Maak je back-ups graag volgens de regels, maar wil je niet te veel betalen? Diensten als Google Drive en Dropbox bieden standaard al aardig wat cloudopslag voor niks. Zoek je extra ruimte, dan kun je bijvoorbeeld Hetzner Storage Box overwegen. Deze optie gaan we in dit artikel verkennen. We laten ook zien hoe je slim en efficiënt een back-up naar de cloud kunt maken.

Volgens de 3-2-1-regel hoor je drie kopieën van je data te hebben, waarvan twee lokaal op verschillende media maar ook één op een andere locatie. Dat systeem beschermt je bij diefstal, waterschade of brand. Hiervoor zijn meerdere opties. Bij veel data is een NAS ideaal. Bij een bescheiden dataset of voor een extra kopie van alleen de belangrijkste data is de cloud een prima bestemming. Je bent dan niet van anderen afhankelijk. Met de huidige hoge internetsnelheden en incrementele back-ups is dat ook voor grotere back-ups goed te doen, zeker als je het automatiseert. De cloudback-up is vaak een laatste redmiddel, dus je hoeft data niet vaak terug te halen.

Cloudopslag is tegenwoordig relatief goedkoop als je meerekent dat je geen aanschafkosten voor hardware en stroomkosten meer hebt. Je hebt bovendien geen onderhoudsperikelen én kunt makkelijk opschalen, zonder nieuwe investeringen te hoeven doen. De cloud groeit gewoon met je mee.

In dit artikel laten we zien hoe je een back-up naar de cloud kunt maken met relatief voordelige opslagopties en enkele handige tools. We gaan met Hetzner Storage Box aan de slag én benutten de gratis goedkope cloudopslag die je wellicht al hebt, zoals Dropbox en Google Drive. Als back-uptool gaan we Kopia gebruiken, maar ook Rclone komt aan bod, waar Kopia voor sommige opslagdiensten op leunt.

©Kanlaya - stock.adobe.com

Cloudopslag

1 Dropbox en co

Beschik je over bijvoorbeeld Dropbox, Google Drive of OneDrive, dan is die dienst zeker geschikt voor een back-up in de cloud. Ook veel tools werken ermee samen, waaronder Kopia. De ruimte is vaak wel beperkt. Bij Google Drive wordt de standaard 15 GB gedeeld tussen Drive, Gmail en Google Foto’s. Wel kun je dit tegen betaling uitbreiden met bijvoorbeeld 100 GB (€ 1,99/maand) of 2 TB (€ 9,99/maand). De genoemde prijzen zijn bij betaling per maand. Bij jaarlijkse betaling bespaar je ongeveer 20 procent. Bij zulke prijzen zijn ook alternatieven interessant, zoals Hetzner Storage Box, dat we in dit artikel gaan gebruiken naast Dropbox en co.

Google Drive deelt de opslag met onder meer Gmail en Google Foto’s.

2 Hetzner Storage Box

Voor betaalbare en flexibel toegankelijke cloudopslag nemen we een Storage Box van Hetzner als voorbeeld. De verschillende abonnementen kun je vinden op de website van Hetzner onder Storage / Storage Box. Wij kiezen 1 TB (€ 3,81/maand). Andere opties zijn bijvoorbeeld 5 TB (€ 12,97/maand) of 10 TB (€ 24,75/maand). Betalen kan onder meer via een SEPA-overschrijving, creditcard of PayPal. Er zijn geen eenmalige kosten en er worden ook geen kosten voor dataverkeer berekend. Bij opzegging betaal je alleen voor de periode waarin je de beschikking had over de dienst, wat dus ook een gedeelte van een maand kan zijn.

De grotere capaciteiten geven je meer snapshots, maar verder zijn de specificaties gelijk. Zulke snapshots zijn handig, omdat je in feite een momentopname van de hele inhoud van de Storage Box kunt maken, die je terug kunt zetten als de situatie daarom vraagt. Het staat overigens los van de snapshots die we zelf met Kopia gaan maken.

