Medion zet de E15443 als de goedkoopste AI-laptop voorzien van Intels nieuwste generatie processors op de markt. En dit is zonder meer de goedkoopste laptop met Core Ultra 5 die je op het moment van schrijven kunt kopen. Is dat gegeven genoeg om deze laptop aan te raden?

De Medion E15443 laat zich met zijn donkergrijze kunststof behuizing typeren als een doorsnee 15inch-laptop en is op zich aardig vormgegeven. Helaas komt de behuizing niet heel degelijk over en laat deze zich op sommige plekken wel erg makkelijk indrukken terwijl de behuizing daar duidelijk bij kraakt.

©Jeroen Boer - ID.nl

De laptop is strak vormgegeven.

Qua aansluitingen maakt de laptop niet echt indruk. De laptop heeft wel een usb-c-poort, maar zonder de voordelen die zo’n aansluiting doorgaans brengt. Dat de poort werkt op de langzamere Gen 1-snelheid van 5 Gbit/s vinden we niet zo erg; storender is het feit dat de poort geen opladen of DisplayPort ondersteunt. Je kunt deze laptop dus niet op een usb-c-dockingstation aansluiten.

Voor het opladen gebruik je een oplader met een opvallend kort snoertje dat je aansluit op een aparte laadaansluiting. Gelukkig heeft de laptop wel genoeg andere aansluitingen in de vorm van twee usb3.0-poorten, een usb2.0-poort, HDMI, een microSD-kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Medion E15443 heeft een usb-c-poort, maar die ondersteunt geen opladen of video.

Opvallend is dat naast twee Intel-stickers ook een McAfee-sticker op de behuizing is geplakt, terwijl er slechts een 30dagen-proefversie van deze virusscanner is geïnstalleerd. Verder is er gelukkig geen overbodige software (bloatware) geïnstalleerd.

©Jeroen Boer - ID.nl

Op het deksel staat het nieuwe Medion-logo.

Upgradebare hardware

De Medion E15443 is een vrij dikke 15inch-laptop en dat komt met een voordeel. Je kunt de laptop namelijk openmaken en upgraden. Binnenin heeft Medion wel een grote sticker over het moederbord en alle onderdelen geplakt. Die kun je voorzichtig lospeuteren, waarna je toegang hebt tot twee geheugensloten, een verwisselbare M.2-ssd en een verwisselbare wifi-module. De laptop is met wat moeite dus te upgraden.

©Jeroen Boer - ID.nl

Binnenin wordt de hardware afgedekt door een grote sticker.

Lekker werken?

De Medion E15443 is een 15inch-laptop en dat brengt een lekker groot 15,6inch-scherm met zich mee. Positief aan het scherm zijn de Full HD-resolutie, de matte afwerking en goede inkijkhoeken. Het is verder helaas geen heel goed scherm. De kleurweergave is erg koel en de maximale helderheid is niet heel hoog.

Boven het scherm is een webcam geplaatst. Dat is een 720p-exemplaar terwijl 1080p toch al een tijdje de standaard is. De camera levert daarom geen heel scherpe beelden. Wel gaat de camera goed om met lastigere lichtomstandigheden, zodat je wel zichtbaar in beeld bent. Op de zijkant van de laptop zit een knopje waarmee je de camera uitschakelt. In uitgeschakelde toestand brandt er een groen lampje naast dit knopje. De luidsprekers zijn op de onderkant geplaatst. Het geluid kan hard, maar mist elke vorm van laagweergave, waardoor muziek schel klinkt en het niet prettig luisteren is. 

Een voordeel van het 15inch-formaat is dat er ruimte is voor een toetsenbord met meer knoppen, en je vindt dan ook een numeriek veld op de Medion E15443. De aanslag van het toetsenbord heeft weinig travel, maar wel een voelbare klik. Het is geen heel goed toetsenbord, maar er is op te werken. Omdat de behuizing zelf nogal meegeeft, moet je alleen niet te hard typen, want dan buigt het toetsenbord ook mee. De toetsen zijn voorzien van achtergrondverlichting die je in twee standen kunt instellen.

Het label 'AI' dat Medion op de laptop plakt, komt ook door de speciale Copilot-knop op het toetsenbord waarmee je Microsofts slimme assistent Copilot zou moeten kunnen oproepen. We gebruiken bewust deze zinsconstructie, want op het moment van testen opent de knop alleen het zoekscherm van Windows.

©Jeroen Boer - ID.nl

De laptop heeft een CoPilot-toets.

