixel. Het verschil tussen deze voorspelling en de werkelijke waarde wordt opgeslagen. Dit kan op verschillende manieren waarbij de pixel links of boven als basis gebruikt wordt. Sommige afbeeldingen met weinig kleur zijn nog kleiner te maken, omdat png net als gif gebruikt kan worden in combinatie met een kleurenpalet van 256 kleuren (8 bit) geselecteerd uit alle beschikbare kleuren ook wel png-8 genoemd. Het is echter ook mogelijk om net als in jpg 16,7 miljoen kleuren tegelijkertijd te gebruiken (24 bit), ook wel png-24 genoemd.

Als lossless compressie een afbeelding gecomprimeerd kan opslaan zonder verlies, waarom zijn er dan nog lossy bestandsformaten als jpg? Het antwoord is dat jpg afbeeldingen nog kleiner kan maken zonder dat er direct kwaliteitsverlies zíchtbaar is. Dat geldt vooral voor foto’s die doorgaans geen heel harde contrasten of kleurvlakken in dezelfde kleur hebben. Een foto opgeslagen als png kan wel vier keer zo groot zijn als dezelfde foto opgeslagen als jpg. Png is juist handig voor afbeeldingen die bestaan uit vlakken van dezelfde kleur en harde overgangen zoals grafieken en tekst. Een png-bestand wordt dan juist kleiner dan een jpg-bestand en ziet er ook nog eens beter uit. Kortom: beide soorten bestandsformaten hebben bestaansrecht.

Transparantie

Net als het bestandsformaat gif waar png een vervanger voor is, ondersteunt png transparantie. Hierbij is een gedeelte van een afbeelding doorzichtig en de achtergrond is zichtbaar. De doorzichtigheid is geavanceerder dan bij gif. Bij gif wordt één kleur in het palet van 256 kleuren gebruikt als transparantie waardoor pixels enkel geheel transparant kunnen zijn en dus niet heel fraai in de achtergrond kunnen overlopen. Bij png wordt ook gedeeltelijke transparantie ondersteunt en dit is mogelijk bij iedere pixel in de afbeelding dankzij een transparantie- of alfawaarde. Hierdoor kunnen afbeeldingen gemaakt worden waarbij de achtergrond licht door de afbeelding heen schijnt. Zo zijn onder andere vloeiendere overgangen en schaduwen mogelijk.

Animatie

Tegenwoordig staat gif vooral bekend om zijn animatie-ondersteuning, een korte animatie op het web wordt vrijwel altijd een gifje genoemd. Hoewel png bedoeld was als vervanger voor png, werd animatie niet geïmplementeerd (met ‘verwarring’ als één van de redenen). Want was een gif-afbeelding nu echt als afbeelding bedoeld of vooral als niet getoonde animatie?

Toch zijn geanimeerde png’s tegenwoordig wél mogelijk. In 2001 werd door de ontwikkelaars van png het formaat Multiple-image Network Graphics of mng bedacht. Een variant van png voor animaties. Mng is echter niet compatibel met decoders voor png en is nooit een succes geworden. In 2008 bedacht Mozilla het formaat Animated Portable Network Graphics (apng) bestandsformaat, een uitbreiding op png. Apng is net als mng gebaseerd op png, maar heeft als grote voordeel dat png-decoders die niet met het formaat om kunnen gaan in ieder geval het eerste frame van de animatie als png-afbeelding weergeven.

De browsers Chrome, Firefox, Opera en Safari kunnen apng wel geanimeerd weergeven, terwijl Internet Explorer en Edge dit niet kunnen en dus enkel het eerste frame als plaatje tonen. Hoewel apng goed ondersteund wordt, is het officieel geen onderdeel van de png-specificaties, waardoor een geanimeerde png officieel dus niet bestaat.

Toekomst van png

Png is uitontwikkeld en samen met jpg tegenwoordig het meestgebruikte grafische bestandsformaat is, waarbij het van de afbeelding afhangt welk formaat de voorkeur heeft. Er zijn verder geen plannen voor een volgende versie. Wellicht ligt de toekomst in een totaal ander bestandsformaat dat de eigenschappen van lossless en lossy bestandsformaten combineert.

Google heeft bijvoorbeeld webp bedacht, dat zowel lossy als lossless compressie ondersteunt. Verder is webp geschikt voor transparantie en animatie waardoor in potentie alle afbeeldingen in webp opgeslagen kunnen worden. Het grote probleem is de ondersteuning, want webp wordt enkel ondersteund in Chrome, Opera en Pale Moon. Google gebruikt webp-afbeeldingen in de Play Store als je daar met bijvoorbeeld Chrome heengaat. Gebruik je een andere browser, dan worden png-afbeeldingen getoond.

