Een technische storing of een kleine onoplettendheid kan leiden tot het verlies van belangrijke gegevens. Als er geen actuele back-ups zijn gemaakt, heb je weinig andere opties dan proberen of gegevensherstel redding brengt. Wie weet brengt een van de tools in dit artikel je geluk.

1 SystemRescue

Laten we eerst drie systemen introduceren die je op een live usb-stick plaatst om je pc mee op te starten. Allereerst SystemRescue (voorheen bekend als SystemRescueCd). Het is een uitgebreide kit, gebaseerd op Linux, met tal van systeemtools, onder meer voor het analyseren van schijfpartities, het kopiëren van bestanden, het herstellen van bootrecords en ook specifiek voor gegevensherstel. Een volledige lijst vind je op deze pagina. Instructies voor de installatie op een live usb-stick zijn hier te lezen.

2 RescueZilla

RescueZilla is gebaseerd op Linux en beschrijft zichzelf als een ‘bare metal’ hersteloplossing met grafische interface. Dit betekent dat er niet noodzakelijk een werkend besturingssysteem op de pc hoeft te staan. De tool heeft veel weg van een ‘gui’ voor CloneZilla, waarmee je een imagebestand kunt terugzetten naar je gecrashte systeem. Met RescueZilla kun je dan een dergelijk image (net als virtuele schijven van VirtualBox, VMWare en Hyper-V) als een virtueel station laden en selectief bestanden herstellen. RescueZilla bevat tevens populaire hersteltools als TestDisk en PhotoRec.

3 Hiren’s BootCD PE

Als je op zoek bent naar een zeer flexibele live-omgeving, dan is Hiren’s BootCD PE een toegankelijke oplossing. Deze is namelijk gebaseerd op Windows 10 x64. Dit live-systeem bevat een scala aan tools. Alle tools zijn overzichtelijk ondergebracht in categorieën, waaronder Data Recovery (met tools als Recuva, Puran File Recovery en ReclaiMe) en Windows Recovery (met onder meer Lazesoft Windows Recovery). Je hebt ook de mogelijkheid om zelf draagbare tools toe te voegen door ze op je usb-stick te plaatsen.

4 Lazesoft Recovery Suite (Home Edition)

Als je problemen ondervindt met je Windows-installatie, kan Lazesoft Recovery Suite je redding zijn. Het hoofdvenster bestaat uit vijf onderdelen, waaronder een ‘bootable media builder’, waarmee je de suite op een live usb-stick zet. Het tweede onderdeel, Windows Recovery, stelt je in staat om onder andere een beschadigd opstartrecord en register te herstellen, maar dit werkt alleen vanaf zo’n opstartmedium. Daarnaast bevat de suite modules voor wachtwoordherstel, schijfimaging en -klonen, evenals een specifieke datahersteltool waarmee je verwijderde bestanden kunt herstellen.

5 PreviousFileRecovery

Ook als je geen bewuste bestandsback-ups gemaakt hebt, heeft Windows wellicht automatisch voor ‘vorige bestandsversies’ gezorgd via de eigen systeemherstelfunctie. Deze functie moet natuurlijk wel zijn ingeschakeld (druk op Windows-toets, tik herstel in en controleer met Een herstelpunt maken). Ook al kun je oudere bestandsversies vanuit Windows zelf oproepen, werkt dit handiger met PreviousFileRecovery. Vul bij Basismap de locatie in waar je de zoektocht wilt beginnen. Rechtsklik vervolgens op de gewenste bestanden en kopieer deze naar een andere locatie.

6 Recuva

Met Recuva zijn we aanbeland bij tools die zich specifiek richten op het herstellen van verloren databestanden. De toepassing start standaard met een wizard die je door de belangrijkste herstelstappen leidt. Eerst kies je het type bestanden (zoals Afbeeldingen, Documenten, Alle bestanden) en daarna geef je aan waar je hoopt deze te vinden. Blijkt een standaardscan niet te volstaan, dan kun je kiezen voor een intensievere en langdurigere scanmethode. Handig is dat Recuva via kleurcodes de herstelkans aangeeft.

7 EaseUS Data Recovery Wizard

Als Recuva niet het gewenste resultaat oplevert, kun je het proberen met EaseUS Data Recovery. De gratis versie kan maximaal 2 GB aan gegevens herstellen. Je selecteert eerst een schijf of locatie. Na het scannen verschijnt een lijst met herstelde bestanden, zoals Afbeeldingen, Video’s en Documenten. Helaas krijg je geen indicatie van de herstelkans. De tool bevat tevens de module Gecrashte pc-herstel, maar hiervoor moet je een live usb-stick aanmaken, en daarvoor vinden we Hiren’s BootCD PE geschikter.

8 R-undelete Home

De gratis versie van R-Undelete Home heeft een opvallende beperking: de tool werkt alleen met FAT-opslagapparaten (FAT12/16/32 en exFAT). Gelukkig geldt dit voor veel opslagmedia, zoals usb-sticks, geheugenkaarten en externe schijven. Nadat je een station of partitie hebt geselecteerd, kun je een scan laten uitvoeren om verwijderde bestanden te detecteren (een Deep Scan duurt langer, maar kan meer resultaten opleveren). De gevonden bestanden worden georganiseerd per categorie, waarna je een geschikte doellocatie kiest voor het herstel. Kleurcodes geven hierbij de kans op succes aan.

