Op een Raspberry Pi draai je normaal Linux, maar ook Android draait erop. Het voordeel is dat je onmiddellijk een besturingssysteem hebt dat is ontworpen voor een aanraakscherm én dat je toegang hebt tot een breed assortiment Android-apps. Zo werktAndroid op Raspberry Pi installeren.

Stel jezelf eerst de vraag waarom je Android op je Raspberry Pi zou draaien. Raspberry Pi OS (het vroegere Raspbian) is best gebruiksvriendelijk en je hebt toegang tot allerlei opensource-software. Het is ook het officiële besturingssysteem van de Raspberry Pi en daardoor uitstekend ondersteund. Maar de standaard gebruikersinterface is domweg niet ontworpen voor een aanraakscherm.

Voor toepassingen waarbij een aanraakscherm wel handig is, gebruik je het best een besturingssysteem dat daar van meet af aan is voor ontworpen. En zo komen we bij Android uit. Als je een klein aanraakscherm op je Raspberry Pi aansluit, zou een tabletinterface immers ideaal zijn. Bovendien heb je zo ook toegang tot Android-apps, die allemaal ontworpen zijn voor een aanraakinterface.

Wij probeerden Android 10 uit op een Raspberry Pi 4B met 8 GB geheugen in combinatie met het officiële 7inch-aanraakscherm voor de Raspberry Pi en een hdmi-aanraakscherm (ook 7 inch) van Adafruit, beide met een resolutie van 800 × 480 pixels. We raden echt de Raspberry Pi 4B aan: op de Raspberry Pi 3B+ bleek Android veel te traag te zijn.

©PXimport

Nog niet helemaal gebruiksklaar

Voor je begint, nog even de verwachtingen bijstellen. Verwacht van Android op je Raspberry Pi niet hetzelfde gebruiksgemak als op je smartphone of tablet. De Raspberry Pi is immers geen kant-en-klaar consumentenapparaat, maar een ontwikkelbordje. De versie van LineageOS die KonstaKANG heeft gemaakt voor de Raspberry Pi, is ook geen officiële LineageOS-versie. Bovendien geeft hij zelf aan dat het experimenteel is en alleen bedoeld voor geavanceerde gebruikers.

Verder werken er nog enkele zaken niet, zoals de meegeleverde camera-app (hoewel heel wat andere camera-apps wel werken) en sommige games die vreemde kleuren weergeven. We ontdekten zelf al dat sommige apps zoals TeamViewer Host of alpha vnc lite niet goed werken met de niet-standaardafmetingen van het scherm en de landschapsmodus: ze tonen zich dan alleen op een smalle strook in het midden van het scherm. En de eerste keer dat we een app openen na de installatie, herstart de Raspberry Pi elke keer, merkten we.

Daarnaast zijn er geen geoptimaliseerde drivers, decoders en encoders voor video, waardoor alles wat traag aanvoelt. En heel wat zaken die bij een smartphone of tablet al ingebouwd zijn, dien je op een Raspberry Pi nog extra aan te sluiten: een audioapparaat, camera, gps, infraroodzender en realtime klok bijvoorbeeld. Deze zijn overigens allemaal ondersteund in LineageOS op de Raspberry Pi, maar je moet ze uiteraard zelf aansluiten.Kortom, Android op de Raspberry Pi is duidelijk nog werk in uitvoering.

Aangepaste LineageOS

Als je Android op je Raspberry Pi wilt draaien, heb je een aangepaste versie van LineageOS nodig, de bekendste custom rom voor Android-telefoons. Je vindt die aangepaste versie op de website van KonstaKANG, een ontwikkelaar die ook actief is op het Android-forum XDA-Developers. Met de hulp van anderen heeft hij LineageOS aangepast zodat die op de Raspberry Pi 3B, 3B+ en 4B (met minstens 2 GB geheugen) draait. Eerdere modellen van de Raspberry Pi worden niet ondersteund.

