Zo zet je een virtuele machine op met Windows 10

Tip 01: Virtualiseren maar!

Van oudsher werden virtuele machines vooral in zakelijke en technische omgevingen gebruikt. Door de flinke verbetering van hardware (lees: rekenkracht) van de afgelopen jaren, is het inmiddels ook al enige tijd een interessante manier van werken voor thuisgebruik. Het principe is relatief eenvoudig: met een virtuele machine kun je een besturingssysteem ‘binnen’ je huidige besturingssysteem installeren. Groot verschil hierbij is dat het nieuwe besturingssysteem actief is in een afgebakende omgeving. Het besturingssysteem heeft hiermee dus geen invloed op de rest van het systeem, en draait in een ‘sandbox’-omgeving.

Dat biedt je verschillende voordelen, je kunt nu bijvoorbeeld ongestoord experimenten uitvoeren in de virtuele machine. Je installeert bijvoorbeeld software om die even uit te proberen, zonder dat die software invloed heeft op de rest van je pc. Ook kun je in de virtuele machine aanpassingen in het Windows-register doorvoeren terwijl je nog niet zeker bent over het resultaat. Gaat er onverhoopt iets mis, dan kun je de virtuele machine terugzetten naar een punt in het verleden of simpelweg ‘weggooien’ en weer met een schone lei beginnen.

Tip 02: VM VirtualBox

Er zijn verschillende programma’s waarmee je een virtuele machine kunt maken. Wij kiezen voor VM VirtualBox van Oracle: het is een compleet pakket met de functies die we nodig hebben, dat bovendien gratis mag worden gebruikt in thuissituaties. De nieuwste versie van VirtualBox is beschikbaar via www.virtualbox.org. Je kunt VirtualBox onder meer draaien in Windows 8.1 en Windows 10. Na de installatie start je het programma. In het linkergedeelte van het venster zie je een overzicht van geïnstalleerde virtuele machines: de eerste keer is het overzicht uiteraard nog leeg.

Het rechtergedeelte van het venster bevat straks de details van de virtuele machine. VirtualBox ondersteunt verschillende modi om aan de slag te gaan. Zo kun je een lege virtuele machine aanmaken en vervolgens het gewenste besturingssysteem installeren. Heb je geen geduld of ga je voor gemak, dan kun je een draaiende virtuele machine downloaden en importeren in VirtualBox. Voordeel hiervan is dat je er direct mee aan de slag kunt.

Systeemeisen

Tip 03: Kant-en-klaar

Aan VirtualBox alleen heb je weinig. Je hebt ook het besturingssysteem zelf nodig dat binnen de virtuele machine draait. Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld gebruikmaken van een licentie van Windows die nog niet gebruikt wordt, en Windows met die licentiecode installeren binnen de virtuele machine. De kans is echter groot dat je hierover niet beschikt. Microsoft biedt verschillende Windows-versies online beschikbaar, die een geldigheidsduur van 90 dagen hebben. Je hoeft hiermee geen extra licentie aan te schaffen.

De nieuwste versies van Windows staan op developer.microsoft.com klaar. Bij Virtual machine kies je voor MSEdge on Win10 (x64) Stable. Kies hierna bij Select platform voor VirtualBox. Let extra goed op het wachtwoord, dat je eveneens op de website vindt. Die heb je nodig om je aan te melden bij de virtuele Windows-computer. Op het moment van schrijven is het wachtwoord voor deze kant-en-klare machines ‘Passw0rd!’. De kant-en-klare virtuele machine is ongeveer 7 GB in omvang.

Tip 04: Zelf installeren

In de vorige tip heb je een kant-en-klare virtuele machine van Windows gedownload. In plaats daarvan kun je ook zelf een versie van Windows installeren. Houd er rekening mee dat je hiervoor dus een aparte licentie voor Windows moet aanschaffen: het telt immers als een volwaardige installatie. Klik op de knop Hulpprogramma nu downloaden. Hiermee haal je een wizard binnen die helpt met het binnenhalen van het installatiebestand. Je kunt ook een iso-bestand of Windows-installatie-dvd gebruiken die je al in je bezit hebt.

Blik in de toekomst

Tip 05: Importeren

Heb je een kant-en-klare virtuele machine gedownload, dan kun je deze eenvoudig in VirtualBox openen. Pak het gedownloade bestand eerst uit op je gewone systeem (dus niet binnen VirtualBox): open Verkenner, navigeer naar de map waarin het bestand is opgeslagen en klik met de rechtermuisknop op het zip-bestand. Kies Alles uitpakken. Nadat het bestand is uitgepakt, open je VirtualBox. In het hoofdvenster van VirtualBox kies je voor Bestand / Appliance importeren. Blader nu naar het eerder gedownloade bestand van de virtuele machine en selecteer het. Klik op Volgende.

