Of je nu fotografeert met een smartphone of met een prijzige spiegelreflexcamera, je streeft natuurlijk altijd naar wonderschone foto’s. De tips en tools in dit artikel kunnen je daarbij helpen, hetzij tijdens het maken van je foto’s, hetzij bij de nabewerking op je toestel of een computer.

1 Zoom

Bij inzoomen moet je onderscheid maken tussen optische en digitale zoom. Optische zoom gebruikt cameralenzen, terwijl digitale zoom het beeld elektronisch vergroot, wat vaak resulteert in een lagere resolutie. Gebruik digitale zoom alleen als het niet anders kan. Veel smartphones geven een indicatie wanneer je tussen beide zoommodi schakelt. Optische zoom is vaak beperkt tot een specifieke factor, zoals 2x of 3x. Bij hogere zoomniveaus is het belangrijk dat je de camera zoveel mogelijk stabiliseert.

2 Scherpstelling

Je kunt het scherpstelpunt het best zelf bepalen door het object op het scherm aan te raken. Smartphones gebruiken voor scherpstellen vaak fase- of contrastdetectie, wat in complexere of minder verlichte scènes niet altijd nauwkeurig is. Automatische scherpstelling focust vaak op het dichtstbijzijnde object of het object met het grootste contrast in het midden van het frame. Door op het object te tikken, kun je de focus vaak ook vergrendelen; dit voorkomt dat de camera opnieuw scherpstelt bij een gewijzigde compositie.

3 Flits

De flits gebruik je vooral bij weinig licht, maar het kan ook bij andere omstandigheden. Als het object tegen een sterke lichtbron staat, lijkt het vaak onderbelicht. Met de flits kun je dit object oplichten voor meer details. Ook als het object in de schaduw staat met een fel verlichte achtergrond, kan de flits helpen het contrast te verminderen. Zo’n invulflits is ook handig voor een gelijkmatiger belicht portret. Daarnaast kan een flits snelle bewegingen bevriezen voor scherpere beelden. Bij close-up- of macrofotografie benadrukt een zachte flits kleine details. De flitssterkte pas je desnoods aan met een dun plastic zakje over de flitser.

Leuk om ook te lezen: Flitsende foto’s: zo fotografeer je onweer

4 Instelbare opties

Je kunt alternatieve camera-apps installeren zoals Camera+ of Pro Camera (raw & HDR) (circa 18 euro) voor iOS, of ProShot voor Android (circa 7,50 euro). Hier kun je opties instellen als ISO (hogere waarde voor hogere gevoeligheid, maar ook meer risico op ruis), sluitertijd (hoelang de sensor aan licht wordt blootgesteld, risico op onscherpte, maar soms mooie effecten bij bewegende lichtbronnen), belichtingscompensatie (andere belichting voor aanpassen van de helderheid), focus (handmatige focus voor scherpstelling), witbalans (aanpassing van kleurtemperatuur), flits (verschillende modi en soms ook intensiteiten).

5 HDR

Ondersteunt je camera-app HDR, dan kun je hiermee de belichting optimaliseren bij hoog contrast tussen lichte en donkere gebieden. Dit is bijvoorbeeld nuttig bij landschappen met zonsopgang of zonsondergang, stadsgezichten en portretten met tegenlicht. HDR maakt meerdere opnamen van dezelfde scène met verschillende belichtingsinstellingen en sluitertijden, waarna deze worden gecombineerd op basis van de beste belichting van elke opname. Gebruik HDR niet bij scènes met weinig contrast of bij bewegende objecten.

6 RAW

Sommige apparaten en camera-apps als Camera+, Pro Camera en ProShot, laten je foto’s in raw-formaat bewaren. Raw slaat de onbewerkte gegevens van de camerasensor op, inclusief licht- en kleurinformatie, zonder kwaliteitsverlies. Bij een raw-bestand kun je achteraf schaduwen helderder maken en kleuren optimaliseren zonder extra ruis. Het kan soms even zoeken zijn om in raw op te slaan. Bij een oude Samsung Galaxy S10 bijvoorbeeld veeg je naar links, kies je Pro, tik je op het tandwielpictogram en schakel je bij Foto-indelingen de optie RAW-exemplaren in. Bedenk wel dat raw-bestanden veel omvangrijker zijn dan gecomprimeerde jpeg’s.

Lees ook: In RAW fotograferen zónder iPhone Pro: dat doe je zo!

7 Raw-editors

Voor het optimaal bewerken van raw-foto’s kun je het best een gespecialiseerde desktop-applicatie gebruiken. Bekende betaalde apps zijn Adobe Photoshop en Lightroom. Gratis alternatieven zijn darktable en RawTherapee. Deze zijn beschikbaar voor Windows, macOS en Linux, en kun je integreren met de fotobewerkingstool GIMP. Beide apps laten je foto’s non-destructief bewerken, zodat je altijd naar het origineel kunt terugkeren. Ze bieden ook geavanceerde kleurcorrecties, inclusief kleurprofielen voor realistischer kleuren.

