Een elektrische auto en zonnepanelen: twee stappen in de goede richting als het gaat om duurzaamheid. Laad je je EV thuis op en heb je zonnepanelen op je dak? Dan laad je je wagen goedkoper op dan wanneer je geen zonnepanelen hebt. Maar wat bespaar je precies op je energierekening?

Niet iedereen heeft de luxe om thuis een laadpaal (of wallbox) te installeren. Je hebt immers een eigen stuk grond nodig. Beschik je wel over een koopwoning met ruimte voor een laadpaal, dan lees je in dit artikel in hoeverre het plaatsen van zonnepanelen de kosten van het opladen van je elektrische auto kan verminderen.

Kosten opladen elektrische auto met zonnepanelen

In theorie hoeft het rijden met je elektrische auto je niets te kosten (naast de aanschaf en het onderhoud) als je hem alleen oplaadt met de energie die je eigen zonnepanelen opwekken. In de praktijk ligt dit vaak toch anders. Bijvoorbeeld omdat je de auto op werkdagen misschien pas ‘s avonds oplaadt. Bovendien is de opbrengst van zonnepanelen in de wintermaanden lager, waardoor je mogelijk niet genoeg opwekt om je EV op te laden. Je gebruikt de zonne-energie immers ook voor andere elektrische apparaten in huis, zoals een warmtepomp, airco, oven, vaatwasser en wasmachine.

Hoeveel geld je precies kwijt bent aan het opladen van je elektrische auto, is dan ook afhankelijk van verschillende factoren. Allereerst bepaalt de opbrengst van je zonnepanelen in hoeverre je je EV kunt opladen op zonne-energie, maar ook het verbruik van je auto en andere elektrische apparaten speelt een rol. Daarnaast zijn de kosten voor het opladen van je elektrische auto afhankelijk van het tijdstip waarop je hem oplaadt en of je over een thuisaccu beschikt. We zetten de verschillende factoren op een rij.

Saldering en terugleververgoeding

Als je zonnepanelen meer stroom opwekken dan je op dat moment verbruikt, wordt het overschot teruggeleverd aan het net. Wat je teruglevert mag je in 2023 en 2024 nog volledig wegstrepen tegen de stroom die je zelf gebruikt. Daarvoor krijg je dezelfde vergoeding als het tarief dat je betaalt voor stroom. Dat heet salderen. Dat is gunstig voor eigenaren van zonnepanelen. Zolang de huidige salderingsregeling van kracht is, maakt het voor de hoogte van je energierekening bovendien niet uit of je je elektrische auto overdag of ‘s avonds oplaadt. 

Vanaf 2025 wordt de salderingsregeling echter langzaam afgebouwd. De terugleververgoeding blijft wel bestaan. Wekken je zonnepanelen op termijn meer stroom op dan je zelf gebruikt, dan betalen energieleveranciers voor het verschil een terugleververgoeding. Dat tarief ligt doorgaans een stuk lager dan bij salderen. Dat is iets om in het achterhoofd te houden voor de toekomst.

Verbruik van elektrische auto en opbrengst zonnepanelen

Het aantal zonnepanelen dat je op je dak legt, bepaalt grotendeels wat de uiteindelijke laadkosten van je elektrische auto zijn. Heb je genoeg zonnepanelen om je auto in de winter mee op te laden, dan rijd je in principe ‘gratis’. Het aantal zonnepanelen dat je nodig hebt, bereken je op basis van het verbruik van je elektrische wagen.

Hoeveel je elektrische auto verbruikt, verschilt per merk en type. Grotere EV’s gebruiken doorgaans meer elektriciteit dan kleinere wagens. Waar er bij brandstofauto’s vaak wordt gerekend met het aantal gebruikte liters per 100 kilometer, is dat bij elektrische wagens het aantal kWh per 100 kilometer. De energiezuinigste elektrische auto’s verbruiken ongeveer 15 kWh per 100 km. Per kilometer is dat dus 0,15 kWh. 

Vermenigvuldig dat getal met het aantal kilometers dat je naar schatting per jaar rijdt en je weet precies hoeveel kWh je zonnepanelen minstens in een jaar moeten opwekken om je EV op te kunnen laden. Rijd je bijvoorbeeld 15.000 kilometer per jaar en heb je een wagen die 15 kWh aan stroom gebruikt per 100 kilometer? Dan verbruikt je elektrische auto in een jaar zo’n 2.250 kWh aan stroom. 

©Southworks Creative LTD

Vervolgens kijken we naar de opbrengst van zonnepanelen. Volgens de Consumentenbond levert één modern zonnepaneel jaarlijks gemiddeld ongeveer 300 kWh aan stroom op. Dat betekent dat je voor het opladen van een elektrische auto zoals hierboven omschreven acht zonnepanelen nodig hebt.

Houd er wel rekening mee dat je niet alleen je elektrische auto wilt gebruiken in combinatie met de zonnepanelen, maar ook andere elektrische apparaten, zoals de wasmachine, vaatwasser en koelkast. Het totale aantal zonnepanelen dat je wil plaatsen valt hierdoor hoger uit.

