Als pc-gamer ben je uiteraard gewend om lange tijd op je bureaustoel te zitten tijdens het spelen van games. Toch zul je van tijd tot tijd jaloers zijn op al die consolegamers, die gewoon lekker op de bank kunnen spelen. We gaan dit alsnog mogelijk maken door games te streamen met een Raspberry Pi en Steam Link.

Voordat je vanaf je bank kunt gamen, heb je een aantal dingen nodig: te beginnen bij een game-pc waarop het distributieplatform Steam van Valve is geïnstalleerd. Voor het beste resultaat dient deze pc aangesloten te zijn op een bekabeld gigabit-netwerk. Voor het streamen is minimaal een Raspberry Pi 3 inclusief gebruikelijke accessoires, zoals de micro-sd-kaart, toetsenbord en muis nodig. 

Ook is een controller natuurlijk geen overbodige luxe. Tegenwoordig kun je prima een PlayStation 4 of Xbox One-controller gebruiken op de pc, en dus ook op je Raspberry Pi. Heb je nog geen Raspberry Pi in bezit, dan kun je er het beste voor kiezen het meest recente model aan te schaffen: de Raspberry Pi 4 Model B. De uitvoering met vier of acht gigabyte aan werkgeheugen volstaat.

Steam installeren

De meeste gamers zullen Steam ongetwijfeld al op hun pc hebben staan, maar deze stap nemen we voor de zekerheid toch even door. Ga naar www.steampowered.com en download Steam door op de groene knop Install Steam te klikken. Installeer de applicatie. Log na de installatie in of klik op Maak een nieuw account aan. Installeer vervolgens de spellen die je wilt streamen naar de televisie. Verdere configuratie is bij Steam niet nodig.

©PXimport

Raspbian installeren

De applicatie waarmee je pc games naar je Raspberry Pi kunt streamen heet Steam Link. Deze applicatie wordt geïnstalleerd op Raspbian (het officieel ondersteunde besturingssysteem van de Raspberry Pi). De gemakkelijkste manier om dit besturingssysteem te installeren is via Raspberry Pi Imager. Download Raspberry Pi Imager, om deze vervolgens te installeren. Sluit de micro-sd-kaart aan op de pc en start Raspberry Pi Imager. Kies Raspbian als besturingssysteem en installeer deze op de sd-kaart.

Geluid instellen via hdmi

Stop na de installatie de sd-kaart in de Raspberry Pi en start deze op. Doorloop de configuratie. We raden aan de bekabelde netwerkverbinding te gebruiken. Als de Pi voor het eerst start, voer je via de wizard de nodige software-updates uit. Vaak wordt het geluid standaard naar de 3,5mm-audio-uitgang gestuurd. Als dat zo is, kun je de audio-uitvoer wijzigen naar de hdmi-poort. Open LXTerminal linksboven in de hoek en geef de opdracht amixer cset numid=3 2. Het geluid wordt nu via de hdmi-aansluiting verstuurd.

©PXimport

Steam Link installeren

Nu de terminal openstaat installeer je ook direct Steam Link. Daarvoor dien je eerst de pakketlijsten bij te werken. Geef hiervoor de opdracht sudo apt update. Als alle pakketlijsten zijn bijgewerkt, installeer je Steam Link met de opdracht sudo apt install steamlink. Na de installatie start je Steam Link met de opdracht steamlink. Er wordt dan automatisch een snelkoppeling op het bureaublad aangemaakt. Ook kun je Steam Link openen via het applicatiemenu, onder Spelletjes.

©PXimport

Xbox One Controller koppelen

Helaas gaat het koppelen van de Xbox-controller niet zo vanzelfsprekend als dat in Windows gaat. Open LXTerminal en geef de opdracht sudo apt install xboxdrv om de drivers te installeren. Gebruik je de controller via een usb-kabel, dan kun je die nu in gebruik nemen. Wil je de controller liever via bluetooth gebruiken, moeten we eerst het ERTM-protocol uitschakelen. Geef deze opdracht en herstart vervolgens de Raspberry Pi:

echo 'options bluetooth disable_ertm=Y' | sudo tee -a /etc/modprobe.d/bluetooth.conf

Klik daarna rechtsboven op het bluetoothpictogram en kies Add Device. Druk op de synchronisatieknop op de controller, selecteer Xbox Wireless Controller en klik op de knop Pair.

