Zo vind, installeer en update je de juiste drivers

Jaren terug, in de tijd van DOS, bestonden er nauwelijks stuurprogramma's. Softwareontwikkelaars moesten er destijds zelf maar voor zorgen dat hun programma's de nodige hardware konden aansturen. Die tijd ligt gelukkig achter ons. Drivers, ook wel stuurprogramma's, zorgen als het ware voor een extra laag tussen de hardware en de software. De programma's hoeven niet zelf meer te zorgen voor de aansturing van de hardware.

Wanneer je eenmaal een goede driver voor een hardwarecomponent hebt geïnstalleerd, kunnen in principe alle programma's met die hardware overweg. Dat betekent echter ook dat een verkeerde of onvolkomen driver je (systeem) stevig in de problemen kan brengen. Je hebt er dus groot belang bij je systeem met optimale stuurprogramma's uit te rusten en regelmatig op updates te (laten) checken.

01 Automatische installatie

Wanneer je Windows installeert, zullen de drivers van de meeste hardwarecomponenten automatisch worden geïnstalleerd. Tijdens het installatieproces detecteert Windows namelijk de aangesloten hardware en tracht die meteen van de nodige drivers te voorzien. Windows heeft namelijk vele duizenden drivers aan boord. Toch kan het gebeuren dat niet alle (of niet de meest recente of optimale) drivers worden geïnstalleerd. Vooral bij wat oudere versies van Windows komt dat voor. Controleer bij problemen dus eerst of de instellingen van Windows Update optimaal ingesteld zijn. Open het Configuratiescherm (in Windows 8 vind je deze optie via Windows-toets+X), kies hier achter Weergeven op voor Grote pictogrammen en selecteer Windows Update. Klik nu eerst op Instellingen wijzigen en kijk of er een vinkje staat bij Aanbevolen updates op dezelfde manier ontvangen als belangrijke updates. Is dit niet zo, plaats dan het vinkje. Bevestig met OK en kies Naar updates zoeken.

Verschijnt na afloop de link x optionele updates zijn beschikbaar, klik die dan aan en plaats een vinkje bij de (driver)updates die je wilt installeren. Bevestig met OK en druk op de knop Updates installeren. De updates worden gedownload en vervolgens geïnstalleerd. Windows is gelukkig wel zo verstandig eerst een systeemherstelpunt aan te maken, zodat je bij problemen altijd nog naar de vorige toestand kunt terugkeren.

02 Windows update tweaken

Zie je er tegenop om op regelmatige basis zelf Windows Update aan te roepen en (na eventuele selectie) Updates installeren aan te klikken, dan kun je Windows ook zo instellen dat die op gezette tijden automatisch naar updates gaat zoeken. Ook dat valt in te stellen via Instellingen wijzigen. In het uitklapmenu kies je dan Updates automatisch installeren (aanbevolen), waarna je een geschikt tijdstip instelt (standaard is dat elke dag om 3:00 uur).

Het is ook mogelijk Windows automatisch naar drivers te laten zoeken zodra je een nieuw apparaat aan je systeem hebt gekoppeld. Deze optie activeer je vanuit het Configuratiescherm waar je (in pictogramweergave) Apparaten en printers selecteert. Vervolgens klik je de naam van je computer met de rechtermuisknop aan en kies je Instellingen voor installatie van apparaat. Stip de optie Ja, automatisch stuurprogramma's en pictogrammen downloaden (aanbevolen) aan als je inderdaad zo'n automatische installatie verkiest. Het alternatief is Nee, ik bepaal zelf wat er moet gebeuren, waarna je bijvoorbeeld Stuurprogramma's via Windows Update installeren als deze zich niet op de computer bevinden kunt aanstippen. Bevestig je keuze met Wijzigingen opslaan.

