Eerder dit jaar werd ChatGPT in Italië verboden. Inmiddels is de populaire chatbot weer beschikbaar in dat land, maar wat was daar precies aan de hand? En wat betekent het gebruik van de chatbot voor je privacy? Dit wil je weten over de beveiligingsrisico’s.

Eind maart 2023 werd ChatGPT verboden in Italië. OpenAI, het Amerikaanse bedrijf achter de chatbot, verschafte op dat moment namelijk weinig duidelijkheid over het verzamelen van persoonsgegevens. Die gegevens gebruikt OpenAI om de (ervaring met) het programma te verbeteren, door de algoritmes te verbeteren. Het verzamelen van zulke gegevens gaat tegen de Europese privacywet in. De Europese consumentenorganisatie BEUC meldt verder dat gebruikers misleid en bedrogen kunnen worden via chatbots, middels phishing en bijvoorbeeld het verspreiden van desinformatie.

Een maand later was ChatGPT weer beschikbaar in Italië, nadat OpenAI enkele veranderingen had doorgevoerd. Zo moeten gebruikers jonger dan dertien jaar kunnen aantonen toestemming van hun ouders te hebben voor het gebruik van de chatbot. Bovendien is er een opt-out-formulier beschikbaar, waarmee je kunt aangeven dat je gegevens niet gebruikt mogen worden voor het trainen van het algoritme. Verder is er een optie beschikbaar die ervoor zorgt dat de gesprekken die je voert met de bot niet automatisch opgeslagen worden.

©Supatman - stock.adobe.com

Wat betekent ChatGPT voor je veiligheid?

Hoewel dat allemaal prima klinkt, rijst nog steeds de vraag: wat betekent ChatGPT voor je privacy? Het programma heeft een aantal, algemene beveiligingsrisico’s waar je wellicht niet direct mee te maken krijgt – maar wel via een omweg. Zo kunnen cybercriminelen de software gebruiken om malware te schrijven, malafide websites te bouwen, phishing-e-mails te genereren, nepnieuws te maken en nog veel meer. Alles wat jij ermee kunt doen, kan een kwaadwillend persoon natuurlijk ook en meestal met het doeleinde iemand te bedriegen of op te lichten.

Daarnaast kwam in maart van dit jaar ook al naar buiten dat gebruikers de titels van andermans gesprekken konden inzien via de chatbot. Dit kwam weliswaar door een softwarefout in de opensourcebibliotheek, maar dat laat des te meer zien hoe voorzichtig je moet zijn met wat je deelt met ChatGPT. Medewerkers van het Zuid-Koreaanse bedrijf Samsung hebben dit aan den lijve ondervonden. Zij gebruikten de chatbot dagelijks ter ondersteuning van hun werk en daardoor kwam er vertrouwelijke bedrijfsinformatie op straat te liggen. Dat soort dingen wil je natuurlijk voorkomen.

En hoe zit het met je privacy?

Hoewel online veiligheid en privacy niet dezelfde dingen zijn, zijn ze wel aan elkaar verbonden. Wanneer ChatGPT beveiligingsrisico’s met zich meedraagt, dan vormt dat een probleem voor je privacy en omgekeerd. Maar als het om privacy gaat, waar moet je dan precies aan denken? In de basis maakt het programma gebruik van miljarden opgeslagen (openbaar beschikbare) woorden die allemaal van het internet geschraapt zijn. Die database breidt constant uit, aangezien mensen de chatbot woorden, informatie en gegevens blijven voeren tijdens het (dagelijkse) gebruik.

©irissca

Al die informatie wordt opgeslagen, zodat het algoritme beter werk kan leveren en mensen meer waarde gaan hechten aan hetgeen ChatGPT levert. En dan ontstaat er een vicieuze cirkel. De Amerikaanse non-profitorganisatie Common Sense, dat middels zijn Privacy Program populaire applicaties en diensten evalueert met als doel een betere digitale toekomst te realiseren, geeft de dienst (op moment van schrijven) een score van 48 punten. Een dikke onvoldoende dus, omdat de chat PII en andere gevoelige gegevens verzamelt, opslaat en zelfs deelt met derde partijen.

PII staat voor persoonlijk identificeerbare informatie. Dit is alleen voor Amerikaanse gebruikers relevant. Hoewel de term zelf weinig aan de verbeelding overlaat, is wat die behelst onduidelijk. PII wordt namelijk in geen enkel rechtsdocument gedefinieerd. Wetten en voorschriften houden rekening met verschillende informatie. Hier in Europa gebruiken we het woord persoonsgegevens; een term die voorzien is van één juridische betekenis. De betekenis is vastgelegd in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en is in de Europese Unie als wet aanvaardt.

De toekomst van ChatGPT en chatbots

Uit de meest recente cijfers van het GfK blijkt dat ChatGPT tussen december 2022 en maart 2023 bijna anderhalf miljoen Nederlandse gebruikers aan zich gebonden heeft. Vooral Nederlandse jongeren en twintigers (die op school zitten of een opleiding volgen) maken gretig gebruik van de dienst. Niet alleen leidde dit eerder al tot zorgen vanuit het onderwijs (aangezien scholieren en studenten maar wat graag hun huiswerk uitbesteden aan de chatbot), ook vraagt dit om regulering en bescherming van al die gebruikers. Chatbots zijn er nu eenmaal en gaan niet meer weg.

©Diego - stock.adobe.com

Niet alleen omdat Microsoft tien miljard dollar in OpenAI investeerde, ook omdat Google met chatbot Bard een deel van de markt naar zich toe wil trekken. En dan hebben we ook nog bijvoorbeeld Midjourney en DALL-E voor afbeeldingen en Speechyfi en Murf AI voor audio. We moeten dus allemaal manieren gaan vinden om er veilig mee om te gaan. Dergelijke algoritmen zullen mettertijd gereguleerd gaan woorden door bijvoorbeeld de Europese Unie. Dat is iets waar Europese politici voorlopig nog mee worstelen. We moeten dus nog even afwachten om te zien wat daar uit komt.

Tot die tijd moeten we er rekening mee houden dat dergelijke technologie – zoals vaker het geval is bij nieuwe ontwikkelingen – misbruikt wordt. Malwarebytes schrijft dat chatbots straks een integraal onderdeel vormen van zoekmachines, persoonlijke assistenten (zoals Siri en Google Assistent) en belangrijke rollen gaan vervullen in verschillende industrieën en sectoren. Chatbots vormen daardoor een grote bron van zorgen. Daar staat tegenover dat chatbots óók gebruikt kunnen worden door beveiligingsexperts. Ze kunnen bijvoorbeeld softwarefouten of verdachte netwerkactiviteiten (sneller) opsporen.

En over tien jaar?

Wat doen ChatGPT en chatbots over tien jaar? Dat is momenteel moeilijk te voorspellen. We weten in elk geval zeker dat dergelijke algoritmen niet meer zullen weggaan en dat we in de komende jaren meer van dit soort diensten en producten gaan tegenkomen. Daardoor is het van belang dat we allemaal weten waar we mee te maken hebben. Niet alleen als het gaat om de opties, maar ook om zaken als privacy en online veiligheid. Zo kunnen gebruikers uitgaan van een veilige ervaring en kan dergelijke technologie zich mogelijk op een ethische manier ontwikkelen.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!