ID.nl logo
Virtualisatie: Windows, Linux en macOS op één pc
© PXimport
Zekerheid & gemak

Virtualisatie: Windows, Linux en macOS op één pc

Standaard staat er op een pc één besturingssysteem. Gebruik je de pc, dan gebruik je dat besturingssysteem. Met multiboot is het wel mogelijk meerdere besturingssystemen op één pc te installeren, maar je kunt die dan niet gelijktijdig gebruiken, wat de gebruiksmogelijkheden enorm beperkt. Virtualisatie biedt die mogelijkheid wel. Met virtualisatie gebruik je de kracht van moderne computers maximaal. Wat virtualisatie is, hoe het werkt en hoe je het gebruikt vertellen we je in dit artikel.

Bij meerdere besturingssystemen op één pc denk je al snel aan een dual- of multiboot-systeem. Op een multiboot-systeem installeer je na het eerste besturingssysteem een tweede of derde (en misschien wel vierde) besturingssysteem elk apart op de pc. Daarna beslis je elke keer bij het starten van de pc welk besturingssysteem je daarna wilt gebruiken. Multiboot heeft als voordeel dat het actieve besturingssysteem de volledige rekenkracht van de pc kan benutten. Maar het heeft ook een belangrijke beperking: je hebt nooit meerdere besturingssystemen tegelijk actief, altijd maar één. Wil je iets in een ander besturingssysteem doen, dan moet je de huidige sessie afsluiten en de pc opnieuw opstarten. Informatie die je van het ene naar het andere besturingssysteem wilt meenemen, moet je eerst opslaan en toegankelijk maken. Virtualisatie kent deze nadelen niet, bij virtualisatie zijn de besturingssystemen tegelijk actief.

01 Wat is virtualisatie?

Bij virtualisatie installeer je eerst gewoon één besturingssysteem op de pc. Dit heet het host-besturingssysteem. Binnen dat besturingssysteem installeer je vervolgens een virtualisatielaag, de virtual-machinemanager. Deze softwarelaag voegt de mogelijkheid toe om op de pc virtuele machines in te richten. Een virtuele machine is een software-imitatie van een computer, die via de virtualisatielaag gebruikmaakt van de hardware van een andere fysieke computer. Je kunt zo’n virtuele machine opstarten en ziet dan net als bij een echte computer het bios starten, daarna kun je een besturingssysteem installeren. In de virtualisatielaag configureer je meestal per virtuele machine hoeveel van het computergeheugen die krijgt om te gebruiken, hoeveel rekenkracht van de processor en hoeveel opslagruimte op de fysieke schijf.

©PXimport

02 Waarom virtualiseren?

De extra mogelijkheden die ontstaan door virtualisatie zijn legio. Zo kun je doordat host- en gast-besturingssystemen gelijktijdig actief zijn, gelijktijdig op dezelfde computer meerdere versies van een besturingssysteem gebruiken. Bijvoorbeeld: Windows 10 naast Windows 7 of 8. Of twee versies van Windows 10 naast elkaar. Maar je kunt ook besturingssystemen als Linux, OpenBSD, Solaris of het antieke MS-DOS gebruiken. Je kunt programma’s die maar op één specifiek besturingssysteem werken, toch tegelijkertijd met je ‘normale’ applicaties gebruiken. In het verlengde hiervan kun je verouderde software blijven gebruiken die niet meer compatibel is met een nieuwere versie van het host-besturingssysteem. Dit kan zelfs voorkomen dat je een dure nieuwe licentie moet kopen voor een nieuwere versies wanneer de oude op zich nog prima voldoet.

Virtuele machines zijn ook ideaal om onbekende programma’s te testen. De software die je in de virtuele machine gebruikt, kan namelijk niet de werking van het host-besturingssysteem verstoren. Het is dus veilig om software binnen een virtuele machine te gebruiken, al zijn antivirus en updates daar even noodzakelijk.

