ID.nl logo
📸De beste tips voor foto's waar je je ogen niet vanaf kunt houden
© Milton Cogheil
Huis

📸De beste tips voor foto's waar je je ogen niet vanaf kunt houden

Of je nu fotografeert met een smartphone of met een prijzige spiegelreflexcamera, je streeft natuurlijk altijd naar wonderschone foto’s. De tips en tools in dit artikel kunnen je daarbij helpen, hetzij tijdens het maken van je foto’s, hetzij bij de nabewerking op je toestel of een computer.

Met deze 15 tips kun jij ook foto's maken waarvan iedereen meteen zegt: wauw!

  • Maak zo min mogelijk gebruik van digitale zoom
  • Stel zelf scherp op het gewenste object
  • Gebruik de flitser ook eens voor andere omstandigheden dan weinig licht
  • Maak eens gebruik van HDR
  • Fotografeer in RAW
  • Bewerk je (raw-)foto's met een (gratis) bewerker
  • Laat AI je helpen
  • Externe apps voegen meer mogelijkheden aan je smartphonecamera toe

Foto goed gelukt? Out of the box: 5 manieren op je mooiste foto’s op te hangen

1 Zoom

Bij inzoomen moet je onderscheid maken tussen optische en digitale zoom. Optische zoom gebruikt cameralenzen, terwijl digitale zoom het beeld elektronisch vergroot, wat vaak resulteert in een lagere resolutie. Gebruik digitale zoom alleen als het niet anders kan. Veel smartphones geven een indicatie wanneer je tussen beide zoommodi schakelt. Optische zoom is vaak beperkt tot een specifieke factor, zoals 2x of 3x. Bij hogere zoomniveaus is het belangrijk dat je de camera zoveel mogelijk stabiliseert.

Links: (scherpe) optische zoom (2x), rechts: (wazige) digitale zoom (6x).

2 Scherpstelling

Je kunt het scherpstelpunt het best zelf bepalen door het object op het scherm aan te raken. Smartphones gebruiken voor scherpstellen vaak fase- of contrastdetectie, wat in complexere of minder verlichte scènes niet altijd nauwkeurig is. Automatische scherpstelling focust vaak op het dichtstbijzijnde object of het object met het grootste contrast in het midden van het frame. Door op het object te tikken, kun je de focus vaak ook vergrendelen; dit voorkomt dat de camera opnieuw scherpstelt bij een gewijzigde compositie.

Je kunt de focus vergrendelen, maar let dan wel op de belichting (hier: instelbaar met gele schuifknop).

3 Flits

De flits gebruik je vooral bij weinig licht, maar het kan ook bij andere omstandigheden. Als het object tegen een sterke lichtbron staat, lijkt het vaak onderbelicht. Met de flits kun je dit object oplichten voor meer details. Ook als het object in de schaduw staat met een fel verlichte achtergrond, kan de flits helpen het contrast te verminderen. Zo’n invulflits is ook handig voor een gelijkmatiger belicht portret. Daarnaast kan een flits snelle bewegingen bevriezen voor scherpere beelden. Bij close-up- of macrofotografie benadrukt een zachte flits kleine details. De flitssterkte pas je desnoods aan met een dun plastic zakje over de flitser.

Leuk om ook te lezen: Flitsende foto’s: zo fotografeer je onweer

Links: ISO 200, rechts: ISO 800. Meer licht, meer ruis … toch maar flitsen dan?

Professioneler aan de slag?

Een losse flitser kan goed van pas komen

4 Instelbare opties

Je kunt alternatieve camera-apps installeren zoals Camera+ of Pro Camera (raw & HDR) (circa 18 euro) voor iOS, of ProShot voor Android (circa 7,50 euro). Hier kun je opties instellen als ISO (hogere waarde voor hogere gevoeligheid, maar ook meer risico op ruis), sluitertijd (hoelang de sensor aan licht wordt blootgesteld, risico op onscherpte, maar soms mooie effecten bij bewegende lichtbronnen), belichtingscompensatie (andere belichting voor aanpassen van de helderheid), focus (handmatige focus voor scherpstelling), witbalans (aanpassing van kleurtemperatuur), flits (verschillende modi en soms ook intensiteiten).

