Bepaalde tekstfragmenten moet je keer op keer intypen, bijvoorbeeld op formulieren of in e-mails. PhraseExpress kan je helpen die taak te vergemakkelijken.

Er bestaan heel wat (gratis) programma’s die tekstsnippers voor je kunnen bewaren en die deze vervolgens toegankelijk maken via een sneltoets. Hoewel dat erg handig is, raak je natuurlijk op de duur door je sneltoetsen heen als je veel vaste tekstfragmenten wilt bewaren. PhraseExpress pakt de zaken daarom wat anders aan. Dit programma werkt met meerdere databases zodat je zelfs aparte sets met teksten kunt gebruiken. Dat maakt het programma dan ook populair onder professionals (artsen, juristen, notarissen) die vaak met standaardformuleringen te maken hebben. Die moeten er uiteraard voor betalen, maar voor privégebruik is PhraseExpress gratis.

Installeren

Download PhraseExpress. Hier zie je drie mogelijke downloads. De onderste (SQL Client Manager) is bedoeld voor organisaties waar meerdere mensen met dezelfde database werken. Die hebben wij niet nodig. Voor wat betreft het eigenlijke programma kunnen we kiezen uit een portable versie of een installatieversie. We kiezen voor die laatste (PhraseExpress Client). De knop wordt pas actief nadat we een vinkje hebben gezet bij I accept the license terms.

Na het downloaden starten we PhraseExpressSetup.exe en kiezen zoals geadviseerd voor Install for all users. We accepteren English en klikken op OK / Next (3x) / Finish. Als je al een oudere versie had, dan zal je database daarvan gekopieerd worden.

Er is nu een pictogram verschenen in het systeemvak. Klik daar met rechts op en kies Open program window voor een kijkje in het programma.

Tekst toevoegen

Het is nog een lege boel, maar daar gaan we verandering in brengen. Sluit het venster. PhraseExpress draait op de achtergrond door en stelt je in staat om tekst toe te voegen vanuit elke toepassing waarin je tekst kunt markeren. Open om te zien hoe dat in zijn werk gaat Kladblok of je favoriete tekstverwerker en typ Geachte heer. Markeer deze tekst en gebruik vervolgens de toetscombinatie Ctrl+Alt+C. PhraseExpress opent nu een invoervenster waarin je tekst al is ingevuld.

De methode om deze voortaan aan te roepen heet Autotext. Dat wil zeggen dat je een (ongebruikelijke!) lettercombinatie kunt invoeren om de tekst terug te halen. Dit is te vergelijken met het aloude steno. Wij kiezen de lettercombinatie ghr dat we invullen in het vak achter Autotext. Daarachter staat Execute after default delimiter. Dat wil zeggen dat PhraseExpress de vervanging uitvoert wanneer je na de lettercombinatie een van een aantal toetsen aanslaat, waaronder spatie, punt en komma.

Met een klik op OK slaat PhraseExpress ons eerste tekstfragment op en typ je voortaan de opgegeven lettercombinatie gevolgd door een van de leestekens, dan verschijnt je tekst. Direct na de klik op OK verschijnt een pop-up waarop je kunt klikken om de invoer aan te passen.

Aanpassen

De pop-up verdwijnt vanzelf tussen de andere Windows-meldingen, maar als je te laat bent om erop te klikken om wijzigingen aan te brengen, kun je ook het hoofdvenster van PhraseExpress openen en naar de laatste invoer navigeren. Je ziet nu je eerste tekst.

Dit is maar een korte tekst en dus kan de beschrijving (description) best de tekst zelf zijn. Bij langere teksten kun je hier iets korters invoeren.

Bij Phrase content zie je de feitelijke tekst en daaronder de instellingen zoals we die hierboven hebben besproken. Onderaan, achter Execute after default delimiter, zie je een rode min en een groene plus. Klik je op die laatste, dan kun je meer invoermethoden opgeven. Voeg er een toe en vervang daar Autotext door Hotkey. Klik op Alt en Win en toets de letter G. Sluit je PhraseExpress, dan kun je nu je zin ook invoeren met Alt+Win+G.

Lees ook: Zo krijg je toegang tot het klembord op Android

Variabelen

Met zo’n vervanging van Geachte heer win je natuurlijk niet heel veel. Wanneer je vaak brieven schrijft en deze standaard beginnen met Woonplaats, datum gevolgd door enkele returns, een aanhef en nog wat returns kun je ook dat geheel automatiseren.

