Of je nu fotografeert met een smartphone of met een prijzige spiegelreflexcamera, je streeft natuurlijk altijd naar wonderschone foto’s. De tips en tools in dit artikel kunnen je daarbij helpen, hetzij tijdens het maken van je foto’s, hetzij bij de nabewerking op je toestel of een computer.

1 Zoom

Bij inzoomen moet je onderscheid maken tussen optische en digitale zoom. Optische zoom gebruikt cameralenzen, terwijl digitale zoom het beeld elektronisch vergroot, wat vaak resulteert in een lagere resolutie. Gebruik digitale zoom alleen als het niet anders kan. Veel smartphones geven een indicatie wanneer je tussen beide zoommodi schakelt. Optische zoom is vaak beperkt tot een specifieke factor, zoals 2x of 3x. Bij hogere zoomniveaus is het belangrijk dat je de camera zoveel mogelijk stabiliseert.

2 Scherpstelling

Je kunt het scherpstelpunt het best zelf bepalen door het object op het scherm aan te raken. Smartphones gebruiken voor scherpstellen vaak fase- of contrastdetectie, wat in complexere of minder verlichte scènes niet altijd nauwkeurig is. Automatische scherpstelling focust vaak op het dichtstbijzijnde object of het object met het grootste contrast in het midden van het frame. Door op het object te tikken, kun je de focus vaak ook vergrendelen; dit voorkomt dat de camera opnieuw scherpstelt bij een gewijzigde compositie.

3 Flits

De flits gebruik je vooral bij weinig licht, maar het kan ook bij andere omstandigheden. Als het object tegen een sterke lichtbron staat, lijkt het vaak onderbelicht. Met de flits kun je dit object oplichten voor meer details. Ook als het object in de schaduw staat met een fel verlichte achtergrond, kan de flits helpen het contrast te verminderen. Zo’n invulflits is ook handig voor een gelijkmatiger belicht portret. Daarnaast kan een flits snelle bewegingen bevriezen voor scherpere beelden. Bij close-up- of macrofotografie benadrukt een zachte flits kleine details. De flitssterkte pas je desnoods aan met een dun plastic zakje over de flitser.

Leuk om ook te lezen: Flitsende foto’s: zo fotografeer je onweer

4 Instelbare opties

Je kunt alternatieve camera-apps installeren zoals Camera+ of Pro Camera (raw & HDR) (circa 18 euro) voor iOS, of ProShot voor Android (circa 7,50 euro). Hier kun je opties instellen als ISO (hogere waarde voor hogere gevoeligheid, maar ook meer risico op ruis), sluitertijd (hoelang de sensor aan licht wordt blootgesteld, risico op onscherpte, maar soms mooie effecten bij bewegende lichtbronnen), belichtingscompensatie (andere belichting voor aanpassen van de helderheid), focus (handmatige focus voor scherpstelling), witbalans (aanpassing van kleurtemperatuur), flits (verschillende modi en soms ook intensiteiten).

5 HDR

Ondersteunt je camera-app HDR, dan kun je hiermee de belichting optimaliseren bij hoog contrast tussen lichte en donkere gebieden. Dit is bijvoorbeeld nuttig bij landschappen met zonsopgang of zonsondergang, stadsgezichten en portretten met tegenlicht. HDR maakt meerdere opnamen van dezelfde scène met verschillende belichtingsinstellingen en sluitertijden, waarna deze worden gecombineerd op basis van de beste belichting van elke opname. Gebruik HDR niet bij scènes met weinig contrast of bij bewegende objecten.

6 RAW

Sommige apparaten en camera-apps als Camera+, Pro Camera en ProShot, laten je foto’s in raw-formaat bewaren. Raw slaat de onbewerkte gegevens van de camerasensor op, inclusief licht- en kleurinformatie, zonder kwaliteitsverlies. Bij een raw-bestand kun je achteraf schaduwen helderder maken en kleuren optimaliseren zonder extra ruis. Het kan soms even zoeken zijn om in raw op te slaan. Bij een oude Samsung Galaxy S10 bijvoorbeeld veeg je naar links, kies je Pro, tik je op het tandwielpictogram en schakel je bij Foto-indelingen de optie RAW-exemplaren in. Bedenk wel dat raw-bestanden veel omvangrijker zijn dan gecomprimeerde jpeg’s.

Lees ook: In RAW fotograferen zónder iPhone Pro: dat doe je zo!

7 Raw-editors

Voor het optimaal bewerken van raw-foto’s kun je het best een gespecialiseerde desktop-applicatie gebruiken. Bekende betaalde apps zijn Adobe Photoshop en Lightroom. Gratis alternatieven zijn darktable en RawTherapee. Deze zijn beschikbaar voor Windows, macOS en Linux, en kun je integreren met de fotobewerkingstool GIMP. Beide apps laten je foto’s non-destructief bewerken, zodat je altijd naar het origineel kunt terugkeren. Ze bieden ook geavanceerde kleurcorrecties, inclusief kleurprofielen voor realistischer kleuren.

