De Samsung Galaxy Tab S9 is het instapmodel van de nieuwe Tab-reeks. Desondanks heeft het apparaat een flinke adviesprijs van minimaal 899 euro. Daar moet dan een goede gebruikerservaring tegenover staan. Gelukkig is de tablet online al goedkoper verkrijgbaar.

Hoewel we bij smartphones elk jaar (en soms zelfs twee keer per jaar) opvolgers voorbij zien komen, duurt dat bij tablets doorgaans wat langer. De Samsung Galaxy Tab S9 volgt de Tab S8 op, die twee jaar geleden uitkwam. In die tijd is er een hoop veranderd. Natuurlijk zijn processors capabeler geworden, maar consumenten verwachten ook méér van hun apparaten. Helemaal omdat de prijzen maar blijven stijgen. Als je nu een Samsung Galaxy Tab S9 wilt kopen, dan moet je daar minimaal 899 euro voor neertellen – al kun je online wellicht een iets scherpere deal vinden.

Samsung Galaxy Tab S9 als werkstation

En die scherpere deal is waarschijnlijk nodig om je te overtuigen van de waarde van de Galaxy Tab S9. Niet omdat het product an sich slecht is, maar omdat 900 euro gewoon heel veel geld is en je daar ook een laptop of computer voor kunt kopen. Die vergelijking maken we overigens niet zomaar. Naast een entertainmentproduct is de Samsung Galaxy Tab S9 namelijk ook prima te gebruiken als werkstation. Koppel een toetsenbord en muis aan (investeer eventueel in de officiële Samsung-accessoires) en voor je het weet gebruik je één apparaat voor zowel werk als plezier.

De Samsung-tablet omtoveren tot werkmachine is ontzettend simpel. Nadat je de accessoires hebt aangekoppeld, selecteer je de Samsung Dex-optie en vanaf dat punt kun je direct aan het werk. Het besturingssysteem heeft veel weg van ChromeOS en Windows. Denk daarbij aan een startbalk onderaan het scherm, meerdere zwevende vensters voor al je apps en meer dan genoeg applicaties waarmee je je taken kunt uitvoeren. De kans is groot dat specifieke programma’s voor je werk niet beschikbaar zijn voor Android, maar Office-apps, algemene tools en browsers zijn prima te gebruiken.

©Wesley Akkerman | ID.nl

©Wesley Akkerman | ID.nl

©Wesley Akkerman | ID.nl

Handjevol goede verbeteringen

Nee, dit gegeven maakt de tablet niet uniek. Samsung Dex is al even uit en je kunt ook prima werken op andere tablets. Maar het handjevol verbeteringen dat Samsung aan dit model heeft doorgevoerd, maakt dat werken wel enorm plezierig. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de veel capabelere en snellere processor: de Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2 (die geoptimaliseerd is voor de Galaxy-lijn). Dat is dezelfde overgeklokte chipset die we ook in de Galaxy S23-lijn aantreffen. De cpu gaat efficiënt met energie om en is op papier veel krachtiger dan de Gen 1-processor van twee jaar geleden.

Niet alleen kun je prima de meest recente games spelen, ook kun je dus heel de dag op de tablet werken – zonder te merken dat de prestaties erop achteruitgaan. Daarbij komt dat de nieuwe chipset vanzelfsprekend een langere adem heeft. Ben je dus in de markt voor een nieuwe werktablet, dan doe je er goed aan dit model in overweging te nemen. De grote vraag is echter hoeveel je als doorsneegebruiker merkt van deze snelheidsverbeteringen. De kans is vrij klein dat je noemenswaardige verschillen zult opmerken. Helemaal wanneer je werk uitvoert dat weinig paardenkracht vergt.

Maar goed, dat neemt niet weg dat de processor daadwerkelijk beter is. En dat wanneer je op zoek bent naar een laptopvervanger, je de komende jaren bij de Tab S9 kunt aankloppen. Andere belangrijke verschillen met het model van twee jaar terug is het 11inch-amoledscherm. De Tab S8 beschikt over een lcd-scherm van 11-inch. De kleuren op Samsung-tablets vallen nooit echt tegen, maar zo’n amoledscherm tilt de ervaring naar een ander niveau. En daarom is het goed om te zien dat de Zuid-Koreaanse fabrikant het instapmodel deze keer ook van deze technologie voorzien heeft.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Andere aangepaste elementen

Een onderdeel waar Samsung veel aandacht naar uit laat gaan, is het IP68-certificaat. Consumenten gebruiken hun tablets al jaren in de keuken of de badkamer, maar nu pas zijn de Tab-tablets echt waterdicht en beschermd tegen stof. Een goede ontwikkeling, maar dit laat ook zien dat er nog maar weinig rek in de ontwikkeling van tablets zit. Als een fabrikant zoveel aandacht besteedt aan zo’n simpele doch broodnodige eigenschap (het heeft ook echt negen series moeten duren voordat we hier aankwamen), dan weet je dat een product zoals de tablet nagenoeg uitontwikkeld is.

