Verduurzamen moeten we allemaal, maar als je in een appartement woont kun je over grote woningaanpassingen niet zelf beslissen. Voor een flinke verbetering van de isolatie of de installatie van zonnepanelen is de Vereniging van Eigenaren aan zet. Kleine aanpassingen kun je wel zelf doen, maar wat valt daaronder? Dit is wat je moet weten.

Ook interessant voor jou: Energie besparen: simpel en snel met deze (gratis) bespaartips

De verduurzaming van een appartementencomplex is een beslissing waar alle eigenaren over moeten kunnen meepraten. Daarvoor is er de Vereniging van Eigenaren (VvE), waar je als koper van een appartement automatisch lid van bent. Als het goed is, schrijft de VvE minimaal jaarlijks een vergadering uit, waarvoor alle leden worden uitgenodigd.

Een belangrijke taak van de VvE is het plannen van het onderhoud van de gemeenschappelijke onderdelen van het gebouw, zoals het dak, de gevel, het trappenhuis, de lift en andere technische installaties. Ook ramen en kozijnen vallen onder de verantwoordelijkheid van de VvE. Hoe en wanneer dit onderhoud plaatsvindt, staat in het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP). Aan de hand hiervan berekent het bestuur van de VvE de benodigde reserveringen voor het onderhoud en welk deel iedere eigenaar daaraan moet meebetalen.

Een variant op het Meerjarenonderhoudsplan is het Duurzaam Meerjarenonderhoudsplan, oftewel DMJOP. Deze onuitspreekbare afkorting begint steeds belangrijker te worden. Want als je toch groot onderhoud doet, is het slim om duurzaamheid meteen mee te nemen. Het kan bijvoorbeeld handig zijn om extra dakisolatie te combineren met groot onderhoud aan de dakbedekking. 

©Caporusso Vitantonio

Hoe gaat verduurzaming door de VvE in zijn werk?

Om te beginnen moet er een actieve VvE zijn om met groot onderhoud en verduurzaming aan de slag te gaan. Is de VvE slapend, zoals dat heet, dan zul je eerst een vergadering bijeen moeten roepen en een bestuur moeten vormen. Pas dan kun je slagvaardig met verduurzaming beginnen.

Is er wel een actieve VvE, maar staat verduurzaming niet op de agenda? Dan kun je het onderwerp als lid zelf ter sprake brengen op de vergadering en uitleggen waarom jij verduurzaming wel ziet zitten. Wijs bijvoorbeeld op de voordelen, zoals energiebesparing, meer wooncomfort, een hogere woningwaarde en een langere levensduur van het gebouw.

Als de leden samen besluiten om met verduurzaming aan de slag te gaan, moeten ze eerst een Energieadvies aanvragen bij een bedrijf dat hiervoor gecertificeerd is. In dat Energieadvies staat wat er aan het gebouw kan worden verbeterd. Aan de hand van dit advies kan een DMJOP opgesteld worden. Hierin staat een planning van de werkzaamheden plus een overzicht van de kosten.

Omdat de kosten moeten worden opgebracht door alle eigenaren samen, is het belangrijk dat iedereen zich kan uitspreken over de plannen. Er moet ook gestemd worden en voor sommige besluiten is een grotere meerderheid dan 50 procent nodig. Als er in het gebouw grote en kleine appartementen zijn, hebben de eigenaren van de grotere appartementen doorgaans meer stemrecht. In kleinere appartementsgebouwen kan ook unanimiteit vereist zijn. Hoeveel stemmen iedereen heeft en welke meerderheid er nodig is voor bepaalde besluiten, kun je nakijken in het splitsingsreglement of het modelreglement.

Wat kun je zelf doen aan verduurzaming van je appartement?

In je eigen appartement kun je veel doen om zuiniger met energie om te gaan. Je kunt bijvoorbeeld radiatorfolie plakken achter radiatoren die aan een buitenmuur bevestigd zijn. Daarmee voorkom je dat er warmte weglekt door de gevel. Heb je kieren langs deuren en ramen? Die kunt je dichtmaken met tochtstrips of tochtband. Heb je een brievenbus in de voordeur? Die kun je isoleren met een borstel en een brievenbusklep. Verder kun je kiezen voor isolerende gordijnen, waarmee je ‘s avonds de warmte binnenhoudt.

Heb je nog gloeilampen in huis? Je kunt veel energie besparen door deze te vervangen door ledlampen. In de keuken kun je een gasfornuis vervangen door een inductiekookplaat en een onzuinige koelvriescombinatie door een exemplaar met een beter energielabel.

Lees ook: Meer warmte voor minder geld? Dit moet je weten over radiatorfolie

©David.Sch

Hoe zit het met subsidies?

Net als eigenaren van een eengezinswoning, kunnen ook appartementeigenaren gebruikmaken van subsidies en leningen voor verduurzaming. Dit zijn de mogelijkheden.

Subsidieregeling Verduurzaming voor Verenigingen van Eigenaars (SVVE)

Met deze regeling kun je subsidie aanvragen voor energiebesparende maatregelen, zoals isolatie, warmtepompen, zonneboilers en warmtenetaansluitingen. Je kunt de subsidie ook gebruiken voor een energieadvies of voor een advies over laadpalen. Je kunt deze subsidie nog aanvragen tot en met 31 december 2027. Meer informatie vind je op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO).

Stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen (SAH)

Deze subsidie kun je gebruiken als huurders en eigenaren samen in een appartementengebouw wonen. De subsidie is bedoeld voor aansluiting op een warmtenet. Je kunt de subsidie aanvragen tot en met 31 december 2023. Meer informatie vind je op de website van de RvO.

Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE)

Deze subsidie kun je gebruiken voor het opwekken van duurzame elektriciteit uit zonne-energie, windenergie of waterkracht. Je kunt de subsidie aanvragen tot en met 1 november 2023. Meer informatie vind je op de website van de RvO.

©yangphoto

Hoe zit het met leningen?

Heeft de VvE niet genoeg geld om de verduurzamingsmaatregelen te betalen? Dan is het misschien mogelijk om een deel van het bedrag lenen. Ook daarvoor zijn verschillende mogelijkheden.

 Verduurzamingslening

In bepaalde gemeenten en provincies kun je geld lenen voor verduurzaming bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Deze lening is alleen bedoeld voor wooncomplexen met niet meer dan zeven appartementen. Op de website van het SVn kunt je zien of jouw gemeente of provincie meedoet.

 Energiebespaarlening

De VvE kan ook een lening voor verduurzaming aanvragen via het Nationaal Warmtefonds. Dit is een door de overheid opgericht fonds zonder winstoogmerk. Er zijn leningen voor grote én kleine wooncomplexen. Meer informatie kun je vinden op de website van het Nationaal Warmtefonds.

❄ 3x: Energiezuinige (klasse A!) koelvriescombinaties

Isoleren? Lees je goed en vergelijk aanbieders én offertes ⮯

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.

Tabbladen zijn handig, maar kunnen al snel uitmonden in een onoverzichtelijke wirwar. Om dat probleem aan te pakken, introduceerde Google Chrome tabgroepen: een slimme manier om je openstaande tabs te ordenen en labelen.

Stap 1: Nieuwe groepen

Zorg eerst dat je de nieuwste versie van Chrome op je laptop hebt staan. Klik op de drie puntjes rechtsboven, kies Help / Over Google Chrome en installeer eventueel de update. Om tabbladgroepen in de vingers te krijgen, open je snel een paar tabbladen. Denk aan pagina's over hetzelfde onderwerp of project. Klik met de rechtermuisknop op een tabblad en kies Toevoegen aan een nieuwe groep.

Stap 2: Naam en kleur

Er verschijnt een venstertje waarin je de groep een naam en kleur kunt geven. Kies een korte, herkenbare naam die het onderwerp van de groep weergeeft, zoals 'Werk', 'Recepten' of 'Vakantieplanning'. Een kleur toewijzen helpt je om snel onderscheid te maken tussen verschillende groepen. De groep verschijnt vervolgens als een gekleurde knop tussen je tabbladen. Een groot voordeel: als je op de groepsnaam klikt, worden de bijbehorende tabbladen ingeklapt, dat bespaart ruimte.

Tabbladen kun je later eenvoudig toevoegen: klik met de rechtermuisknop op het gewenste tabblad en kies de gewenste groep.

Stap 3: Groep sluiten

Klik je met de rechtermuisknop op de naam van de tabbladgroep, dan krijg je andere mogelijkheden. Met de optie Nieuw tabblad in groep open je een leeg tabblad in de bestaande groep. Het is ook mogelijk om een bestaand tabblad gewoon in de groep te slepen. Kies je Groep verplaatsen naar een nieuw venster, dan opent Chrome een nieuw browservenster met daarin alle opgenomen tabbladen. Met de opdracht Groep sluiten verdwijnt de groep van je scherm. Dit doe je als je de hele groep niet meer nodig hebt en je de tabbladen niet langer wilt openhouden. Met Groep verwijderen (in sommige versies: Groep opheffen) blijven de tabbladen open, maar worden ze losgekoppeld van de groep. De kleur en de groepsnaam verdwijnen. Dit doe je als je de inhoud nog nodig hebt, maar je geen groepsindeling meer wilt.

5x Chromebooks

Zeg je Chrome, dan denk je ook al snel aan Chromebooks. Hieronder een selectie 5 fijne modellen.

Acer Chromebook Plus 514

Compacte 14-inch Chromebook met vlotte prestaties, lichte aluminium behuizing en degelijke accuduur.

HP Chromebook x360 14b‑cd0625nd

14″ touchscreen Chromebook met 8 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor alle dagelijkse taken.

Acer Chromebook Plus 515 CB515-2H-32UH

Stevige 15,6″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel Core-i3, 8 GB RAM en 128 GB SSD, geschikt voor werk, school, surfen en media.

Lenovo IdeaPad / Slim 3 Chrome / 83BN0038MH

Compacte 14″ Chromebook met Full HD-scherm en Intel Core i3, prima voor school, mail, web en licht werk.

HP Chromebook 14a-nf0050nd

Lichte 14″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel N-processor, 4 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor internet, mail, documenten en basisgebruik op school of werk.