03 Apparaatbeheer

Je doet er hoe dan ook goed aan na de installatie van Windows en telkens ook na de installatie van een apparaat te controleren of de benodigde driver wel goed is geïnstalleerd. Dat kan via het Apparaatbeheer, dat je ook in het Configuratiescherm terugvindt. Kom je nu vaak in het Apparaatbeheer? Dan kun je het nog sneller oproepen via Windows-toets+R / typ devmgmt.msc en druk op Enter.

Als alle drivers goed zijn geïnstalleerd en dus je apparaten verondersteld worden correct te functioneren, dan krijg je een lijst met de verschillende apparaattypes opgesomd. Klik een wit driehoekje naast zo'n apparaattype aan om de afzonderlijke apparaten te zien. Zie je rood kruisje (Windows XP) of een klein zwart pijltje in het apparaatpictogram, dan betekent dit dat dit apparaat om een of andere reden is uitgeschakeld. Heb je het apparaat nodig, klik het dan met de rechtermuisknop aan en kies Inschakelen. Zo gemakkelijk kan het zijn.

04 Problemen Apparaatbeheer

Het probleem van een uitgeschakeld apparaat laat zich gemakkelijk oplossen. Er kunnen zich echter nog een enkele andere problemen voordoen die vaak minder snel of minder eenvoudig op te lossen zijn.

We bespreken de verschillende aanduidingen in het Apparaatbeheer even kort. Wanneer je een uitroepteken op een gele achtergrond ziet, houdt dat gewoonlijk in dat Windows het apparaat wel heeft herkend, maar niet de juiste driver heeft gevonden of kunnen installeren. Zie je in de lijst het 'apparaattype' Onbekend apparaat, met daarin een of meer keren het item Onbekend apparaat, dan is Windows er niet in geslaagd het apparaat te herkennen. Dan kan het ook nog zo zijn dat Windows een generieke (en dus niet productspecifieke) driver geïnstalleerd heeft voor een bepaald apparaat. Dit werkt gewoonlijk wel, maar vaak niet optimaal (wegens minder functies of mindere prestaties).

Andere problemen?

05 Eigenzinnige driver

Stel, een apparaat werkt niet (of toch niet naar behoren) en een uitroepteken in het Apparaatbeheer is al een stevige indicatie dat het fout zit met de driver. In eerste instantie kun je het als volgt proberen, maar de kans is relatief klein dat het iets oplevert. Klik het betreffende apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Stuurprogramma's bijwerken / Automatisch naar bijgewerkte stuurprogramma's zoeken. Vindt Windows alsnog een geschikte driver, laat die dan installeren. Is dat niet het geval, dan heb je nog een paar mogelijkheden: ofwel spoor je zelf de juiste driver op, ofwel doe je een beroep op een meer gespecialiseerde tool. Bij stap 9 van dit artikel vertellen we je meer over deze laatste optie. We focussen ons eerst op de 'manuele' methode.

06 Apparaat bekend

De correcte driver opsporen is gewoonlijk niet zo lastig als uit de apparaatnaam al blijkt om welk apparaat het precies gaat. In dat geval vind je vast wel de bijhorende en up-to-date driver op de site van de fabrikant van je computer, zeker als je een kant-en-klare pc of laptop hebt. Gewoonlijk tref je op de website van je computerfabrikant een rubriek als Support, Software of Downloads aan. Eventueel kun je ook naar de naam van het apparaat googelen in combinatie met het woord 'driver'. Let in dit geval wel op, want sommige hits kunnen verwijzen naar schimmige sites die er vooral op uit zijn hun eigen, al dan niet malafide software te laten installeren.

Eventueel kun je je geluk ook proberen op drivercollecties als www.driverscollection.com of www.driverguide.com. Deze laatste geeft elke hit ook een gebruikerswaardering mee, wat meteen een signaal is dat enige scepsis bij het ophalen van drivers altijd wel op zijn plaat is. Controleer de download daarom altijd eerst met een dienst als www.virustotal.com en creëer vóór de installatie steeds een systeemherstelpunt! Afhankelijk van de download hoef je dan maar een exe-bestand uit te voeren. Je kunt de driver ook weer installeren vanuit het Apparaatbeheer: kies Stuurprogramma's bijwerken / Op mijn computer naar stuurprogramma's zoeken en verwijs naar de map waarin je de download hebt uitgepakt.