9 ReclaiMe Free RAID Recovery

De meeste datahersteltools hebben moeite met schijven in een RAID-configuratie (Redundant Array of Independent Disks), zoals in NAS-apparaten. ReclaiMe Free RAID Recovery kent echter geen problemen met RAID 5(E), 10, 1E en 6-configuraties. Via deze pagina vind je instructies voor verschillende RAID-configuraties. Weet wel dat de gratis versie alleen de RAID-configuratieparameters kan herstellen; het daadwerkelijke dataherstel moet nog worden uitgevoerd. Hiervoor kennen we helaas geen gratis tools. Enkele mogelijke betaalde opties zijn de software van ReclaiMe zelf, File Scavenger en UFS Explorer.

10 Testdisk

In tegenstelling tot tools als Recuva, EaseUS en R-undelete, wordt Testdisk bediend via een opdrachtregelinterface. Deze tool is beschikbaar voor bijna alle platformen, heeft een lange geschiedenis en wordt regelmatig bijgewerkt. Testdisk kan verloren gegane bestanden herstellen uit (ex)FAT, NTFS en Ext2-systemen. Bovendien kan het corrupte partitietabellen en bootrecords reconstrueren voor verschillende bestandssystemen. Op de website vind je gedetailleerde instructies voor verschillende dataherstelscenario’s, maar in feite maak je telkens stapsgewijs gerichte keuzes, waarna aangepaste opties verschijnen op de opdrachtprompt.

11 (Q)PhotoRec

PhotoRec kan net als Testdisk vanuit de opdrachtregel worden bediend, maar beschikt tevens over een grafische variant (QPhotoRec). PhotoRec is geschikt voor het herstellen van gegevens in verschillende fotoformaten, zowel op schijven, usb-sticks als geheugenkaarten, maar het kan ook video’s, documenten en archiefbestanden herstellen. Na het instellen van de bron- en doellocatie worden de herstelde bestanden weergegeven volgens bestandstype (png, zip enzovoort) en direct naar de doellocatie geschreven. Je kunt vooraf aangeven welke bestandsformaten je wilt laten herstellen.

12 DDrescue

Ook DDrescue is een opdrachtregeltool. Deze probeert gegevens te herstellen van een corrupt bestand of een apparaat zonder geldig bestandssysteem. De tool kopieert de data eventueel naar een schijfimage, zodat je het als een virtueel station kunt koppelen (bijvoorbeeld met OSFMount). De standaardsyntax is:

wat bijvoorbeeld resulteert in:

Tik ddrescue --help voor een overzicht van de beschikbare parameters. Met bijvoorbeeld de optie -A kun je ook slechte schijfgebieden kopiëren.

13 Active@Disk Editor

Het kan voorkomen dat automatische datahersteltools falen. Afgezien van kostbaar professioneel dataherstel blijft er dan weinig anders over dan een meer handmatige benadering te proberen met een fysieke schijf-editor als Active@Disk Editor. Met deze tool, die als beheerder moet worden uitgevoerd, kun je zowel bestanden als fysieke schijven onder het bestandssysteem benaderen, tot op het niveau van partitietabellen en bootrecords, die de tool in ‘leesbare’ vorm kan interpreteren. Je kunt hierin specifieke gegevens zoeken, wijzigingen aanbrengen en sectoren als ruwe data naar bestanden veiligstellen.

14 HxD

Heb je het graag iets ‘eenvoudiger’, dan is HxD een goede keuze. Hiermee kun je ruwe gegevens benaderen van zowel bestanden, schijfstructuren en -images als geheugengebieden. Om gegevens te kunnen bewerken, moet je echter eerst een veiligheidsschakelaar activeren (bij Extra’s / Opties/Algemeen). Er is een ingebouwde zoekfunctie waarmee je kunt zoeken naar tekststrings, hex-waarden, integers en floating-pointgetallen. Je kunt datablokken eenvoudig kopiëren en plakken, bijvoorbeeld om corrupte bestandsheaders snel te herstellen op basis van gezonde bestanden.

15 Eraser

We moeten toegeven dat Eraser een vreemde eend in de bijt is. Terwijl alle voorgaande tools gericht zijn op het mogelijk maken van dataherstel, zorgt Eraser er juist voor dat gegevens niet meer kunnen worden hersteld door ze te overschrijven met pseudo-willekeurige datapatronen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je een gebruikte schijf wilt weggeven of verkopen. Met Eraser kun je niet alleen specifieke bestanden en mappen ‘shredden’ (ook volgens tijdsschema), maar zelfs een volledige schijf of partitie, inclusief de data tussen de bestands- en clustereinden. Deze laatstgenoemde schijfgebieden kunnen immers ook privacygevoelige gegevens bevatten.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.