©PXimport

PS4-controller koppelen

De speciale draadloze usb-adapter van de Sony PlayStation Dualshock 4 Controller is plug-and-play en werkt direct bij het aansluiten op de Raspberry Pi. Ook het aansluiten via de micro-usb-kabel op de PS4-controller werkt plug-and-play. Dit is vooral handig voor de oudere modellen die niet aan elk bluetoothapparaat kunnen worden gekoppeld. Wie over een recente controller beschikt, kan deze ook via bluetooth koppelen. Daarvoor moet je eerst het ERTM-protocol uitschakelen (net als in stap 6). Geef deze opdracht en herstart vervolgens de Raspberry Pi:

echo 'options bluetooth disable_ertm=Y' | sudo tee -a /etc/modprobe.d/bluetooth.conf

Klik daarna rechtsboven op het bluetoothpictogram en kies Add Device. Druk tegelijkertijd op de Share- en PlayStation-knop op je controller om de controller in koppelmodus te zetten. Kies Wireless Controller en druk op de knop Pair.

Ben je in het bezit van een PlayStation 5, dan zou het in principe ook mogelijk moeten zijn je PS5-controller aan te sluiten op je computer. Dit kan dan via een USB-C naar USB-A-kabel; een andere kabel dus dan de DualSense-controller van de PlayStation 4. Ook met bluetooth zou je de controller moeten kunnen koppelen. 

©PXimport

Koppelen aan de pc

Zorg dat op de game-pc Steam is gestart en dat de computer zich op hetzelfde netwerk bevindt als de Raspberry Pi. Start vervolgens Steam Link en klik op de grote blauwe knop Aan de slag. Steam Link gaat automatisch op zoek naar de computers waarop Steam is gestart. Klik op de juiste computer en schrijf de pincode op. 

Neem de pincode mee naar de game-pc en voer deze in bij Apparaat machtigen. Klik op OK en Steam Link zal automatisch een netwerktest uitvoeren. Als de test klaar is, kun je beginnen met streamen door op de knop Stream te klikken.

©PXimport

Wat te doen bij vertraging?

Bij het op afstand spelen van je games zal altijd een beetje vertraging optreden (latency of lag genoemd). Gelukkig wordt deze vertraging bij een goede verbinding tot een minimum beperkt. Voor een zo goed mogelijke verbinding maak je gebruik van een bekabelde netwerkverbinding op een gigabit-netwerk. Als je geen toegang hebt tot een bekabeld netwerk, maak dan bij voorkeur gebruik van een draadloos 802.11ac-netwerk (5 GHz). 

Als je modem of router dat niet biedt, is een powerline-adapter een laatste redmiddel. Zorg dat er geen storende factoren zijn. De kwaliteit van de verbinding kan bijvoorbeeld beïnvloed worden als iemand anders binnen het netwerk video’s streamt.

Big picture mode

Steam wordt geladen in de zogenoemde big picture mode. Deze grafische interface is speciaal ontworpen om Steam te bedienen met een controller op de televisie. Naast het opstarten van de games uit je bibliotheek kun je ook via big Picture mode websites bezoeken, de community bekijken en chatten met vrienden. Het belangrijkste onderdeel is natuurlijk de bibliotheek. Spellen zijn vanaf hier gemakkelijk op te starten. 

Als er spellen ontbreken, kan dat komen omdat de dienst automatisch de bibliotheek filtert op de spellen die geoptimaliseerd zijn voor remote play. Rechts in het venter kun je dit filter uitschakelen om alle games zichtbaar te maken.

©PXimport

Automatisch Steam Link starten

Wie geen behoefte heeft aan de andere functies van Raspbian kan de Raspberry Pi zo instellen dat Steam Link automatisch start. Open LXTerminal en geef de volgende opdracht:

sudo nano /etc/xdg/lxsession/LXDE-pi/autostart

Ga met de pijltjestoetsen helemaal naar beneden en voeg op een nieuwe regel het volgende woord toe: steamlink. Druk op de toetsencombinatie Ctrl+X om en kies Ja om wijziging op te slaan en nano te sluiten. De volgende keer dat de Raspberry Pi opstart, zal Steam Link automatisch worden geladen.

©PXimport

Niet-Steam-spellen streamen

Valve is niet het enige bedrijf dat een distributieplatform aanbiedt. De kans is groot dat je naast Steam ook nog andere platformen als Origins, GOG of de Epic Games Launcher gebruikt. Standaard kunnen de spellen op deze platformen niet gebruikt worden op Steam, maar je kunt de spellen wel handmatig toevoegen aan Steam. Open Steam op je game-pc en kies Spellen / Niet-Steam-spel aan mijn bibliotheek toevoegen. 

Selecteer de gewenste spellen uit de lijst en klik op Programma’s toevoegen. Als het spel er niet tussenstaat, klik je op Bladeren en voeg het uitvoer-bestand (.exe) zelf toe. Het spel zal vervolgens aan de Steam Bibliotheek worden toegevoegd.

