Ze zijn duur, als het koud is werken ze niet, in oude huizen kun je er niets mee… over warmtepompen bestaan heel wat misverstanden. Tijd om de feiten van de fabels te scheiden!

1: Warmtepompen zijn duur

Het zou flauw zijn te ontkennen dat de kosten voor de aankoop en installatie hoog zijn. Een lucht-waterwarmtepompsysteem is nog steeds duurder dan een hoogrendement gasketel, maar tóch helpt een goed geïnstalleerde warmtepomp de energiekost te verlagen. Hij is goedkoper in verbruik, goedkoper in onderhoud en hij gaat langer mee. Bovendien heb je bij renovatie recht op een stevige subsidie. De subsidiebedragen zijn per 3 januari 2022 nog opgehoogd. Voor een hybride lucht-waterwarmtepomp krijg je nu bijvoorbeeld tussen de 1.950 tot 3.000 euro overheidssteun. Afhankelijk van het model kan dat betekenen dat de aanschafkosten meer dan gehalveerd worden, op voorwaarde dat de warmtepomp geplaatst wordt door een gecertificeerd installateur. Voor een zelfstandig werkende all-electric warmtepomp zijn zelfs hogere subsidiebedragen beschikbaar: van 1.950 tot 3.750 euro. Hoe hoger het vermogen, hoe hoger de aankoopprijs – maar óók hoe hoger het subsidiebedrag.

De overheid heeft dit jaar de subsidies voor warmtepompen verhoogd.

2: Warmtepompen maken lawaai

Dit gerucht stamt uit de tijd dat warmtepompen voor het eerst op de markt kwamen. Het waren destijds inderdaad logge, grote en lawaaierige appraten. Ondertussen zijn ze veel compacter en stiller omdat de technologie op gebied van geluidsreductie verbeterd is. Ook zijn warmtepompen in vergelijking met vroeger veel efficiënter geworden, zodat ze minder hard moeten werken en dus nog minder geluid maken. Het geluid van een lucht-waterwarmtepomp is vergelijkbaar met een koelkast. De belangrijkste bron van geluid is de ventilator van de pomp die lucht door het systeem trekt.

Goed om te weten: de overheid verbiedt warmtepompen die storend lawaai maken. Ook goed om te weten: je zult het geluid ook eerder opmerken als je in een flatgebouw woont en de buiten-unit aan de muur hebt gemonteerd.

Lees ook ons artikel Het geluid van een warmtepomp.

©Dragana Gordic

In Europa gelden er strenge geluidsnormen voor warmtepompen.

3: Warmtepompen werken niet of nauwelijks als het vriest

Het klopt dat het rendement van de warmtepomp negatief wordt beïnvloed door de koude. Ze presteren dan 20% minder in vergelijking tot hun maximale efficiëntie. Maar zelfs in hartje winter werken ze nog minstens 2,4 keer efficiënter dan de gasbrander. Een warmtepomp heeft doorgaans een rendement van 300% tot 400%. De beste gasbrander kan slechts een rendement van 98% halen. Bij vriestemperaturen tot -20° Celsius blijft de warmtepomp de woning van energie voorzien, maar hij verbruikt wel meer elektriciteit. Bovendien moet je je afvragen wat de minimumtemperatuur is die een verwarmingsinstallatie moet kunnen opvangen. Als je daarin overdrijft, kom je uit bij een installatie die te krachtig (overgedimensioneerd heet dat) en dus nodeloos duur is. Enerzijds moet de warmtepomp optimaal comfort kunnen garanderen in de koudste periode van het jaar, anderzijds mag ze niet overgedimensioneerd zijn.

De gemiddelde wintertemperatuur in Nederland is volgens het KNMI 3,9°C. De laagste temperatuur ooit gemeten in Nederland was -24°C op 27 januari in 1942. Statistisch gezien komt dit laagterecord slechts eens in de 1600 jaar voor. Bovendien was toen de wereldgemiddelde temperatuur 0,8°C lager dan nu. Dat we dit kouderecord in Nederland ooit nog verbreken, wordt dus steeds onwaarschijnlijker. Daarom hoef je je met een warmtepomp die een buitentemperatuur van -20° Celsius aankan, geen zorgen te maken.

De warmtepomp kan een temperatuur van -20°C aan.