Het touchpad is met een afmeting van ongeveer 13 x 8 centimeter lekker ruim en ondersteunt multitouchgebaren met drie en vier vingers. Wel voelt het touchpad net als de rest van de behuizing wat goedkoop aan omdat hij een beetje speling heeft en daarom rammelt als je hem licht aanraakt. 

Prestaties

De Medion E15443 bevat Intels Core Ultra 5 125H in combinatie met 16 GB ram. Dit is een chip met maar liefst 14 cores die zijn onderverdeeld in vier snelle, acht efficiënte en twee low-power efficiënte cores met elk hun eigen kloksnelheden. In de chip is verder een Arc-gpu met 7 cores en een npu (neural processing unit) ondergebracht.

De chip is met zijn vele cores duidelijk ontworpen voor multicoreprestaties, maar die vallen juist wat tegen. In Cinebench R23 halen we na één keert testen een score van 9224 punten, terwijl dat na 10 minuten zakt naar 8377 punten. Dat zou wel wat hoger moeten zijn; we vermoeden dat de koeling niet toereikend is om de chip optimaal te laten presteren. Koeling is sowieso iets waar deze laptop niet echt in lijkt uit te blinken, want de ventilator gaat ook bij wat lichtere taken snel harder blazen.

De singlecore-prestaties in Cinebench R23 zijn met 1667 punten wel zoals verwacht en tonen ook geen verval. In PCMark 10, dat doorsnee kantoorwerkzaamheden simuleert, scoort de laptop een nette 6078 punten. Alledaagse taken kun je dan ook gewoon vlot uitvoeren, maar we zouden ook niet anders verwachten van een gloednieuwe laptop.

De accu heeft een capaciteit van 55 Wh en dat is voor een 15inch-laptop niet echt veel. Toch lijkt de accuduur mee te vallen. In de Modern Office-accutest van PCMark 10 halen we een accutijd van 8 uur en 31 minuten. Naar moderne standaarden niet heel indrukwekkend, maar in de praktijk op zich genoeg. 

Langzame ssd

Bij het testen van de ssd waren we even verbaasd. De ssd haalt in een sequentiële test namelijk een lees- en schrijfsnelheid van maar 555,11 en 507,14 MB/s, terwijl in de Quick System Drive Benchmark van PCmark 10 slechts 99,10 MB/s wordt neergezet. Ter vergelijking: de langzaamste en niet heel goed beoordeelde ssd in onze laatste vergelijkingstest haalde een lees- en schrijfsnelheid van 3717 en 3072 MB/s, terwijl in de Quick System Drive Benchmark 274 MB/s werd gehaald. Het mag wel iets langzamer, maar de scores van deze laptop zijn simpelweg slechte cijfers, en het is lang geleden dat we in een nieuw apparaat een ssd zagen die zo langzaam is.

Er is niks stuk. Het blijkt dat Medion een sata M.2-ssd heeft gebruikt. Heel raar, want je moet tegenwoordig bijna moeite doen om zo’n ssd nog te vinden en ze zijn wat ons betreft bedoeld voor heel goedkope of oudere apparaten met een M.2-slot dat geen NVMe ondersteunt. In een nieuwe laptop op basis van de nieuwste Intel-generatie zou je zo’n ssd simpelweg niet mogen tegenkomen. Het gaat ook nog eens om een exemplaar van een onbekend merk.

Op basis van het typenummer (RS512GSSD310) konden we deze ssd heel moeilijk vinden, maar we vermoeden dat de fabrikant de voor ons onbekende Chinese fabrikant Rayson is. Helaas zat de sticker van de ssd beter vastgeplakt aan de grote zwarte sticker binnen in de laptop dan aan de ssd zelf: het zwarte pcb komt in elk geval overeen met foto’s van de ssd die we op internet vonden. 

De gebruikte ssd is erg langzaam.

Licht gamen mogelijk

Intel heeft met Arc een mooie stap op gpu-gebied gezet, waarbij ook de drivers de laatste tijd flink verbeterd zijn. De Core Ultra 5 is in staat om spellen te spelen, al is een score van 2903 punten in 3DMark Time Spy niet heel hoog. Voluit gamen zit er dus niet in, maar er is zeker wel wat mogelijk.

