Nog niet uitgekeken op Windows 10? Zo kun je er nog eventjes mee vooruit

Elke Windows-versie heeft een levensduur. Het einde hiervan wordt wel ‘End of support’ genoemd. Na deze datum brengt de maker geen updates meer uit, ook niet op het gebied van veiligheid. Die datum is dus belangrijk: hierna is het uit met de pret en niet verstandig om het besturingssysteem te blijven gebruiken. Voor Windows 10 eindigt de ondersteuning op 14 oktober 2025. Kortom: we kunnen nog even vooruit. 

Breng de basis van Windows 10 eerst op orde.

Betrouwbaarheid controleren

Je hebt software geïnstalleerd en weer verwijderd, nieuwe hardware gekoppeld en oude weggedaan: als Windows 10 al wat jaren op de computer draait, is de machine mogelijk minder stabiel geworden. Een periodieke controle van de status kan geen kwaad. De betrouwbaarheidscontrole van Windows geeft een goed beeld. Typ Betrouwbaarheid in het Windows-startmenu en kies Betrouwbaarheidsgeschiedenis weergeven.

Zoek in de tijdlijn naar rode kruizen. Klik erop om de kritieke fouten te zien, bijvoorbeeld een vastgelopen programma of dwarsliggende driver. Zijn het problemen die je kunt oplossen, bijvoorbeeld door een nieuwe driver te installeren of een verouderd programma te vervangen door een nieuwe versie? Maak dit meteen in orde.

Klik hierna op de gele uitroeptekens: dit zijn de waarschuwingen. Controleer welke waarschuwingen je kunt oplossen. Dubbelklik op een waarschuwing voor meer informatie.

Dit ziet er goed uit: Windows 10 draait als op de eerste dag.

Bezem door je opslag

Heb je zicht op de indeling van de vaste schijf, die waarschijnlijk al enige jaren in gebruik is? Open het Windows-instellingenvenster (Windows-toets+I) en klik op Systeem / Opslag. In het overzicht zie je welke onderdelen ruimte op de schijf innemen. Bijvoorbeeld apps, items op het bureaublad of tijdelijke bestanden. Klik op Meer categorieën weergeven voor een detailoverzicht.

Maak je ook gebruik van externe opslag, bijvoorbeeld een externe schijf? Klik op Opslaggebruik op andere stations weergeven. Bepaal vervolgens welke items je niet nodig hebt en onnodige ruimte op de schijf innemen. Klik op Slim opslaan configureren of nu uitvoeren. Deze functie helpt je bij het automatisch verwijderen van tijdelijke bestanden.

Onder Tijdelijke bestanden zie je de actuele instelling, bijvoorbeeld dat bestanden in de Prullenbak automatisch worden verwijderd na dertig dagen. Stel hier de gewenste waarden in en voer de schoonmaak meteen uit: klik op Nu opruimen.

Ruim op wat je niet nodig hebt.

Schijfopruiming

We blijven nog even in de schoonmaakmodus: typ Schijfopruiming in het Windows-startmenu. In het venster van Schijfopruiming klik je op Systeembestanden opschonen. Schijfopruiming wordt opnieuw gestart in de grondige modus.

Bekijk de lijst met onderdelen die je kunt opschonen. Vooral onderdelen zoals Windows Update, installatiebestanden en tijdelijke bestanden kunnen aardig wat ruimte innemen. Plaats vinkjes naast de onderdelen die je wilt opschonen en klik op OK.

Klik hierna op het tabblad Meer opties en klik op Opruimen in het vak Programma’s en onderdelen. Windows toont alle programma’s die in de loop van de tijd zijn geïnstalleerd. Loop door de lijst en controleer welke programma’s je niet meer gebruikt. Klik op de kolom Grootte om te sorteren op bestandsgrootte. Is er een programma dat je niet meer gebruikt? Selecteer het en klik op Verwijderen.

Onderdelen uitschakelen

Kies hierna voor Windows-onderdelen in- of uitschakelen. Je vindt deze optie links in het venster. Een overzicht van ingebouwde Windows-onderdelen verschijnt, zoals Internet Explorer 11 en Windows Media Player. Mogelijk maak je niet gebruik van alle onderdelen: haal de vinkjes weg bij de ongebruikte componenten en klik op OK. Wees wel terughoudend bij het uitschakelen van onderdelen en doe dit alleen als je zeker weet dat je het onderdeel niet meer nodig hebt.

Weg met verouderde onderdelen.

Opstarten versnellen

Mogelijk heb je in de loop van de jaren Windows uitgebreid met programma’s die zich in de opstartmap hebben genesteld. Dat betekent dat ze worden geladen tijdens de start van Windows. Op zich is hier niets mis mee, maar wel als je het programma niet nodig hebt en Windows dus nodeloos traag wordt. Open het Windows-startmenu en typ Taakbeheer.

Bekijk het overzicht van opstartprogramma’s op het tabblad Opstarten. Klik op de kolom Invloed op opstarten om de programma’s te sorteren op de hoeveelheid impact die ze hebben. Zie je bij programma’s de opmerking Veel? Controleer dan kritisch of het programma echt van nut is. Is dat niet het geval, dan klik je erop met de rechtermuisknop en kies je Uitschakelen.

