Eerder dit jaar werd ChatGPT in Italië verboden. Inmiddels is de populaire chatbot weer beschikbaar in dat land, maar wat was daar precies aan de hand? En wat betekent het gebruik van de chatbot voor je privacy? Dit wil je weten over de beveiligingsrisico’s.

Eind maart 2023 werd ChatGPT verboden in Italië. OpenAI, het Amerikaanse bedrijf achter de chatbot, verschafte op dat moment namelijk weinig duidelijkheid over het verzamelen van persoonsgegevens. Die gegevens gebruikt OpenAI om de (ervaring met) het programma te verbeteren, door de algoritmes te verbeteren. Het verzamelen van zulke gegevens gaat tegen de Europese privacywet in. De Europese consumentenorganisatie BEUC meldt verder dat gebruikers misleid en bedrogen kunnen worden via chatbots, middels phishing en bijvoorbeeld het verspreiden van desinformatie.

Een maand later was ChatGPT weer beschikbaar in Italië, nadat OpenAI enkele veranderingen had doorgevoerd. Zo moeten gebruikers jonger dan dertien jaar kunnen aantonen toestemming van hun ouders te hebben voor het gebruik van de chatbot. Bovendien is er een opt-out-formulier beschikbaar, waarmee je kunt aangeven dat je gegevens niet gebruikt mogen worden voor het trainen van het algoritme. Verder is er een optie beschikbaar die ervoor zorgt dat de gesprekken die je voert met de bot niet automatisch opgeslagen worden.

©Supatman - stock.adobe.com

Wat betekent ChatGPT voor je veiligheid?

Hoewel dat allemaal prima klinkt, rijst nog steeds de vraag: wat betekent ChatGPT voor je privacy? Het programma heeft een aantal, algemene beveiligingsrisico’s waar je wellicht niet direct mee te maken krijgt – maar wel via een omweg. Zo kunnen cybercriminelen de software gebruiken om malware te schrijven, malafide websites te bouwen, phishing-e-mails te genereren, nepnieuws te maken en nog veel meer. Alles wat jij ermee kunt doen, kan een kwaadwillend persoon natuurlijk ook en meestal met het doeleinde iemand te bedriegen of op te lichten.

Daarnaast kwam in maart van dit jaar ook al naar buiten dat gebruikers de titels van andermans gesprekken konden inzien via de chatbot. Dit kwam weliswaar door een softwarefout in de opensourcebibliotheek, maar dat laat des te meer zien hoe voorzichtig je moet zijn met wat je deelt met ChatGPT. Medewerkers van het Zuid-Koreaanse bedrijf Samsung hebben dit aan den lijve ondervonden. Zij gebruikten de chatbot dagelijks ter ondersteuning van hun werk en daardoor kwam er vertrouwelijke bedrijfsinformatie op straat te liggen. Dat soort dingen wil je natuurlijk voorkomen.

En hoe zit het met je privacy?

Hoewel online veiligheid en privacy niet dezelfde dingen zijn, zijn ze wel aan elkaar verbonden. Wanneer ChatGPT beveiligingsrisico’s met zich meedraagt, dan vormt dat een probleem voor je privacy en omgekeerd. Maar als het om privacy gaat, waar moet je dan precies aan denken? In de basis maakt het programma gebruik van miljarden opgeslagen (openbaar beschikbare) woorden die allemaal van het internet geschraapt zijn. Die database breidt constant uit, aangezien mensen de chatbot woorden, informatie en gegevens blijven voeren tijdens het (dagelijkse) gebruik.

©irissca

Al die informatie wordt opgeslagen, zodat het algoritme beter werk kan leveren en mensen meer waarde gaan hechten aan hetgeen ChatGPT levert. En dan ontstaat er een vicieuze cirkel. De Amerikaanse non-profitorganisatie Common Sense, dat middels zijn Privacy Program populaire applicaties en diensten evalueert met als doel een betere digitale toekomst te realiseren, geeft de dienst (op moment van schrijven) een score van 48 punten. Een dikke onvoldoende dus, omdat de chat PII en andere gevoelige gegevens verzamelt, opslaat en zelfs deelt met derde partijen.

PII staat voor persoonlijk identificeerbare informatie. Dit is alleen voor Amerikaanse gebruikers relevant. Hoewel de term zelf weinig aan de verbeelding overlaat, is wat die behelst onduidelijk. PII wordt namelijk in geen enkel rechtsdocument gedefinieerd. Wetten en voorschriften houden rekening met verschillende informatie. Hier in Europa gebruiken we het woord persoonsgegevens; een term die voorzien is van één juridische betekenis. De betekenis is vastgelegd in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en is in de Europese Unie als wet aanvaardt.

De toekomst van ChatGPT en chatbots

Uit de meest recente cijfers van het GfK blijkt dat ChatGPT tussen december 2022 en maart 2023 bijna anderhalf miljoen Nederlandse gebruikers aan zich gebonden heeft. Vooral Nederlandse jongeren en twintigers (die op school zitten of een opleiding volgen) maken gretig gebruik van de dienst. Niet alleen leidde dit eerder al tot zorgen vanuit het onderwijs (aangezien scholieren en studenten maar wat graag hun huiswerk uitbesteden aan de chatbot), ook vraagt dit om regulering en bescherming van al die gebruikers. Chatbots zijn er nu eenmaal en gaan niet meer weg.

©Diego - stock.adobe.com

Niet alleen omdat Microsoft tien miljard dollar in OpenAI investeerde, ook omdat Google met chatbot Bard een deel van de markt naar zich toe wil trekken. En dan hebben we ook nog bijvoorbeeld Midjourney en DALL-E voor afbeeldingen en Speechyfi en Murf AI voor audio. We moeten dus allemaal manieren gaan vinden om er veilig mee om te gaan. Dergelijke algoritmen zullen mettertijd gereguleerd gaan woorden door bijvoorbeeld de Europese Unie. Dat is iets waar Europese politici voorlopig nog mee worstelen. We moeten dus nog even afwachten om te zien wat daar uit komt.

Tot die tijd moeten we er rekening mee houden dat dergelijke technologie – zoals vaker het geval is bij nieuwe ontwikkelingen – misbruikt wordt. Malwarebytes schrijft dat chatbots straks een integraal onderdeel vormen van zoekmachines, persoonlijke assistenten (zoals Siri en Google Assistent) en belangrijke rollen gaan vervullen in verschillende industrieën en sectoren. Chatbots vormen daardoor een grote bron van zorgen. Daar staat tegenover dat chatbots óók gebruikt kunnen worden door beveiligingsexperts. Ze kunnen bijvoorbeeld softwarefouten of verdachte netwerkactiviteiten (sneller) opsporen.

En over tien jaar?

Wat doen ChatGPT en chatbots over tien jaar? Dat is momenteel moeilijk te voorspellen. We weten in elk geval zeker dat dergelijke algoritmen niet meer zullen weggaan en dat we in de komende jaren meer van dit soort diensten en producten gaan tegenkomen. Daardoor is het van belang dat we allemaal weten waar we mee te maken hebben. Niet alleen als het gaat om de opties, maar ook om zaken als privacy en online veiligheid. Zo kunnen gebruikers uitgaan van een veilige ervaring en kan dergelijke technologie zich mogelijk op een ethische manier ontwikkelen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.