De camera-app ProShot biedt de mogelijkheid om sluitertijd, belichting, ISO, witbalans en flitser aan te passen.

5 HDR

Ondersteunt je camera-app HDR, dan kun je hiermee de belichting optimaliseren bij hoog contrast tussen lichte en donkere gebieden. Dit is bijvoorbeeld nuttig bij landschappen met zonsopgang of zonsondergang, stadsgezichten en portretten met tegenlicht. HDR maakt meerdere opnamen van dezelfde scène met verschillende belichtingsinstellingen en sluitertijden, waarna deze worden gecombineerd op basis van de beste belichting van elke opname. Gebruik HDR niet bij scènes met weinig contrast of bij bewegende objecten.

HDR kan handig zijn bij foto’s met een contrastrijke scène.

6 RAW

Sommige apparaten en camera-apps als Camera+, Pro Camera en ProShot, laten je foto’s in raw-formaat bewaren. Raw slaat de onbewerkte gegevens van de camerasensor op, inclusief licht- en kleurinformatie, zonder kwaliteitsverlies. Bij een raw-bestand kun je achteraf schaduwen helderder maken en kleuren optimaliseren zonder extra ruis. Het kan soms even zoeken zijn om in raw op te slaan. Bij een oude Samsung Galaxy S10 bijvoorbeeld veeg je naar links, kies je Pro, tik je op het tandwielpictogram en schakel je bij Foto-indelingen de optie RAW-exemplaren in. Bedenk wel dat raw-bestanden veel omvangrijker zijn dan gecomprimeerde jpeg’s.

Lees ook: In RAW fotograferen zónder iPhone Pro: dat doe je zo!

Het is soms even zoeken om foto’s (ook) in raw-formaat te kunnen bewaren.

7 Raw-editors

Voor het optimaal bewerken van raw-foto’s kun je het best een gespecialiseerde desktop-applicatie gebruiken. Bekende betaalde apps zijn Adobe Photoshop en Lightroom. Gratis alternatieven zijn darktable en RawTherapee. Deze zijn beschikbaar voor Windows, macOS en Linux, en kun je integreren met de fotobewerkingstool GIMP. Beide apps laten je foto’s non-destructief bewerken, zodat je altijd naar het origineel kunt terugkeren. Ze bieden ook geavanceerde kleurcorrecties, inclusief kleurprofielen voor realistischer kleuren.

Meer over darktable, vind je in dit artikel: Darktable: bewerk je foto's met hét gratis Lightroom-alternatief

RawTherapee kan met raw-foto’s overweg en biedt geavanceerde optimalisatiefuncties.

8 Fotobewerking

Bij de meeste smartphones kun je een foto bewerken vanuit de camera-app zelf, met basisopties als bijsnijden, aanpassen van helderheid en contrast, en het toepassen van filters. Voor geavanceerde bewerkingen of specifieke tools kun je beter een gespecialiseerde applicatie gebruiken. Dit werkt het best via een desktop-app, zoals het gratis PhotoScape X. De editor biedt een ruime gereedschapskist voor bewerkingen, zoals kleur aanpassen en rode ogen corrigeren. Daarnaast biedt het uitgebreide effecten, maskermodi en tekstbewerking. Er zijn ook modules voor collages, gif-animaties en bewerking in batch.

PhotoScape X is gebruiksvriendelijk maar biedt toch heel wat krachtige functies aan.

