Wie wil een stukje windmolen of een zonnepark?
Je wilt je steentje bijdragen aan meer duurzame energie, maar je mag of kunt geen zonnepanelen plaatsen … Door lid te worden van een lokaal energie-initiatief word je mede-eigenaar van bijvoorbeeld een aantal zonnepanelen op het dak van een school of een windmolen in je buurt. Hierdoor profiteer je mee van de financiële opbrengst en voel je je betrokken bij een collectief buurtproject.
In het kort: iedereen kan intekenen in een collectief initiatief om de buurt te verduurzamen. Op die manier koop je dus een deeltje van een windmolen of zonnepark. De energie die hierdoor wordt opgewekt, gaat in mindering op je elektriciteitsfactuur, Bovendien wordt je investering terugbetaald.
Lees ook: Direct energie besparen zonder grote investeringen – ook in de zomer!
Lokale energie-initiatieven
Eind vorig jaar telde Nederland 705 lokale energiecoöperaties. Het aantal energiecoöperaties heeft blijkbaar het verzadigingspunt bereikt. Toch groeit het aantal leden nog steeds. Om samen energie te mogen opwekken, is er een rechtsvorm nodig. De meest gebruikelijke rechtsvorm is de coöperatie. Dit is een vereniging met leden en een bestuur, waarbij de leden op de Algemene Ledenvergadering (ALV) beslissen over de plannen van de coöperatie. In tegenstelling tot een kapitaalgedreven onderneming die per definitie streeft naar winstmaximalisatie, wil een coöperatie voorzien in de gemeenschappelijke behoefte van haar leden. Zo’n vereniging zal de lusten en de lasten van de energietransitie eerlijk verdelen.
©Smile Studio AP - stock.adobe.com
Een coöperatie werkt in functie van de gemeenschap.
Postcoderoos
Zo’n 100.000 Nederlanders hebben ingetekend op zo’n lokale coöperatie. In bijna iedere gemeente vind je een of meerdere energiecoöperaties. Een voorwaarde om mee te doen aan een project waarin gezamenlijk groene stroom wordt opgewekt, is dat je in de buurt woont. Daarvoor gaat men af op de zogenaamde postcoderoos, waar je door middel van je postcode leest op welke projecten je kunt intekenen. Op Energiesamen.nu geef je de cijfers van je postcode in en dan krijg je een lijstje van de energiecoöperaties in de buurt. Ook een Vereniging van Eigenaren mag meedoen. Dat is het collectief van eigenaren in appartementen.
Via een zoekmachine vind je projecten in de buurt.
Zonnepanelen Delen
Twee derde van alle coöperaties werkt aan zonne-energie. De meeste (92 procent) zonneprojecten gaan over dakopstellingen. In 2022 werden ook 18 nieuwe collectieve zonnevelden in gebruik genomen. Op Zonnepanelen Delen kun je altijd investeren in eigendomsdelen, zelfs in projecten die niet bij je in de buurt liggen. Dit is een crowdfunding-platform waar je kunt inschrijven in zonne-energieprojecten in heel Nederland. Je kunt al participeren vanaf 25 euro en je bepaalt zelf hoeveel ZonneDelen je wilt kopen. Op de website krijg je informatie over het project, je leest hoeveel deelnemers er zijn en in welke mate het vooropgesteld bedrag inmiddels gerealiseerd is.
Voorbeeld van ZonneDelen
Bijvoorbeeld, als we op de fiche van het project ‘15.282 zonnepanelen in Zeewolde van Zonnepark Bloesemlaan’ inzoomen, dan zien we dat vandaag al 238.900 euro is binnengehaald van de benodigde 300.000 euro. Dat betekent dat de investering voor 79 procent rond is. Er zijn ondertussen al 282 ZonneDelers en de crowdfunding loopt binnenkort af (nog 8 dagen). Met een schuifje geef je aan hoeveel je wilt investeren. Dat gaat van 25 tot 50.000 euro. 25 euro levert 1 ZonneDeel op, goed voor 2 kWh, voldoende om een koelkast van 200 liter bijna vier dagen te laten werken. Ga je voor 50.000 euro, dan word je eigenaar van 2.000 ZonneDelen, goed voor gemiddeld 4000 kWh waarmee je een gasloos huishouden 138 dagen van groene stroom voorziet.
Lees ook: Groene vs. grijze stroom: hoe zit het precies?
Op iedere fiche wordt het project voorgesteld.