©PXimport

Vormen van virtualisatie

De hier genoemde vorm van virtualisatie, waarbij bovenop je besturingssysteem een virtualisatielaag met een ander besturingssysteem gebruikt, heet host-virtualisatie. De zwakte van deze virtualisatie-manier is de afhankelijkheid van het onderliggende host-besturingssysteem. Gaat daar iets fout, dan falen álle virtuele machines. Daarom is deze vorm van virtualisatie populair voor kortstondig test- en hobbywerk. In professionelere omgevingen kiest men vaker voor iets dat bare-metal-virtualisatie heet, zoals VMware ESXi, Citrix XenServer, Linux KVM en Microsoft Hyper-V Server. Hierbij zit er geen apart besturingssysteem onder de virtualisatielaag, maar is de virtuele machine besturingssysteem én virtualisatielaag ineen. Dit is efficiënter en betrouwbaarder.

©PXimport

03 Welke hardware is nodig?

Virtualisatie heeft twee ingrediënten: virtualisatiesoftware én een fysieke computer. Bij deze computer tellen vooral de processor, werkgeheugen en opslag mee. Toch hoeft het echt geen heel dure en uitgebreide computer te zijn. Een computer van een paar jaar oud met 4 GB geheugen en een paar gigabytes vrije ruimte op de harde schijf volstaat al. Alleen kun je dan wel minder virtuele machines tegelijk draaien. Want hoewel de virtualisatiesoftware de rekenkracht van de computer keurig verdeelt, het host-besturingssysteem claimt altijd een deel van de rekenkracht en het geheugen, en belast ook de harde schijf. In de praktijk is vooral de hoeveelheid intern geheugen cruciaal: 4 GB is net aan, 8 GB is prima, 16 GB of meer perfect. Gebruik daarnaast het liefst een recente 64bit-processor en een ssd in plaats van een harde schijf (met minstens enkele tientallen gigabytes beschikbaar).

04 Welke software is nodig?

Het aanbod aan virtualisatieprogramma’s is niet heel groot. Allereerst is er VMware, dat biedt voor zowel Windows als Linux twee dezelfde programma’s: Workstation Pro en Workstation Player. Hoewel de naam anders suggereert, kun je met de Player ook virtuele machines maken. Bovendien is Workstation Player gratis voor niet-commercieel gebruik. Voor macOS biedt VMware de betaalde programma’s Fusion en Fusion Pro. Ook Parallels Desktop is een betaalde optie voor macOS.

Wil je gratis gebruikmaken van virtualisatie, dan is er naast VMware Player nog VirtualBox. VirtualBox is opensource en beschikbaar voor Windows, Linux, Solaris, OpenSolaris én macOS. VirtualBox stelt de minste eisen aan de hardware, maar is minder uitgebreid en minder goed in complexe grafische toepassingen en games. Tot slot heeft iedereen met een 64bit-versie van Windows 8 Pro of Windows 10 Pro de mogelijkheid het onderdeel Hyper-V aan de Windows-installatie toe te voegen. Ook hiermee is het mogelijk virtuele machines in te richten.

©PXimport

05 Software kiezen

Ga je virtualiseren op Windows, macOS of Linux? Heb je meer of minder geavanceerde functies nodig? Wil je ervoor betalen? Heb je veel grafische rekenkracht nodig? Dit zijn belangrijke overwegingen.

Wil je op elk besturingssysteem dezelfde virtualisatie gebruiken, dan is VirtualBox de enige keuze. Wil je meer geavanceerde functies en betere grafische prestaties, dan zijn de andere programma’s geschikter. Op macOS is de keuze tussen VMware Fusion, Fusion Pro of Parallels Desktop vooral te maken op basis van de prijs en mogelijke voorkeur. Op Windows voldoet VMware Player voor de meeste zaken. Wil je de meest geavanceerde mogelijkheden, dan kun je VMware Workstation Pro overwegen, maar met een prijs van 275 euro is dat programma niet goedkoop.

Hoewel sommige combinaties wel mogelijk zijn, raden we het in de praktijk af om meerdere virtualisatieprogramma’s tegelijk geïnstalleerd te hebben op één pc.

Software downloaden

Via de volgende sites kun je de verschillende virtualisatieprogramma’s veilig downloaden. Oracle VirtualBoxParallels DesktopVMware Workstation Pro****VMware Workstation PlayerVMware Fusion/Fusion Pro

06 VirtualBox en VMware Player

In dit artikel focussen we ons verder op de twee gratis virtualisatieprogramma’s voor Windows: VirtualBox en VMware Player. Maar welk programma je ook gebruikt: de stappen zoals beschreven zijn in alle gevallen in alle programma’s zeer vergelijkbaar. De installatie heeft telkens weinig opties, de standaard instellingen leiden altijd tot een werkend product.

