ChatGPT is even veelzijdig als een Zwitsers zakmes. Je kunt het handige gereedschap voor allerlei saaie of dagelijks terugkerende taken gebruiken. Eén van die dingen is teksten vertalen. Dat doet de chatbot niet net zo gortdroog als bijvoorbeeld Google Translate. Nee, ChatGPT heeft meer in z’n mars.

Aangezien ChatGPT inmiddels getraind is op een grote hoeveelheid tekst, context en verschillende talen, kunnen we de chatbot ook inzetten als vertaalmachine. Natuurlijk hebben we daar andere apps en programma’s voor. Maar het programma biedt – dankzij die training – een ongekende flexibiliteit. Dat krijg je alleen voor elkaar als je de bot een handje helpt, met de nodige context. Daarom vertellen we in dit artikel precies hoe je ChatGPT voor vertalingen kunt gebruiken.

Het grote voordeel van ChatGPT ten opzichte van andere vertaaldiensten, is dat deze tool een interactief venster aanbiedt waarmee je vertaling kunt verfijnen. Bij bijvoorbeeld: Google Translate geef je een zin op en daar komt dan een vertaling uit. That’s it. Maar aan een chatbot als ChatGPT kun je aangeven wat nog meer belangrijk is voor een bepaalde tekst. Ook kun je de toon of de stijl van de vertaling aanpassen, en zelfs rekening houden met rijmpjes en dergelijke.

ChatGPT context aanbieden

Vertalen met ChatGPT werkt simpel. Je opent de chatbot en geeft hem tekst, met de vraag of hij dat kan vertalen. Door de tool wat meer context mee te geven, bepaal je de richting van de vertaalde regels. Daardoor kan de intentie van de zin veranderen, en mogelijk veel beter aansluiten bij wat je precies bedoelt. Maar dan moet je wel weten wat je ongeveer verwacht. Het is belangrijk dat je daarvoor bepaalde termen of woorden gebruikt, die aanduiden waar een tekst(gedeelte) over moet gaan.

Je kunt dan rekening houden met hoe andere mensen zinnen opbouwen of woorden gebruiken in bepaalde landen. Geef aan dat de vertaalde zin door iemand uit een bepaald land begrepen moet worden, zonder dat er ruis op de lijn zit. Zo kan ChatGPT (voor zo ver mogelijk) rekening houden met de cultuur van die plek. Lees je een artikel in een andere taal, bijvoorbeeld over een medische aandoening, geef dan aan dat de tekst over die aandoening gaat.

Hoe groter de talen linguïstisch uit elkaar liggen, hoe belangrijker de context wordt. Nederlands, Duits en Zweeds lijken heel erg op elkaar. Maar Nederlands, Russisch en Hindi niet. Een commando als ‘Vertaal [deze zin] zodat iemand in Rusland die kan begrijpen’ is een volwaardig begin. Daarna kun je eventueel finetunen met opeenvolgende antwoorden, mocht de vertaling niet accuraat blijken. Houd voor de zekerheid ook andere vertaalmachines bij de hand om (basaal) dingen te controleren.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Ook is het goed om aan te geven om wat voor tekst het precies gaat. Gaat het om een gedicht, liedje, financieel document of een wetenschappelijk artikel? Dat kan allemaal an belang zijn voor ChatGPT om een goede vertaling samen te stellen. Je kunt dan een zin gebruiken als ‘Vertaal [dit gedicht] naar het Nederlands’. Je kunt ook aan het einde van de zin aangeven om wat voor soort tekst het gaat. ‘Vertaal [deze tekst] naar het Nederlands. Het betreft een financieel rapport’. Het kan zijn dat de chatbot de tekst zelf herkent.

Stijl en specifieke woorden

Het kan gebeuren dat – door de aard van een vertaalde tekst – de vertaling heel droog, technisch of op andere manieren onleesbaar wordt. Vertaal je een juridisch of financieel document waar je zelf soms van achter je oren krabt, dan kun je een opdracht toevoegen als ‘Vertaal [deze tekst] naar het Nederlands met begrijpelijke termen’. Je kunt daar verder aan toevoegen dat de originele boodschap behouden moet blijven. Zodoende kun je ook nieuwsberichten uit andere talen beter begrijpen.