Salderingsregeling: nu en straks

In de praktijk zal blijken dat je je elektrische auto ook wilt opladen op momenten dat de zon niet schijnt. Zolang de salderingsregeling van kracht is maakt dat niet uit, maar als het salderen vanaf 2025 langzaam wordt afgebouwd, verandert dat. Als je je elektrische auto dan oplaadt op momenten dat de zon niet schijnt, dan is dat dus duurder dan op het moment dat de zon wel schijnt - zélfs als je totaal opgewekte zonne-energie en het verbruik van je auto hetzelfde zijn gebleven.

(Elektrische auto als) thuisaccu

Wil je de auto regelmatig ‘s avonds opladen, dan overweeg je misschien om een thuisaccu aan te schaffen. In plaats van de zonne-energie te gebruiken of terug te leveren op het moment dat het wordt opgewekt, kun je de stroom met een thuisaccu opslaan voor een later moment. Zo kun je ‘s avonds na het werk de EV opladen met de stroom die je zonnepanelen ‘s middags hebben opgewekt. 

Dat klinkt gunstig, maar er zijn ook wat significante nadelen. Thuisaccu’s zijn nu nog relatief prijzig. Voor een thuisaccu van 6 kWh ben je tussen de 4.000 en 5.000 euro kwijt. In de zomer heb je aan één thuisbatterij niet genoeg om alle zonnestroom die je niet meteen gebruikt op te slaan. Anderzijds wek je in de winter waarschijnlijk niet genoeg stroom op om de accu vol te laden. Ook hebben thuisaccu's een relatief korte levensduur.

Over een aantal jaar zal de thuisaccu mogelijk wel in populariteit toenemen. Vooral als de technologie zodanig vordert dat de accu’s betaalbaarder worden en meer opslagcapaciteit hebben. Bovendien wordt de salderingsregeling de komende jaren afgebouwd, waardoor het loont om méér van je zonne-energie zelf te verbruiken (en dus niet van het net hoeft af te nemen).

In plaats daarvan kan het slimmer zijn om je elektrische auto als een soort thuisaccu te gebruiken. Je hebt dan een bidirectionele laadpaal nodig én een geschikte elektrische auto. Overdag wordt de accu van je elektrische auto opgeladen door de stroom die je zonnepanelen opwekken, terwijl de accu ‘s avonds als de zon niet schijnt leegloopt om je inductiekookplaat of wasmachine van stroom te voorzien. Auto's die bidirectioneel laden (V2G of V2H) ondersteunen zijn nog niet of amper te koop. Ook zijn bidirectionele laadpalen nog extreem duur, denk aan zo'n 5.000 euro exclusief plaatsing. Daar komt nog bij dat deze technologie wel om een goede planning vraagt. Je wilt immers niet met een lege accu zitten op het moment dat je van huis vertrekt. Om de energie van je zonnepanelen optimaal te benutten, wil je je EV bovendien opladen op het moment dat de zon wél schijnt.

©Halfpoint

Wat bespaar je met zonnepanelen als je een elektrische auto hebt?

Hoeveel je precies bespaart bij het opladen van je elektrische auto hangt dus af van veel factoren. Als je slim gebruikmaakt van de energie die je zonnepanelen opwekken, dan kan je als het ware ‘gratis’ elektrisch rijden. Je hebt daarvoor wel een forse investering gedaan, zowel voor de elektrische auto met thuislaadpaal als voor de zonnepanelen. 

Rijd je meer kilometers dan gemiddeld, dan heb je meer zonnepanelen nodig om in die energiebehoefte te voorzien. Er is echter een kans dat je zonder de huidige salderingsregeling wel wat meer kosten maakt in de donkere maanden (oktober tot en met maart). 

Nog geen 30 procent van de jaaropbrengst wordt namelijk opgewekt in deze zes maanden. Als je daar zowel je elektrische auto van moet opladen én je andere elektrische apparaten, kan dat betekenen dat je niet langer ‘gratis’ elektrisch rijdt. Met name als je gebruikmaakt van een elektrische warmtebron, zoals een warmtepomp of infraroodpanelen.

Een rekensom: 30 procent van 300 kWh op jaarbasis (de gemiddelde jaaropbrengst van één zonnepaneel) is 90 kWh in de zes donkere maanden. Eerder berekenden we dat een elektrische auto ongeveer 2.250 kWh per jaar verbruikt. Dat is omgerekend gemiddeld 187,5 kWh per maand. In de winter is de kans dus groot dat je zonnepanelen niet voldoende stroom opwekken om je EV volledig mee op te laden. Na de afbouw van de salderingsregeling heb je dus meer zonnepanelen nodig in de winter om volledig op je zelf opgewekte zonne-energie te rijden. Heb je niet voldoende zonnepanelen om je elektrische auto in de winter op te laden, dan bespaar je mét zonnepanelen toch nog altijd meer dan zonder.

Lees ook: Kan ik thuis een laadpaal installeren als ik zonnepanelen en een warmtepomp heb?

☀️ Nog geen zonnepanelen? Lees je goed in en vergelijk meerdere aanbieders én offertes

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.