Schrijf zo’n begin van een brief en sla deze op met Ctrl+Alt+C zoals we deden bij de paragraaf ‘Tekst toevoegen’. Open vervolgens PhraseExpress en kies dit nieuwe tekstfragment om te bewerken.

Markeer hierin nu de datum en klik op Date/Time. Er wordt dan een venster geopend waarin je een opmaak kunt kiezen. Het formaat 03/09/2023 lijkt het meest op wat wij gewend zijn. Klik je daarop dan verschijnt dit in het vak Format.

Wij willen naar Nederlands gebruik echter eerst de dag en dan de maand. We verwisselen daarom de letters dd en mm zodat we -f dd'/'mm'/'yyyy krijgen. Klik je nu op OK, dan zie je dat de datum vervangen is door Date/Time. We zetten de cursor voor de plaatsnaam en klikken op het pictogram Rechts oplijnen. We vullen achter Autotext een sneltekst in, bijvoorbeeld brfhef, en klaar is onze aanhef.

Invullen

Een automatisch ingevulde datum is slechts een van de vele mogelijkheden die in PhraseExpress macro’s worden genoemd. Een ander voorbeeld is het toevoegen van gebruikersinvoer. Hoewel we weer kunnen beginnen in Kladblok of onze tekstverwerker, gaan we ditmaal aan de slag in PhraseExpress zelf.

Open het venster en klik op New Phrase. Vul bij Description de naam Vergadering in en klik het vak Phrase Content. We voegen vervolgens wat tekst toe.

De vergaderingen van onze club kennen een vast stramien dat we telkens kunnen hergebruiken. De woorden DATUM, ITEM1 en ITEM2 hebben we daar geplaatst als geheugensteun die we op die plek iets gaan wijzigen.

Markeer DATUM en klik op User Input / Form Input. Klik op Checkbox en kies daar Single-line Input. Selecteer achter Syntax Input Required. Klik op OK. Doe vervolgens hetzelfde voor de woorden ITEM1 en ITEM2.

Geef bij Autotext een naam, bijvoorbeeld vrgdr en sluit het venster. Typ je nu in je tekstverwerker het gekozen woord vrgdr, dan toont PhraseExpress een venster met drie invulvakken voor DATUM, ITEM1 en ITEM2. Omdat we hebben gekozen voor Input Required moet je hier overal wat invullen. Klik je daarna op OK, dan verschijnt de complete vergaderagenda.

Tot slot

Toen de cursor in het vak Phrase content stond, heb je misschien gezien dat je nog heel wat meer zaken kunt toevoegen, zoals plaatjes, hyperlinks en elementen van formulieren. Ook kun je je tekstsnippers uitgebreid opmaken.

Ga je in het menu File naar Download contents, dan vind je op de website van PhraseExpress bovendien allerlei add-ons, zoals een uitgebreide voorbeelddatabase en Nederlandse spellingcontrole. Kortom: er is nog heel wat te ontdekken in dit veelzijdige programma.

Tijdens Black Friday pakt Keukenloods uit met hoge kortingen op populaire inbouwapparatuur van merken als Siemens en Bosch. Wij lichten hier vijf modellen uit die nu extra interessant zijn: stuk voor stuk slimme keuzes voor wie zijn keuken wil vernieuwen of uitbreiden.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Keukenloods

Siemens ED851BS16E – kookplaat met geïntegreerde afzuiging

De Siemens ED851BS16E combineert koken en afzuigen in één strak oppervlak. De vier inductiezones zijn flexibel inzetbaar dankzij de combiZone, waarmee je twee zones kunt samenvoegen tot één groter kookvlak. Met de powerBoost-functie breng je water extra snel aan de kook, en de quickStart- en reStart-functies zorgen dat de kookplaat direct reageert of je instellingen behoudt als je hem kort uitzet. De ingebouwde afzuiging verwijdert kookdampen direct bij de bron: je hebt dus geen aparte afzuigkap meer nodig.

Siemens EX875LVB1E – inductiekookplaat met flexzones

De Siemens EX875LVB1E is een ruime inductiekookplaat met vijf kookzones die tegelijk gebruikt kunnen worden. De flexInductie-zone herkent automatisch het formaat van de pan en past het verwarmingsoppervlak daarop aan. Dankzij de dual lightSlider-bediening stel je elke zone met een vloeiende beweging nauwkeurig in, van sudderen tot aanbraden. De powerBoost-functie verhoogt het vermogen tot wel 50 procent, zodat je in korte tijd grote hoeveelheden water of gerechten kunt verhitten. De kookplaat beschikt over zeventien vermogensstanden, een warmhoudfunctie en een overkookbeveiliging, wat koken preciezer én veiliger maakt.