Voor dit soort dingen kun je naast ‘begrijpelijke termen’ of ‘begrijpelijke taal, ook woorden als ‘voor kinderen uit groep 6’ gebruiken. Zolang je zelf weet wat het beoogde publiek is, kun je ChatGPT aan hand nemen en vertellen wat je nodig hebt. De chatbot neemt het vanaf dat punt over. De tekst die eruit voortvloeit is beter te begrijpen, maar waarschijnlijk niet direct klaar voor publicatie of de les. Lees daarom altijd goed door wat ChatGPT produceert, om vreemde fouten te voorkomen.

©Wesley Akkerman | ID.nl

©Wesley Akkerman | ID.nl

Bovendien is het zaak dat je rekening houdt met regionale verschillen. Dit heeft weer minder met culturele verschillen te maken. In de Verenigde Staten gebruiken ze het woord ‘football’ bijvoorbeeld om te verwijzen naar een rugby-achtige sport. Maar in Groot-Brittannië wordt daarmee voetbal bedoeld, dat ze in de VS weer ‘soccer’ noemen. In je commando kun je dus differentiëren op wie de spreker of luisteraar is, zodat Engelsen en Amerikanen je altijd begrijpen als je gewoon voetbal bedoelt.

Rekening houden met de vorm

Context, stijl en culturele verschillen daargelaten, hebben we ook vaak te maken met de vorm van de tekst. Sommige teksten moeten informeren, terwijl andere juist vermaken. Dan hebben we het over liedjes, gedichten en meer. In dergelijke teksten zijn de woorden en zinnen bewust gekozen. Bijvoorbeeld omdat ze rijmen, of omdat ze mooi bij elkaar passen. Maar je begrijpt het al: de tekst of bedoeling komt vaak niet helemaal lekker uit de verf wanneer je hem één-op-één vertaalt.

Vertaal je een tekst met humor, woordgrapjes of rijmpjes, dan kun je er vergif op innemen dat die niet werken in andere talen (wanneer ze te ver uit elkaar liggen). ChatGPT kan het gat tussen de talen opvullen, maar helaas slechts ten dele. In eerste instantie zal de chatbot een directe vertaling geven, maar dan zonder rijm of humor. In het geval van ‘al is de leugen nog zo snel de waarheid achterhaalt haar wel’, krijg je dus zoiets als ‘no matter how fast the lie, the truth will always catch up’.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Niet fout, maar door dat rijmpje krijgt het gezegde meer karakter. In dit geval kun je aan ChatGPT vragen of die de tekst kan vertalen, met behoud van de rijm. Hoewel die vertaling niet perfect is, komt die wel dichter in de buurt van het origineel. Nu komen we uit op een zin als ‘Though the lie be swift, the truth still makes the shift’. Geen perfecte, maar wel een grappige vertaling. Zo kom je onverhoopt wat creatieve zinnen tegen op ChatGPT; maar lees alles achteraf wel goed na.

Wie een moderne oven of combi-magnetron in huis haalt, krijgt er meteen een reeks functies en symbolen bij. Handig, maar in het begin soms wat verwarrend. Wat doen al die icoontjes precies? En hoe weet je welke stand je moet kiezen voor jouw gerecht? In dit artikel leggen we het je uit.

Lees ook: Hoe kies je de juiste inbouwoven?

Zodra je een moderne oven of combi-magnetron in gebruik neemt, valt één ding meteen op: de hoeveelheid knopjes en symbolen. Sommige herken je meteen, andere lijken meer een soort hiëroglyfen. Toch zijn die icoontjes er niet voor niets: ze helpen je het maximale uit je apparaat te halen. Tenminste, als je weet wat ze betekenen...

In dit artikel leggen we stap voor stap uit waar de belangrijkste symbolen voor staan en hoe je ze in de praktijk gebruikt. Zo voorkom je veelgemaakte fouten en maak je koken weer overzichtelijk!