Schakel onnodige programma’s uit voor een vlotte start.

Hulp van buitenaf

We gaan nog even door met het opschonen en nemen geen genoegen met het standaardgereedschap van Windows. We gaan aan de slag met het gratis programma BleachBit. Dit helpt bij het opschonen van diverse onderdelen van Windows én andere programma’s die je mogelijk hebt geïnstalleerd.

Aan de linkerkant vind je de verschillende onderdelen die je kunt opschonen. Selecteer de gebieden waar je de bezem doorheen wilt halen en klik op Voorvertonen. BleachBit geeft aan wat er wordt opgeschoond. Tevreden? Klik op Opruimen om de schoonmaaksessie daadwerkelijk te starten.

BleachBit helpt met het verder opschonen van de omgeving.

Overbodige onderdelen

Zijn er Windows-onderdelen die je nooit meer gebruikt? Een goede start is het verwijderen van ongebruikte programma’s, zoals je eerder hebt gelezen. Helaas kun je in Windows 10 niet alle programma’s even eenvoudig verwijderen. Voor een écht gestroomlijnde omgeving hebben we wat hulp van buitenaf nodig.

Een goed programma dat hierbij helpt is Bulk Crap Uninstaller. Je mag het programma gratis gebruiken. In het hoofdvenster vind je rechts de onderdelen die je kunt verwijderen of de-installeren.

Interessant is de kolom Opstarten, die aangeeft of het programma bovendien wordt geladen bij de start van Windows. Aan de linkerzijde vind je een uitgebreid zoek- en filtervak, waarmee je gericht op zoek kunt gaan naar de onderdelen.

Om Windows-systeemonderdelen te zien, plaats je bijvoorbeeld een vinkje bij Systeemcomponenten tonen. Selecteer de onderdelen die je wilt verwijderen en kies De-installeer ‘stil’. Bulk Crap Uninstaller probeert het programma zelfstandig te verwijderen, zonder dat je door meldingen hoeft te klikken.

Bulk Crap Uninstaller: alles voor een vlot werkend systeem.

Automatisch onderhoud

Windows 10 is op leeftijd, dus wat extra aandacht kan geen kwaad. Open het Startmenu en typ Automatisch onderhoud. Klik op Instellingen voor automatisch onderhoud wijzigen. Met dit relatief verborgen onderdeel laat je Windows regelmatig onderhoud uitvoeren, zonder dat je ernaar omkijkt. Er wordt gecontroleerd op updates en Windows draait een aantal beveiligingscontroles en systeemdiagnoses.

Eventuele problemen worden automatisch verholpen en je wordt hiervan op de hoogte gesteld. Kies de gewenste tijd bij Onderhoudstaken automatisch uitvoeren om. De optie Toestaan dat de computer op het geplande tijdstip voor gepland onderhoud uit de slaapstand wordt gehaald zorgt ervoor dat het onderhoud altijd plaatsvindt. Klik op OK.

Selectief indexeren

Het indexeren van bestanden zorgt ervoor dat je ze relatief snel kunt vinden bij een zoekactie. Eerlijk is eerlijk: bestandsindexering heeft een grote invloed op de prestaties van de computer. Het volledig uitschakelen ervan heeft een positief effect op de computer, maar is niet realistisch als je vaak gebruikmaakt van de zoekfunctie. In plaats hiervan kun je Windows 10 wel slimmer laten omgaan met indexering.

Typ Index in het Windows-startmenu en klik op Kiezen welke bestanden en mappen worden geïndexeerd. Kies Hier zoeklocaties aanpassen en klik op Wijzigen. Verwijder het vinkje naast de locaties die je niet wilt indexeren en klik op OK.

De juiste tools

Windows 10 werd geïntroduceerd in 2015. In de loop van de jaren zijn de ingebouwde apps niet alleen verbeterd, maar zijn er ook betere alternatieven voor verschenen. Maak je bijvoorbeeld nog gebruik van de oorspronkelijke Windows Media Player of toch liever van het opensource alternatief VLC? Ook Internet Explorer heb je mogelijk vervangen door Chrome of Firefox.

Bij een verjongingskuur voor Windows 10 hoort uiteraard ook het bijwerken van de programma’s. Dat doen we in één keer goed: met het gratis Ninite selecteer en installeer je de programma’s in één keer. De werking is eenvoudig: via de website plaats je een vinkje naast de gewenste programma’s. Klik hierna op Get Your Ninite. Je haalt hiermee een persoonlijk installatiebestand binnen en hoeft de programma’s niet meer individueel te installeren.

Maak een installatiepakket op maat voor Windows 10.