Siemens CM724G1B2 – combi-oven met magnetronfunctie

De Siemens CM724G1B2 is een compacte combi-oven met een inhoud van 45 liter en vijftien verwarmingssystemen, waaronder hetelucht, circulatiegrill en onder- en bovenwarmte. Dankzij de combinatie van oven- en magnetronfuncties bereid je gerechten in minder tijd, zonder dat ze hun structuur of smaak verliezen. Via HomeConnect bedien je hem op afstand, en met de oven-assistent gebruik je spraakcommando's om bijvoorbeeld de voorverwarming te starten. Het TFT-touchdisplay biedt een helder overzicht van programma's en temperaturen, terwijl de soft-close-deur en ledverlichting hem nóg gebruiksvriendelijker maken.

Siemens SN63HX36TN – volledig geïntegreerde vaatwasser

De Siemens SN63HX36TN is een volledig geïntegreerde vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts en een geluidsniveau van slechts 46 dB. Het apparaat beschikt over zes programma's en vier speciale functies, waaronder VarioSpeed Plus om sneller te wassen en HomeConnect voor bediening via wifi. Dankzij de MachineCare-functie blijft de binnenruimte schoon en fris, en met de Infolight zie je via een lichtprojectie op de vloer of het programma nog loopt. Het verstelbare bovenrek en de flexibele indeling zorgen dat ook grote pannen of glazen eenvoudig passen.

Bosch SMH4ECX28E – stille inbouwvaatwasser

De Bosch SMH4ECX28E valt op door zijn stille werking (42 dB) en energieklasse A. De vaatwasser biedt ruimte voor veertien couverts en beschikt over zes programma's en vijf functies, waaronder Extra Droog en SpeedPerfect+. De VarioLade bovenin biedt extra plek voor bestek en klein servies, terwijl het RackMatic-systeem het bovenrek in hoogte verstelbaar maakt. Met HomeConnect bedien je de machine via de app, en de doseerassistent zorgt dat afwasmiddel gelijkmatig wordt verdeeld voor een optimaal resultaat. De roestvrijstalen kuip en de automatische deuropening na afloop van het programma dragen bij aan een grondig en efficiënt droogresultaat.

Of je nu kiest voor een kookplaat met geïntegreerde afzuiging, een smarte combi-oven of een fluisterstille vaatwasser: tijdens Black Friday is het bij Keukenloods hét moment om te investeren in een moderne keuken! Op de speciale Keukenloods Black Friday-pagina vind je alle aanbiedingen!

Een lange werkdag achter het scherm eindigt vaak met vermoeide ogen en een stijve nek. macOS biedt gelukkig talloze verborgen opties waarmee je het beeld, de tekst en zelfs de cursor precies op jouw voorkeuren afstemt. Door deze slim te combineren, verbeter je de leesbaarheid van de tekst op je scherm. Je hebt zelfs geen extra software nodig om binnen een paar minuten meer fijner met macOS te werken.

Omdat een te hoge resolutie voor piepkleine letters zorgt en een te lage voor kartelige pictogrammen, begin je met het vinden van de juiste balans - en die is voor iedereen anders. Open Systeeminstellingen via het Apple-logo linksboven of de losse app, kies Beeldschermen en probeer de verschillende opties die je ziet even uit. Elke optie geeft een andere pixelverhouding weer: de uiterst linkse vergroot, de uiterst rechtse verkleint.

Gebruik je een externe monitor? Dan kun je per scherm een andere schaal kiezen, zodat het ingebouwde Retina-scherm loepzuiver blijft terwijl de 4K-monitor comfortabel grote elementen toont. Bij Geavanceerd vind je overigens nog wat instellingen over hoe je muis omgaat met meerdere schermen. Experimenteer een paar minuten en geef je ogen even de tijd om aan een nieuwe instelling te wennen.

Tekstvergroting in apps

Als de systeemschaal goed staat, maar je in Safari of Mail nog steeds moeite hebt de letters te lezen, kun je ook alleen de tekst vergroten. Start Safari, open een pagina en druk op Cmd+Plusteken (Cmd++) tot de letters prettig groot zijn. Klik vervolgens in de menubalk op Safari en kies Instellingen / Websites en vervolgens Zoomniveau aan de linkerkant. Kies nu voor elke openstaande website het standaard-zoomniveau.

