Hoewel het elektriciteitsnet in onze contreien redelijk stabiel is, zien we de laatste jaren wel met enige regelmaat grote stroomstoringen optreden die vaak ook nog eens lang duren. Een UPS (Uninterrupted Power Supply) is dan zo gek nog niet om gegevensverlies en mogelijk zelfs schade aan je kostbare computerspullen te voorkomen.

Pats, ineens is het donker in huis. Elektriciteit uitgevallen. Dat kan simpelweg door een zekering die eruit is gevlogen, of het is iets van buitenaf. In het laatste geval kan het een storing van een paar seconden of vele uren betekenen. Wat de oorzaak ook is, een ingeschakelde computer of bijvoorbeeld NAS werkt op elektriciteit. Valt die weg, dan schakelen die apparaten dus ook uit.

Vervelend is dat dat niet ‘netjes’ gebeurt via een afsluitopdracht. In het beroerdste geval kan dat tot beschadiging van systeembestanden leiden en een niet meer startend systeem. Of een bestand waar je vele uren werk in hebt zitten raakt beschadigt. Dat geldt zowel voor je computer als een NAS die in huis staat te draaien.

Wil je de allergrootste ellende voorkomen, dan is een UPS de reddende engel. In dit apparaat tref je een accu aan die (in de meeste gevallen) de daarin opgeslagen energie omzet naar de netspanning waarmee je computer of NAS normaliter werkt. Omschakelen van een weggevallen netspanning naar door de NAS zelf geleverde wisselspanning gaat zo snel dat geen enkele computer daar iets van merkt. Kortom: geen kans op bestandsverlies!

UPS aansluiten, wat moet je weten?

©PXimport

Nu is een UPS ook weer geen wondermiddel (tenzij je er extreem veel geld aan uitgeeft), en afhankelijk van de gekozen capaciteit en de belasting die je computer of NAS vormt is het vooral bedoeld om tijd te winnen om je computer netjes uit te zetten. De draaitijd op de accu in de UPS varieert van ergens tot een paar minuten tot soms meer dan anderhalf uur. 

Verder geldt dat de meeste UPS’en over een USB-aansluiting beschikken waarmee de computer of NAS op de hoogte gesteld wordt van het feit dat ’t systeem op noodstroom draait. Ofwel via de meegeleverde tool die bij de UPS hoort ofwel via een in het systeem ingebouwde voorziening kun je instellen hoe lang de computer of NAS door mag draaien op de noodstroomvoorziening. Denk aan bijvoorbeeld 30 seconden voor een wat kleiner bemeten UPS. 

Nog beter is instellen van een ondergrens qua batterijpercentage van de UPS, bijvoorbeeld 30%. Dan heb je meestal meer ‘werktijd’ over. Daarna wordt het systeem netjes afgesloten, op vergelijkbare wijze als je je computer anders uit zou zetten via een klik op Uitschakelen of iets soortgelijks. Gevolg: je (systeem)bestanden lopen geen enkel gevaar. 

Zodra de netspanning weer terug is kun je alles weer aanzetten en verder werken. Doe dat niet voordat je de UPS een uurtje of wat de tijd hebt gegeven om z’n accu’s weer op te laden, want anders is er geen enkele bescherming meer.

©PXimport

Pure sine wave

Eigenlijk moet je vooral kiezen uit UPS’en die een ‘pure sine wave’ als uitgangssignaal van de wisselspanning bieden. Ofwel: een keurig sinusvormig signaal dat niet onderdoet voor de al even mooie sinus die normaliter uit je stopcontact komt. 

Er zijn ook goedkope UPS’jes die een zogeheten gemodificeerde sinus als uitgangssignaal presenteren. Dat kán goed gaan, maar moderne pc-voedingen en dergelijke kunnen er slecht mee overweg. De kans bestaat dat wanneer zo’n UPS overschakelt naar de noodstroom, je pc alsnog uitvalt omdat de voeding daarvan in de foutstand schiet. Ook kan zo’n vaag gevormde uitgangsspanning voor onnodige warmteontwikkeling zorgen. 