Heb je een Raspberry Pi 3B of 3B+, download dan de nieuwste LineageOS voor de Pi 3. Heb je een Raspberry Pi 4B, download dan de versie voor de Pi 4. Op het moment van schrijven was dat LineageOS 17.1 (wat overeenkomt met Android 10). Mogelijk is er wanneer je dit leest al een nieuwere versie.

Schrijf vervolgens het gedownloade zip-bestand met een programma zoals balenaEtcher of USBImager naar een micro-sd-kaartje van minstens 8 GB groot. Wanneer dat is voltooid, steek je het micro-sd-kaartje in je Raspberry Pi, sluit je het aanraakscherm, eventueel een ethernetkabel en tot slot de voedingskabel aan. Als alles goed gaat, start je Raspberry Pi nu in Android op.

©PXimport

Eerste opstart

Als je scherm zijn ondersteunde resoluties niet meldt via EDID, start LineageOS standaard op in een resolutie van 1280 × 720 pixels (voor de Raspberry Pi 3) of 1920 × 1080 pixels (voor de Raspberry Pi 4). Als je scherm die resolutie niet ondersteunt (zoals bij onze beide schermen het geval is), krijg je maar een deel van het scherm te zien. Om dat op te lossen, steek je de micro-sd-kaart weer in je pc en open je in de bootpartitie die wordt aangekoppeld het bestand resolution.txt. Vul daar de resolutie van je scherm in, zoals 800x480. Sla het bestand op, ontkoppel de micro-sd-kaart en start je Raspberry Pi er weer van op.

Gebruik je het officiële scherm van de Raspberry Pi, dan zul je nog altijd niets zien. Je dient daarvoor namelijk de software-renderer in te schakelen. De eenvoudigste oplossing is om eerst een ander scherm en een muis aan te sluiten, zodat je tenminste iets ziet en daarna de instellingen kunt aanpassen. Op de website van KonstaKANG vind je de instructies.

Initiële configuratie

Je ziet na een tijdje het beginscherm van LineageOS. Druk rechtsonder op de knop Next. Heb je een scherm zonder aanraakfunctionaliteit aangesloten (of het Adafruit-scherm waarvan we ontdekken dat de aanraakfunctionaliteit wordt ondersteund), sluit dan een muis aan.

In het volgende scherm druk je op Accept om te bevestigen dat je dit project niet commercieel gebruikt. Daarna kies je je taal (ook Nederlands staat erbij), je tijdzone (Amsterdam) en stel je de huidige datum en tijd in.

Na een druk op Volgende kies je een wifi-netwerk en voer je je wachtwoord in. Na nog een keer Volgende vink je aan of apps toegang tot je locatie mogen krijgen en of je diagnostische gegevens naar de makers van LineageOS wilt sturen om te helpen met de ontwikkeling. Daarna kun je ook een pincode of wachtwoord kiezen, of je slaat die stap over als je dat niet belangrijk vindt. Klik tot slot op Start om Android te gaan gebruiken.

©PXimport

Android rooten

De Android-omgeving die je nu te zien krijgt, is vrij kaal. De basis-apps zoals een agenda, browser, contacten, bestandsbeheerder, e-mail, galerij, klok, muziek-app en opname-app zijn van de partij, maar dat is het al bijna. In totaal zijn er vijftien apps geïnstalleerd. Loop zeker ook eens door de instellingen.

Dit systeem is uiteraard te beperkt om mee te werken. Om extra apps te kunnen installeren, moeten we roottoegang inschakelen in Android. Druk daarvoor eerst helemaal onderaan in de instellingen op Over tablet en druk dan zeven keer op Build-nummer om de ontwikkelaarsopties vrij te geven.

Ga daarna in de instellingen naar Systeem / Geavanceerd / Ontwikkelaarsopties en schakel Root access in. Schakel iets daaronder ook Lokale terminal in. Daarna verschijnt de app Terminal bij je apps. Hierin kun je allerlei opdrachten invoeren voor het Android-systeem. Voor sommige opdrachten heb je rootrechten nodig: daarvoor dien je eerst su in te typen, waarna je als root ingelogd bent in de terminal en daarna de opdracht zelf.