Een vrijstaande vaatwasser klinkt als de ideale oplossing: neerzetten, aansluiten en klaar. Maar zo eenvoudig is het niet altijd: er zijn wel degelijk een paar belangrijke dingen om vooraf te checken. Afmetingen, aansluitingen en de opstelling van je keuken spelen een grote rol. In dit artikel lees je waar je op moet letten voordat je een vrijstaande vaatwasser in huis haalt.

De meeste vrijstaande vaatwassers zijn even groot als een inbouwmodel: zo'n 60 cm breed, 85 cm hoog en 60 cm diep. Houd er rekening mee dat je bij het openen van de deur voldoende ruimte aan de voorkant nodig hebt. Dat geldt voor elk type vaatwasser, maar is extra belangrijk als je hem vrij in de ruimte plaatst en de looppaden niet wilt blokkeren. Zeker bij het inruimen van grote pannen of ovenroosters is wat extra werkruimte geen overbodige luxe. Reken daarom op minstens 120 cm vrije diepte, inclusief open deur.

Heb je een kleinere keuken? Er zijn ook smalle modellen van 45 cm breed. Die zijn minder diep, maar wel even hoog. Ideaal voor een huishouden van één of twee personen, of als je weinig vloeroppervlak hebt.

Toegang tot water en elektriciteit

Een vaatwasser heeft een wateraanvoer en -afvoer nodig, net als een wasmachine. De toevoerslang sluit je aan op een kraan met schroefdraad, meestal die van de spoelbak. De afvoerslang moet in een afvoerbuis passen, of via een bochtje in de sifon van de gootsteen uitkomen. Check dus vooraf waar de leidingen lopen en of je daar bij kunt zonder breekwerk.

Daarnaast moet er een geaard stopcontact in de buurt zijn, bij voorkeur in hetzelfde keukenkastje als de wateraansluitingen. Een verlengsnoer is officieel geen veilige oplossing, zeker niet bij apparaten die veel vermogen vragen.

©leszekglasner - stock.adobe.com

Vrijstaand in een hoek: slim of onhandig?

Een vaatwasser in een hoek van de keuken plaatsen kan, maar het vereist wat planning. De deur kantelt naar voren open, en dat vraagt ruimte. Zorg dat kastdeuren of een radiator de deur niet blokkeren. Ook moet je voldoende ruimte hebben om aan beide zijden de slangen aan te sluiten, zonder dat die in de knel komen.

In een hoekopstelling is het extra belangrijk om de vaatwasser iets naar voren te zetten of schuin te plaatsen als de deur anders tegen een muur of kast botst. Denk ook aan de looppaden: als de machine openstaat, moet je nog makkelijk langs kunnen.

Plaatsing naast of onder het aanrechtblad

Een vrijstaande vaatwasser naast het aanrecht zetten is praktisch. Je kunt dan direct vanaf het aanrecht inruimen, en de aansluiting op de gootsteen zit meestal dichtbij. Veel mensen schuiven de machine half onder het aanrechtblad. Dat kan, zolang de hoogte van het blad minstens 86 cm is. Bij lagere bladen past het apparaat simpelweg niet.

Let ook op de ventilatie: een vrijstaande vaatwasser blaast warme lucht uit aan de zijkanten en achterkant. Hij moet dus wel wat ademruimte hebben. Schuif hem niet strak tussen kastjes, en laat bovenop minstens een paar centimeter vrij als je hem onder het blad schuift.

©ID.nl

Tips voor een nette en praktische plaatsing

Wil je de vaatwasser mooi laten aansluiten bij je keuken? Kies dan een model met een effen of neutrale kleur die past bij je kastfronten. Je kunt ook overwegen om een werkblad over de vaatwasser heen te verlengen, zodat het oogt als één geheel.

Tot slot: zorg dat je altijd makkelijk bij de kraan en het stopcontact kunt. Zet de machine dus niet klemvast in een hoek waar je achteraf niet meer bij kunt. En controleer van tevoren of de slanglengtes voldoende zijn. Zo voorkom je frustratie bij de installatie.

Conclusie

Een vrijstaande vaatwasser past in veel keukens, je moet er wel vooraf goed over hebben nagedacht. Meet de ruimte goed op, denk na over de aansluitingen en let op de voldoende ruimte om de deur te kunnen openen. In een ruime keuken is er meestal genoeg speelruimte, maar in een kleine of hoekopstelling vraagt het om slimme keuzes (tip: een goede witgoedzaak helpt je graag met advies). Door daar vooraf rekening mee te houden, voorkom je dat je nieuwe aankoop straks in de weg staat.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Deze keer hebben we een aantal handige elektrische multitool-apparaten voor je gevonden, handig voor iedere precizieklus in en rond het huis.