4: Warmtepompen zijn uitsluitend bedoeld voor nieuwbouw

Sterker nog, straks worden warmtepompen verplicht in elke nieuwbouw! Maar: ook bij renovaties van bestaande woningen kunnen ze vaak een goede keuze zijn. Kúnnen: wanneer je enkel het dak isoleert en dubbel glas plaatst, dan zal deze inspanning nauwelijks volstaan om voldoende rendement van de warmtepomp op lage temperatuur te garanderen. Er bestaan echter ook lucht-waterwarmtepompen die een hoge temperatuur produceren om in een minder goed geïsoleerde woning te installeren. In principe kun je die gebruiken om de woning met gewone radiatoren te verwarmen. Deze warmtepompen zijn wel duurder en minder efficiënt dan een luchtwarmtepomp op lage temperatuur. Wil je een minder goed geïsoleerde woning toch graag verwarmen met een warmtepomp dan behoud je de bestaande verwarmingsketel en je koppelt die aan een hybride lucht-waterwarmtepomp. Zo’n hybride warmtepomp zal dan je woning het grootste deel van het seizoen verwarmen op lage temperatuur. In de koudste periode springt de gas- of stookolieketel bij. Ga je echt voor een doorgedreven energetische renovatie waarbij je de bouwschil (ramen, dak, vloer en muren) grondig aanpakt, dan is de keuze voor een warmtepomp veel voor de hand liggender.

Lees ook ons artikel Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?

Er zijn voldoende warmtepomp-oplossingen, niet alleen voor nieuwbouw maar ook voor renovatie.

5: Warmtepompen werken alleen met vloerverwarming

Warmtepompen hebben meer tijd nodig om huizen op te warmen dan de traditionele ketels. De gemiddelde uitvoertemperatuur van de warmtepomp varieert tussen 35°C en 45°C, waar dat bij een traditionele ketel tussen de 60°C tot 65°C ligt. Om het huis warm te krijgen met een warmtepomp die werkt met lage temperatuurverwarming heb je een grote warmteafgever. Een vloer bijvoorbeeld. Warmtepompen en een vloerverwarmingssysteem zijn dus een uitstekende match. Maar warmtepompen kunnen ook samenwerken met radiatoren, op voorwaarde dat deze radiatoren groter zijn dan degene die je nodig hebt met een gasketel. Als vuistregel geldt dat je met de warmtepomp radiatoren moet installeren die twee en een halve keer groter zijn dan normaal om dezelfde warmteafgifte te leveren als met een gasketel. Dat betekent dat je in het gemiddelde huis een aantal radiatoren moet vervangen door grotere om een warmtepomp te kunnen gebruiken. Daarnaast zijn er ook de warmtepompen die een hoge uitvoertemperatuur leveren, waar we het hierboven over hadden. Ze werken prima samen met radiatoren.

Warmtepompen werken het beste met vloerverwarming, maar er zijn ook andere mogelijkheden.

6: Warmtepompen nemen heel veel ruimte in beslag

Als mensen dit zeggen, gaat het meestal over de binnen-unit. Of dit inderdaad zo is, hangt af van het type warmtepomp dat je kiest. Over het algemeen vraagt een warmtepompinstallatie meer ruimte dan een cv-ketelinstallatie. De cv-ketels zijn de afgelopen decennia trouwens wel steeds kleiner geworden. De binnen-unit van een hybride warmtepomp neemt het minste ruimte in, maar je moet die wel naast de cv-ketel plaatsen. Dus ook in dat geval moet je rekening houden met extra ruimte. Een warmtepomp waarin een boiler voor 200 liter tapwater is geïntegreerd is zo’n 180 cm hoog en 60 cm breed en 60 cm diep. Wil je veel sanitair warm water, dan heb je een afzonderlijke boiler naast de warmtepomp nodig en meestal is er dan ook nog een buffervat. Dat kan qua ruimte inderdaad optellen.

Lees ook ons artikel Hoe groot is een warmtepomp?

Over het algemeen neemt een warmtepomp meer ruimte in beslag dan een cv-ketel.

7: Warmtepompen moeten altijd aan staan

Dit misverstand is ontstaan door mensen die warmtepompen hadden in een slecht geïsoleerd huis. Warmtepompen verwarmen een huis geleidelijk, waardoor het langer duurt om het gebouw te verwarmen. Als de bouwschil goed geïsoleerd is, hoeft de warmtepomp niet de hele tijd aan te staan om het huis lekker warm te houden.

