Drivers zijn van enorm belang voor je computer. Geeft je computer fouten bij het aansluiten van een apparaat? Of werkt hardware niet goed? We tonen je hoe je de drivers vindt, installeert en updatet.

Jaren terug, in de tijd van DOS, bestonden er nauwelijks stuurprogramma's. Softwareontwikkelaars moesten er destijds zelf maar voor zorgen dat hun programma's de nodige hardware konden aansturen. Die tijd ligt gelukkig achter ons. Drivers, ook wel stuurprogramma's, zorgen als het ware voor een extra laag tussen de hardware en de software. De programma's hoeven niet zelf meer te zorgen voor de aansturing van de hardware.

Wanneer je eenmaal een goede driver voor een hardwarecomponent hebt geïnstalleerd, kunnen in principe alle programma's met die hardware overweg. Dat betekent echter ook dat een verkeerde of onvolkomen driver je (systeem) stevig in de problemen kan brengen. Je hebt er dus groot belang bij je systeem met optimale stuurprogramma's uit te rusten en regelmatig op updates te (laten) checken.

01 Automatische installatie

Wanneer je Windows installeert, zullen de drivers van de meeste hardwarecomponenten automatisch worden geïnstalleerd. Tijdens het installatieproces detecteert Windows namelijk de aangesloten hardware en tracht die meteen van de nodige drivers te voorzien. Windows heeft namelijk vele duizenden drivers aan boord. Toch kan het gebeuren dat niet alle (of niet de meest recente of optimale) drivers worden geïnstalleerd. Vooral bij wat oudere versies van Windows komt dat voor. Controleer bij problemen dus eerst of de instellingen van Windows Update optimaal ingesteld zijn. Open het Configuratiescherm (in Windows 8 vind je deze optie via Windows-toets+X), kies hier achter Weergeven op voor Grote pictogrammen en selecteer Windows Update. Klik nu eerst op Instellingen wijzigen en kijk of er een vinkje staat bij Aanbevolen updates op dezelfde manier ontvangen als belangrijke updates. Is dit niet zo, plaats dan het vinkje. Bevestig met OK en kies Naar updates zoeken.

Verschijnt na afloop de link x optionele updates zijn beschikbaar, klik die dan aan en plaats een vinkje bij de (driver)updates die je wilt installeren. Bevestig met OK en druk op de knop Updates installeren. De updates worden gedownload en vervolgens geïnstalleerd. Windows is gelukkig wel zo verstandig eerst een systeemherstelpunt aan te maken, zodat je bij problemen altijd nog naar de vorige toestand kunt terugkeren.

©PXimport

02 Windows update tweaken

Zie je er tegenop om op regelmatige basis zelf Windows Update aan te roepen en (na eventuele selectie) Updates installeren aan te klikken, dan kun je Windows ook zo instellen dat die op gezette tijden automatisch naar updates gaat zoeken. Ook dat valt in te stellen via Instellingen wijzigen. In het uitklapmenu kies je dan Updates automatisch installeren (aanbevolen), waarna je een geschikt tijdstip instelt (standaard is dat elke dag om 3:00 uur).

Het is ook mogelijk Windows automatisch naar drivers te laten zoeken zodra je een nieuw apparaat aan je systeem hebt gekoppeld. Deze optie activeer je vanuit het Configuratiescherm waar je (in pictogramweergave) Apparaten en printers selecteert. Vervolgens klik je de naam van je computer met de rechtermuisknop aan en kies je Instellingen voor installatie van apparaat. Stip de optie Ja, automatisch stuurprogramma's en pictogrammen downloaden (aanbevolen) aan als je inderdaad zo'n automatische installatie verkiest. Het alternatief is Nee, ik bepaal zelf wat er moet gebeuren, waarna je bijvoorbeeld Stuurprogramma's via Windows Update installeren als deze zich niet op de computer bevinden kunt aanstippen. Bevestig je keuze met Wijzigingen opslaan.

