Automatische fotobewerking en -verbetering met behulp van kunstmatige intelligentie (AI),dat is wat Skylum belooft met Luminar AI. Kan het bedrijf die belofte waarmaken? We lieten het product los op heel veel foto’s om daar achter te komen en vertellen we ondertussen wat je allemaal met deze software kunt.

Het ouderwetse handwerk dat al zo’n 30 jaar wordt gebruikt om foto’s op te poetsen krijgt meer en meer concurrentie van systemen die het helemaal zélf kunnen. Luminar AI is op dat gebied een van de voorlopers, te gebruiken als standalone programma of als plug-in voor Photoshop en Lightroom (of compatibele producten). 

Gebruik je het programma als plug-in, dan wordt de tool uiteraard meteen losgelaten op de foto die je op dat moment aan het bewerken bent. Wie Luminar als losstaand programma start, kan een individuele afbeelding openen, maar handiger is het om eerst een bibliotheek aan te maken, die in Luminar Catalogus heet. Hiervoor scant Luminar je map(pen) met foto’s en zelfs bij een grote collectie gaat dat vlot. Luminar herkent daarbij ook vele raw-formaten.

Het resultaat mag er zijn. De miniaturen zijn in vier formaten te tonen en op basis van allerlei criteria filteren. Heb je afbeeldingen die op één of andere manier bij elkaar horen, dan kun je die ook samenvoegen in virtuele albums.

Bewerkingen die je doet, worden pas definitief vastgelegd wanneer je een afbeelding exporteert. Tot die tijd is alles wat je met een foto gedaan hebt wél zichtbaar in de miniaturen en kun je ook filteren op recent bewerkt materiaal. Tot slot kun je uiteraard ook gewoon foto’s zoeken op naam en door mappen te doorzoeken.

©PXimport

Werken met sjablonen

Luminar heeft een gestroomlijnde werkwijze die geen gebruikmaakt van de pictogrammen zoals je die van de meeste fotobewerkers kent. In plaats daarvan ga je van tabblad naar tabblad. Het eerste tabblad dat je tegenkomt wanneer je een afbeelding uit de catalogus hebt geselecteerd, is Sjablonen. Daar steekt de AI ook voor het eerst de kop op.

Sjablonen zijn te vergelijken met Handelingen in Photoshop; collecties met bewerkingen die je automatisch achter elkaar op een foto loslaat. Standaard worden er ruim twintig collecties meegeleverd. De AI doet op basis van de inhoud van je foto een suggestie voor welk sjabloon je kunt gebruiken, bijvoorbeeld speciaal voor portretten of juist voor stadsgezichten. 

Alhoewel de AI-interpretatie van een foto vaak klopt, is dat zeker niet altijd het geval. Maar je kunt altijd handmatig een sjabloon zoeken.

Binnen elke collectie heb je de keus uit een handvol sjablonen. Het idee hierachter is dat je meerdere foto’s snel dezelfde uitstraling kunt geven door zo’n sjabloon met één klik toe te passen en eventueel de sterkte ervan te wijzigen. Wie te weinig inspiratie vindt in de meegeleverde sjablonen, kan zijn collectie aanvullen in de Marktplaats van Skylum, maar vergeleken met Luminar zelf zijn die losse extra’s relatief duur. Gelukkig kun je ook eenvoudig je eigen sjablonen maken.

Interface verkennen

Het derde tabblad dat we tegenkomen is Bewerken en dit gedeelte vormt in feite het échte hart van Luminar. Hier vind je een groot aantal gereedschappen waarmee je – deels op basis van AI – een alledaagse foto snel oppept tot een blikvanger.

De gereedschappen zijn verdeeld in vier categorieën: Essentieel, Creatief, Portret en Professioneel. Hierin spreekt een categorie als Portret voor zich, maar voor de gereedschappen in de andere rubrieken geldt dat minder. De namen van de verschillende onderdelen wijzen tot op zekere hoogte zichzelf, zodat je al snel weet welke functie je zoekt.

In de rubriek Essentieel komen we ook meteen het eerste op AI gebaseerde gereedschap tegen: Verbeteren. Met slechts twee schuifjes (Accent en Luchtverbetering) kun je hier een foto meteen al van het scherm laten spatten. De AI herkent hier namelijk zelf wat er verbeterd kan worden en wat de lucht is en brengt zo meteen meer diepte in het beeld.