Een warmtepomp hoeft niet altijd aan te staan.

8: Warmtepompen werken alleen in huizen die supergeïsoleerd zijn

Met de huidige energieprijzen is het onverantwoord om je woning niet of slecht te isoleren. Een warmtepomp vraagt inderdaad een goed geïsoleerd pand. Trouwens, elk verwarmingssysteem werkt beter naarmate het gebouw beter geïsoleerd is.

Ieder verwarmingssysteem werkt efficiënter als het huis goed geïsoleerd is.

9: Warmtepompen vergen veel onderhoud

Integendeel! Warmtepompen zijn niet onderhoudsvrij, maar wel onderhoudsarm. Het is belangrijk om de warmtepomp schoon te houden en te zorgen dat de luchtstroom niet wordt belemmerd. In een bosrijke omgeving moet je de lucht-waterwarmtepomp regelmatig een reinigingsbeurt geven. Warmtepompen hebben weinig onderhoud nodig, want in tegenstelling tot cv-ketels is er geen verbranding van fossiele brandstoffen die onderdelen vervuilt. De meeste installateurs bieden een onderhoudscontract aan waardoor ze jaarlijks of tweejaarlijks een preventieve controle uitvoeren.

Warmtepompen zijn onderhoudsarm, niet onderhoudsvrij.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda

Vanuit je luie stoel de lampen aanzetten of de temperatuur in huis regelen: smart devices zijn er om het leven nét wat makkelijker te maken. Helaas vormen zulke IoT-apparaten ook een risico voor je privacy. Wil je niet alleen slim, maar ook veilig wonen? Met deze tips voorkom je pottenkijkers in je smart home.

Lees ook: Slimme stekkers – welke modellen zijn echt zuinig?

IoT (Internet of Things) omvat alle huishoudelijke apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals slimme lampen, speakers en thermostaten. Zelfs gordijnen, deursloten en koelkasten kunnen tegenwoordig slim worden gemaakt door ze aan een netwerk te koppelen. Om jou als gebruiker zo goed mogelijk te kunnen bedienen, verzamelen IoT-apparaten de hele dag door data die je gedrag en gewoonten in kaart brengen. Ben je tussen negen en drie niet thuis? Dan weet je slimme thermostaat dat de verwarming omlaag moet, zal het beveiligingssysteem in die uren extra alert zijn op bewegingen rondom je huis en gaat je robotstofzuiger aan de slag om je vloer spic en span te maken. 

Ook jij hebt wat te verbergen

Slimme apparaten komen op allerlei manieren aan hun data, bijvoorbeeld via spraakopdrachten ('Hé Alexa, speel jazzmuziek af'), commando's die je in een app geeft en zelfs via sensoren die beweging, licht en temperatuur detecteren. Al die gegevens worden ergens opgeslagen, en het probleem is dat de meesten van ons geen idee hebben wat er met die data gebeurt. Vaak vinden we dat ook helemaal niet zo interessant: we denken immers al snel dat criminelen niets met onze data kunnen. Maar als je denkt dat je niets te verbergen hebt, heb je het mis. Cybercriminelen die toegang krijgen tot je smart home kunnen veel meer dan alleen je lampen bedienen. Ze kunnen je bankgegevens stelen (bijvoorbeeld via een gehackt apparaat dat toegang geeft tot je thuisnetwerk), het alarmsysteem van je woning uitschakelen en persoonlijke gesprekken afluisteren via je slimme speaker – om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe meer slimme apparaten je in huis hebt, hoe groter de kans dat er ergens een datalek ontstaat. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

©StockPhotoPro

Er zijn allerlei manieren om je smart home te beschermen tegen pottenkijkers. Als je niet zo technisch aangelegd bent, kunnen zulke tactieken je al snel overweldigen. Daarom houden we het bij een aantal algemene tips die voor iedereen makkelijk uit te voeren zijn en die toch een groot verschil kunnen maken in de beveiliging van je smart home.