Verbinding verbeteren

Is de snelheid van de stream, ondanks een goede netwerkverbinding, toch niet optimaal, dan kun je tenslotte een aantal dingen wijzigen. Open Steam Link en ga naar Instellingen (het tandwiel rechtsboven in de hoek). Open Streamen en wijzig de instelling Video van Gebalanceerd naar Snel. Ga vervolgens naar Geavanceerd en zet de instelling Resolutielimiet op 1280x720 (720p). 

Eventueel kun je de Prestatie-overlay op Details weergeven instellen om tijdens het streamen gedetailleerde prestatiestatistieken te bekijken. Zo kun je precies zien of en wanneer er vertraging optreedt. Is dit eenmaal opgelost, kan het gamen fatsoenlijk losbarsten!

©PXimport

De Samsung Galaxy S25 is een smartphone die we velen kunnen aanraden, want hij werkt als een trein en doet alles wat je wilt. Maar het is ook een smartphone die al heel snel vertrouwd aanvoelt, want serieuze innovaties ontbreken. Daar kan Samsungs nadruk op gave AI-functies geen verandering in brengen.

De Galaxy S25-serie bestaat op moment van schrijven uit drie modellen: de S25, S25 Plus en S25 Ultra. De S25 is het kleinste en goedkoopste model en komt in deze review aan bod. Lees hier onze review van de S25 Plus of hier onze review van de S25 Ultra.

©Rens Blom

Krappe basisvariant, lang updates

De S25 lijkt qua ontwerp veel op zijn grotere en duurdere broers, maar doet ook erg veel denken aan zijn voorganger: de S24. Die blijft voorlopig ook gewoon te koop, en is met zijn lagere prijs een interessant alternatief voor wie de S25 aan de dure kant vindt. De S25 draagt een adviesprijs van 849 euro voor het model met 128 GB opslagcapaciteit. Die variant raden we weinig mensen aan, want je kunt minder dan die 128 GB gebruiken. En als je jaren met de smartphone wilt doen, raakt de opslagcapaciteit door je foto's, video's, apps snel vol. Helemaal omdat elke update die de telefoon veiliger en beter maakt, ook ruimte inneemt. En je kunt heel wat updates verwachten, want Samsung belooft zeven jaar Android-upgrades en beveiligingsupdates. Een uitstekend updatebeleid dat vergelijkbaar is met Apple (iPhone) en Google (Pixel). Om daadwerkelijk jaren te kunnen doen met de S25, raden we je daarom niet de 128GB-variant maar de 256GB-versie aan. Die is eenmalig wat duurder, maar verzekert je op de lange termijn van meer opslagcapaciteit.

©Rens Blom

Drie goede camera's

Sowieso is de Galaxy S25 een smartphone waar je – als het goed is – jaren mee vooruit kunt. Het toestel heeft een degelijke behuizing van glas en aluminium, is waterdicht en stofbestendig en beschikt over krachtige, toekomstbestendige hardware. We noemen een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor, maar liefst 12 GB werkgeheugen en ondersteuning voor technieken als wifi 7. De smartphone is erg snel in gebruik, doet alles wat je wilt en gaat een lange dag mee op een accubeurt. Opladen kan via de usb-c-poort of – langzamer – draadloos. Tel er drie goede camera's bij op en je hebt een complete telefoon waar je elke dag op kunt vertrouwen.

©Rens Blom

Van boven naar onder: hoofdcamera, groothoekcamera en drie keer zoom via de telelens.

©Rens Blom

Verschillende cameramodi op de S25, waaronder de maximale zoomfunctie (onderaan).

Lijkt erg veel op de S24

Bij dat laatste wringt de schoen echter ook. De Samsung Galaxy S25 is namelijk een hele typische Samsung-smartphone, en doet ons wel héél erg veel denken aan de S24 en de modellen ervoor. Het toestel oogt dusdanig herkenbaar dat niemand in onze omgeving doorhad dat we een nieuwe smartphone gebruikten. Ook qua scherm, accucapaciteit en oplaadsnelheid verschilt het nauwelijks van de S24. De camera's presteren íets beter, maar dat merk je eigenlijk alleen als je nu een (Samsung)smartphone van een paar jaar geleden gebruikt. Begrijp ons niet verkeerd: de Samsung Galaxy S25 is een hele fijne smartphone die we aan heel veel mensen kunnen aanraden als je een relatief handzame, nieuwe topsmartphone zoekt. Maar we moeten er ook bij zeggen dat de kans groot is dat je binnen een paar dagen vergeten bent dát je een nieuwe topsmartphone in je handen hebt.

©Rens Blom

De S25 is een fijne smartphone, maar de nieuwigheid is er al heel snel af.