Snelle prestaties

Vind je dat sommige visuele effecten van Windows 10 inmiddels gedateerd overkomen? Je kunt zelf bepalen welke animaties je nog wel wilt gebruiken en welke je niet meer wilt zien. Open het Startmenu en typ Sysdm.cpl. Open het tabblad Geavanceerd en klik in het vak Prestaties op Instellingen. Kies Aangepast en bekijk de lijst met animaties. Verwijder het vinkje bij de visuele effecten die je niet meer wilt zien, bijvoorbeeld Animaties op de taakbalk, Menu’s schuivend of met overgangseffect in beeld brengen en Langzaam door keuzelijsten schuiven. Geen zin om de lijst een voor een te beoordelen? Kies voor Beste prestaties en klik op OK.

Andere uitstraling

Het oog wil ook wat. Ben je in de afgelopen tijd uitgekeken op het uiterlijk van Windows 10, dan kun je de omgeving ook een heel andere uitstraling geven. Een goed programma hiervoor is Stardock Curtains.

Met Curtains kun je kiezen uit kant-en-klare thema’s waarmee je het Windows 10-uiterlijk in één keer verandert, maar je kunt ook een eigen thema maken. De software bevat een editor waarmee je eigen stijl maakt en deze met anderen kunt delen.

Met Curtains geef je Windows een heel andere uitstraling.

Aanmelden zonder wachtwoord

Windows 10 komt uit een tijd waarin wachtwoorden nog de standaard waren. De tijden zijn veranderd en inmiddels hebben we kennisgemaakt met aanmelden zonder wachtwoord. Je hebt hierdoor geen gewoon wachtwoord meer nodig en maakt gebruik van een andere manier om je bij de computer aan te melden.

Ook in Windows 10 kun je je aanmelden zonder een wachtwoord te gebruiken. De optie is beschikbaar sinds Windows 10 20H1. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies Accounts / Aanmeldingsopties. Zet de schuif op Aan bij Aanmelden bij Windows Hello vereisen voor Microsoft-accounts.

Neem afscheid van aanmelden met een wachtwoord.

Drivers bijwerken

Is het alweer een tijd geleden dat je nieuwe drivers voor de computer hebt geïnstalleerd? Controleer of er inmiddels nieuwe stuurprogramma’s voor Windows 10 zijn uitgebracht. Op de website van de computerfabrikant vind je vaak een overzicht van alle beschikbare drivers, op basis van het serienummer of modelnummer van de computer. Bezoek de website en haal hier de nieuwste drivers binnen.

Sommige fabrikanten geven per driver aan in hoeverre deze nodig is, bijvoorbeeld met classificaties zoals Kritiek en Aanbevolen. Dit helpt bij het bepalen of de driver echt nodig is. Levert de fabrikant geen lijst met updates? Haal dan zelf de drivers binnen voor de individuele onderdelen. Open het Startmenu en typ Apparaatbeheer. Een overzicht van de onderdelen verschijnt. Klap de secties uit, controleer om welk onderdeel het gaat en bezoek de website van de fabrikant.

In plaats hiervan kun je ook Windows 10 laten zoek naar de updates: klik met de rechtermuisknop op een onderdeel en kies Stuurprogramma bijwerken. Kies Automatisch zoeken naar stuurprogramma’s. Heb je zelf een stuurprogramma gedownload, kies dan voor Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken. Klik op Bladeren, wijs de driver aan en volg de stappen van de wizard.

Ook de drivers kunnen wel weer een keer bijgewerkt worden.

Verjonging voor Kladblok

De ingebakken apps van Windows 10 zijn ook aan een verjongingskuur toe. Een goed voorbeeld hiervan is Kladblok. Vergeleken met de nieuwste versie van Kladblok, die je aantreft in Windows 11, is de versie in Windows 10 inmiddels redelijk beperkt. Waar de Windows 11-variant handige opties biedt, zoals tabbladen waarmee je meerdere notities kunt bijhouden, kent de Windows 10-editie weinig extra’s. We vervangen Kladblok door een moderner alternatief: Notepad++. Het is een opensource-teksteditor die je gratis mag gebruiken.

Verjonging voor zoekfunctie

We geven ook de zoekfunctie van Windows 10 een opfrisbeurt. In plaats hiervan kiezen we voor een alternatief dat compact is en in veel gevallen een completer zoekbeeld geeft dan de oorspronkelijke zoekfunctie van Windows. We maken gebruik van Everything.

Het programma is bovendien niet alleen compact, maar kan ook worden gebruikt zonder het te installeren. Zo houd je de pas opgeschoonde omgeving ook echt schoon. De eerste keer dat Everything opent, wordt een index gemaakt van de volledige schijf. Alle bestanden op de schijf worden getoond. Pas wanneer je een zoekterm intypt, worden de zoekresultaten verder verfijnd, tot alleen de resultaten resteren die je echt nodig hebt.

Verjonging voor mediaspeler

Mogelijk ben je de app al tegengekomen in de paragraaf ‘De juiste tools’, waar we Ninite bespreken: VLC. Niet zonder reden: deze mediaspeler ondersteunt meer bestandsformaten dan de gedateerde versie van Windows Media Player in Windows 10. Bovendien gaat het om een opensource-programma dat je gratis mag gebruiken. Je vindt hier de nieuwste versie. Eenmaal geïnstalleerd, kan Windows Media Player de deur uit.

0

Powered by