©PXimport

Open GApps

Waarschijnlijk wil je gewoon de apps van Google draaien op je Raspberry Pi met Android. Dat kan, maar vereist nog wat extra stappen. Bezoek eerst in de browser op Android de OpenGApps-website en selecteer daar als platform ARM, als Android-versie 10.0 en als variant pico. Dit is de minimale variant die je nodig hebt om Google Play te draaien. Download dit pakket dan, het is zo’n 90 MB groot.

Download daarna op je Raspberry Pi ook het zip-bestand lineage-xx.x-rpi-recovery2boot.zipvan KonstaKANG, dat we later nodig hebben om uit de recoverymodus te raken. Om het bestand te kunnen downloaden, schakel je wel eerst in de browser de weergave van de website om naar desktopmodus (via de drie puntjes rechts van de adresbalk).

Zodra je beide zip-bestanden hebt gedownload, open je een terminalvenster en voer je deze commando’s uit:

su

rpi4-recovery.sh

reboot

De eerste opdracht om als rootgebruiker te werken, de tweede om de micro-sd-kaart over te schakelen zodat die niet meer LineageOS opstart, maar de recoveryfirmware TWRP. Met de derde opdracht herstart je de Raspberry Pi.

Recoverymodus

Je Raspberry Pi toont nu het opstartscherm van TWRP. Veeg de knop rechts onderaan naar rechts om aanpassingen aan het systeem toe te staan. Kies dan Install, navigeer links naar de map Download en druk op het zip-bestand van Open GApps. Vink Reboot after installation is complete aan en veeg de knop rechts onderaan naar rechts om het bestand te flashen.

Je zult merken dat je na de reboot weer in de recoverymodus komt. Kies in het menu nu eerst Wipe en veeg de knop rechts onderaan naar rechts voor een herstel naar de (in dit geval fictieve) fabrieksinstellingen. Kies Install en selecteer het zip-bestand lineage-xx.x-rpi-recovery2boot.zip en vink Reboot after installation is complete weer aan voordat je het bestand flasht. Na de volgende reboot start LineageOS weer op.

©PXimport

Google Play toevoegen

Omdat je via Open GApps nu Google Play hebt geïnstalleerd en een factory reset hebt uitgevoerd, moet je opnieuw je taal te kiezen en de wifi-toegang configureren. Je krijgt de vraag of je je apps, foto’s, contacten en Google-account wilt overzetten. Daarna log je in met je Gmail-account. Nadat je alle stappen hebt doorlopen om je Android-apparaat gebruiksklaar te maken, druk je weer op Start en zie je weer dezelfde kale Android-omgeving, maar deze keer met een extra app: Google Play.

In Google Play kun je zoals je gewend bent allerlei Android-apps installeren. Overigens zullen niet alle apps even goed werken (zie ook het kader ‘Nog niet helemaal gebruiksklaar’ aan het einde van dit artikel). De meest voorkomende problemen zijn de resolutie en oriëntatie van het scherm: veel apps verwachten echt een smartphonescherm in portretmodus. Sommige apps crashen ook onverwacht en Google Play laat soms het hele besturingssysteem herstarten.

Infobord maken

Als je even met Android op de Raspberry Pi speelt, zul je merken dat dit besturingssysteem het meest tot zijn recht komt als je de Raspberry Pi als een soort interactief infobord gebruikt. Laat er bijvoorbeeld je agenda op weergeven of gebruik de ingebouwde klok-app als timer voor tijdens het koken. Of wat dacht je van de app van NS om de vertrektijden van de treinen te tonen?

Of gebruik de browser om bijvoorbeeld via je Raspberry Pi toegang te krijgen tot de webinterface van je domoticasysteem, zoals Home Assistant. Zo maak je heel eenvoudig van je Raspberry Pi een webkiosk, die daarnaast toch ongelooflijk flexibel is omdat je allerlei Android-apps kunt draaien.