Op basis van het bestand bepaalt VirtualBox zelf al welke instellingen het meest optimaal zijn. Zo geeft VirtualBox bijvoorbeeld een suggestie voor de hoeveelheid intern geheugen (ram) die de virtuele machine nodig heeft. Wij gaan uit van de standaardsuggesties en gaan hiermee akkoord. Klik op de knop Importeren. Dit neemt enige tijd in beslag, afhankelijk van de grootte van de virtuele machine. Na het importeren is de virtuele machine toegevoegd aan het hoofdvenster van VirtualBox. Je vindt de vermelding links in het venster. Klik eenmaal op de virtuele machine om in het rechtervenster de details te bekijken.

Tip 06: Zelf installeren

Maak je geen gebruik van een kant-en-klare virtuele machine, maar heb je een installatiebestand van Windows gedownload of klaarliggen? In het hoofdvenster van VirtualBox klik je op de knop Nieuw. Geef de virtuele machine een naam bij Naam en besturingssysteem. Selecteer het juiste besturingssysteem bij Type (bijvoorbeeld Microsoft Windows) en geef de versie aan (bijvoorbeeld Windows 10). Op basis hiervan selecteert VirtualBox een aantal standaardinstellingen, zoals de hoeveelheid gereserveerd intern geheugen. Bepaal zelf of dit voldoende is: hoe meer intern geheugen, hoe soepeler de virtuele machine draait.

Kies bij Harde schijf voor Maak een nieuwe virtuele harde schijf aan en klik op Aanmaken. Geef hierna aan waar het bestand van de virtuele machine moet worden opgeslagen en hoeveel ruimte je reserveert. We raden aan om tweemaal de geadviseerde grootte te hanteren: bijvoorbeeld 32 GB voor Windows 10. Bij Bestandstype harde schijf gaan we akkoord met de keuze die door VirtualBox wordt gemaakt. Bij Opslag op fysieke harde schijf kiezen we Dynamisch gealloceerd. Na de wizard kun je de virtuele machine starten. Klik op Starten. Wanneer hierom wordt gevraagd, blader je naar het iso-installatiebestand van Windows. Je kunt Windows nu installeren in de virtuele machine.

Tip 07: Starten

Op welke manier je het besturingssysteem in de virtuele machine hebt geïnstalleerd, maakt vanaf nu niet meer uit. Net als een echte computer, moet de virtuele machine worden gestart. Zodra je de virtuele machine hebt aangeklikt in het venster van VirtualBox, worden rechtsboven enkele knoppen getoond. Klik op Starten. Een nieuw venster wordt geopend en de virtuele machine wordt geladen. Het aanmeldingsvenster verschijnt. Nadat je je hebt aangemeld, kun je met de virtuele machine aan de slag. Om nog prettiger met de virtuele machine te werken, installeren we de Guest Additions. Dit zijn specifieke drivers en toevoegingen voor de virtuele machine waardoor het systeem soepeler loopt. Kies voor Apparaten / Invoegen Guest Additions CD-image.

Tip 08: Knip en plak

Het is mogelijk om informatie te knippen en plakken tussen de virtuele machine en de host-computer (lees: de computer waarop je de virtuele machine uitvoert). Dat is handig, bijvoorbeeld als je in de virtuele machine aan een document wilt werken dat is opgeslagen op de host-computer. Of wanneer je een webadres van de host-computer wilt kopiëren naar de virtuele machine. Er zijn meerdere manieren om informatie tussen de beide computers uit te wisselen. In het venster van VirtualBox kies je voor Apparaten / Drag-and-drop. Standaard is slepen-en-neerzetten uitgeschakeld, kies nu voor Bidirectioneel. Hiermee zorg je ervoor dat je objecten (zoals een bestand) vanuit het venster van de virtuele machine kunt slepen naar bijvoorbeeld het lokale bureaublad en omgekeerd. Wil je het slepen-en-neerzetten liever beperken tot één richting (bijvoorbeeld van de host-computer naar de virtuele machine, maar niet andersom), dan kies je de betreffende instelling (Host naar gast of Gast naar host).