Uit

De oven staat in de veilige standby-stand. 

©DD | ID.nl

Boven- en onderwarmte

Bij deze stand komt de warmte gelijkmatig van boven en onder. Het is de klassieke ovenmodus die je voor bijna alles kunt gebruiken – van ovenschotels tot het bakken van taarten. Betrouwbaar en veelzijdig.

©DD | ID.nl

Onderwarmte

Hierbij verwarmt alleen het element aan de onderkant van de oven. Ideaal als je een gerecht hebt dat onderin goed heet moet worden, zonder dat de bovenkant al te snel kleurt of verbrandt. Denk aan een lasagne met een dikke kaaslaag. Je kunt ook afwisselen tussen deze modus en de gecombineerde boven- en onderwarmte, afhankelijk van hoe snel het gaat.

©DD | ID.nl

Grillen

De grillstand wordt meestal aangegeven met een kartelig lijntje. Deze functie is bedoeld om vlees een mooie, knapperige buitenkant te geven, terwijl het vanbinnen goed gaart. Het resultaat doet denken aan wat je van een barbecue verwacht: ideaal voor spareribs of een sappige steak. 

©DD | ID.nl

Hetelucht

Steeds meer ovens hebben naast de elektrische standen ook een heteluchtfunctie. Die verdeelt de warmte met behulp van een ventilator, wat zorgt voor een gelijkmatige temperatuur. Voor gevoelige baksels als cakes en taarten is het beter om voor een elektrische stand te kiezen, omdat daar de temperatuur preciezer is. Voor ovenschotels of een plaat vol koekjes is hetelucht dan weer ideaal.

©DD | ID.nl

Lees ook: Wat is het verschil tussen een combi-oven en een combi-magnetron?

Magnetron

Heb je een combi-oven, dan is de kans groot dat die ook een magnetronfunctie heeft. Die herken je aan drie golvende lijntjes. Meestal staat dit symbool voor de standaardstand, vaak rond de 700 watt. Soms zie je varianten met een bordje of mok erbij; die zijn bedoeld voor het opwarmen van specifieke dingen zoals dranken of maaltijden, vaak op een aangepast vermogen.

©DD | ID.nl

Magnetron + oven

Deze stand combineert de magnetronfunctie met de klassieke ovenwarmte van boven en onder. Handig als je iets sneller wilt garen én verwarmen. Maar wees voorzichtig: niet elk gerecht kan goed tegen die combinatie van directe hitte en microgolven. Er bestaat ook een variant die de heteluchtfunctie in plaats van de elektrische ovenstand gebruikt.

©DD | ID.nl

Lees ook: Waar voor je geld: 5 vrijstaande combimagnetrons van max 200 euro

Magnetron + grill

Bij combi-ovens met grillfunctie kun je ook kiezen voor een gecombineerde stand. Terwijl de magnetron de binnenkant van je eten snel opwarmt, zorgt de grill voor een krokante bovenkant. Vooral handig als je iets gratineert of een knapperig korstje wilt.

©DD | ID.nl

Ontdooien

Bevroren producten ontdooien kan prima in de magnetron, mits op laag vermogen – meestal rond de 200 watt. Zo voorkom je dat je gerecht al begint te garen terwijl het nog ontdooit. Sommige ovens geven dit aan met een sneeuwvlokje of ijskristal.

©DD | ID.nl

Tot slot

Het lijkt misschien een wirwar aan icoontjes, maar zodra je weet waar elk symbool voor staat, wordt koken met je oven of combi-magnetron een stuk leuker én eenvoudiger. Je kiest gerichter de juiste stand en voorkomt zo halfgare ovenschotels, aangebrande vleesgerechten of te droge taarten. Of je nu iets wilt ontdooien, gratineren of perfect wilt bakken: met een beetje kennis van de symbolen ben je goed voorbereid. Zo wordt je oven pas echt een hulp in de keuken in plaats van een bron van frustratie.

De Samsung Galaxy Tab S10 Lite is een lichte tablet die ideaal is voor studie, werk en entertainment. Met een helder scherm, lange accuduur en de meegeleverde S Pen richt dit model zich op iedereen die een veelzijdige tablet zoekt voor dagelijks gebruik.