Meer over darktable, vind je in dit artikel: Darktable: bewerk je foto's met hét gratis Lightroom-alternatief

8 Fotobewerking

Bij de meeste smartphones kun je een foto bewerken vanuit de camera-app zelf, met basisopties als bijsnijden, aanpassen van helderheid en contrast, en het toepassen van filters. Voor geavanceerde bewerkingen of specifieke tools kun je beter een gespecialiseerde applicatie gebruiken. Dit werkt het best via een desktop-app, zoals het gratis PhotoScape X. De editor biedt een ruime gereedschapskist voor bewerkingen, zoals kleur aanpassen en rode ogen corrigeren. Daarnaast biedt het uitgebreide effecten, maskermodi en tekstbewerking. Er zijn ook modules voor collages, gif-animaties en bewerking in batch.

9 Fotobeheer

Foto’s die je met je smartphone maakt, bewaar je wellicht ook in de cloud, bijvoorbeeld bij Google Foto’s, OneDrive of Amazon Photos. Met een tool als Adobe Lightroom of het gratis digiKam heb je meer mogelijkheden. Je kunt foto’s taggen met sleutelwoorden en in hiërarchische categorieën onderbrengen, geotaggen en automatisch laten taggen op basis van gezichtsherkenning. Verder kun je foto’s organiseren in virtuele albums, gericht zoeken op metadata en diverse dynamische filters toepassen om snel specifieke subsets van foto’s weer te geven.

Handig om te weten: Ode aan orde: je immense fotocollectie beheer je zo

10 AI (Google)

Aanvankelijk beperkte Google het gebruik van enkele krachtige AI-tools voor creatieve fotobewerking tot de Pixel-smartphones, maar inmiddels zijn deze beschikbaar voor elke gebruiker van de mobiele app Google Foto’s. Het gaat onder meer om de Magische gum, waarbij AI zorgt dat het uitgegumde object onmerkbaar opgaat in de achtergrond. Verder zijn er nog Camouflage, waarmee je objecten een minder opvallende kleur geeft, en Scherp maken, evenals een magische editor waarmee je bijvoorbeeld objecten op de foto kunt verplaatsen of de kleur van de lucht kunt aanpassen.

Nog oude foto's thuis liggen? Zo restaureer je je oude foto's met AI

11 Vergroten met AI

Google is niet de enige die AI-tools gebruikt voor het bewerken van foto’s. Een andere gratis tool is Upscayl, waarmee je foto’s kunt opschalen op basis van AI, in plaats van met eenvoudige interpolaties. Voor foto’s kies je hier het best Real-ESRGAN. Je laat Double Upscayl beter ongebruikt, tenzij je naar een zeer hoge resolutie wilt opschalen. Er zijn natuurlijk nog andere AI-fotobewerkingstools, onder meer voor het verwijderen van de achtergrond of ruis en het optimaliseren van kleuren en belichting.

12 SnapSeed

Bewerk je je foto’s het liefst meteen op je smartphone, maar biedt de ingebouwde app slechts een beperkt aantal opties, probeer het dan met de gratis app SnapSeed, beschikbaar in de appstores van Google en Apple. De app is gebruiksvriendelijk, kan overweg met jpeg en RAW-foto’s, en bevat een kleine dertig filters en tools, waaronder Bijsnijden, Perspectief, HDR-emulatie, Vignettering, Tekst en Frames, en geavanceerdere tools als Curven en Witbalans. De meeste kun je eenvoudig bijstellen met een schuifknop.

13 Photoshop Express

Het zal je nauwelijks verbazen dat Adobe ook een mobiele fotobewerkings-app heeft uitgebracht. Het gratis Photoshop Camera heeft inmiddels plaatsgemaakt voor Photoshop Express, beschikbaar in de appstores van Google en Apple (gratis met in-app aankopen). Naast een reeks vooraf gedefinieerde looks, kun je ook eigen looks instellen en bewaren. Met één tik kun je foto’s laten retoucheren, uitsnijden, rode ogen verwijderen, overlays toevoegen en nog veel meer. Dankzij AI (Adobe Firefly) kun je bijvoorbeeld objecten uit je foto vervangen door andere, die je via een omschrijving laat genereren (‘generatief vullen’).

14 Lichtmeter

Professionele fotografen maken regelmatig gebruik van een lichtmeter om de belichting van een scène te meten, voor optimale belichtingsinstellingen voor hun camera. Je kunt hiervoor eventueel ook een speciale app op je smartphone gebruiken, zoals Light Meter (Android) of Pocket Light Meter (iOS). Op basis van de verkregen informatie kun je dan de belichtingsinstellingen van je camera, zoals diafragma, sluitertijd en ISO optimaal instellen. Zo’n app kan ook helpen bij het compenseren voor verschillende lichtomstandigheden en er bijvoorbeeld voor zorgen dat elke opname voor panorama’s consistent belicht is.

15 Community

Maak je veel foto’s, dan wil je ze misschien ook delen. Een foto-community zoals Flickr biedt je niet alleen tools voor het uploaden, organiseren en beheren van je foto’s, maar heeft ook een levendige community van fotografen. Er zijn forums en je kunt deelnemen aan groepen die bij je interesse aansluiten om feedback te krijgen en ervaringen te delen. De betaalde Pro-versie (circa 6 euro per maand) verwijdert advertenties, biedt onbeperkte opslag voor je foto’s en video’s, en geeft geavanceerde statistieken over wie je foto’s bekijkt.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.