De S25 is vertrouwd goed, zonder op te vallen. Hij gaat niet uitzonderlijk lang mee op een accubeurt, blaast je niet omver met zijn camera's, laadt de accu niet razendsnel op en heeft ook geen ontwerp dat de aandacht trekt. Dat is niet erg, maar maakt de S25 ook een beperkte upgrade ten opzichte van de S24. De S24 is weliswaar technisch íets minder goed en de softwareondersteuning stopt een jaar eerder, maar het actuele prijsverschil van circa 200 euro kan terecht een doorslaggevende factor zijn om voor het toestel van vorig jaar te gaan.  

Mogelijk betalen voor AI-functies

Samsung weet zelf natuurlijk ook dat de S24 en S25 veel op elkaar lijken. Het bedrijf zet in op kunstmatige intelligentie (AI) om de S25 meer te onderscheiden van zijn voorganger. Die had al wat AI-functies om je telefoonervaring slimmer en efficiënter te maken, en de S25 zet die trend voort. In de S25-software zijn meer handige foefjes gebouwd om de gebruikerservaring te verbeteren. Ons advies: verwacht daar niet te veel van. Sommige functies zijn handig, maar werken ook al op de S24 of komen via een software-update alsnog beschikbaar voor dit toestel. Andere AI-functies op de S25 werken nog niet in het Nederlands of voegen naar onze mening weinig toe.

©Rens Blom

Samsung houdt de deur open om zijn AI-functies per 2026 achter een betaalmuur te zetten.

Daar komt nog bij dat Samsung aangeeft dat zijn AI-functies ten minste tot eind 2025 gratis te gebruiken zijn. Of dat daarna zo blijft, laat het merk in het midden. Mogelijk moet je vanaf 2026 dus betalen om gebruik te kunnen (blijven) maken van geadverteerde AI-functies, nadat je al betaald hebt voor de smartphone. Samsung is er vooralsnog vaag over, wat naar ons idee geen verkoopargument is voor de AI-functies.

Conclusie: Samsung Galaxy S25 kopen?

De Samsung Galaxy S25 is een erg prettige en complete smartphone waar je jaren plezier van kunt hebben. De prijs vinden we dan ook gerechtvaardigd. Maar daar moeten we meteen bij zeggen dat het ook kan lonen om de S24 van het jaar ervoor te nemen, aangezien die op veel punten vergelijkbaar presteert en circa 200 euro goedkoper is dan de S25.  

Apple heeft iOS 18.4 uitgebracht. Daarin zitten zoals altijd de nodige beveiligingsupdates, probleemoplossingen en verbeteringen, maar ook acht nieuwe emoji. Daarbij zit er een waarvan het ons niet zou verbazen als die binnen no time de meest gebruikte emoji aller tijden zou worden.

Nieuwe emoji's komen er niet zomaar. Iedereen mag een voorstel indienen bij het Unicode Consortium, de organisatie die digitale tekens wereldwijd standaardiseert. Zij beoordelen of het idee bruikbaar, relevant en onderscheidend genoeg is. Eén keer per jaar stellen ze een nieuwe set samen. De emoji's die nu zijn verschenen, horen allemaal bij de set Emoji 16.0. Heb je iOS 18.4 geïnstalleerd, dan kun je ze vanaf nu gebruiken. Het zijn een vingerafdruk, een radijsje, een kale boom, een harp, een schep, een spetter en de vlag van het piepkleine Kanaaleiland Sark staan. Leuk allemaal, maar het is natuurlijk de achtste nieuwe emoji die er met kop en schouders bovenuit steekt.

Die emoji, dat zijn wij allemaal

We hebben het dan over de emoji met donkere wallen en kringen onder zijn ogen. Die blik van: ik ben er nog, maar vraag me niet hoe. Het is de werkende ouder die op zijn enige uitslaapdag om vijf over half zes wordt gewekt door een vrolijke peuter die ontdekt heeft dat je met pannendeksels zo'n leuk geluid kunt maken. De horeca-medewerker die vijf minuten voor sluitingstijd nog een groep van vijftien man ziet binnenkomen. Een kantoormedewerker die zijn e-mail opent na een weekendje weg en 83 ongelezen berichten ziet. Het is januari. Het is maandag. Het zijn wij allemaal.

©Unicode

Kun jij hem al gebruiken?

Pas na een systeemupdate verschijnen de emoji's op je toestel. Het kan dus zijn dat je nog even moet wachten. Goed om te weten: Apple, Google en andere fabrikanten verwerken de nieuwe emoji's op hun eigen moment en in hun eigen stijl. Op een Android-toestel kan een emoji er dus net iets anders uitzien dan op een iPhone, ook al gaat het om hetzelfde Unicode-teken.