In Shadow of the Tomb Raider halen we bij een resolutie van 1920 x 1080 pixels op de voorinstelling lowest 40 fps. Intel ondersteunt nog wel een truc, en dat is XeSS, vergelijkbaar met Nvidia’s bekendere DLSS. Hiermee wordt het spel op een lagere resolutie gerenderd en opgeschaald door een AI-algoritme. In de praktijk is dat als je lekker aan het spelen bent vrijwel niet te zien, maar een spel moet dit wel ondersteunen.

Shadow of the Tomb Raider doet dit en met XeSS op Performance halen we 50 fps, waarmee dit spel zeker speelbaar is. Al wordt het natuurlijk geen gaming-gpu waarmee je 60 fps op hogere beeldinstellingen haalt. Spellen met ondersteuning voor XeSS of AMD’s tegenhanger FSR, dat ook op Intel-gpu’s werkt, zullen de voorkeur hebben. 

Licht gamen is zeker dankzij AI-upscalingstechnieken als Intels XeSS mogelijk.

AI en de npu

Medion en Intel prijzen deze laptop aan als een van de eerste laptops die AI naar een breder publiek brengt. Die nadruk op AI komt doordat de laptop Intels nieuwste generatie mobiele processor bevat in de vorm van een Intel Core Ultra 5 125H. Die chip is naast een cpu en gpu ook voorzien van een npu (neural processing unit), waarmee berekeningen die vaak bij AI-toepassingen worden gebruikt worden versneld. Diezelfde soort berekeningen kunnen overigens ook op een gpu worden gedaan, maar de npu moet dat efficiënter kunnen.

In de praktijk kun je hier nog niet zo heel veel mee. Medion en Intel wezen ons voor het testen op het geluidsbewerkingsprogramma Audicity. Hierin kun je AI onder meer gebruiken om muziek te creëren dankzij een OpenVINO-plugin. We hebben deze plugin gebruikt om vijf minuten dancemuziek te genereren. Hierbij kun je diverse taken die hiermee te maken hebben instellen op cpu, gpu of npu.

Er zijn twee taken die ingesteld kunnen worden op npu, waarvan er een standaard op npu staat en de andere op gpu. Op deze standaardinstellingen duurt het genereren van 5 minuten muziek 10 minuten en 20 seconden. Als we beide taken op npu instellen, duurt het 16 minuten en 38 seconden, terwijl het met beide taken op gpu 11 minuten en 23 seconden duurt. Draaien we de taken om qua npu- en gpu-gebruik, dan duurt het genereren 10 minuten en 51 seconden. 

Je kunt de npu bijvoorbeeld gebruiken in Audicity.

De npu doet dus duidelijk iets ten opzichte van de gpu; het wordt immers sneller als je een van de taken toekent aan de npu. De npu is echter wel weer makkelijker over te belasten dan de gpu. Intel prijst de npu vooral aan voor (kleine) taken die op zich al konden, zoals het verwijderen van een achtergrond of onderdrukken van omgevingsgeluid tijdens een videogesprek.

De npu zou als deze optimaal wordt ingezet energiezuiniger zijn voor dergelijke taken dan de cpu of gpu. Bovendien blijft de gpu beschikbaar voor andere taken. Vooralsnog voegt de npu in praktische zin in elk geval niet zo veel toe. Veel van de populaire AI-toepassingen als ChatGPT, Copilot en Midjourney draaien immers in de cloud. Microsoft zou van plan zijn om Copilot lokaal te laten draaien, maar daar is vermoedelijk een krachtiger npu van de volgende generatie voor nodig.

Vooralsnog is de praktische meerwaarde van een 'AI-laptop' nihil. Dat is een neutrale constatering en verder niet van invloed op ons oordeel, want dit geldt voor alle laptops met een Core Ultra-processor. 

Conclusie

Medion richt zijn communicatie rondom de Medion E15443 op AI voor een laag prijspunt. Toegegeven: dit is zonder twijfel de goedkoopste laptop met Intel Core Ultra 5 die je momenteel kunt kopen. Maar dat betekent niet automatisch dat dit ook een goede laptop is. De algemene prestaties zijn op zich prima, maar de al snel luidruchtige koeling lijkt niet in staat om de processor altijd optimaal te laten presteren. Om een laptop met die snelle processor voor een relatief scherpe prijs mogelijk te maken, is bovendien duidelijk bezuinigd op de rest van de onderdelen. Wat ons betreft te veel voor een laptop die toch alsnog 800 euro kost. Het meest concrete voorbeeld daarvan is de ssd: een langzame sata-ssd van een onbekend Chinees merk hoort simpelweg niet in een moderne laptop thuis. Maar ook de behuizing en ondermaatse usb-c-poort vinden we niet passen bij het prijspunt.