©PXimport

Hier vind je nog veel meer gereedschap om een foto snel te verbeteren. Zo kan de AI via Compositie een esthetisch verantwoorde uitsnede maken in elke gewenste beeldverhouding en kun je bij Wissen vrij simpel ongewenste beeldelementen, zoals een ontsierend verkeerbord, laten verdwijnen. Het selecteren van zo’n voorwerp zou slimmer kunnen; je moet het deel helemaal inkleuren, terwijl het aangeven van de omtrek voldoende zou moeten zijn.

De tool Structuur is ook gebaseerd op AI en vergroot op slimme wijze kleine contrastverschillen in een afbeelding, zodat deze scherper wordt. De overige onderdelen in deze rubriek maken geen gebruik van AI, maar dat wil niet zeggen dat ze niet slim zijn. Zo is het schuifje voor Slim Contrast van het onderdeel Licht een stuk nuttiger dan de gebruikelijke contrastfunctie.

Ook bij Details vinden we schuifjes die beter presteren dan bekende functies zoals verscherpen en onscherp masker in traditionele fotobewerkers, omdat ze je meer controle geven. Tot slot is het onderdeel Landschap nog het vermelden waard. Hier kun je snel heiïgheid verminderen, gebladerte verbeteren en je foto een tintje geven alsof hij gemaakt is tijdens het bij fotografen zo geliefde ‘gouden uur’.

Lucht vervangen

De doodsteek voor veel foto’s is een saaie lucht en in een traditionele fotobewerker moet je dan flink wat moeite doen om deze te scheiden van de rest van de afbeelding, zodat je hem kunt vervangen. Luminar kan dat kunstje helemaal zelf. 

De eerste functie in de rubriek Creatief heet namelijk Lucht en hier kun je eenvoudig een ander wolkenpatroon of een sterrenhemel kiezen. Niet alleen vervangt Luminar daarbij automatisch de saaie lucht, maar je kunt de scène ook slim herbelichten en je vindt het nieuwe patroon bovendien terug in reflecties. Zelfs in lastige scènes, bijvoorbeeld met veel kale boomtakken, slaagt die vervanging uitstekend.

Het zal duidelijk zijn dat het vervangen van de lucht niet altijd werkt, bijvoorbeeld wanneer de stand van de zon sterk afwijkt of wanneer er al sterke reflecties van de bestaande lucht zijn. Uiteraard gaan de meegeleverde luchten een keer vervelen, maar gelukkig kun je eigen afbeeldingen toevoegen of bundels met luchten bijkopen. Overigens zijn die net als Sjablonen nogal prijzig (39 euro voor 20 à 25 stuks).

©PXimport

Behalve luchten vervangen, kun je ook makkelijk objecten toevoegen, zoals vogels, vuurwerk, bliksem enzovoort. Ook dit soort objecten kun je zelf (in een andere fotobewerker) maken en toevoegen of bijkopen. Ook hier geldt dat je goed op de geloofwaardigheid moet letten.

Andere weer-effecten in deze rubriek zijn de mogelijkheden om mist, nevel en zonnestralen toe te voegen. In het gedeelte Creatief vinden we verder nog gereedschappen om de sfeer van een foto aan te passen, bijvoorbeeld door middel van een softfocus-filter of om de kleurstelling te wijzigen via LUT’s.

Portret en professioneel

In glamourtijdschriften kom je nog maar zelden echte portretten tegen en ook de populaire modellen op Instagram en andere sociale media mogen de werkelijkheid graag een beetje verfraaien met Photoshop. Luminar kan in dat esthetische knutselwerk een flinke tijdwinst opleveren, omdat de AI in de categorie Portret zelf gezichtskenmerken herkent. Om lippen roder en voller te maken of tanden witter, hoef je ze dus niet eerst handmatig te selecteren.

Ook het verfraaien of verkleuren van ogen en het gladder maken van de huid is in Luminar een kwestie van een paar klikken en het spelen met wat schuifjes. Zelfs het afslanken van het lichaam en het creëren van een wespentaille is snel geregeld.