Mail werkt vergelijkbaar: open Mail, kies Instellingen / Lettertype en kleur en klik op Selecteer om het font groter te maken.

Omdat Finder in macOS Ventura is samengevoegd met Voorvertoning, krijg je ook daar consistente resultaten; open een map, druk op Cmd+J en stel onder in het menu bij Tekstgrootte een grotere tekstgrootte in. Door per app te werken, voorkom je het rare effect dat randmenu’s reusachtig worden terwijl artikelkolommen nog onleesbaar klein blijven.

Hoog contrast en kleurfilters

Tekst wordt pas echt leesbaar wanneer het contrast tussen letters en achtergrond groot genoeg is. Ga naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en schakel Verhoog contrast in. MacOS verhoogt dan onmiddellijk het onderscheid tussen wit en zwart, maar behoudt subtiele schaduwen, zodat pictogrammen herkenbaar blijven. Als je liever de kleuren aanpast in plaats van het licht-donkerverschil, activeer dan Keer kleuren om of zet helemaal onderaan de slider bij Kleurfilters aan, open het menu Filtertype en selecteer Protanopie, Deuteranopie of Tritanopie voor specifieke kleurenblindheid. Klik op het uitklapmenu Intensiteit en versleep de schuif tot je zonder moeite rode koppen van blauwe links onderscheidt. De instellingen gelden voor je hele systeem, zodat games, pdf-lezers en zelfs virtuele machinevensters profiteren.

Retina, pixels en puntdichtheid uitgelegd

Bij het afstemmen van leesbaarheid stuit je vaak op termen als Retina en ppi (pixels per inch). Een klassiek lcd-scherm toont tekst met relatief weinig pixels per letter, terwijl een Retina-display het aantal pixels per element verdubbelt of verdrievoudigt, zodat individuele pixels bij normaal gebruik niet meer zichtbaar zijn. MacOS beschrijft resolutie daarom in punten: een punt is de logische eenheid waarop het besturingssysteem interface-elementen tekent. Op een 27inch-iMac wordt één punt bijvoorbeeld gerenderd door twee-bij-twee fysieke pixels, terwijl een niet-Retina externe monitor nog steeds een-bij-een werkt. Wanneer je in Beeldschermen een schaaloptie kiest, rendert macOS de interface op een alternatieve interne resolutie die vervolgens wordt geschaald naar de fysieke pixels, waarbij slimme anti-aliasing wordt toegepast om de scherpte te behouden. Het verklaart ook waarom sommige resoluties in de lijst er wazig uitzien: het zijn tussenwaarden waarbij de pixelverhouding niet gelijk is aan die van het scherm. Kies dus altijd een schaal die tot een exact veelvoud leidt, bijvoorbeeld 1920 × 1080 op een 4K-scherm (dat heeft exact viermaal zoveel pixels). 

Donkere modus, Night Shift en True Tone

De donkere modus vermindert lichtschittering en is daarom onmisbaar bij comfortabel werken in schemerige omgevingen. Open Systeeminstellingen / Weergave en kies bij Weergave voor Donker of Automatisch. Bij die laatste koppelt macOS de omschakeling aan het dag-nachtritme. Ga vervolgens terug naar de instellingen voor Beeldschermen, klik onderaan op Night Shift en zet het dropdown-menu bij Schema op Zonsondergang tot zonsopgang. Het systeem past nu ‘s avonds de kleurtemperatuur warm aan, waardoor blauw licht wordt gefilterd.

Gebruik de schuif Kleurtemperatuur om het effect subtiel te houden; te veel oranje of blauw maakt bijvoorbeeld foto-editing onmogelijk. True Tone is ten slotte de sensorfunctie die witpunten gelijkstelt aan het omgevingslicht. Zet deze optie op dezelfde pagina aan en kijk hoe het scherm minder fel oplicht wanneer een wolk voor de zon schuift.

Vergeet niet dat een externe monitor soms eigen logica heeft voor de kleurtemperatuur; zet in dat geval de fabrieksinstelling op neutraal en laat macOS de rest doen. Door de drie technologieën samen te laten werken, blijft tekst op elk moment van de dag helder maar vriendelijk voor de ogen.