Iedereen die met Windows werkt, kent het wel: ineens een blauw scherm, en dan… niets meer. Het beruchte Blue Screen of Death (BSOD) hoort al sinds de jaren 90 bij Windows als pindakaas bij brood. Maar daar komt nu verandering in: het blauwe scherm gaat verdwijnen.

Het Blue Screen of Death bestaat al sinds de jaren 90. In Windows NT verscheen het voor het eerst in zijn bekende vorm: witte foutcodes op een felblauw vlak. De melding verscheen bij serieuze systeemfouten, vaak veroorzaakt door een kapotte driver of instabiele hardware. In latere versies kwamen er ook een verdrietige emoticon :( bij en, sinds 2016, een QR-code die naar een informatiepagina leidde. Hoewel er weinig dingen zo frustrerend zijn als een BSOD, is-ie ook handig: de foutmelding en STOP-code* die erop staan, kunnen je namelijk helpen om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Maar nu gaat het dus verdwijnen …
*Scrol naar beneden voor een overzicht met de meest voorkomende foutmeldingen/STOP-codes en hun betekenis.

©PXimport | Reshift Digital BV

Op zwart

Het is gelukkig iets minder dramatisch dan je denkt: Microsoft gaat het blauwe scherm vervangen door een zwarte variant. Het nieuwe ontwerp oogt rustiger, zonder QR-code of icoontjes, en toont direct de foutcode en de driver die mogelijk de oorzaak is. Handig voor wie het probleem wil opzoeken of oplossen.

De nieuwe interface is vanaf later deze zomer beschikbaar op alle computers die draaien op Windows 11 versie 24H2. Naast het zwarte scherm wordt ook het meldingsscherm dat je ziet bij onverwachte herstarts vernieuwd. Dat sluit beter aan op de rest van Windows 11, is overzichtelijker en verdwijnt vaak al binnen een paar seconden.

©Microsoft

Waarom deze verandering?

Volgens Microsoft draait het om duidelijkheid. Het scherm moet beter laten zien of het probleem in Windows zelf zit, of in een externe component. Dat scheelt tijd bij het zoeken naar de oorzaak. Zeker na de wereldwijde CrowdStrike-storing van vorig jaar – waarbij miljoenen computers vastliepen door een fout in beveiligingssoftware – wil Microsoft de foutafhandeling beter en sneller maken.

Quick Machine Recovery

Naast het nieuwe scherm introduceert Microsoft ook Quick Machine Recovery (QMR). Deze functie is bedoeld voor situaties waarin een pc helemaal niet meer opstart. Via de herstelomgeving van Windows kan het systeem dan automatisch reparaties uitvoeren, zonder dat je handmatig iets hoeft te doen of een expert hoeft in te schakelen.

QMR wordt later dit jaar beschikbaar op alle apparaten met Windows 11 versie 24H2. Op Home-edities staat het standaard aan. De functie wordt op dit moment al getest in het Beta Channel van het Windows Insider-programma, zodat Microsoft nog kan bijschaven waar nodig.

Wat merk jij ervan?

Voor de meeste mensen betekent dit vooral dat de foutmelding bij een crash er straks anders uitziet. Maar het belangrijkste verschil zit onder de motorkap: Windows toont duidelijker wat er misgaat en kan zichzelf sneller herstellen. In de volksmond zal er – denken wij – overigens weinig veranderen: Blue of Black, het zal een BSOD blijven.

Vanaf 7 juli krijgt Google Gemini toegang tot apps als WhatsApp, Telefoon en Berichten – zelfs als je dat niet expliciet hebt aangezet. Wat betekent dat voor je privacy? En hoe voorkom je dat de AI méér weet dan jij wilt? Dit moet je weten voordat de verandering ingaat.

Googles AI-assistent Gemini wordt komende maand verweven met een aantal nogal essentiële apps op je Android-toestel. Denk aan Telefoon, Berichten en zelfs WhatsApp. Dat blijkt uit een e-mail die Google eind juni verstuurde naar gebruikers van Gemini, meldt de website Android Authority. De toon van die boodschap riep meteen vragen op: helpt Gemini je straks óók als je tracking hebt uitgeschakeld? En wat betekent dat voor je privacy?