©PXimport

Portretmodus

Tot nu toe hebben we het scherm altijd in landschapsmodus gebruikt, omdat dat voor een infobord nu eenmaal de handigste oriëntatie is. Maar veel apps zijn ontworpen voor de portretmodus van een smartphone. Wil je toch je scherm in portretmodus instellen, dan dien je weer een configuratiebestand in de bootpartitie aan te passen. Schakel de Raspberry Pi dus uit. Als je geen aan-uitknop hebt en nog altijd rootrechten hebt, kan dat door deze commando’s in de terminal te typen:

su

reboot -p

De -p van ‘power off’.

Steek de micro-sd-kaart dan in je computer en open het bestand config.txt in de bootpartitie. Voeg daar de volgende regel aan toe om het scherm 90 graden te draaien:

display_lcd_rotate=1

En zoek dan naar de volgende regel voor de aanraakfunctionaliteit:

dtoverlay=rpi-ft5406

En vervang die door:

dtoverlay=rpi-ft5406,touchscreen-swapped-x-y=1,touchscreen-inverted-x=1

Sla je wijzigingen op en ontkoppel de micro-sd-kaart. Als je deze weer in je Raspberry Pi steekt en die opstart, toont Android zijn interface in portretmodus. Apps zoals die van de NS zijn nu veel handiger om te gebruiken.

Android TV installeren

Voor de Raspberry Pi 4 heeft KonstaKANG ook een image waarmee je van je Raspberry Pi een Android TV-apparaat maakt. Dat is handig als je je Raspberry Pi op een groter scherm wilt aansluiten, zoals het tv-scherm in je woonkamer, maar toch graag de vertrouwde interface van Android wilt. Hier kijken we tenslotte nog even naar.

Download de nieuwste versie van de Android TV-editie van LineageOS voor de Raspberry Pi 4. Op het moment van schrijven was dat LineageOS 17.1 (wat overeenkomt met Android 10). Mogelijk is er wanneer je dit leest al een nieuwere versie. Schrijf deze naar een micro-sd-kaart van minstens 8 GB groot en start daar je Raspberry Pi van op, nadat je die op je scherm hebt aangesloten.

Omdat je tv-scherm hoogstwaarschijnlijk geen aanraakscherm is, heb je uiteraard nog invoerapparatuur nodig. Een draadloos toetsenbord en muis zijn dan handig. Een andere optie is een zogenoemde airmouse: een minitoetsenbord met ingebouwde trackpad om draadloos vanaf de bank je Android-tv aan te sturen.

©PXimport

Voor de rest werkt de Android TV-editie op de Raspberry Pi bijna hetzelfde als de normale Android-editie. Je dient ook hier weer je apparaat te rooten, Open GApps via de recoverymodus te installeren en daarna kun je via de Play Store allerlei apps installeren. De landschapsinterface van Android TV met zijn grote icoontjes komt beter op zijn recht op een grote tv.

Maar ook hier loop je tegen wat beperkingen aan. Omdat de Raspberry Pi niet is gecertificeerd als Android TV-apparaat, is de Chromecast-functionaliteit niet ondersteund. Je kunt dus helaas geen video’s van je smartphone naar je slimme tv casten. Ook de officiële app Android TV Remote Control om je Android-telefoon als afstandsbediening voor je Android TV-apparaat te gebruiken, is niet ondersteund. Maar al met al zijn Android en Android TV op je Raspberry Pi interessante besturingssystemen voor heel wat toepassingen.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wanneer je met een smartwatch je gezondheid in de gaten wilt houden en bijvoorbeeld tijdens activiteiten je hartslag wilt meten, is het handig als zo'n slim horloge ook waterdicht is. En met een GPS-functie kun je ook goed bijhouden welke afstand je hebt afgelegd.

Een smartwatch is meer dan alleen een horloge: het is een slimme assistent om je pols. Met een smartwatch kun je eenvoudig meldingen van je smartphone ontvangen, zoals berichten, oproepen en agenda-afspraken. Veel modellen bieden daarnaast functies zoals stappentellen, hartslagmeting, slaapregistratie en GPS-tracking. Dat maakt ze ideaal voor wie zijn gezondheid en activiteiten wil bijhouden. Sommige horloges ondersteunen zelfs contactloos betalen of muziekbediening, zodat je minder vaak je telefoon uit je zak hoeft te halen.