Overzicht met abonnementen en specificaties voor Hetzner Storage Box.

3 Aanvraag Storage Box

Het is handig om een account te maken als je dat nog niet hebt en daarna een aanvraag te starten voor de gewenste Storage Box. Hierbij kun je kiezen tussen een datacenter in Finland of Duitsland. Duitsland ligt voor Nederlanders het meest voor de hand. We raden aan om tweestapsverificatie aan te zetten voor je account. Dit kan direct na je aanvraag. Vrij snel na je aanvraag staat de cloudopslag voor je klaar. Je kunt hier op meerdere manieren toegang toe krijgen. De website toont een tabel met alle beschikbare protocollen voor toegang en enkele compatibele toepassingen, waaronder BorgBackup, Restic, Rclone en rsync.

Je kunt bij de aanvraag kiezen tussen een datacenter in Finland of Duitsland.

4 Toegang instellen

We gaan eerst naar Hetzner Robot voor het instellen van toegang en beheer van de opslag. Begin onder Storage Box data. Stel een nieuw sterk wachtwoord in via Reset password. Noteer dit direct: het wordt slechts eenmalig getoond.

We willen voor Kopia een sub-account gebruiken, waarvoor we eerst een eigen map moeten maken. Om dat te kunnen doen, is eerst toegang tot de opslag nodig. Hiervoor gaan we WebDAV onder Windows gebruiken. Zet daarom een vinkje bij WebDAV support. Noteer de gebruikersnaam achter User name. Ga in Windows naar Verkenner en dan Deze pc. Klik rechts op een lege plek en kies Een netwerklocatie toevoegen en dan Een aangepaste netwerklocatie selecteren. Vul het adres in, in de vorm https://gebruikersnaam.your-storagebox.de. Log daarna in met je gebruikersnaam en het zojuist ingestelde wachtwoord. Nu kun je als het goed is door de nog lege cloudopslag bladeren.

Via Hetzner Robot kun je je Storage Box beheren.

5 Sub-account maken

We willen zoals aangegeven Kopia via een sub-account gaan gebruiken met een eigen map. Het voordeel is dat Kopia met dat sub-account enkel toegang tot de bewuste map heeft, terwijl de hoofdgebruiker wel alle mappen kan benaderen. Maak daarvoor eerst een map in de via WebDAV gekoppelde opslag (bijvoorbeeld met de naam kopia). Maak daarna onder Sub-account een sub-account. Selecteer hierbij de zojuist gemaakte map. Zet vinkjes bij Allow SSH en External reachability voor toegang van buitenaf via ssh. Klik dan op Save. Noteer de gebruikersnaam en het wachtwoord.

We maken een sub-account waarmee gebruik van Kopia kan worden gemaakt.

Kopia

6 Compatibiliteit

We gaan in dit artikel actief met Kopia aan de slag, dat flexibel inzetbaar is en cross-platform, al richten we ons hier vooral op Windows. Je kunt een back-up naar lokale opslag of je netwerk maken, maar ook naar de cloud. Voor Hetzner Storage Box gaan we SFTP gebruiken. Voor Dropbox kiezen we Rclone als ‘back-end’ waar Kopia mee kan samenwerken. Diezelfde optie kun je gebruiken voor Google Drive of OneDrive. Belangrijk om te onthouden, is dat de locatie waar je back-ups bewaart repository worden genoemd. De back-ups zelf noemen we snapshots. Qua terminologie zijn er overigens veel overeenkomsten met andere tools, zoals Rclone Restic en BorgBackup.

Kopia ondersteunt talloze soorten opslag, zowel lokaal als in de cloud.

