ID.nl logo
Windows PowerToys: Alle tools uitgelegd
© Reshift Digital
Huis

Windows PowerToys: Alle tools uitgelegd

Windows PowerToys is een collectie van handige tools voor Windows 10 en 11, die door Microsoft zelf ontwikkeld zijn. Kleine programma's met uiteenlopende mogelijkheden, waar bovendien telkens nieuwe aan worden toegevoegd. In dit artikel houden we alle PowerToys bij en leggen we uit hoe ze werken.

Eerst gaan we de software te installeren. Download PowerToys en voer de installatie uit. Het programmaatje nestelt zich rechts onderin de taakbalk.

Klik op het icoon dat lijkt op een rekenmachine om PowerToys te openen. Je komt terecht in het hoofdmenu, waar je kunt bepalen welke tools je actief wilt hebben. Hieronder gaan we dieper op de verschillende opties in.

Kort nog een tip: sinds versie 0.17 kan PowerToys automatisch up-to-date blijven. Voorheen moest je iedere update met de hand uitvoeren. Ga naar Algemeen en kijk bij de onderste optie: Updates automatisch downloaden. Zet het schuifje hier op Aan.

Shortcut Guide

Probeer de Shortcut Guide uit door de Windows-toets kort ingedrukt te houden. Je ziet nu een handig overzicht van alle mogelijke toetsencombinaties, zodat je ze voortaan niet meer zelf hoeft te onthouden. Bij Activeringsmethode kies je eventueel een andere sneltoets / toetscombinatie. 

Dit venster heeft trouwens ook een donkere modus. Om die in te schakelen, ga je naar Uiterlijk en gedrag, App thema, Donker. Bij Apps uitsluiten bepaal je tot slot in welke programma's de sneltoets voor de Shortcut Guide wordt gedeactiveerd. 

©PXimport

PowerRename

Met PowerRename krijg je meer mogelijkheden om meerdere bestandsnamen tegelijk te hernoemen. Selecteer bijvoorbeeld een set foto's en klik daar met rechtermuisknop op. In het contextmenu zie je nu de optie PowerRename staan.

Het venster dat opent, werkt op een soortgelijke manier als dat je woorden zou opzoeken (Search for) en vervangen (Replace with) in een Word-document. Ook kun je er onder meer voor kiezen alleen de bestandsextensie te wijzigen (onder Apply to) of pas je automatisch hoofdletters toe. Speel gerust met alle opties en kies Apply als je wilt afronden.

©PXimport

FancyZones

FancyZones geven je de optie om meerdere vensters naast elkaar te laten draaien in een lay-out die je zelf prettig vindt. Voor multitaskers is dit bijzonder welkom. Zo heb je bijvoorbeeld een browser, Word-document en muziekspeler in één oogopslag ter beschikking. Eindeloos alt-tab'en op zoek naar het juiste venster is daarmee verleden tijd.

Klik in PowerToysop FancyZones en kies vervolgens Lay-outeditor starten. Voor het gemak kiezen we nu een van de voorbedachte layouts: Prioriteitsraster. Door bovenin op het plus-icoontje te klikken, maken we er een layout van die uit vijf vensters bestaat. Klik daarvoor op het potloodicoontje, wat staat voor Indeling bewerken.

Bij Aantal zones kies je hoeveel vensters je weldra naast elkaar wilt draaien. Bijvoorbeeld dus vijf stuks in plaats van drie. Met de Ruimte rond zones-optie bepaal je de hoeveelheid witruime tussen de afzonderlijke vensters. Kies Opslaan zodra je tevreden bent.

©PXimport

Nu ga je kiezen welke programma's of zelfs mappen je in ieder venster wilt hebben. Als voorbeeld plaatsen we in het middelste vak de Chrome-browser. Open Chrome en doe alsof je het venster gaat verslepen, maar houd de Shift-toets daarbij ingedrukt. Het raster van FancyZones duikt nu op. Sleep het Chrome-venster naar het middelste vak en laat los om de browser vast te zetten.