Zoomen, vergroting en Hover Text

 Voor wie regelmatig kleine cijfers in spreadsheets moet controleren, is de ingebouwde zoomfunctie een absolute zegen. Navigeer naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Zoomen en selecteer Schermzoom. Kies bij Stijl de optie Beeld-in-beeld, zodat alleen het vergrootglasvenster inzoomt en de rest van het bureaublad overzichtelijk blijft. Stel met de schuiven Maximale vergroting en Minimale vergroting onder Geavanceerd een comfortabele factor in en bevestig met OK. Vervolgens druk je tijdens het werken op Option+Command+= om in te zoomen en op Option+Command+- om weer uit te zoomen. Loop ook zeker nog even door de rest van de instellingen in het Geavanceerd-scherm.

Je kunt er bijvoorbeeld instellen dat de zoomfactor wordt gereset bij het opnieuw opstarten van je Mac, dat kleuren in het beeld-in-beeld-venster worden omgedraaid voor een beter contrast, of dat het schermpje op een vaste plaats blijft staan, ongeacht de bewegingen van je muis. Je kunt zelfs trackpadgebaren instellen om de cursor te verplaatsen als je ingezoomd bent.

Toegankelijkheid voor iedereen

Toegankelijkheid klinkt misschien als iets dat vooral bedoeld is voor mensen met een visuele of motorische beperking, maar in werkelijkheid profiteert vrijwel iedereen van deze functies. Heb je weleens moeite gehad met het lezen van kleine tekst op een Retina-scherm, of gemerkt dat je ogen vermoeid raken na een paar uur achter je laptop? Dan ben je niet de enige. Situaties zoals fel zonlicht, contrastarme websites of gewoon een lange werkdag kunnen het leescomfort flink beïnvloeden. Toegankelijkheidsinstellingen zoals grotere lettertypes, hogere contrasten, kleurfilters of zelfs schermlezeropties zoals VoiceOver kunnen dan ineens verrassend handig zijn.

Deze functies helpen je niet alleen om beter te lezen, maar zorgen er ook voor dat je productiever en met minder inspanning werkt. Door toegankelijkheid te zien als een vorm van personalisatie, wordt duidelijk dat het niet alleen gaat om toegang in de letterlijke zin, maar ook om comfort, rust en controle over je digitale omgeving.

Muisinstellingen

Een verloren cursor zoeken kost tijd en frustreert, vooral op grote schermen. Open daarom Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en vergroot de aanwijzer met de slider Aanwijzergrootte. Houd het voorbeeldvenster in de gaten totdat de aanwijzer opvalt. Zet vervolgens Schud de muisaanwijzer om deze te vinden aan; een snelle zigzagbeweging vergroot de aanwijspijl tijdelijk, zodat je ‘m makkelijk kunt vinden. Wie contrastrijke muiskleuren wil, kiest bij Contourkleur aanwijzer bijvoorbeeld een fluorescerend groen en bij Vulkleur aanwijzer diepzwart. De combinatie versnelt navigatie in complexe grafische of codeprojecten aanzienlijk.

Spraak, VoiceOver en Live Captions 

Als lezen vermoeiend is, kan luisteren uitkomst bieden. Activeer Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Live spraak. Je ziet nu een schermpje boven in beeld waarin je tekst kunt typen of plakken. Met de Afspeelknop kun je de systeemstem het stuk tekst uit laten spreken. Voor volledige schermnavigatie schakel je onder Toegankelijkheid / VoiceOver de gelijknamige functie in. De snelle rondleiding legt de belangrijkste toetscombinaties uit; onthoud vooral Ctrl+Option+PijltjeRechts om naar de volgende regel te springen.

In videoconferenties kan verminderde gehoorcapaciteit een probleem vormen. Zet dan onder Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Horen de optie Ondertiteling aan. MacOS plaatst automatisch ondertiteling onder elk FaceTime-venster en in vele apps van derden, zolang de taal op Nederlands staat. Let op: niet elke Mac ondersteunt deze functie.

Comfortabeler kijken zit in de details

Met enkele kleine aanpassingen verander je het beeldscherm in een productievere werkomgeving. Door eerst resolutie en tekstgrootte goed te zetten, kun je letters makkelijker lezen. Contrast- en kleurfilters brengen duidelijkheid, terwijl de donkere modus met Night Shift de lichtbelasting verlaagt. Zoom en een opvallende cursor houden details zichtbaar, zelfs bij complexe projecten. VoiceOver en Live Captions geven je ogen rust door teksten te laten uitspreken.