Een ander belangrijk voordeel is de waterbestendigheid, wat bij smartwatches wordt aangeduid met een zogeheten ATM-classificatie. ATM staat voor 'atmosfeer' en geeft aan hoe hoog de druk op het horloge mag zijn. Een smartwatch met 5 ATM is bijvoorbeeld bestand tegen waterdruk die overeenkomt met 50 meter diepte. Dat betekent dat je ermee kunt douchen, zwemmen of in de regen lopen, maar dat de watch niet per se geschikt is voor diepzeeduiken.

Amazfit Cheetah Square

De Amazfit Cheetah Square is een smartwatch met een rechthoekig AMOLED-scherm van 1,75 inch. Het model biedt uitgebreide sportondersteuning met meer dan 150 modi en beschikt over dual-band GPS voor nauwkeurige plaatsbepaling. Daarnaast zijn er sensoren voor hartslag, SpO₂ (het percentage zuurstof in je bloed dat via een saturatiemeter wordt gemeten, en aangeeft hoeveel van je rode bloedcellen verzadigd zijn met zuurstof), slaap en stress. De behuizing is lichtgewicht en de horlogeband is van siliconen. De waterdichtheid van 5 ATM maakt hem geschikt voor gebruik in het water. De batterijduur varieert afhankelijk van het gebruik, met tot 8 dagen bij gemiddeld gebruik en tot 28 uur met GPS ingeschakeld.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 8 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,75 inch

Huawei Watch Fit 2

De Huawei Watch Fit 2 is een relatief compacte smartwatch met een AMOLED-display van 1,74 inch. Het model ondersteunt verschillende trainingsmodi en beschikt over sensoren voor onder andere hartslag, SpO₂ en slaapmonitoring. Hoewel deze watch geen ingebouwde GPS heeft, maakt hij gebruik van verbonden GPS via een smartphone. De batterijduur is met maximaal 10 dagen redelijk lang. De smartwatch is waterbestendig tot 5 ATM en is beschikbaar in verschillende edities en kleuren.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 10 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,74 inch

Fitbit Sense 2

De Fitbit Sense 2 biedt een combinatie van gezondheidsmetingen, zoals een ECG-app, cEDA-sensor voor stressdetectie en SpO₂-metingen. Het horloge is uitgerust met een 1,58 inch AMOLED-scherm en een ingebouwde GPS. De batterij gaat bij normaal gebruik ongeveer 6 dagen mee. Daarnaast is de Sense 2 waterbestendig tot 50 meter (5 ATM). Het model ondersteunt contactloze betalingen via Fitbit Pay, maar mist functies zoals muziekopslag of volledige ondersteuning voor apps van derden.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 6 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,58 inch

Garmin Venu 2

De Garmin Venu 2 heeft een 1,3 inch AMOLED-display en legt de nadruk op gezondheid en sport. De smartwatch beschikt over onder meer hartslagmeting, ademhalingsregistratie, Body Battery, stressmeting en Pulse Ox. GPS is ingebouwd, en de batterij gaat tot 11 dagen mee in smartwatch-modus. Bij gebruik van GPS en muziek is dit korter. Het horloge is waterdicht tot 5 ATM, wat standaard is voor dit soort toepassingen.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 11 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,3 inch

OnePlus Watch 2

De OnePlus Watch 2 draait op Wear OS 4 en gebruikt een dubbele chipsetstructuur om prestaties en batterijduur te balanceren. Met een 1,43 inch AMOLED-scherm, ondersteuning voor dual-band GPS, en sensoren voor hartslag en slaap is hij geschikt voor dagelijks gebruik. De batterijduur is echter niet heel lang, maar het horloge is wel IP68-gecertificeerd en bestand tegen waterdruk tot 5 ATM.

🚿 Waterdichtheid: IP68 / 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 100 uur
📱 Schermdiagonaal: 1,43 inch

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.