Ze zijn duur, als het koud is werken ze niet, in oude huizen kun je er niets mee… over warmtepompen bestaan heel wat misverstanden. Tijd om de feiten van de fabels te scheiden!

1: Warmtepompen zijn duur

Het zou flauw zijn te ontkennen dat de kosten voor de aankoop en installatie hoog zijn. Een lucht-waterwarmtepompsysteem is nog steeds duurder dan een hoogrendement gasketel, maar tóch helpt een goed geïnstalleerde warmtepomp de energiekost te verlagen. Hij is goedkoper in verbruik, goedkoper in onderhoud en hij gaat langer mee. Bovendien heb je bij renovatie recht op een stevige subsidie. De subsidiebedragen zijn per 3 januari 2022 nog opgehoogd. Voor een hybride lucht-waterwarmtepomp krijg je nu bijvoorbeeld tussen de 1.950 tot 3.000 euro overheidssteun. Afhankelijk van het model kan dat betekenen dat de aanschafkosten meer dan gehalveerd worden, op voorwaarde dat de warmtepomp geplaatst wordt door een gecertificeerd installateur. Voor een zelfstandig werkende all-electric warmtepomp zijn zelfs hogere subsidiebedragen beschikbaar: van 1.950 tot 3.750 euro. Hoe hoger het vermogen, hoe hoger de aankoopprijs – maar óók hoe hoger het subsidiebedrag.

2: Warmtepompen maken lawaai

Dit gerucht stamt uit de tijd dat warmtepompen voor het eerst op de markt kwamen. Het waren destijds inderdaad logge, grote en lawaaierige appraten. Ondertussen zijn ze veel compacter en stiller omdat de technologie op gebied van geluidsreductie verbeterd is. Ook zijn warmtepompen in vergelijking met vroeger veel efficiënter geworden, zodat ze minder hard moeten werken en dus nog minder geluid maken. Het geluid van een lucht-waterwarmtepomp is vergelijkbaar met een koelkast. De belangrijkste bron van geluid is de ventilator van de pomp die lucht door het systeem trekt.

Goed om te weten: de overheid verbiedt warmtepompen die storend lawaai maken. Ook goed om te weten: je zult het geluid ook eerder opmerken als je in een flatgebouw woont en de buiten-unit aan de muur hebt gemonteerd.

Lees ook ons artikelHet geluid van een warmtepomp.

©Dragana Gordic

3: Warmtepompen werken niet of nauwelijks als het vriest

Het klopt dat het rendement van de warmtepomp negatief wordt beïnvloed door de koude. Ze presteren dan 20% minder in vergelijking tot hun maximale efficiëntie. Maar zelfs in hartje winter werken ze nog minstens 2,4 keer efficiënter dan de gasbrander. Een warmtepomp heeft doorgaans een rendement van 300% tot 400%. De beste gasbrander kan slechts een rendement van 98% halen. Bij vriestemperaturen tot -20° Celsius blijft de warmtepomp de woning van energie voorzien, maar hij verbruikt wel meer elektriciteit. Bovendien moet je je afvragen wat de minimumtemperatuur is die een verwarmingsinstallatie moet kunnen opvangen. Als je daarin overdrijft, kom je uit bij een installatie die te krachtig (overgedimensioneerd heet dat) en dus nodeloos duur is. Enerzijds moet de warmtepomp optimaal comfort kunnen garanderen in de koudste periode van het jaar, anderzijds mag ze niet overgedimensioneerd zijn.

De gemiddelde wintertemperatuur in Nederland is volgens het KNMI 3,9°C. De laagste temperatuur ooit gemeten in Nederland was -24°C op 27 januari in 1942. Statistisch gezien komt dit laagterecord slechts eens in de 1600 jaar voor. Bovendien was toen de wereldgemiddelde temperatuur 0,8°C lager dan nu. Dat we dit kouderecord in Nederland ooit nog verbreken, wordt dus steeds onwaarschijnlijker. Daarom hoef je je met een warmtepomp die een buitentemperatuur van -20° Celsius aankan, geen zorgen te maken.