Kopen en verkopen
Nadat je een bedrag hebt gekozen, vul je je persoonlijke gegevens in, teken je voor akkoord en daarna betaal je via IDEAL. Mocht het project toch niet doorgaan, dan wordt je geld teruggestort. Zodra het zonne-energiesysteem is geïnstalleerd, krijg je inzicht in de productie van jouw aandeel. Bij Zonnepanelen Delen stelt men een rendement van 3 tot 4 procent op de investering voorop. Je kunt je ZonneDeel tussentijds verkopen. In dat geval moet je zelf een koper vinden en daarbij kun je op ondersteuning rekenen van Zonnepanelen Delen. Daarvoor rekenen ze 2 procent administratiekosten met een minimum van 10 euro en een maximum van 500 euro voor het overzetten van de ZonneDelen.
Aflossing en ZonneRente
Je ontvangt jaarlijks de zogenaamde ZonneRente (het rendement). Bovendien wordt je investering gedurende de looptijd van het project jaarlijks afgelost. Dat betekent dat je in een project met lineaire aflossing en een looptijd van 15 jaar, ook ieder jaar 1/15de deel van de investering terugkrijgt. De meeste risico’s zijn bij de projecten gedekt door verzekeringen, maar algemeen kun je stellen dat het rendement op je ZonneDeel nogal variabel is.
Stroom nodig als de elektra uitvalt?
Deze generators werken niet op batterijen maar op beweging!Postcoderegeling Momenteel zijn er twee regelingen mogelijk. De oude postcoderegeling of de Regeling Verlaagd tarief geldt voor projecten die voor 1 april 2021 zijn gestart. Hier mag je de opgewekte stroom van je energierekening aftrekken. Er is wel een maximum aan stroom die je op die manier mag verrekenen.
De nieuwe postcoderegeling of de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking geldt voor projecten die na 1 april 2021 zijn gestart. Hier ontvang je jaarlijks een winstuitkering. De vergoeding komt hier dus niet via de energierekening. De coöperatie betaalt de winstuitkering op basis van de elektriciteit die ze heeft verkocht en de subsidie die ze heeft ontvangen.
Windprojecten
Daarnaast zijn er 87 collectieve windprojecten die samen voor 5 procent van het totale wind-op-landvermogen in Nederland opwekken. Je kunt aandelen in windparken kopen bij Meewind, De Windcentrale en De Windvogel. Als eigenaar van een Winddeel heb je recht op een deel van de stroom die wordt opgewekt door die windmolen. Je bent dan wel verplicht een energiecontract af te sluiten bij een bepaalde provider, zoals Greenchoice, Pure Energie, Delta, Nieuwe Stroom, enzovoort … Dat betekent dat vanaf dan thuis de lampen zullen branden door stroom uit je eigen windmolen. Zolang jouw windmolen draait — dat is gemiddeld 12 tot 20 jaar — ontvang je gratis stroom. Je kunt de windproductie trouwens volgen via een app.
Via een app volg je de opbrengst van de windmolen en jouw WindDelen.
Voorbeeld: De Windcentrale
Nemen we als voorbeeld De Windcentrale. Op de website lees je welke windmolens nog beschikbaar zijn en hoeveel Winddelen er per molen gelden. Iedere windmolen is opgedeeld in stukjes: de zogenaamde Winddelen. De Boerenzwaluw in Burum wekt bijvoorbeeld jaarlijks 1,5 miljoen kWh op en is 3000 Winddelen waard. Die schaf je aan via een eenmalige investering. Een Winddeel kost tussen 50 en 210 euro. Het bedrag is afhankelijk van de resterende looptijd van het project. Daarbovenop betaal je ieder jaar een exploitatiebijdrage voor het onderhoud en de verzekering van de windmolen. Bovendien moet je een energiecontract afsluiten bij Greenchoice. Je opbrengsten worden één keer per jaar via de energierekening van Greenchoice verrekend, na aftrek van de exploitatiebijdrage. Je mag nooit 100 procent van je stroomverbruik in Winddelen kopen, maar hoogstens 85%.
Risico’s
Winddelen zijn eigenlijk aandelen en aan beleggingsproducten zijn altijd risico’s verbonden. Door een faillissement van een contractpartij kan de terugbetaling van je inleg in het gedrang komen. Bovendien zit je vast aan een bepaalde energieleverancier en is het niet gemakkelijk om je aandeel te verkopen. Tenslotte staat een deel de van windmolens in het buitenland. Door van deze molens Winddelen te kopen, draag je niet bij aan minder CO₂-uitstoot in Nederland.
©Serhii - stock.adobe.com
Conclusie
Een aandeel bij een energiecoöperatie is een weloverwogen keuze als je wil bijdragen aan een beter milieu en een vermindering van CO₂. Je doet dit niet om rijk van te worden. Vanuit financieel oogpunt zijn er interessantere manieren om je geld te beleggen. Je koopt wel aandelen met een vooropgesteld rendement, maar van de opbrengst wordt het onderhoud afgehaald. Bovendien zit je vast aan een energieleverancier en daardoor ben je niet vrij om te kiezen voor een voordeliger contract.