Het maken van een nieuwe virtuele machine gebeurt in alle programma’s met een wizard. De wizard zorgt ervoor dat alle belangrijke configuratieopties worden ingesteld. Klik in VMware Player op Create a new virtual machine. Als eerste moet je aangeven waar het besturingssysteem staat dat je in de virtuele machine wilt installeren. Is dit een echte cd of dvd, kies dan Installer disc en plaats de cd/dvd in de dvd-speler van de computer. Heb je geen echte schijf, maar wel een iso-bestand, dan werkt dat ook prima. Klik dan op Installer disc image file (iso) en selecteer via Browse het iso-bestand (bevestig met Next). Player past nu het vervolg van de installatiewizard aan op het te installeren besturingssysteem. Bij Windows kun je de licentiesleutel al invoeren en een administrator-account compleet met wachtwoord aanmaken. Klik op Next en geef de virtuele machine een naam en een plek op de harde schijf.

©PXimport

07 Virtuele schijf

De volgende stap in VMware Player is het aanmaken van de virtual schijf. Je kunt de virtuele machine op je systeem opslaan als één groot bestand of een reeks kleinere. De grootte van de virtuele schijf kun je zelf aanpassen, maar maak deze niet te klein om later in de virtuele machine geen ruimtegebrek te krijgen. Bovendien wordt de ruimte niet direct volledig ingenomen, de omvang die je opgeeft is de maximale grootte. Klik op Next, je ziet nu een overzicht van de instellingen voor de virtuele machine. Zijn deze in orde, klik dan op Finish om de virtuele machine aan te maken en het besturingssysteem te installeren.

©PXimport

08 VM maken in VirtualBox

Heb je voor VirtualBox gekozen, dan lopen de stappen zoals gezegd ongeveer hetzelfde. Om een nieuwe virtuele machine te maken klik je op Nieuw. Geef de virtuele machine een naam en selecteer het te installeren besturingssysteem en de versie. Klik op Volgende. Nu komen de configuratie-items geheugengrootte, harde schijf en locatie. Handhaaf alle standaard opties. Om de virtuele machine echt te installeren, klik je op Start en selecteer je daarna de cd, dvd of via Bladeren het iso-bestand waarop de installatiebestanden van het besturingssysteem te vinden zijn. Daarna begint de installatie die je net zo uitvoert als een installatie in een echte pc.

©PXimport

09 Updates, licenties en antivirus

Een virtuele machine denkt dat het een écht systeem is. Dat geldt ook voor alle software … en hackers en malware. Wil je Windows in een virtuele machine draaien, dan is een licentiesleutel nodig. Ook voor veel andere betaalde programma’s die je in de VM installeert zijn licenties nodig. Al die software moet ook geüpdatet en gepatcht worden voor optimale beveiliging. Kortom: op een virtuele machine zijn alle beveiligingsmaatregelen nodig die op een gewone pc ook nodig zijn: dus de firewall inschakelen, antivirus installeren etc.

©PXimport

10 VM optimaliseren

Een besturingssysteem kan alleen optimaal presteren wanneer het over de juiste drivers beschikt voor de onderliggende hardware. Een virtuele machine gebruikt meestal geen standaard drivers, er zijn aparte drivers voor nodig die niet standaard bij de installatie van een besturingssysteem in een virtuele machine worden gedownload en geïnstalleerd. Dat moet je in veel gevallen zelf doen, maar moeilijk is dat gelukkig niet. In VMware Player log je eerst in met een admin-account in de virtuele machine. Klik daarna met de muis op Player / Manage / Install VMware Tools. Player zal dan een virtuele cd-rom met daarop de drivers laden, die je daarop in één keer kunt installeren.

In VirtualBox gaat het op bijna identieke wijze via Apparaten / Invoegen Guest Additions CD Image. Als de installatie niet al zelf start, open dan in de virtuele machine Windows Verkenner en open de (virtuele) cd-romspeler. Start dan het installatieprogramma. Na afloop moet je de virtuele machine meestal opnieuw opstarten. Daarna zullen de prestaties (vooral de grafische) veel beter zijn.