©PXimport

03 Apparaatbeheer

Je doet er hoe dan ook goed aan na de installatie van Windows en telkens ook na de installatie van een apparaat te controleren of de benodigde driver wel goed is geïnstalleerd. Dat kan via het Apparaatbeheer, dat je ook in het Configuratiescherm terugvindt. Kom je nu vaak in het Apparaatbeheer? Dan kun je het nog sneller oproepen via Windows-toets+R / typ devmgmt.msc en druk op Enter.

Als alle drivers goed zijn geïnstalleerd en dus je apparaten verondersteld worden correct te functioneren, dan krijg je een lijst met de verschillende apparaattypes opgesomd. Klik een wit driehoekje naast zo'n apparaattype aan om de afzonderlijke apparaten te zien. Zie je rood kruisje (Windows XP) of een klein zwart pijltje in het apparaatpictogram, dan betekent dit dat dit apparaat om een of andere reden is uitgeschakeld. Heb je het apparaat nodig, klik het dan met de rechtermuisknop aan en kies Inschakelen. Zo gemakkelijk kan het zijn.

©PXimport

04 Problemen Apparaatbeheer

Het probleem van een uitgeschakeld apparaat laat zich gemakkelijk oplossen. Er kunnen zich echter nog een enkele andere problemen voordoen die vaak minder snel of minder eenvoudig op te lossen zijn.

We bespreken de verschillende aanduidingen in het Apparaatbeheer even kort. Wanneer je een uitroepteken op een gele achtergrond ziet, houdt dat gewoonlijk in dat Windows het apparaat wel heeft herkend, maar niet de juiste driver heeft gevonden of kunnen installeren. Zie je in de lijst het 'apparaattype' Onbekend apparaat, met daarin een of meer keren het item Onbekend apparaat, dan is Windows er niet in geslaagd het apparaat te herkennen. Dan kan het ook nog zo zijn dat Windows een generieke (en dus niet productspecifieke) driver geïnstalleerd heeft voor een bepaald apparaat. Dit werkt gewoonlijk wel, maar vaak niet optimaal (wegens minder functies of mindere prestaties).

©PXimport

Andere problemen?

05 Eigenzinnige driver

Stel, een apparaat werkt niet (of toch niet naar behoren) en een uitroepteken in het Apparaatbeheer is al een stevige indicatie dat het fout zit met de driver. In eerste instantie kun je het als volgt proberen, maar de kans is relatief klein dat het iets oplevert. Klik het betreffende apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Stuurprogramma's bijwerken / Automatisch naar bijgewerkte stuurprogramma's zoeken. Vindt Windows alsnog een geschikte driver, laat die dan installeren. Is dat niet het geval, dan heb je nog een paar mogelijkheden: ofwel spoor je zelf de juiste driver op, ofwel doe je een beroep op een meer gespecialiseerde tool. Bij stap 9 van dit artikel vertellen we je meer over deze laatste optie. We focussen ons eerst op de 'manuele' methode.

©PXimport

06 Apparaat bekend

De correcte driver opsporen is gewoonlijk niet zo lastig als uit de apparaatnaam al blijkt om welk apparaat het precies gaat. In dat geval vind je vast wel de bijhorende en up-to-date driver op de site van de fabrikant van je computer, zeker als je een kant-en-klare pc of laptop hebt. Gewoonlijk tref je op de website van je computerfabrikant een rubriek als Support, Software of Downloads aan. Eventueel kun je ook naar de naam van het apparaat googelen in combinatie met het woord 'driver'. Let in dit geval wel op, want sommige hits kunnen verwijzen naar schimmige sites die er vooral op uit zijn hun eigen, al dan niet malafide software te laten installeren.

Eventueel kun je je geluk ook proberen op drivercollecties als www.driverscollection.com of www.driverguide.com. Deze laatste geeft elke hit ook een gebruikerswaardering mee, wat meteen een signaal is dat enige scepsis bij het ophalen van drivers altijd wel op zijn plaat is. Controleer de download daarom altijd eerst met een dienst als www.virustotal.com en creëer vóór de installatie steeds een systeemherstelpunt! Afhankelijk van de download hoef je dan maar een exe-bestand uit te voeren. Je kunt de driver ook weer installeren vanuit het Apparaatbeheer: kies Stuurprogramma's bijwerken / Op mijn computer naar stuurprogramma's zoeken en verwijs naar de map waarin je de download hebt uitgepakt.

