Voor documenten, e-boeken, verslagen, handleidingen en veel meer digitaal leeswerk zijn pdf-documenten ontzetten praktisch. Het maakt namelijk niet uit op welk apparaat je het opent, ze worden altijd op dezelfde leesbare methode getoond. Maar het bewerken van pdf-bestanden … wat een ellende is dat toch. Toch? Gelukkig zijn er praktische online tools die alles mogelijk maken voor pdf-bestanden. Geen installatie en wél gebruiksvriendelijk. We leggen je uit wat de mogelijkheden zijn van pdf's bewerken!

1 Altijd lezen en printen

Zeg pdf en iedereen weet wat je bedoelt. Pdf is dan ook de absolute standaard voor het uitwisselen van documenten. Dat is ook precies waar pdf zijn naam aan ontleent, de afkorting staat namelijk voor Portable Document Format. Het grote voordeel ervan is dat – ongeacht het programma waarmee je de pdf opent, het soort apparaat waarop je het bekijkt of het programma waarmee het is gemaakt – het document altijd leesbaar is en er hetzelfde uitziet.

©PXimport

2 De nadelen

Pdf heeft ook nadelen. Gratis pdf-software laat je een pdf vaak alleen bekijken, en voor het maken of aanpassen van een pdf wordt veel geld gevraagd. Terwijl wat we met een pdf-document willen doen vaak maar heel basaal is: een pagina draaien, een pagina verwijderen, het document kleiner maken enzovoort. Gelukkig is er inmiddels online een kleine revolutie gaande: niks dure software, een pdf bewerken doe je gratis en online.

Een document als Heilige Graal

©PXimport

3 Wat kun je met een pdf?

Een pdf bewerken, kan dat dan? Ja het kan en als je weet dát het kan, ga je het ook steeds vaker doen. Dit zijn een paar bewerkingen die erg handig zijn: overbodige pagina’s verwijderen, pagina’s draaien, de volgorde van pagina’s aanpassen, de tekst uit een pdf halen of juist tekst toevoegen, een afbeelding verwijderen of juist toevoegen, een pdf invullen die wel de vorm heeft van een formulier maar niet zo is gemaakt. En heb je ooit een pdf zelf beveiligd maar weet je het wachtwoord niet meer? Dan wil je die natuurlijk ook graag weer kunnen openen.

4 Het gereedschap

Er zijn websites waar je een pdf kunt uploaden, bewerken en weer opslaan (downloaden). Dergelijke sites zijn best talrijk, maar van verschillende kwaliteit. Sommige kun je eindeloos gebruiken, andere beperken je tot enkele documenten per dag of irriteren met veel reclame. We noemen een paar aanraders. Sedja, PDFescape, PDF2Go, FormSwift, PDFfiller, PDF Pro, PDFzorro, iLovePDF. We gaan hier vooral met PDFzorro en Sedja aan de slag.

©PXimport

5 Pdf openen

Het openen van een pdf gaat op bijna al deze sites en services op identieke wijze. Klik op Upload PDF of PDFOpenen. Klik dan op Bladeren en selecteer het pdf-document dat je wilt bewerken. Klik dan Openen. Veel van de sites bieden ook de mogelijkheid de pdf via drag en drop te laden. Dan is een deel van de webpagina vaak omgeven met een stippellijn en de opmerking dat je de bestanden hier kunt droppen. Open dan de Verkenner (Windows-toets+E), selecteer het pdf-bestand en sleep het met de muis naar het drop-gebied op de webpagina en laat het daar los.

Privacy en inhoud beschermen

6 Pagina’s draaien

Een probleem bij veel pdf-documenten is dat pagina’s gedraaid op het scherm staan. Na het openen van de pdf toont bijna elke pdf-editor miniaturen van de pagina’s. Soms staat bij elke pagina al een optie om de pagina te roteren, soms kun je meerdere pagina’s selecteren en dan deze in één keer draaien. PDFzorro biedt bij elke pagina een optie Rotate en in de werkbalk boven de miniaturen een optie Rotate All. Bij Sejda kies je Tools / PDF Roteren en laad je dan de pdf. Je ziet nu alle miniaturen. Bij elke pagina kun je met een of enkele klikken de juiste stand kiezen. Als het klaar is klik je op Applychanges.

©PXimport

7 Pagina’s verwijderen

Bevat een pdf pagina’s die je liever niet meestuurt of die bijvoorbeeld reclame bevatten, dan kun je die pagina’s uit de pdf verwijderen. Open eerst de pdf in de website of kies in geval van Sedja voor Tools / Delete Pages. Selecteer nu de pagina’s die je uit de pdf wilt verwijderen en klik op het symbool voor de prullenbak of druk op Delete. Je kunt het pagina voor pagina doen maar ook eerst meerdere pagina’s selecteren en ze dan verwijderen.