7 Snapshots bij Kopia

Een snapshot is een momentopname van de inhoud van je systeem. Je kunt in een repository meerdere snapshots maken, bijvoorbeeld één voor elke map. Zo’n snapshot is bij Kopia altijd incrementeel. Dat betekent dat bestanden maar één keer worden geüpload. Daarna worden alleen bestanden waarvan de inhoud is gewijzigd geüpload. Het werkt ook heel efficiënt voor grotere bestanden, omdat alleen de gewijzigde delen worden geüpload en dus niet het volledige bestand.

Als je een bestand hernoemt of verplaatst, herkent Kopia zelfs dat het bestand dezelfde inhoud heeft, waardoor het evenmin opnieuw hoeft te worden geüpload. Retentie zorgt dat meerdere versies in de tijd beschikbaar zijn. Kopia ondersteunt ook compressie en de-duplicatie. Compressie helpt om de omvang van de back-up te beperken, waardoor je wellicht wat aan opslagcapaciteit en dus geld kunt besparen. Standaard is compressie uitgeschakeld, maar je kunt deze instelling per snapshot aanpassen. Dankzij de-duplicatie, wat óók standaard is, wordt een bestand waarvan je meerdere kopieën hebt maar één keer in de back-up bewaard. Dit helpt om de benodigde opslagruimte verder te beperken.

Voorbeeld van snapshots die door Kopia zijn gemaakt.

8 Aan de slag met Kopia

Bij Kopia kun je kiezen tussen twee versies: cli en gui (zie kader). Niet iedereen werkt graag met een opdrachtprompt, waardoor we hier met de gui werken, ook wel KopiaUI genoemd. Op de pagina met releases vind je alle installatiebestanden hiervoor. Voor Windows kun je het installatieprogramma downloaden en uitvoeren (KopiaUI-Setup-0.17.0.exe) óf het zip-bestand (KopiaUI-0.17.0-win.zip) downloaden en uitpakken in een map, waarna je in die map KopiaUI.exe start.

Als je het programma start, wordt gevraagd om een eerste repository toe te voegen. We gaan eerst een lokale map als repository gebruiken. Daarna gaan we een repository inrichten bij Hetzner Storage Box en Dropbox (via Rclone). Je kunt binnen Kopia zonder problemen meerdere repository’s toevoegen en apart van elkaar gebruiken.

Via GitHub kun je de verschillende releases voor Kopia downloaden.

9 Lokale back-up

We beginnen met een back-up naar een lokale map. Dit is de eenvoudigste optie. Het kan overigens ook een netwerkschijf zijn die je onder Windows hebt gekoppeld. Kies op het beginscherm de optie Local Directory or NAS. Blader dan naar de map en kies Next. Nu wordt om een sterk wachtwoord gevraagd. Op basis van dat wachtwoord wordt de inhoud van de repository versleuteld. Het is zeer belangrijk dat je dit wachtwoord niet verliest.

Klik op Create Repository om de repository te maken. Je zult zien dat er al direct enkele bestanden worden gemaakt in de bewuste map die we als repository hebben aangewezen. Als voorbeeld gebruiken we de repository voor een back-up van een map met administratie. Je kunt ook snapshots voor andere mappen toevoegen aan dezelfde repository. Verander eventueel de naam van de repository. Ga daarvoor naar Repository, vul een passende naam in, zodat je weet dat dit de lokale map betreft en kies Update Description. Dat is handig als je straks meerdere repository’s hebt.

Als eerste kun je kiezen om wat voor soort repository het gaat.

10 Eerste snapshot maken

We gaan nu een eerste snapshot maken van een map met administratie. Ga daarvoor naar Snapshots en kies New Snapshot. Blader naar de gewenste map. Je kunt nu de beleidsregels aanpassen, ook wel policy’s genoemd. Zo regel je bijvoorbeeld hoe vaak een snapshot moet worden gemaakt, welke bestanden moeten worden uitgesloten, wat het retentiebeleid voor snapshots is en of compressie moet worden gebruikt. Voor nu accepteren we de standaardopties en kiezen Snapshot Now om de eerste snapshot te maken. Een volgende keer is een snapshot veel sneller gemaakt, omdat alleen de veranderingen worden geback-upt.