Wil de installatie maar niet lukken maar heb je wel de juiste driver te pakken? In dat geval kan het helpen eerst het apparaat in Apparaatbeheer te verwijderen. Kies hiervoor Installatie ongedaan maken in het contextmenu van het apparaat. Herstart dan Windows en probeer nogmaals het stuurprogramma te installeren.

07 Onbekend apparaat

Wat nu als uit de apparaatnaam niet meteen valt op te maken waarover het precies gaat, of wanneer er 'Onbekend apparaat' opduikt in het Apparaatbeheer? Dan ga je zelf op zoek naar het bijhorende apparaat-ID. Klik het apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Details en kies Hardware-id's in het uitklapmenu. Er verschijnen nu een of meer tekstregels waarin je gewoonlijk de Vendor ID (VEN of VID) herkent, evenals de Device ID (DEV of DID), de Class Code (CC) en de Revision (REV). Zoek met Google in eerste instantie naar de bovenste (meest gedetailleerde) ID: de kans is reëel dat je zo naar een site met de geschikte driver wordt geleid. Levert de zoektocht geen bruikbare resultaten op, probeer het dan met een kortere, wat minder gedetailleerde ID.

Overigens bestaat er ook een gratis tool die het zoeken naar de hardware-ID's wat makkelijker maakt: Unknown Device Identifier. Die geeft je niet alleen de hardware-ID's mee, maar vertelt je meteen ook wie de producent is en mogelijk ook om welk apparaat het gaat. Via het menu Drivers / Find Driver speelt het programma een geschikte zoekactie dan meteen door aan Google.

Meen je een geschikte driver te hebben gevonden, dan geldt ook hier (en zoals altijd bij het downloaden en installeren van drivers): altijd eerst op virussen scannen en een systeemherstelpunt creëren!

08 Generieke driver

Zelfs als het Apparaatbeheer nergens over klaagt, betekent dat niet noodzakelijk dat je nu voor elk apparaat de meeste geschikte en meest recente driver hebt geïnstalleerd. Het is daarom verstandig dit zelf nog te controleren. Het gebeurt namelijk wel vaker dat Windows een generieke driver heeft geïnstalleerd die niet alle functies of de volledige snelheid van het apparaat ontsluit. Met name bij beeldschermadapters (Standaard-VGA grafische adapter) en bij beeldschermen (Algemeen PnP-beeldscherm) komt dat geregeld voor. In de meeste gevallen vervang je die beter apparaat-specifieke drivers. Daarvoor kun je gebruikmaken van de eerder beschreven methodes (met hardware-ID's) als je zelf niet precies weet om welk product het gaat.

Je kunt ook altijd een degelijke systeeminformatietool inzetten, zoals het gratis SiSoftware Sandra Lite. De kans is groot dat die je, ondanks de installatie van een generieke driver, toch weet te vertellen wat het exacte producttype is, zodat je alsnog naar de meest geschikte driver op zoek kunt gaan.

09 Extra tools

Slaag je er niet in om een geschikte of up-to-date driver te vinden, dan kun je die controle en zoektocht eventueel ook aan een externe tool overlaten. Een gratis programma dat je hierbij kunt gebruiken is Driveridentifier.

Zodra Driveridentifier is geïnstalleerd, druk je op Scan Drivers, waarna je in je browser een overzicht krijgt van de gedetecteerde drivers. Met wat geluk weet de tool zelfs onbekende apparaten te identificeren. In de kolom Download vertelt de link Update je of er mogelijk een nieuwere driver voor je klaarstaat. Let wel, die link voert je haast altijd naar een pagina met diverse drivers. Het is aan jou om uit te maken welke driver wellicht de juiste is. Niet geheel risicoloos dus.

Snappy Driver Installer

Verificatie

Intel & AMD