Een elektrische multitool is een veelzijdig stuk gereedschap dat diverse klussen aankan dankzij verwisselbare opzetstukken. Of je nu wilt schuren, zagen, snijden of schrapen: met één apparaat kun je het allemaal. Het geheim zit in de oscillerende beweging, waarbij het hulpstuk snel heen en weer beweegt. Daardoor werk je nauwkeurig, zelfs op lastig bereikbare plekken. Ideaal voor doe-het-zelvers die één gereedschap willen voor meerdere taken, zonder steeds van apparaat te hoeven wisselen. Wij vonden vijf mooie modellen voor je.

Dremel 3000

Deze Dremel‑3000 multitool is een veelzijdige rotatietool met variabele snelheid van 10.000 tot 33.000 rpm en een 130 W‑motor. Hij is uitgerust met softgrip voor comfortabele bediening en minder trillingen tijdens intensief gebruik. De EZ‑draaineus maakt accessoires wisselen eenvoudig zonder gereedschap. Inclusief 15 accessoires, zachte draagetui en uitgebreide handleiding (Duitse taalversie). Compact van gewicht (± 1048 g) en smal van formaat, ideaal voor doe-het-zelvers die precisie willen combineren met kracht. De ergonomische vormgeving en geïntegreerde ophanghaak dragen bij aan de bruikbaarheid bij uiteenlopende klussen, van slijpen tot polijsten.

Einhell TE-MG 350 EQ

De Einhell TE-MG 350 EQ valt op door de krachtige 350W motor. De constante elektronische snelheidsregeling zorgt ervoor dat de prestaties ook onder belasting consistent blijven. Met een snelspansysteem kunnen accessoires snel en zonder gereedschap worden gewisseld, wat de efficiëntie tijdens het klussen verhoogt. De tool is ontworpen met een robuuste metalen aandrijfkop en een softgrip handgreep, wat zowel duurzaamheid als comfort garandeert. Een LED-lampje helpt bij precisiewerk in slecht verlichte hoeken. Dit model wordt geleverd in een stevige E-Box opbergkoffer, samen met diverse accessoires zoals schuurvellen, zaagbladen en een schraper. Dankzij de variabele snelheidsregeling is hij geschikt voor een breed scala aan toepassingen zoals schuren, snijden, schrapen en frezen. Dit maakt de TE-MG 350 EQ uitermate geschikt voor ambitieuze doe-het-zelvers.

HYUNDAI Multitool 56751

De Hyundai multitool 56751 is een elektrisch oscillerend gereedschap met een vermogen van 300 watt, ideaal voor uiteenlopende klussen in en rondom huis. De machine is ontworpen voor het schuren, snijden, verwijderen van voegen en ander precisiewerk. De schakelaar met snelheidsregeling biedt controle over het toerental, met snelheden tot 22.000 oscillaties per minuut. Dankzij de softgrip en de meegeleverde extra handgreep blijft de machine stabiel en comfortabel in gebruik, ook bij langere klusperioden. De meegeleverde accessoireset bestaat uit schuurpapier, een schuurplaat, een zaagblad en een schraper, en alles zit netjes opgeborgen in een harde kunststof koffer. Deze multitool is vooral geschikt voor doe-het-zelvers die met verschillende materialen werken zoals hout, metaal of kunststof. Hij combineert degelijkheid met een aantrekkelijke prijs, wat hem zeer toegankelijk maakt voor incidenteel gebruik.

Makita DTM51Z

De Makita DTM51Z is een professionele 18V accu-multitool en wordt geleverd zonder accu èn zonder oplader, iets om rekening mee te houden. Deze multitool valt op door zijn gebruiksgemak en prestaties, mede dankzij de snelkoppeling voor gereedschapsloze accessoirewissel. De oscillatiefrequentie is instelbaar tussen 6.000 en 20.000 bewegingen per minuut, ideaal voor precisiewerk in hout, metaal of kunststof. De tool heeft een soft-start-functie en elektronische snelheidsregeling, wat zorgt voor extra controle. Dankzij het ergonomische ontwerp en de antislip handgreep ligt de machine prettig in de hand. De DTM51Z werkt met OIS-compatibele accessoires en is onderdeel van het bredere Makita LXT 18V-platform, wat hem interessant maakt voor professionals die al Makita accu’s bezitten.

Einhell VARRITO Li Solo

De Einhell VARRITO Li Solo is een compacte accu‑multitool op 18 V, en wordt geleverd zonder accu. Als je al een Einhell-product hebt uit de Power‑X‑Change‑lijn, dan kun je die ook voor dit apparaat gebruiken. Dankzij de quick‑release voor toolloze wissel van opzetstukken en magnetische bevestiging wissel je snel van accessoires. De softgrip en trillingsdemping zorgen voor comfortabel werken. Hij biedt oscillatie tussen circa 22.000 en 40.000 vibraties per minuut, waardoor je nauwkeurig kunt schuren, zagen of krabben. Wordt geleverd met negen schuurvellen (P60, P80, P120), een delta‑schuurplaat, specifieke zaagbladen (HCS/BIM) en een krabber. Ideaal voor renovatie‑ of detailwerk zonder netstroom.