Hetzelfde doe je nu voor de andere software. In onderstaand voorbeeld draaien we drie websites, een Windows-map en een Word-document naast elkaar. Spotify leent zich er ook goed voor. Je kunt het helemaal zelf bepalen. Zeker als je een custom layout gaat verzinnen.

Wil je FancyZones écht helemaal naar je hand zetten, klik dan na Lay-outeditor starten op Nieuwe indeling maken. Canvas geeft je de meeste ruimte om indelingen te maken die naar je wens zijn. Door de hoeken te verslepen, bepaal je de horizontale en verticale afmetingen. Vergeet de wijzigingen niet op te slaan en de lay-out een passende naam te geven.

FancyZones kent nog veel meer instellingen, maar dit is in grote lijnen wat je er mee kunt.

Verkenner-invoegtoepassingen

In Windows 10 is het op verschillende manieren mogelijk een preview te zien van een bepaald bestand zonder deze ervoor speciaal te openen. Ga maar eens naar een willekeurige map met bestanden en druk op de toetsencombinatie Alt+P. Zodra je nu een bestand aanklikt (dus niet dubbelklikt), komt rechts een voorbeeld tevoorschijn. Dit werkt niet alleen voor afbeeldingen maar o.a. ook voor Word-documenten, die zo snel te lezen (maar niet te bewerken) zijn.

Bij Verkenner-invoegtoepassingen vind je opties om deze functie voor meer bestandstypen in te schakelen. Namelijk .svg-bestanden, .pdf-bestanden en bestanden op basis van markdown. Overigens, een andere manier om de voorbeeldweergave op te roepen is via Beeld te tikken op een van de icoontjes náást Navigatievenster: Voorbeeldvenster of Detailvenster.

©PXimport

Image Resizer

Het aanpassen van afbeeldingsgroottes kan een tijdrovend klusje zijn. Zeker wanneer je niet gewend bent te werken met grafische programma's, zoals Adobe Photoshop. Image Resizer komt dan ook als geroepen. Zoals de naam doet vermoeden kun je hiermee heel eenvoudig de afmetingen van plaatjes wijzigen. Zelfs van meerdere afbeeldingen tegelijkertijd.

Dat werkt als volgt. Selecteer een (of een paar) afbeeldingen en klik er met de rechtermuisknop op. In dit menu is er een optie bijgekomen: Formaat van afbeelding wijzigen. Klik daarop en er opent een nieuw venster. Er zijn hier verschillende formaten om uit te kiezen. Ben je tevreden met je keuze, klik dan op Formaat wijzigen.

De aangepaste plaatjes worden als nieuwe bestanden aangemaakt. Wil je liever de originele bestanden wijzigen zonder dat er een kopie wordt gemaakt, zet dan een vinkje voor Formaat voor de oorspronkelijke afbeeldingen wijzigen (geen kopieën maken). Houd er rekening mee dat de originele afbeelding hierdoor verloren gaat.

De formaten die je in dit venster ziet staan, kun je overigens ook helemaal naar wens afstellen. Dit in het geval je vaak een bepaalde grootte nodig hebt die er standaard niet bij staat. Open daarvoor PowerToys zelf en klik op Image Resizer. Onder Afbeeldingsformaten vind je de groottes, onder Codering vind je opties voor de afbeeldingskwaliteit en onder Bestand tot slot hoe de bestandsnamen eruit komen te zien.

©PXimport

Keyboard Manager

Keyboard Manager is een tool waarmee je toetsen kunt remappen. Dat wil zeggen, je drukt bijvoorbeeld op A maar je pc registreert dit als B. Een optie voor de echte power-user die graag bepaalde handelingen zo snel mogelijk wil uitvoeren. Het leuke is dat je er ook toetsencombinaties mee kunt aanpassen, zodat Ctrl+C bijvoorbeeld niet kopieert maar plakt.