8 Pagina’s uitnemen

Wil je enkele pagina’s uit een pdf-document wilt uitnemen en samenvoegen tot een nieuwe pdf, dan kan dat. Bij Sedja kies je Tools / Extract pages, bij PDFzorro klik je op Select page(s) to extract. Daarna klik je op de pagina’s die je apart wilt bewaren en kies dan Extract page(s). Zijn er heel veel pagina’s dan kun je nog bovenin het beeld op or click here to select pages by counts om dan in een klein tekstvenster de pagina’s te vermelden die je wilt extraheren. Losse pagina’s scheiden met een komma, voor een reeks typ je laagste en hoogste paginanummer met streepje ertussen.

©PXimport

9 Pagina’s verplaatsen

Ook het binnen een pdf-document verschuiven van pagina’s is online zo geregeld. Open het document en ga naar de miniaturen. Bij Sedja kies je voor Tools / Combine and reorder, waarna je de pagina’s kunt verslepen binnen het document. Bij bijvoorbeeld PDF Pro kies voor Edit / Reorder pages waarna je ook met deze tool de pagina’s eenvoudig kunt verslepen. Welke pdf-service je ook gebruikt, de werking scheelt niet veel en het is altijd makkelijk de gezochte functionaliteit te vinden.

10 Inhoud toevoegen

Behalve zaken verwijderen of verplaatsen, kun je ook tekst en commentaren toevoegen aan een pdf. Handig als je die daarna nog deelt met anderen. Open de pdf en kies dan in PDF Pro voor Edit / Edit PDF. In Sejda is het Tools / Bewerken en bij PDFzoro selecteer je eerst de pagina en kun je dan via de nieuwe werkbalk vormen toevoegen en selecties markeren. Om een tekst toe te voegen klik je op Write en dan in het document op de plek waar je de tekst wilt toevoegen. In het kleine editvenster kun je onder meer een kleur en uitlijning kiezen.

©PXimport

11 Opslaan en downloaden

Wanneer je klaar bent met de bewerking van de pdf, moet je de wijzigingen opslaan. Hiervoor is vaak een save-functie aanwezig. Daarna wil je het gewijzigde pdf-document natuurlijk ook weer op je eigen pc hebben. Hiervoor klik je op Finish, Download of een functie die daarop lijkt. Sejda biedt na elke klik op Apply changes de optie het document te downloaden. Sommige sites bewaren de documenten. Bijvoorbeeld PDFPro houdt de documenten online. Wil je ze verwijderen klik dan op MyFiles en selecteer de pdf’s die je wilt verwijderen en selecteer DeleteFile.

12 Beveiliging verwijderen

Heb je eerder een pdf met een wachtwoord beveiligd en ben je dat wachtwoord kwijt, dan kun je het online verwijderen. Dit lukt niet altijd, vaak wel. Ga hiervoor naar www.ilovepdf.com en klik op UnlockPDF. Upload de beveiligde pdf en wacht tot de site de beveiliging verwijderd heeft. Daarna kun je het document weer downloaden en bewerken. Doe dit alleen met eigen documenten, niet met documenten van anderen die met recht en reden zijn beveiligd.

©PXimport

13 OneDrive en Google Drive

Zoals pdf het eerst opnam tegen alle andere programma’s met hun eigen formaten, zo zijn later al die andere programma’s begonnen pdf te bevechten toen Adobe daarmee te belangrijk werd. En dit geldt natuurlijk vooral voor andere giganten als Google en Microsoft. Heb je bijvoorbeeld een pdf op OneDrive of Google Drive staan, dan kun je die daar ook bewerken, direct in de browser. Bij Google rechtsklik je op de pdf en kies je Openenmet / GoogleDocumenten. Gebruik je OneDrive, klik dan met de rechtermuisknop op het bestand en kies Openen in Word Online. In beide gevallen wordt nu het document via OCR omgezet naar tekst en afbeeldingen met behoud van zoveel mogelijk opmaakkenmerken.

14 Duidelijk verschil

Wil je alleen de tekst uit een pdf halen, dan zijn de online tools van Google en Microsoft daar zeer geschikt voor. Eenmaal geopend kun je met de muis eenvoudig delen van de tekst selecteren en via Ctrl+C naar het klembord kopiëren en dan op een andere plek plakken met Ctrl+V. Wil je meer dan dat, bijvoorbeeld het document echt bewerken en tekst toevoegen of delen vervangen, dan kun je beter OneDrive dan Google Drive gebruiken. De conversie is bij Microsoft duidelijk heel veel beter dan bij Google. Er blijft bij Word Online veel meer opmaak behouden dan bij Google Documenten.

©PXimport

Offline in Word

©PXimport

15 Stiekem de beste nog beter

Hoewel er niet echt één online editor beter is dan andere en je voor bepaalde mogelijkheden vaak toch net weer bij een andere site moet shoppen, is PDFzorro stiekem onze favoriet. Wat basaal qua uiterlijk maar bomvol functionaliteit. Thomas Mühlbauer, de maker van PDFzorro heeft onlangs een tweede online pdf-bewerker gemaakt en deze is helemaal geoptimaliseerd voor gebruik in Google Chrome. De site biedt alle gereedschappen, een betere converter en is opnieuw gratis. Alleen boven- en onderin beeld staat een rij kleine Google-adds, die je maar gewoon moet negeren. Verder is er weinig op www.chromepdf.com aan te merken, wij gaan hem verder testen!

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.