9 Fotobeheer

Foto’s die je met je smartphone maakt, bewaar je wellicht ook in de cloud, bijvoorbeeld bij Google Foto’s, OneDrive of Amazon Photos. Met een tool als Adobe Lightroom of het gratis digiKam heb je meer mogelijkheden. Je kunt foto’s taggen met sleutelwoorden en in hiërarchische categorieën onderbrengen, geotaggen en automatisch laten taggen op basis van gezichtsherkenning. Verder kun je foto’s organiseren in virtuele albums, gericht zoeken op metadata en diverse dynamische filters toepassen om snel specifieke subsets van foto’s weer te geven.

Handig om te weten: Ode aan orde: je immense fotocollectie beheer je zo

DigiKam bezit heel wat functies voor het efficiënt beheren van je foto’s.

10 AI (Google)

Aanvankelijk beperkte Google het gebruik van enkele krachtige AI-tools voor creatieve fotobewerking tot de Pixel-smartphones, maar inmiddels zijn deze beschikbaar voor elke gebruiker van de mobiele app Google Foto’s. Het gaat onder meer om de Magische gum, waarbij AI zorgt dat het uitgegumde object onmerkbaar opgaat in de achtergrond. Verder zijn er nog Camouflage, waarmee je objecten een minder opvallende kleur geeft, en Scherp maken, evenals een magische editor waarmee je bijvoorbeeld objecten op de foto kunt verplaatsen of de kleur van de lucht kunt aanpassen.

Een aantal Google AI-tools zijn ook op andere telefoons (dan de Pixel-reeks) beschikbaar.

Nog oude foto's thuis liggen? Zo restaureer je je oude foto's met AI

11 Vergroten met AI

Google is niet de enige die AI-tools gebruikt voor het bewerken van foto’s. Een andere gratis tool is Upscayl, waarmee je foto’s kunt opschalen op basis van AI, in plaats van met eenvoudige interpolaties. Voor foto’s kies je hier het best Real-ESRGAN. Je laat Double Upscayl beter ongebruikt, tenzij je naar een zeer hoge resolutie wilt opschalen. Er zijn natuurlijk nog andere AI-fotobewerkingstools, onder meer voor het verwijderen van de achtergrond of ruis en het optimaliseren van kleuren en belichting.

AI doet upscalen (meestal) beter dan klassieke interpolaties.

12 SnapSeed

Bewerk je je foto’s het liefst meteen op je smartphone, maar biedt de ingebouwde app slechts een beperkt aantal opties, probeer het dan met de gratis app SnapSeed, beschikbaar in de appstores van Google en Apple. De app is gebruiksvriendelijk, kan overweg met jpeg en RAW-foto’s, en bevat een kleine dertig filters en tools, waaronder Bijsnijden, Perspectief, HDR-emulatie, Vignettering, Tekst en Frames, en geavanceerdere tools als Curven en Witbalans. De meeste kun je eenvoudig bijstellen met een schuifknop.

SnapSeed heeft bijna dertig tools en filters aan boord.

13 Photoshop Express

Het zal je nauwelijks verbazen dat Adobe ook een mobiele fotobewerkings-app heeft uitgebracht. Het gratis Photoshop Camera heeft inmiddels plaatsgemaakt voor Photoshop Express, beschikbaar in de appstores van Google en Apple (gratis met in-app aankopen). Naast een reeks vooraf gedefinieerde looks, kun je ook eigen looks instellen en bewaren. Met één tik kun je foto’s laten retoucheren, uitsnijden, rode ogen verwijderen, overlays toevoegen en nog veel meer. Dankzij AI (Adobe Firefly) kun je bijvoorbeeld objecten uit je foto vervangen door andere, die je via een omschrijving laat genereren (‘generatief vullen’).

Photoshop Express: van HDR-filters tot AI-tools, en meer.

14 Lichtmeter

Professionele fotografen maken regelmatig gebruik van een lichtmeter om de belichting van een scène te meten, voor optimale belichtingsinstellingen voor hun camera. Je kunt hiervoor eventueel ook een speciale app op je smartphone gebruiken, zoals Light Meter (Android) of Pocket Light Meter (iOS). Op basis van de verkregen informatie kun je dan de belichtingsinstellingen van je camera, zoals diafragma, sluitertijd en ISO optimaal instellen. Zo’n app kan ook helpen bij het compenseren voor verschillende lichtomstandigheden en er bijvoorbeeld voor zorgen dat elke opname voor panorama’s consistent belicht is.