In PowerToys kun je hiermee aan de slag door bij Keyboard Manager te kiezen voor Een toets opnieuw toewijzen of Een snelkoppeling opnieuw toewijzen. Veel toetsenborden bieden deze optie zelf al aan met hun eigen software. Denk aan Logitech-toetsenborden die hiervoor het G Hub-programma gebruiken. Door deze PowerToys-tool is geen aparte software nodig, of een keyboard van een bepaald merk.

©PXimport

PowerToys Run

Hoe langer je een Windows-pc gebruikt, hoe meer er op komt te staan en hoe lastiger je bepaalde programma's, bestanden en instellingen kunt terugvinden. PowerToys Run helpt hierbij. Druk op de toetscombinatie Alt + spatiebalk (of kies zelf een toetsencombinatie) om een zoekvenster te openen. Typ de naam van hetgeen je zoekt en selecteer de software of het bestand met de pijltjestoetsen of met je muis.

De werking hiervan lijkt op het Uitvoeren-menu van Windows, op te roepen via Windows-toets + R. Alleen dan met een grafische schil die wat laagdrempeliger is voor de gemiddelde gebruiker. In het PowerToys Run-menu vind je tal van extra instellingen, waaronder Invoegtoepassingen. Hier bepaal je precies welke soorten bestanden, software en settings worden doorzocht.

©PXimport

Color Picker

Wie veel grafisch werk doet, kan de Color Picker vast en zeker waarderen. Door middel van een toetsencombinatie (standaard Windows-toets + B) zie je naast je cursor ineens een kleurcode verschijnen. Door te scrollen zoom je verder in, zodat je selectie nog nauwkeurig wordt.

Stel, je ziet een foto van een bos en wilt exact een bepaalde kleur groen daaruit weten. Wijs het deel van de foto aan met de Color Picker en klik met de linkermuisknop. Zowel HEX als RGB- als HSL-kleurcodes worden getoond. Onder Editor vind je er nog veel meer, waaronder ook CMYK.

De waardes kun je tenslotte in het kleurenselectiemenu van Adobe Photoshop of een soortgelijk programma invoeren.

©PXimport

Awake

Awake is een kleine maar handige tool die - eenmaal ingeschakeld - een eigen plekje op de taakbalk krijgt. Hiermee voorkom je simpelweg dat je computer of monitor in slaapstand gaat. 

Uiteraard is dit ook te regelen binnen de instellingen van Windows zelf (Instellingen, Energie en slaapstand), maar via het Awake-pictogram regel je het net even wat sneller. 

©PXimport

Mouse utilities

Met een naam als Mouse utilities verwacht je wellicht een waslijst aan opties voor je muis. Op het moment van schrijven valt hier echter nog maar één functie onder: Find My Mouse. Staat deze instelling aan, druk dan tweemaal op de CTRL-toets om de muisaanwijzer te accentueren.

Je herkent namelijk vast het scenario waarbij je ineens je cursor kwijt bent. Met name op grote monitoren met een hoge resolutie komt dit vaak voor, of als je op meerdere monitoren naast elkaar werkt. Met deze spotlight vind je de aanwijzer in een oogopslag weer terug.

©PXimport

Videovergadering dempen

De naam van deze PowerToy zegt eigenlijk genoeg. Kies je voor de optie Videovergadering dempen inschakelen, dan kun je met een toetsencombinatie snel je webcam en/of microfoon uitschakelen tijdens het videobellen. Vanzelfsprekend, nietwaar? 

Een aardige extra is dat je een afbeelding kunt instellen die tevoorschijn komt als je camera uitstaat. In plaats van een zwart scherm kun je hier bijvoorbeeld een 'Ben zo terug'-boodschap neerzetten, of iets in die aard. 

©PXimport

Microsoft brengt geregeld nieuwe PowerToys uit. Zodra ze beschikbaar komen, updaten we dit artikel. We houden je op de hoogte!

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!