Via New Snapshot kun je ook voor andere mappen een snapshot maken met eigen beleidsregels die dan in dezelfde repository worden bewaard. Als je door de gemaakte snapshots bladert, kun je onder Start time op de datum en tijd van de snapshot klikken. Hierna zie je de optie Mount as Local Filesysteem. Daarmee koppel je de bewuste snapshot als lokaal bestandssysteem, zodat je door de volledige inhoud kunt bladeren. Gebruik eventueel een programma als WinMerge om eventueel mappen en bestanden met elkaar te vergelijken, waarbij je visueel de verschillen kunt zien.

Je kunt bladeren door gemaakte snapshots en ze als bestandssysteem koppelen.

11 Beleidsregels

We kijken nog in iets meer detail naar de beleidsregels. Je kunt ze aanpassen onder Snapshots, door in de kolom Actions op Policy te klikken. Wil je bijvoorbeeld compressie gebruiken, dan vouw je Compression uit en kies je achter Compression Algorithm voor bijvoorbeeld zstd, gzip of pgzip. Je kunt er ook voor kiezen om alleen bestanden met een bepaalde extensie te comprimeren, of bestandsextensies invullen die helemaal niet gecomprimeerd moeten worden. Onder Scheduling kun je kiezen hoe vaak de snapshot gemaakt moet worden. Omdat alleen veranderingen worden geback-upt, kun je prima een hogere frequentie kiezen, zoals elk uur. Merk op dat als je compressie inschakelt, alleen toekomstige gegevens worden gecomprimeerd. De bestaande gegevens blijven dus niet gecomprimeerd.

Via beleidsregels kun je bijvoorbeeld ervoor kiezen om compressie te gebruiken.

Kopia naar Storage Box

12 Back-up naar Storage Box

Voor een back-up naar Hetzner Storage Box met Kopia gaan we SFTP gebruiken. Dit staat voor Secure File Transfer Protocol. Met het protocol kun je via ssh (Secure Shell) bestanden uitwisselen tussen je systeem met bijvoorbeeld Windows en je opslag in de cloud. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een versleutelde verbinding. Merk op dat de gegevens zelf dankzij de end-to-end-encryptie van Kopia natuurlijk al versleuteld zijn, maar extra versleuteling tijdens de overdracht kan natuurlijk nooit kwaad.

We gaan SFTP gebruiken voor toegang tot onze Hetzner Storage Box.

13 Verbinding via ssh

We gaan eerst een verbinding via ssh opzetten met OpenSSH, dat standaard deel uitmaakt van Windows. Open hiervoor een opdrachtprompt. Je kunt nu direct verbinding maken met het sub-account op de ssh-server van je Storage Box. Voor gebruiker u123456 is het eerste sub-account in principe u123456-sub1. Om met dit sub-account in te loggen via ssh geef je dan de volgende opdracht:

Accepteer de verbinding bij een melding over de authenticiteit van de host. Hiermee wordt de host toegevoegd aan het bestand met bekende hosts (known_hosts). Voer ook je wachtwoord in. Als het goed is, ben je hierna verbonden en zit je in je thuismap onder /home.

We testen eerst de verbinding via ssh via de opdrachtprompt.

14 Repository toevoegen

Voeg nu in Kopia een nieuwe repository toe voor de Storage Box via de optie SFTP Server. Hiervoor kun je rechts op het icoontje in de taakbalk klikken en kies je Connect to Another Repository. Vul de host (zoals u123456.your-storagebox.de), de gebruikersnaam van het sub-account (zoals u123456-sub1), het poortnummer 23 en wachtwoord in voor het sub-account. Bij Path vul je /home in. Bij Path to known_hosts File vul je het pad naar known_hosts van Windows in. Dit kun je opzoeken voor jouw gebruikersnaam in Verkenner onder C:\Users.