Als je  toch geld uitgeeft, ga dan dus voor een UPS die een pure sinus als uitgang levert. Goed nieuws: vroeger was dat een verhoudingsgewijs kostbare aangelegenheid, tegenwoordig is dat niet meer het geval. Dus waarom risico lopen?

UPS vermogen

Welk vermogen je moet kiezen voor je UPS is vanzelfsprekend erg afhankelijk van het vermogen van de aangesloten apparaten en de tijdsduur waarvan je een apparaat wilt laten draaien op UPS-spanning. Bedenk daarbij dat het vermogen van een UPS vrijwel altijd in VA wordt aangegeven; het aantal Watts hangt af van het soort belasting dat aan een wisselspanning hangt. 

In essentie is – bij wisselspanning – het vermogen in Watts altijd lager dan het vermogen in VA. Heb jij dus een constante belasting van 500 Watt aan een UPS hangen, dan is een UPS met een vermogen van 600 VA te weinig om zinvol te zijn.

We zijn er echter nog niet. Geen enkele computer verbruikt continu het vermogen dat op de voeding van dat apparaat staat vermeld, veelal betreft het slechts een fractie daarvan. Wel geldt dat als de stroom uitvalt midden in een stevige gamingsessie het energieverbruik waarschijnlijk op z’n hoogst is. In dat geval is het zaak om de game zo snel mogelijk te sluiten (als je systeem al niet direct begint met de afsluitprocedure). 

Ook is het handig om je beeldscherm en liefst ook een eventuele aangesloten back-up USB-drive aan de UPS te hangen, om voor de hand liggende redenen. Het maakt dat je voor de gemiddelde tot zwaardere pc niet verkeerd zit met een UPS van bijvoorbeeld 1000…1500 VA. Voor een enkele NAS kom je weg met iets van 600 VA, wat nog een redelijke looptijd op UPS-voeding oplevert.

©PXimport

Compatibiliteit

De UPS wil graag aan de aangesloten apparaten laten weten dat er overgeschakeld is op noodstroom. In geval van apparaten voor thuisgebruik en UPS’en bedoeld voor in principe een enkele pc wordt dat via USB geregeld. Het is – zeker voor Mac-gebruikers – verstandig om een UPS te kopen die HID-compatible is. Dan hoef je geen drivers en software te installeren. Datzelfde geldt in de meeste gevallen ook voor Windows 10 (en hoger). 

Een UPS die niet over HID-compatibele communicatie beschikt werkt ook, maar je moet dan een driver en aanpalende software installeren. Wat weer extra gedoe oplevert en mogelijk onnodige veroudering omdat een apparaat in een nieuwere versie qua drivers ineens niet meer ondersteund wordt. Ga voor HID dus, ook het meest ‘veilige’ – qua compatibiliteit – als het gaat om een NAS.

©PXimport

Mini-UPS voor gelijkspanning

Er bestaan ook mini-UPS’jes voor gelijkspanning. Ze zien eruit als een standaard netadapter, maar intern is een (meestal stevige) Lithium-accu verwerkt. Valt de netspanning weg, dan neemt de batterij het over. Deze dingen zijn ideaal om je router en op strategische plaatsten een switch op aan te sluiten. Op die manier kun je in ieder geval nog een tijdje internet blijven gebruiken! 

De ervaring hier leert overigens dat een Fritz!box net iets minder dan een uur draait op een adapter met ingebouwde 10 A/uur Lithium-batterij.

Extra functies

Ga je voor een ‘grote’ UPS, let dan vooral ook op de extraatjes. Diverse modellen beschikken over over- en onderspanningsbeveiliging (regeling) en sommigen hebben ook USB-laadpoorten aan boord. Kun je bij langdurige stroomstoringen ook je smartphone, tablet, oplaadbare zaklamp enzovoort in leven houden. 

Tot slot: Accu’s in een UPS hebben een levensduur van drie tot vijf jaar. Check voor aanschaf van de beoogde UPS of de accu’s (eenvoudig) door jou als eindgebruiker zijn te vervangen. En doe dat ook daadwerkelijk na een jaar of drie, vier. Zelfs als alles nog dik in orde lijkt!

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.