Tip 1: Kies voor een betrouwbare fabrikant

Het merk van je slimme apparaten kan veel zeggen over hoe goed deze apparaten van zichzelf beveiligd zijn. Gerenommeerde merken zoals Philips, Homey en Amazon hebben immers een reputatie hoog te houden als het om veiligheid gaat. Bovendien moeten producten van A-merken in Europa aan strenge eisen voldoen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een merkloos model van een Chinese fabrikant. Laat je dus niet verleiden door aantrekkelijke deals terwijl je aan het browsen bent: als ze te mooi lijken om waar te zijn, zijn ze dat waarschijnlijk ook. Als je twijfelt of een merk betrouwbaar is, doe dan eerst uitgebreid onderzoek. Lees onafhankelijke reviews, onderwerp de webshop van het betreffende merk aan een kritische blik en controleer of het merk voldoet aan Europese keurmerken. 

Tip 2: Kies sterke wachtwoorden

Slimme apparaten worden doorgaans geleverd met een standaard wachtwoord waarmee je op de bijbehorende app kunt inloggen. Veilig zijn deze wachtwoorden niet. Sterker nog: een standaard wachtwoord aanhouden is haast net zo onveilig als helemaal geen wachtwoord op je smart device hebben. Het is dus belangrijk dat je het wachtwoord al tijdens de installatie van het product verandert in een unieke en sterke variant. Een sterk wachtwoord bestaat uit letters, cijfers én speciale tekens. Verwerk nooit je naam, geboortedatum of adres in het wachtwoord. Geef ook elk slim apparaat een uniek wachtwoord, zodat je andere apparaten bij een hack veilig zijn. En schakel tweestapsverificatie in als dat kan: hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe, zodat anderen niet zomaar kunnen inloggen als ze je wachtwoord weten. 

Tip 3: Maak gastnetwerken aan 

Je wifi-netwerk is voor criminelen een ware goudmijn. Krijgen criminelen toegang tot je wifi, dan kunnen ze niet alleen alles zien wat jij op het internet doet, maar ze kunnen ook slimme apparaten overnemen die op dat netwerk zijn aangesloten. Het is daarom verstandig om gastnetwerken aan te maken voor je slimme apparaten. Hiermee isoleer je het netwerk van deze apparaten van het hoofdnetwerk, wat de kans op een datalek flink verkleint. Ook verklein je op deze manier het risico dat hackers via een zwak beveiligd slim apparaat toegang krijgen tot bijvoorbeeld je laptop, e-mail of bankzaken op het hoofdnetwerk. 

Ook slim is het uitschakelen van de functie Universal Plug and Play (UPnP) op al je slimme apparaten. Deze functie helpt om via wifi automatisch met andere smart devices te verbinden, maar vergroot ook het risico dat je apparaten van buitenaf toegankelijk worden. 

©TStudious - stock.adobe.com

Tip 4: Houd je apparatuur up-to-date

Wacht je altijd weken of zelfs maanden voordat je een nieuwe software-update op je apparaten uitvoert? Foute boel! Updates hebben niet alleen als doel de functionaliteiten van je slimme apparaten te verbeteren, maar zijn er ook om beveiligingslekken te dichten die in eerdere versies zijn opgemerkt. Download je deze updates niet, dan laat je in feite de digitale achterdeur openstaan voor criminelen. Maak er daarom een gewoonte van om iedere week te checken of er nieuwe updates beschikbaar zijn en download deze dan direct. Het is slechts een kleine moeite die een groot effect kan hebben op je privacy.

Tip 5: Controleer de privacy-instellingen

Slimme apparaten komen doorgaans met standaardinstellingen die toestemming geven om bepaalde gegevens te verzamelen of op te slaan. Dat is vaak gunstig voor de fabrikant, maar als je geen pottenkijkers in huis wilt, is het zaak dat er zo min mogelijk gegevens van jou in de cloud terechtkomen. Gelukkig kun je de privacy-instellingen van je slimme apparaten meestal wijzigen. Zo kun je op veel slimme apparaten instellen dat de opnamegeschiedenis direct verwijderd wordt. Sommige apparaten sturen automatisch gegevens naar de fabrikant voor verbeteringsdoeleinden; ook dit kun je vaak uitschakelen. Zet ook altijd functies uit die je niet gebruikt. Gebruik je de spraakbediening op je slimme speaker niet? Schakel de microfoon dan helemaal uit. Zo verklein je in elk geval de kans dat je wordt afgeluisterd.