Meer over darktable, vind je in dit artikel: Darktable: bewerk je foto's met hét gratis Lightroom-alternatief

8 Fotobewerking

Bij de meeste smartphones kun je een foto bewerken vanuit de camera-app zelf, met basisopties als bijsnijden, aanpassen van helderheid en contrast, en het toepassen van filters. Voor geavanceerde bewerkingen of specifieke tools kun je beter een gespecialiseerde applicatie gebruiken. Dit werkt het best via een desktop-app, zoals het gratis PhotoScape X. De editor biedt een ruime gereedschapskist voor bewerkingen, zoals kleur aanpassen en rode ogen corrigeren. Daarnaast biedt het uitgebreide effecten, maskermodi en tekstbewerking. Er zijn ook modules voor collages, gif-animaties en bewerking in batch.

9 Fotobeheer

Foto’s die je met je smartphone maakt, bewaar je wellicht ook in de cloud, bijvoorbeeld bij Google Foto’s, OneDrive of Amazon Photos. Met een tool als Adobe Lightroom of het gratis digiKam heb je meer mogelijkheden. Je kunt foto’s taggen met sleutelwoorden en in hiërarchische categorieën onderbrengen, geotaggen en automatisch laten taggen op basis van gezichtsherkenning. Verder kun je foto’s organiseren in virtuele albums, gericht zoeken op metadata en diverse dynamische filters toepassen om snel specifieke subsets van foto’s weer te geven.

Handig om te weten: Ode aan orde: je immense fotocollectie beheer je zo

10 AI (Google)

Aanvankelijk beperkte Google het gebruik van enkele krachtige AI-tools voor creatieve fotobewerking tot de Pixel-smartphones, maar inmiddels zijn deze beschikbaar voor elke gebruiker van de mobiele app Google Foto’s. Het gaat onder meer om de Magische gum, waarbij AI zorgt dat het uitgegumde object onmerkbaar opgaat in de achtergrond. Verder zijn er nog Camouflage, waarmee je objecten een minder opvallende kleur geeft, en Scherp maken, evenals een magische editor waarmee je bijvoorbeeld objecten op de foto kunt verplaatsen of de kleur van de lucht kunt aanpassen.

Nog oude foto's thuis liggen? Zo restaureer je je oude foto's met AI

11 Vergroten met AI

Google is niet de enige die AI-tools gebruikt voor het bewerken van foto’s. Een andere gratis tool is Upscayl, waarmee je foto’s kunt opschalen op basis van AI, in plaats van met eenvoudige interpolaties. Voor foto’s kies je hier het best Real-ESRGAN. Je laat Double Upscayl beter ongebruikt, tenzij je naar een zeer hoge resolutie wilt opschalen. Er zijn natuurlijk nog andere AI-fotobewerkingstools, onder meer voor het verwijderen van de achtergrond of ruis en het optimaliseren van kleuren en belichting.

12 SnapSeed

Bewerk je je foto’s het liefst meteen op je smartphone, maar biedt de ingebouwde app slechts een beperkt aantal opties, probeer het dan met de gratis app SnapSeed, beschikbaar in de appstores van Google en Apple. De app is gebruiksvriendelijk, kan overweg met jpeg en RAW-foto’s, en bevat een kleine dertig filters en tools, waaronder Bijsnijden, Perspectief, HDR-emulatie, Vignettering, Tekst en Frames, en geavanceerdere tools als Curven en Witbalans. De meeste kun je eenvoudig bijstellen met een schuifknop.

13 Photoshop Express

Het zal je nauwelijks verbazen dat Adobe ook een mobiele fotobewerkings-app heeft uitgebracht. Het gratis Photoshop Camera heeft inmiddels plaatsgemaakt voor Photoshop Express, beschikbaar in de appstores van Google en Apple (gratis met in-app aankopen). Naast een reeks vooraf gedefinieerde looks, kun je ook eigen looks instellen en bewaren. Met één tik kun je foto’s laten retoucheren, uitsnijden, rode ogen verwijderen, overlays toevoegen en nog veel meer. Dankzij AI (Adobe Firefly) kun je bijvoorbeeld objecten uit je foto vervangen door andere, die je via een omschrijving laat genereren (‘generatief vullen’).

14 Lichtmeter

Professionele fotografen maken regelmatig gebruik van een lichtmeter om de belichting van een scène te meten, voor optimale belichtingsinstellingen voor hun camera. Je kunt hiervoor eventueel ook een speciale app op je smartphone gebruiken, zoals Light Meter (Android) of Pocket Light Meter (iOS). Op basis van de verkregen informatie kun je dan de belichtingsinstellingen van je camera, zoals diafragma, sluitertijd en ISO optimaal instellen. Zo’n app kan ook helpen bij het compenseren voor verschillende lichtomstandigheden en er bijvoorbeeld voor zorgen dat elke opname voor panorama’s consistent belicht is.

15 Community

Maak je veel foto’s, dan wil je ze misschien ook delen. Een foto-community zoals Flickr biedt je niet alleen tools voor het uploaden, organiseren en beheren van je foto’s, maar heeft ook een levendige community van fotografen. Er zijn forums en je kunt deelnemen aan groepen die bij je interesse aansluiten om feedback te krijgen en ervaringen te delen. De betaalde Pro-versie (circa 6 euro per maand) verwijdert advertenties, biedt onbeperkte opslag voor je foto’s en video’s, en geeft geavanceerde statistieken over wie je foto’s bekijkt.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.