De laatste rubriek die we tegenkomen heet Professioneel en dat is een beetje een allegaartje. Je vindt hier vijf gereedschappen die nogal technisch van aard zijn en die meer aan een traditionele fotobewerker doen denken, al geeft Luminar er natuurlijk wel zijn eigen draai aan.

Hier kun je lensvervorming en vignettering te lijf gaan en vind je functies om het contrast en de kleurbalans aan te passen op een uitgebreidere manier dan in de meeste andere software. Ook vind je hier de mogelijkheid om delen van een foto lichter of donkerder te maken (Doordrukken en Tegenhouden). Tot slot biedt deze rubriek een versie van het aloude kloongereedschap.

Zonder lagen

Het zwaartepunt bij veel fotobewerking ligt in het gebruik van lagen en maskers en deze termen zijn in onze bespreking tot nu nog niet langsgekomen. Je zult in Luminar dan ook tevergeefs zoeken naar een traditionele implementatie van deze hulpmiddelen. Dat wil niet zeggen dat ze geheel ontbreken.

Op elke foto die je bewerkt kun je een lokaal masker aanbrengen, zodat alle effecten die je erop loslaat slechts plaatselijk worden toegepast. Zo’n masker kun je tekenen of genereren als lineair of radiaal verloop. Bovendien kun je dergelijke maskers ook laden in de vorm van een textuurbestand.

Maskers en texturen kun je niet gebruiken om alle speeltjes van Luminar selectief toe te passen. Het enige AI-gereedschap dat zich iets aantrekt van maskers is Structuur en verder vind je hier alleen traditionele instellingen, zoals contrast en verzadiging.

Voor wat betreft texturen heb je zelfs nog minder mogelijkheden, maar daar staat tegenover dat je die wel op allerlei manieren kunt mengen met de primaire afbeelding, al is de lijst wat korter dan in bijvoorbeeld Photoshop.

©PXimport

Op dit punt aangekomen, kun je je hele workflow nog eens rustig bekijken in de Geschiedenis en van hieruit kun je ook de nodige stappen terug. Hierin onderscheidt Luminar zich niet van veel andere fotobewerkers.

Ben je tevreden over de uitgevoerde bewerkingen, dan kun je deze als sjabloon opslaan om een volgende keer allemaal tegelijk op een nieuwe afbeelding los te laten. Vreemd genoeg kun je het sjabloon op dit punt geen eigen naam geven, daarvoor moet je terug naar het gelijknamige tabblad.

Zoals eerder gezegd slaat Luminar foto’s niet op, maar houdt het alleen een lijst met bewerkingen bij. Om daadwerkelijk op te slaan moeten we naar het laatste tabblad in de workflow. Hier kun je je afbeelding direct naar SmugMug of 500px sturen (een wat karig lijstje), mailen of opslaan als jpg-, png-, tiff-, pdf- of psd-bestand.

Het zal regelmatig gebeuren dat je op meerdere vergelijkbare foto’s dezelfde bewerkingen wilt loslaten. Ook dat is eenvoudig. In de Catalogus kun je ze naar meerdere foto’s kopiëren en vervolgens alle bewerkte foto’s exporteren.

Conclusie

Omdat Luminar AI zo anders is, vereist het programma enige gewenning. Daarbij speelt de soms wat arbitraire indeling van tools in rubrieken zeker een rol. Een en ander went snel en je zult al gauw merken dat je met een paar handelingen vrijwel elke foto een flinke oppepper kunt geven. De op AI-gebaseerde functies leveren daarbij een enorme tijdbesparing. Met name dat laatste maakt Luminar AI ook geschikt voor professionals, voor wie tijd nu eenmaal geld is.

Wil je alleen foto’s verfraaien, dan zou Luminar moeten volstaan. Wil je ook complexe composities maken met lagen of bijvoorbeeld tekst aan foto’s kunnen toevoegen, dan kun je nog steeds niet zonder traditionele fotobewerker.

Alhoewel Luminar AI vriendelijk geprijsd is, zul je merken dat de meegeleverde luchten en objecten snel gaan vervelen. Je kunt tegen betaling extra bundels of een abonnement aanschaffen. Gelukkig kun je eigen materiaal toevoegen (eventueel uit rechtenvrije bronnen op internet) zodat dat bezwaar makkelijk is te omzeilen.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.