Een lichtmeter helpt je de optimale belichtingsinstellingen te bepalen.

15 Community

Maak je veel foto’s, dan wil je ze misschien ook delen. Een foto-community zoals Flickr biedt je niet alleen tools voor het uploaden, organiseren en beheren van je foto’s, maar heeft ook een levendige community van fotografen. Er zijn forums en je kunt deelnemen aan groepen die bij je interesse aansluiten om feedback te krijgen en ervaringen te delen. De betaalde Pro-versie (circa 6 euro per maand) verwijdert advertenties, biedt onbeperkte opslag voor je foto’s en video’s, en geeft geavanceerde statistieken over wie je foto’s bekijkt.

Je kunt op Flickr ervaringen uitwisselen in tal van fotogroepen.

▼ Volgende artikel
Bedien je slimme apparaten met een zelfgebouwd touchscreen
© InfiniteFlow - stock.adobe.com
Huis

Bedien je slimme apparaten met een zelfgebouwd touchscreen

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

In dit artikel laten we zien hoe je een touchscreen-interface bouwt voor Home Assistant met ESPHome en LVGL:

  • Installeer ESPHome en configureer een ESP32-microcontroller voor je project
  • Sluit een touchscreen aan en stel de juiste GPIO-pinnen en drivers in
  • Gebruik LVGL-widgets voor een interactieve interface
  • Integreer je touchscreen met Home Assistant voor directe bediening van je slimme apparaten

Lees ook: 5 fouten die je niet moet maken in je smarthome

Code downloaden

In dit artikel staat een voorbeeld van wat YAML-code. Omdat YAML erg gevoelig is voor foute spaties, kun je die code beter downloaden en daarna bekijken of kopiëren. In het bestand espcode.txt staan alle regels voorbeeldcode zoals ze in dit artikel aan bod komen. Maar je vindt ook een uitgewerkt voorbeeld in het bestand cyd-demo.yaml. Beide bestanden zijn hier te downloaden.

Uitgewerkt voorbeeld

Het meest uitgewerkte voorbeeld voor de demo met LVGL vind je op deze GitHub-pagina van auteur Gertjan Groen. In de code die je kunt downloaden (ook in het losse bestand cyd-demo.yaml) hebben we ook de RGB-led op de achterzijde toegevoegd, die je bijvoorbeeld als statusmelding kunt gebruiken. Verder is een timer toegevoegd om de backlight te regelen, zodat deze bij inactiviteit wordt uitgeschakeld. Tot slot laten we zien hoe je de GPIO-pinnen kunt gebruiken via de I2C-bus. Op de GitHub-pagina vind je nog meer handige informatie.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

Grafische interfaces met widgets

LVGL staat voor Light and Versatile Graphics Library. Het is een opensource-bibliotheek die sinds 2016 bestaat. Je kunt ermee werken binnen ESPHome, Arduino, Tasmota en openHASP. Het laatste project is zelfs specifiek bedoeld voor microcontrollerfirmware met LVG.

De bibliotheek is heel licht, waardoor het soepel en snel kan werken op apparaten met beperkte capaciteit, bijvoorbeeld met een microcontroller. Bovendien kan LVGL flexibel met verschillende lay-outs, schermformaten en invoermethodes werken. Naast touchscreens kun je ook bijvoorbeeld muis, toetsenbord, losse knoppen en draaiknoppen toevoegen.

Via meer dan dertig widgets kun je een grafische gebruikersinterface opbouwen. Het uiterlijk is via thema’s en stijlen eenvoudig aan te passen. Bovendien kun je met animaties werken.