Samsung heeft een nieuw model toegevoegd aan zijn tabletserie: de Galaxy Tab S10 Lite. Waar de krachtigste tablets vaak stevig geprijsd zijn, positioneert Samsung dit toestel als een lichtere en toegankelijkere optie. De Tab S10 Lite is voorzien van een 10,9-inch scherm, een slank ontwerp en een S Pen die je deze keer standaard erbij krijgt. Daarmee wil het merk vooral studenten, jonge professionals en alledaagse gebruikers aanspreken die een tablet zoeken die overal mee naartoe kan.

©Samsung

Scherm staat z'n mannetje

Het scherm is een van de belangrijkste troeven van dit nieuwe model. Met zijn 10,9 inch is het groot genoeg om comfortabel te multitasken, aantekeningen te maken of een serie in bed te bingen. Dankzij Vision Booster blijft het beeld echter ook in de felle zon prima zichtbaar. Dat maakt het een handige keuze voor wie vaak onderweg werkt of studeert, of gewoon graag buiten zit met een kop koffie en een tablet op schoot. Een extra pluspunt is de blauwlichtreductie: die zorgt ervoor dat je ogen minder vermoeid raken, zelfs als je langer achter elkaar leest of kijkt.

Slank design in drie tinten

Met een dikte van 6,6 millimeter en een gewicht van 524 gram is de Tab S10 Lite opvallend handzaam. Hij glijdt moeiteloos in je rugzak of laptoptas en neemt nauwelijks meer ruimte in dan een notitieboek. Samsung brengt het toestel uit in drie kleuren: grijs, zilver en koraalrood. Daarmee spreekt de Tab S10 Lite zowel de zakelijke gebruiker aan als degene die liever kiest voor een opvallend tintje.

©Samsung

Prestaties en uithoudingsvermogen

Onder de motorkap draait de Exynos 1380-processor, die volgens Samsung voldoende vermogen levert om soepel te multitasken en populaire apps vlot te draaien. De tablet komt in versies met 128 of 256 GB opslag, uitbreidbaar tot 2 TB via microSD. Voor wie zijn complete filmcollectie of een berg studieprojecten wil meenemen, is er dus ruimte genoeg. De 8000 mAh-accu is ontworpen om een volle dag mee te gaan. En mocht de batterij onverhoopt toch leeg zijn, dan zorgt de snellaadfunctie ervoor dat je niet lang stil hoeft te zitten.

Schrijven en tekenen met de S Pen

Wat de Tab S10 Lite onderscheidt van veel andere tablets in zijn klasse, is dat de S Pen standaard wordt meegeleverd. Daarmee kun je direct aan de slag: notities maken tijdens college, lekker tekenen, aantekeningen in een document zetten of gewoon even een idee schetsen dat anders op een servetje zou belanden. Handwriting Assist zet handschrift razendsnel om in digitale tekst en Math Solver biedt ondersteuning bij formules en berekeningen. Circle to Search maakt het zoeken naar extra informatie makkelijker dan ooit: omcirkel iets op je scherm en je krijgt direct meer context, zonder van app te wisselen.

Van studie tot streaming

Hoewel Samsung de Tab S10 Lite duidelijk in de markt zet als een productieve tablet, is er ook aan ontspanning gedacht. Stereo luidsprekers zorgen voor vol geluid bij films en muziek, terwijl apps als Goodnotes, Clip Studio Paint en LumaFusion de creatieve kant bedienen. Dankzij wifi 6 en bluetooth 5.3 zijn verbindingen stabiel, of je nu samenwerkt aan een project of draadloos muziek streamt.

Prijs en beschikbaarheid

De Galaxy Tab S10 Lite ligt vanaf 5 september in de winkel. De instapversie met 128 GB opslag en wifi heeft een adviesprijs van rond de 399 euro. Voor wie meer opslag nodig heeft, is er de 256 GB-variant, en wie onderweg altijd online wil zijn: er verschijnen ook modellen met 5G.