4: Warmtepompen zijn uitsluitend bedoeld voor nieuwbouw

Sterker nog, straks worden warmtepompen verplicht in elke nieuwbouw! Maar: ook bij renovaties van bestaande woningen kunnen ze vaak een goede keuze zijn. Kúnnen: wanneer je enkel het dak isoleert en dubbel glas plaatst, dan zal deze inspanning nauwelijks volstaan om voldoende rendement van de warmtepomp op lage temperatuur te garanderen. Er bestaan echter ook lucht-waterwarmtepompen die een hoge temperatuur produceren om in een minder goed geïsoleerde woning te installeren. In principe kun je die gebruiken om de woning met gewone radiatoren te verwarmen. Deze warmtepompen zijn wel duurder en minder efficiënt dan een luchtwarmtepomp op lage temperatuur. Wil je een minder goed geïsoleerde woning toch graag verwarmen met een warmtepomp dan behoud je de bestaande verwarmingsketel en je koppelt die aan een hybride lucht-waterwarmtepomp. Zo’n hybride warmtepomp zal dan je woning het grootste deel van het seizoen verwarmen op lage temperatuur. In de koudste periode springt de gas- of stookolieketel bij. Ga je echt voor een doorgedreven energetische renovatie waarbij je de bouwschil (ramen, dak, vloer en muren) grondig aanpakt, dan is de keuze voor een warmtepomp veel voor de hand liggender.

Lees ook ons artikel Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?

5: Warmtepompen werken alleen met vloerverwarming

Warmtepompen hebben meer tijd nodig om huizen op te warmen dan de traditionele ketels. De gemiddelde uitvoertemperatuur van de warmtepomp varieert tussen 35°C en 45°C, waar dat bij een traditionele ketel tussen de 60°C tot 65°C ligt. Om het huis warm te krijgen met een warmtepomp die werkt met lage temperatuurverwarming heb je een grote warmteafgever. Een vloer bijvoorbeeld. Warmtepompen en een vloerverwarmingssysteem zijn dus een uitstekende match. Maar warmtepompen kunnen ook samenwerken met radiatoren, op voorwaarde dat deze radiatoren groter zijn dan degene die je nodig hebt met een gasketel. Als vuistregel geldt dat je met de warmtepomp radiatoren moet installeren die twee en een halve keer groter zijn dan normaal om dezelfde warmteafgifte te leveren als met een gasketel. Dat betekent dat je in het gemiddelde huis een aantal radiatoren moet vervangen door grotere om een warmtepomp te kunnen gebruiken. Daarnaast zijn er ook de warmtepompen die een hoge uitvoertemperatuur leveren, waar we het hierboven over hadden. Ze werken prima samen met radiatoren.

6: Warmtepompen nemen heel veel ruimte in beslag

Als mensen dit zeggen, gaat het meestal over de binnen-unit. Of dit inderdaad zo is, hangt af van het type warmtepomp dat je kiest. Over het algemeen vraagt een warmtepompinstallatie meer ruimte dan een cv-ketelinstallatie. De cv-ketels zijn de afgelopen decennia trouwens wel steeds kleiner geworden. De binnen-unit van een hybride warmtepomp neemt het minste ruimte in, maar je moet die wel naast de cv-ketel plaatsen. Dus ook in dat geval moet je rekening houden met extra ruimte. Een warmtepomp waarin een boiler voor 200 liter tapwater is geïntegreerd is zo’n 180 cm hoog en 60 cm breed en 60 cm diep. Wil je veel sanitair warm water, dan heb je een afzonderlijke boiler naast de warmtepomp nodig en meestal is er dan ook nog een buffervat. Dat kan qua ruimte inderdaad optellen.

Lees ook ons artikel Hoe groot is een warmtepomp?

7: Warmtepompen moeten altijd aan staan

Dit misverstand is ontstaan door mensen die warmtepompen hadden in een slecht geïsoleerd huis. Warmtepompen verwarmen een huis geleidelijk, waardoor het langer duurt om het gebouw te verwarmen. Als de bouwschil goed geïsoleerd is, hoeft de warmtepomp niet de hele tijd aan te staan om het huis lekker warm te houden.

8: Warmtepompen werken alleen in huizen die supergeïsoleerd zijn

Met de huidige energieprijzen is het onverantwoord om je woning niet of slecht te isoleren. Een warmtepomp vraagt inderdaad een goed geïsoleerd pand. Trouwens, elk verwarmingssysteem werkt beter naarmate het gebouw beter geïsoleerd is.

9: Warmtepompen vergen veel onderhoud

Integendeel! Warmtepompen zijn niet onderhoudsvrij, maar wel onderhoudsarm. Het is belangrijk om de warmtepomp schoon te houden en te zorgen dat de luchtstroom niet wordt belemmerd. In een bosrijke omgeving moet je de lucht-waterwarmtepomp regelmatig een reinigingsbeurt geven. Warmtepompen hebben weinig onderhoud nodig, want in tegenstelling tot cv-ketels is er geen verbranding van fossiele brandstoffen die onderdelen vervuilt. De meeste installateurs bieden een onderhoudscontract aan waardoor ze jaarlijks of tweejaarlijks een preventieve controle uitvoeren.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.