Ook interessant: Bezorgd over je privacy? Zo zet je Meta AI uit in je WhatsApp-chats

Vage communicatie zorgt voor onrust

In de e-mail staat dat Gemini binnenkort ondersteuning biedt bij basisfuncties zoals bellen en berichten versturen, óók als je de zogeheten Gemini Apps Activity uit hebt staan. Op papier klinkt dat als een handige extra, maar in de praktijk leidde het vooral tot verwarring. Want als Gemini kan helpen zonder dat die activiteit is ingeschakeld, betekent dat dan dat de AI toch nog steeds meeleest of gegevens opslaat?

De formulering was vaag, de impact onduidelijk, en aangezien onze privacy in combinatie met AI sowieso al een heet hangijzer is, ging het nieuws als een lopend vuurtje door de techcommunity. Al snel verschenen er bezorgde reacties op sociale media en in forums, waarin gebruikers zich afvroegen of ze straks ongemerkt data afstaan aan een AI-systeem dat ze zelf niet actief gebruiken.

©Andrea

Google stelt gerust, maar nuanceert niet alles

Gelukkig kwam Google snel met verduidelijking. De kernboodschap: al biedt Gemini straks hulp bij je apps, dat betekent níét dat je persoonlijke gegevens automatisch worden verzameld of opgeslagen. Als je Gemini Apps Activity uit hebt staan, worden je gesprekken niet opgeslagen, niet gebruikt om modellen te trainen en verdwijnen ze na korte tijd automatisch. De AI gebruikt die tijdelijke gegevens alleen om je direct te kunnen helpen, bijvoorbeeld als je zegt 'bel mama' of 'stuur een bericht naar Daan'.

Toch blijft er een nuance hangen. De toegang van Gemini tot deze apps wordt standaard ingeschakeld voor iedereen, tenzij je dat zelf dus actief uitschakelt. Dat betekent dat de AI wel degelijk macht krijgt over je telefoonfuncties, tenzij jij ingrijpt. En hoewel de data niet worden opgeslagen, is er technisch gezien wel sprake van toegang tot privé-interactie, al is het kortstondig en geanonimiseerd.

Ook interessant: Spraakberichten in WhatsApp lezen, zo werkt het

Gebruikers kunnen zelf de stekker eruit trekken

Voor wie zich niet prettig voelt bij deze mate van AI-integratie, is er goed nieuws: je kunt de toegang van Gemini tot je apps volledig intrekken. Dat doe je via de instellingen van de Gemini-app binnen Android of via de speciale webpagina gemini.google.com/apps. Daar bepaal je per app of je Gemini toestemming geeft om ermee te werken. Zet je die toegang uit, dan stopt de AI simpelweg met bellen, berichten sturen of andere app-interacties. Je behoudt dus altijd de controle – als je tenminste weet waar je moet kijken.

Wat belangrijk is om te onthouden: deze wijziging betekent niet dat Gemini een spion wordt op je telefoon. Het is eerder een uitbreiding van de Assistent-functie, zoals we die kennen van eerdere AI-integraties binnen Android. Maar doordat AI steeds meer verweven raakt met je dagelijkse digitale handelingen, is het goed om scherp te blijven op wat wel en niet wordt gedeeld.

©WEI ZHENG

Van slimme assistent naar app‑regisseur

De evolutie van Gemini laat zien waar het naartoe gaat met AI in Android: niet langer een slimme praatpaal in de marge, maar een behoorlijk dominante regisseur van je app-gebruik. Vergelijk het met Siri's vernieuwde integratie in iOS 18 of de opkomende app-functies in Android 16 – allemaal gericht op een AI die niet alleen antwoordt, maar ook handelt.

Die verschuiving is logisch, maar dwingt ontwikkelaars én gebruikers om na te denken over de ethiek van assistentie. Want hoe vriendelijk een AI ook oogt, als die steeds meer kan, moet je ook scherper kijken naar wat je precies weggeeft.

Wat betekent dat concreet voor jou?

Als gebruiker hoef je je voorlopig geen zorgen te maken dat Gemini heimelijk je gesprekken opslaat of meeluistert zonder toestemming. Maar het blijft belangrijk om je instellingen te checken, zeker nu de AI standaard meer bevoegdheden krijgt. De tools om die macht te beperken zijn er gelukkig, je moet ze alleen wel even opzoeken.

Wil je dus de voordelen van Gemini benutten zonder je privacy op het spel te zetten? Check dan vóór 7 juli je instellingen en bepaal zelf hoeveel zeggenschap je de AI geeft. Zo houd je het beste van twee werelden: slimme hulp, zonder ongewenste inmenging.