In de volgende stap kun je, als de verbinding lukt, een wachtwoord instellen voor de repository, net als hiervoor bij de lokale map. Het maken van een snapshot werkt op vergelijkbare wijze. Een back-up van 3,3 GB was met een rappe internetverbinding binnen vier minuten gemaakt en neemt online dankzij compressie ongeveer 2,1 GB in. Een volgende back-up gaat veel sneller, afhankelijk van de hoeveelheid wijzigingen. Je kunt via de WebDAV-koppeling volgen wat er in de map gebeurt.

Configureer de repository met de correcte gegevens van je Storage Box.

Kopia naar Dropbox

15 Back-up naar Dropbox

Kopia ondersteunt een back-up naar bijvoorbeeld Dropbox, Google Drive of OneDrive. Je kunt deze diensten gebruiken via Rclone. Kopia kent wel wat ondersteuning voor Google Drive, maar alleen in de CLI-versie. We beginnen met de installatie van Rclone. Ga daarvoor naar https://rclone.org/downloads/ en download het zip-bestand voor Windows. Pak het zip-bestand uit. Je hebt alleen het uitvoerbare bestand rclone.exe nodig. Je kunt dit naar C:\Windows\System32 kopiëren, zodat je er vanaf elke map toegang toe hebt.

Je kunt Rclone vanaf elke map in je systeem aanroepen.

16 Configuratiebestand maken

Open een opdrachtprompt en geef de opdracht rclone config. Er start een wizard. Kies daarin n voor een nieuwe remote. Vul een naam in, bijvoorbeeld dropbox, googledrive of onedrive. Je ziet nu een lijst met alle ondersteunde opslagdiensten, waar ook Dropbox, Google Drive en Microsoft OneDrive tussen staan. Vul het bijbehorende nummer in. Volg daarna de instructies voor autorisatie. Dit verschilt per opslagdienst.

Voor Dropbox is het eenvoudig. Je kunt zoals door de wizard ook wordt aangegeven de client_id en client_secret leeglaten. De geavanceerde configuratie kun je overslaan. Als je systeem een webbrowser heeft, kun je daarna automatisch autoriseren. In de browser hoef je alleen op Toestaan te klikken. Ga daarna terug naar de wizard. Kies y (yes) om de configuratie te bewaren en q (quit) om de tool te verlaten. Hiermee is de configuratie van Rclone al klaar, en kunnen we verder in Kopia.

Wil je zien hoe de configuratie eruitziet? De locatie van het bestand kun je achterhalen met rclone config file. Overigens is de configuratie van Google Drive iets lastiger. Je kunt eventueel de interne client_id gebruiken, maar is het aan te raden een eigen client_id te maken, voor betere prestaties. Voor de instructies kun je de link volgen die je krijgt te zien als je de stappen van de wizard doorloopt.

Kies de gewenste opslag voor je nieuwe repository, zoals Dropbox.

17 Kopia

In Kopia kun je nu een repository voor je cloudopslag maken via Rclone door de optie Rclone Remote te kiezen. Gebruik de naam die je eerder koos (zoals dropbox) en bedenk in welke map Kopia de bestanden moet gaan bewaren binnen je cloudopslag (bijvoorbeeld /kopia). Achter Rclone Remote Path vul je dan in dit geval simpelweg dropbox:/kopia in. Bij Rclone Executable Path kun je rclone.exe invullen, omdat het uitvoerbare bestand vanuit elke map kan worden aangeroepen. Hierna kun je snapshots gaan maken die in je cloudopslag zullen worden opgeslagen, zoals in dit voorbeeld het Dropbox-account. Merk op dat Rclone naast Dropbox, Google Drive en OneDrive ook andere opslagdiensten ondersteunt, maar die zijn niet allemaal getest in combinatie met Kopia.

De configuratie van Rclone voor Dropbox binnen Kopia is nu heel eenvoudig.

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.