Wil de installatie maar niet lukken maar heb je wel de juiste driver te pakken? In dat geval kan het helpen eerst het apparaat in Apparaatbeheer te verwijderen. Kies hiervoor Installatie ongedaan maken in het contextmenu van het apparaat. Herstart dan Windows en probeer nogmaals het stuurprogramma te installeren.

©PXimport

07 Onbekend apparaat

Wat nu als uit de apparaatnaam niet meteen valt op te maken waarover het precies gaat, of wanneer er 'Onbekend apparaat' opduikt in het Apparaatbeheer? Dan ga je zelf op zoek naar het bijhorende apparaat-ID. Klik het apparaat met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Details en kies Hardware-id's in het uitklapmenu. Er verschijnen nu een of meer tekstregels waarin je gewoonlijk de Vendor ID (VEN of VID) herkent, evenals de Device ID (DEV of DID), de Class Code (CC) en de Revision (REV). Zoek met Google in eerste instantie naar de bovenste (meest gedetailleerde) ID: de kans is reëel dat je zo naar een site met de geschikte driver wordt geleid. Levert de zoektocht geen bruikbare resultaten op, probeer het dan met een kortere, wat minder gedetailleerde ID.

©PXimport

Overigens bestaat er ook een gratis tool die het zoeken naar de hardware-ID's wat makkelijker maakt: Unknown Device Identifier. Die geeft je niet alleen de hardware-ID's mee, maar vertelt je meteen ook wie de producent is en mogelijk ook om welk apparaat het gaat. Via het menu Drivers / Find Driver speelt het programma een geschikte zoekactie dan meteen door aan Google.

Meen je een geschikte driver te hebben gevonden, dan geldt ook hier (en zoals altijd bij het downloaden en installeren van drivers): altijd eerst op virussen scannen en een systeemherstelpunt creëren!

©PXimport

08 Generieke driver

Zelfs als het Apparaatbeheer nergens over klaagt, betekent dat niet noodzakelijk dat je nu voor elk apparaat de meeste geschikte en meest recente driver hebt geïnstalleerd. Het is daarom verstandig dit zelf nog te controleren. Het gebeurt namelijk wel vaker dat Windows een generieke driver heeft geïnstalleerd die niet alle functies of de volledige snelheid van het apparaat ontsluit. Met name bij beeldschermadapters (Standaard-VGA grafische adapter) en bij beeldschermen (Algemeen PnP-beeldscherm) komt dat geregeld voor. In de meeste gevallen vervang je die beter apparaat-specifieke drivers. Daarvoor kun je gebruikmaken van de eerder beschreven methodes (met hardware-ID's) als je zelf niet precies weet om welk product het gaat.

Je kunt ook altijd een degelijke systeeminformatietool inzetten, zoals het gratis SiSoftware Sandra Lite. De kans is groot dat die je, ondanks de installatie van een generieke driver, toch weet te vertellen wat het exacte producttype is, zodat je alsnog naar de meest geschikte driver op zoek kunt gaan.

©PXimport

09 Extra tools

Slaag je er niet in om een geschikte of up-to-date driver te vinden, dan kun je die controle en zoektocht eventueel ook aan een externe tool overlaten. Een gratis programma dat je hierbij kunt gebruiken is Driveridentifier.

Zodra Driveridentifier is geïnstalleerd, druk je op Scan Drivers, waarna je in je browser een overzicht krijgt van de gedetecteerde drivers. Met wat geluk weet de tool zelfs onbekende apparaten te identificeren. In de kolom Download vertelt de link Update je of er mogelijk een nieuwere driver voor je klaarstaat. Let wel, die link voert je haast altijd naar een pagina met diverse drivers. Het is aan jou om uit te maken welke driver wellicht de juiste is. Niet geheel risicoloos dus.

©PXimport

Snappy Driver Installer

Verificatie

©PXimport

Intel & AMD

©PXimport

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.