Tip 09: Gedeelde mappen

Om op een meer gestructureerde manier bestanden uit te wisselen, maken we gebruik van gedeelde mappen. Deze mappen zijn zowel toegankelijk voor de host-computer als de gast (de virtuele machine) en zijn daarmee ideaal om bestanden tussen de beide systemen uit te wisselen. Kies in het venster van de virtuele machine voor Apparaten / Gedeelde mappen / Instellingen gedeelde mappen. Een nieuw venster wordt geopend. Klik op de knop Toevoegen gedeelde map, herkenbaar aan het pictogram met een plus. Geef vervolgens het pad naar de gedeelde map op en voorzie de map van een naam. Mag er niets aan de map worden veranderd, dan plaats je een vinkje bij Alleen-lezen. Activeer ook de optie Automatisch koppelen: hiermee is de map altijd beschikbaar bij het opstarten van de virtuele machine. Bevestig met een klik op OK. De map verschijnt in de lijst. De map is vervolgens beschikbaar in de virtuele machine via bijvoorbeeld Verkenner (Windows-toets+E). Klik op Deze pc en bekijk de lijst bij Netwerklocaties.

Cloudmappen

Tip 10: Snapshot maken

Je kunt een snapshot maken van de virtuele machine. Hierbij wordt het systeem vastgelegd zoals het op dat moment is, ook wel een momentopname genoemd. Een snapshot stelt je in staat om de staat van de virtuele machine te herstellen naar dat moment. Heb je geen nieuwe installatie van Windows 10 gedaan maar een kant-en-klare versie gebruikt, dan raden we je zeker aan om een snapshot te maken. We schreven al dat zo’n kant-en-klare versie 90 dagen geldig is. Door direct na de eerste keer starten van de virtuele machine een snapshot te maken, kun je na 90 dagen eenvoudig terugkeren naar het eerdere punt en de virtuele machine ‘opnieuw’ gebruiken.

Een snapshot komt ook van pas als je op het punt staat om een programma te installeren in de virtuele machine, en dit wilt uitproberen zonder risico. Kies in het venster van de virtuele machine voor Machine / Maak snapshot. Voorzie het snapshot van een passende naam en korte beschrijving (bijvoorbeeld ‘Snapshot direct gemaakt na installatie op 1 augustus 2020). Klik op OK. Om later terug te keren naar het snapshot, klik je in het hoofdvenster van VirtualBox op de menuknop (herkenbaar aan de drie bolletjes) van de geselecteerde virtuele machine. Kies Snapshots. Een overzicht van gemaakte snapshots verschijnt. Selecteer het gewenste snapshot en klik op Herstellen.

Tip 11: Weergave-instellingen

De manier waarop de virtuele machine wordt weergegeven, bepaalt sterk de gebruikerservaring. Kies je er bijvoorbeeld voor om de virtuele machine in een venster te draaien, dan kun je snel schakelen tussen de host- en gastcomputer. Kies je er daarentegen voor om de virtuele machine schermvullend te tonen, dan verdwijnt de indruk van een virtuele omgeving. De weergave-instellingen zijn ondergebracht in het menu Weergeven. De optie Schermvullende modus zorgt ervoor dat de virtuele machine zonder vensterranden wordt getoond. Via de optie Naadloze modus kun je het venster van de virtuele machine ‘verbergen’ en alleen de programma’s van de virtuele machine tonen. Ze verschijnen dan in de omgeving van de host-computer, waardoor het net lijkt alsof de programma’s op de lokale computer draaien. Deze stand is vooral prettig als je een specifiek programma wilt draaien in de virtuele machine, maar verder de virtuele machine niet nodig hebt. De Geschaalde modus past zich aan de grootte van het venster aan. Vergroot je het venster, dan vergroot je het bureaublad van de virtuele machine met je mee.

Tip 12: Instellingen

Via het hoofdvenster van VirtualBox heb je toegang tot de instellingen van de virtuele machines. Een groot deel van de instellingen kan echter alleen worden veranderd als de virtuele machine niet actief is. Zorg er dus eerst voor dat je de virtuele machine afsluit. Selecteer hierna in het venster van VirtualBox de virtuele machine en klik op de knop Instellingen. Het venster is opgebouwd uit twee delen. Links in het venster zie je de categorieën, waaronder Systeem, Beeldscherm en Audio. Klik op een categorie om de bijbehorende instellingen rechts te tonen. Veel van de categorieën maken ook gebruik van subtabbladen met extra opties. Zo vind je bij Systeem extra tabbladen met opties voor het moederbord, de processor en de acceleratie. Draait de virtuele machine traag, dan kun je bij Systeem / Moederbord de hoeveelheid toegekend geheugen aanpassen.