Andere verschillen ten opzichte van het vorige model zijn de iets grotere accu (8.400 tegenover 8.000 mAh), de bluetoothversies (5.3 in plaats van 5.2) en de aangepaste cameramodule. Nu gebruiken we tablets doorgaans niet om heel de dag foto’s mee te maken, dus heel erg is het niet dat we van twee camera’s naar één camera zijn gegaan. Maar daar hoort helaas wel een ander nadeel bij. Doordat het design van de tablet lichtelijk aangepast is, en de meegeleverde S Pen daardoor iets meer naar rechts verplaatst werd, passen de oude tablethoesjes niet meer. Je zult dus een nieuwe moeten kopen.

Bovendien is het zo dat de vingerafdrukscanner dit keer in het scherm en niet in de powerknop zit. Ook deze kleine aanpassingen kan voor wat ongemak zorgen. De Google Pixel Tablet, en de Tab S8, hebben die scanner wel in de knop verwerkt, waardoor je die heel comfortabel ontgrendelt. Nu moet je je duim of vinger in een lastige positie brengen om je tablet te ontgrendelen, helemaal wanneer die plat ligt. Wellicht is dit slechts een kwestie van voorkeur, maar wij vinden het maar onhandig. Ja, zo’n ingebakken scanner is lekker futuristisch, maar praktisch is weer een ander verhaal.

©Wesley Akkerman | ID.nl

©Wesley Akkerman | ID.nl

Oké camera’s, fijne software

Naast de enkele 13 megapixelcamera achterop, zit voorop nog een selfiecamera van 12 megapixel. Ondanks de prijs hoef je hier geen high-end prestaties van te verwachten. De achtercamera legt kleuren mooi vast, maakt scherpe beelden en levert over het algemeen een oké resultaat. De froncamera is belangrijker, omdat je daar misschien mee wil vergaderen of videobellen. Helaas is de kwaliteit niet van hoog niveau. De beelden ogen wat uitgewassen, en bij gebrek aan licht ontstaan er snel artefacten. Ook gaat het aantal frames per seconde niet hoger dan dertig, helaas.

Gelukkig stelt de software op een Samsung-tablet al jaren niet meer teleur. We hadden het al even over Samsung Dex gehad, maar ook de reguliere Android-ervaring is megafijn. Het besturingssysteem werkt snel en accuraat, en draait momenteel op de meest recente Android-versie. Je krijgt vier jaar aan software-upgrades en vijf jaar aan beveiligingsupdates. Daarmee gaat Samsung zelfs voorbij aan Google, die drie en vijf jaar aanbiedt. Toegegeven, de eerstvolgende software-update, naar Android 14, staat om de hoek, maar dan nog is dit een ontzettend goede ontwikkeling.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Samsung Galaxy Tab S9 kopen?

Is het allemaal genoeg om een upgrade van de Tab S8 te rechtvaardigen? En hoe zit het precies als je nog een oudere tablet hebt en je in de markt bent voor een nieuwe? In allebei de gevallen kunnen we melden dat het dagelijkse gebruik van de Samsung Galaxy Tab S9 bijzonder goed bevalt. De snelle processor en het uitmuntende beeldscherm (met strakke kleuren en een snelle beeldverversing van 120 Hertz) zorgen voor een ongekend fijne ervaring. Of je er nu op wilt gamen, series op wilt kijken of op wilt werken. Ook gaat de accu deze keer net even wat langer mee.

Ondertussen zijn er ook wat zaken die minder goed bevallen. Het verplaatsen van de vingerafdrukscanner, de camerakwaliteit en het aangepaste design kunnen roet in het eten gooien. Ook de prijs voor een zogenaamd instapmodel is even slikken. Vooral dat laatste zal de tablet parten gaan spelen. Maar mocht je een goede deal tegenkomen in de komende maanden, en je bent op zoek naar een Android-tablet waar je de komende vier, vijf jaar mee uit de voeten kunt, dan tref je nu wellicht alleen beter aan in het duurdere segment van Samsung.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.