LVGL wordt gebruikt in slimme apparaten zoals thermostaten, smartwatches en keukenapparatuur, en zelfs in touchscreens voor industriële omgevingen. Op de website vind je enkele interactieve demo’s voor bekende toepassingen, waarbij de gebruikersinterface in de browser wordt getoond.

Met LVGL kun je via widgets een gebruikersinterface bouwen.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

Raspberry Pi Pico W

De Raspberry Pi Pico is een voordelige en flexibele serie ontwikkelbordjes rondom de RP2040-microcontroller. De eerste versie verscheen in januari 2021. De Pico W is vanwege de wifi-connectiviteit een interessante optie voor ESPHome. Recent werd de Pico 2 W aangekondigd die op meerdere fronten is verbeterd. Dat model is op het moment van schrijven echter nog niet geschikt voor ESPHome.

De Raspberry Pi Pico W is ook bruikbaar in Home Assistant.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

Toepassingen voor een touchscreen

Er zijn veel leuke toepassingen voor een touchscreen. Zo kun je bijvoorbeeld een soort weerstation maken, dat je voorziet van actuele informatie van Home Assistant. Ook kun je live de opbrengst van je zonnepanelen laten zien of het verbruik in huis. Je zou een schermpje voor Music Assistant kunnen maken met bijvoorbeeld de weergave van het nummer en volumeregeling (zie ook: Met Music Assistant ben jij de baas over jouw muziekcollectie). Tot slot kun je een scherm gebruiken voor statusmeldingen of loggegevens.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

lvgl:
  buffer_size: 25%

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

Cookbook voor ESPHome en LVGL

We houden het hier redelijk eenvoudig, maar je kunt natuurlijk veel geavanceerdere gebruikersinterfaces maken. Zo is bijvoorbeeld een geneste structuur mogelijk, kun je op verschillende manieren een grid maken, en met pagina’s individuele schermen of secties in je gebruikersinterface maken. Daarbij kan elke pagina zijn eigen widgets hebben. ESPHome geeft op zijn website in een ‘cookbook’ nog wat praktische voorbeelden voor het werken met LVGL, ook in combinatie met Home Assistant.

De website van ESPHome heeft veel voorbeelden voor het werken met LVGL.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

▼ Volgende artikel
Slimme stekkers: welke modellen zijn echt zuinig?
© Proxima Studio - stock.adobe.com
Huis

Slimme stekkers: welke modellen zijn echt zuinig?

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Energie besparen en slimme apparaten gaan uitstekend samen. In dit artikel lees je hoe je geld bespaart door gebruik te maken van de zuinigste slimme stekkers. • Slimme stekkers en stroomverbruik • De zuinigste slimme stekkers op een rij • Waar je op moet letten bij het kopen van slimme stekkers

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt


Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.


Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Kies niet alleen op prijs, maar ook op verbruik Vergelijk je het jaarlijkse stroomverbruik met de aanschafprijs van een slimme stekker (meestal tussen de 5 en 35 euro), dan blijkt al snel dat vooral het stroomverbruik bepalend is voor de totale kosten op de lange termijn. Toch vermelden veel verkopers niets over het energieverbruik.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Slimme stekkers die samenwerken met

Google Assistant en met Alexa

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Slimme stekkerVerbruik (watt)Protocol
TP-Link Tapo P1151 – 1,5Wifi
TP-Link Tapo P1000,5 – 1Wifi
Shelly Plug S0,9 – 1,5Wifi
Iqore Smart Plug1 – 2Wifi
Aqara Smart Plug0,3 – 0,5Zigbee
Philips Hue Smart Plug0,3 – 0,5Zigbee
IKEA TRETAKTSmart Plug0,3 – 0,5Zigbee
Samsung SmartThings Outlet0,5 – 1,5 WZigbee
Fibaro Wall Plug V20,5 – 1Z-Wave
Qubino Smart Plug0,5 – 1Z-Wave

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.


Nog meer energie besparen? ⤵️

Vraag een offerte aan voor verduurzaming: