Van huis uit is afdrukken vanaf je iPhone of iPad tegenwoordig een eitje. Een flink deel van de moderne (netwerk)printers kan namelijk overweg met AirPrint. Maar ‘finetunen’ van je afdrukken is daarmee niet mogelijk, wel met de app Printer Pro.

AirPrint is een ‘driverless’ printerprotocol van Apple. Het betekent dat wanneer je printer AirPrint-compatible is (en dat is een groot deel van de netwerkprinters anno nu), je gewoon direct vanaf je iPhone, iPad, Mac enzovoorts kunt printen zonder ook maar een driver te hoeven installeren. Heb je nog een oudere printer staan die niet met AirPrint overweg kan? An sich geen drama als je een NAS van bijvoorbeeld Synology hebt staan. Daarmee maak je van elke reguliere printer een printer met AirPrint-mogelijkheden. Ook zijn er losse apparaatjes te koop die precies die mogelijkheid bieden. Kortom: universeel printen zonder gedoe binnen het Apple-ecosysteem is al jarenlang geen utopie meer.

Printer Pro

Toch is ook AirPrint – hoe gebruiksvriendelijk ook – niet perfect. Zo kun je vanaf je iPad of iPhone je afdrukken niet ‘tweaken’. Waarmee we trucjes bedoelen als bijvoorbeeld het afdrukken van meerdere pagina’s op één vel papier om papier (en tijd) te besparen. Precies daarvoor komt de tool Printer Pro van Readdle €7,99 uitstekend van pas. Behalve dat je hiermee veel meer controle krijgt over je afdrukken op papier, zijn er ook pdf’s mee te maken. Dat kan iOS/iPadOS natuurlijk al van huis uit, maar in het geval van Printer Pro zijn ook dan de genoemde extraatjes qua finetunen weer aanwezig.

Printer toevoegen

We gaan Printer Pro eerst eens opzetten voor de gewone printer. Start na aanschaf en installatie de app en klik in het hoofdpaneel aan de rechterkant op + Add printer. Kies een van de beschikbare printers in je netwerk. Waarbij we aantekenen dat Printer Pro ook overweg gaan met diverse niet-AirPrint-capabele printers. Ofwel: in dat geval heb je de tussenstap van de NAS als AirPrint-bruggetje niet eens nodig. Probeer dan ook zeker deze app even uit alvorens geld uit te geven aan hardware-oplossingen zouden we zeggen. Heb je je desktop-pc bovendien vrijwel altijd aanstaan, dan kun je die als printserver instellen waardoor afdrukken vanuit Printer Pro eigenlijk altijd lukt. Kortom: Printer Pro is veel meer dan alleen een appje dat een extra laag over AirPrint heen legt, het is feitelijk een soort van complete printerdriver voor Apple’s mobiele legioen apparaten. Voor de rest van dit artikel maakt het verder niks uit of je de app als subsituut-printerdriver gebruikt of als tussenstap voor een AirPrint-opdracht.

Selecteer de gewenste printer

Heb je een of meer printers toegevoegd, dan kan de printpret beginnen. Selecteer in het kolommetje rechts de printer(s) waar je straks gebruik van wilt maken. Selecteer je er meerdere, dan kun je straks kiezen. Printer Pro is nu klaar voor gebruik.

In ons voorbeeld zie je dat de Brother-printers rechtstreeks aangestuurd kunnen worden, terwijl de OfficeJet een native AirPrint-printer is. Overigens zijn de beide Brothers ook als AirPrint-printer beschikbaar via de NAS, maar dat hebben we hier bewust even niet toegevoegd om het helder te houden. De ervaring leert trouwens dat printen naar AirPrint-printers net wat sneller verloopt dan afdrukken naar een niet-AirPrint-capabel exemplaar.

©PXimport

Delen naar Printer Pro

Om bijvoorbeeld een webpagina of ander document vanuit een app te printen, deel je het betreffende bestand of de pagina naar Printer Pro. Maak daarvoor gebruik van de deelknop in een app. In het geval van Safari is dat ’t bekende exemplaar rechtsboven in beeld. Kies vervolgens de optie Print with Printer Pro, selecteer je printer en tik op Print. Had je al een AirPrint-printer in gebruik, dan voelt dit als een wat zinloze omweg, maar lees vooral verder: jouw voordelen komen zo ook aan bod! In het geval je géén AirPrint-printer hebt staan is het een compleet nieuwe mogelijkheid om rechtstreeks vanaf je iPad of iPhone te kunnen afdrukken. ‘Great success’ dus alvast! Check wel even goed of alles geprint is zoals bedoeld, die allereerste keer. Soms print een printer helemaal niks, of een grote chaos. In dat geval moet je toch naar een AirPrint-server op zoek of printen via je pc of Mac via de printserver-optie die je daarop als kompaan van Printer Pro kunt installeren.

©PXimport

De extraatjes

Zoals beloofd wordt het nu weer interessant voor iedereen, dus ook voor degenen die een AirPrint-printer hebben staan. Want in dat geval druk je na een deelopdracht naar Printer Pro niet meteen op de Print-knop, maar op More Options. Je krijgt nu een preview te zien van hetgeen afgedrukt gaat worden.

Intermezzo

Niet verkeerd, die preview want soms geeft Printer Pro – met name bij webpagina’s ook wel eens een probleem. Dat heeft dan alles te maken met die vervelende cookiemuur waar we tegenwoordig wettelijk verplicht op getrakteerd worden. Die verschijnt met regelmaat pontificaal over je document heen liggend. Verwijderen of accepteren kan niet, het betreft hier al echt een preview, gerenderd door de interne browser van Printer Pro. En daar kun je dus niet ‘bij’ om de muur weg te klikken. In dat geval blijkt toch die AirPrint printserver handig, want vandaar uit kun je wel cookiegezeurloos – want rechtstreeks vanuit je browser - afdrukken. Ook zie je soms dat delen vanuit andere apps iets van opmaak verloren doet gaan. Wil je dat allemaal niet, dan kun je ook vanuit iOS een PDF maken en die vervolgens naar Printer Pro delen, dan gaat het allemaal perfect. Druk daarvoor op – in Safari bijvoorbeeld – de deelknop en dan Druk af. Maak een spreidbeweging met twee vingers op de preview. Tik dan wederom op de deelknop en kies weer voor Print with Printer Pro. Deze keer wordt het document als PDF overgeheveld. Wat betekent dat wanneer het cookiegezeur niet zichtbaar was in je browser, het dat ook niet is in je preview!

©PXimport

Finetunen

Goed, we gaan ervan uit dat je inmiddels op More Options hebt geklikt. Je ziet nu een – hopelijk geslaagde – preview van je document. En een serie knoppen aan de rechterkant waarmee je een en ander kunt finetunen. Draai pagina’s indien nodig of laat er meerdere op één A4’tje printen. Allemaal opties die je niet voor elkaar krijgt met de standaard afdrukmethode in iOS en (of) iPadOS. Kies je als printer rechtsboven voor PDF Printer, dan kun je het eindresultaat exact zoals in het voorbeeld te zien omzetten naar PDF. Dat kan handig zijn als je mensen een wat eco-vriendelijker versie van je document wil mailen bijvoorbeeld.

©PXimport

Historie

Printer Pro bewaard standaard alle ernaar overgehevelde documenten. Dat heeft zowel voor- als nadelen. Wil je regelmatig nieuwe afdrukken van een item in de app maken, dan is het erg handig. Maar er zullen ongetwijfeld ook zaken tussen zitten die je maar één keer in je leven afdrukt. Verwijder die zo af en toe eens, om te voorkomen dat de app en z’n opslagruimte uit z’n jasje groeit.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.