©PXimport

11 Muis en toetsenbord

Wanneer je één of enkele virtuele machines gebruikt, wordt het ineens belangrijk in welke VM de input van je muis en toetsenbord terecht moet komen. Standaard is het zo dat zodra je met de muis in het venster van een virtuele machine klikt, de invoer daarna van muis én toetsenbord naar die virtuele machine gaan. Je kunt dit goed zien aan de muisaanwijzer. Beweegt de muis zich buiten het venster van de virtuele machine, dan staat de muis in de virtuele machine stil. Klik je echter één keer in het venster van de virtuele machine, dan bestuur je de muis in die virtuele machine met je echte muis.

Het wordt lastiger wanneer je de muis of toetsenbord weer buiten de virtuele machine wilt gebruiken. Beweeg je de muis naar buiten de virtuele machine, dan wil dat niet altijd. De muis zit dan ‘gevangen’ in de virtuele machine. Om de muis en daarmee ook het toetsenbord te bevrijden uit de virtuele machine, gebruik je in VirtualBox de rechter Ctrl-toets en in VMware de sneltoets Ctrl+Alt. Heb je de ‘Guest Addions’ van VirtualBox of de ‘VMware Tools’ geïnstalleerd, dan is het vaak niet nodig muis en toetsenbord op deze manier te bevrijden, dankzij de verbeterde drivers kun je dan de muis vrij in en uit de virtuele machine bewegen en daarmee ook de input van het toetsenbord sturen.

©PXimport

12 Snapshots

Snapshots zijn een heel krachtige mogelijkheid van (sommige) virtuele machines. Met een snapshot bevries je de toestand van een virtuele machine, zodat je daar later altijd naar terug kunt. Een soort savegame-functie die je uit games kent. Je gebruikt het bijvoorbeeld voordat je een programma installeert of een actie uitvoert waarvan je weet dat de virtuele machine die vermoedelijk niet goed doorstaat. Ben je klaar? Dan kun je met een paar klikken de virtuele machine weer terugzetten naar het moment dat je het snapshot maakte.

VMware Player ondersteunt het helaas niet, alleen de duurdere VMware Workstation. VirtualBox biedt wel snapshots. Om een snapshot te maken van een virtuele machine klik je in VirtualBox op Machinegereedschappen / Snapshots. In de werkbalk zie je Snapshots staan. Links is de actieve virtuele machine geselecteerd en rechts de opties voor snapshots. Klik daarna op Neem. Geef dan het snapshot een naam en eventueel een beschrijving, en klik op OK. Daarna kun je de virtuele machine gewoon verder gebruiken en (desgewenst) weer een nieuwe snapshot maken. Het kan ook via de toetsencombinatie rechter-Ctrl+T.

©PXimport

13 Snapshots gebruiken

In het venster van de snapshotmanager kun je door meerdere snapshots te maken een hele boom van onderling verbonden snapshots bouwen. Om te zien wat de situatie van een bepaald snapshot was, selecteer je dat in de lijst. Bij Attributen zie je de naam en beschrijving die je zelf aan het snapshot hebt gegeven. Wil je meer weten, klik dan op Informatie. Hier zie je de instellingen van de machine op het moment van het snapshot met alle hardware en instellingen, en een preview. Klik op Preview om een grotere weergave te zien. Wil je terugkeren naar een eerdere status van de virtuele machine, selecteer dan dat snapshot en klik op Terugzetten. VirtualBox biedt de mogelijkheid de huidige stand eerst als nieuw snapshot te bewaren, klik dan op Terugzetten en even later is de virtuele machine hersteld. Is de optie Terugzetten niet beschikbaar, sluit dan eerst de virtuele machine af.

©PXimport

Locatie virtuele machine

Bekeken vanaf het host-besturingssysteem is een virtuele machine niets dan een reeks bestanden op de harde schijf. Om die locatie op de harde schijf te vinden, kijk je eerst bij de instellingen van de virtuele machine. Bij VirtualBox klik je hiervoor met de rechtermuisknop op de virtuele machine en kies je Instellingen / Algemeen /Geavanceerd. Bij VMware Player klik je met rechts op Options / General / Working directory. Kopieer het pad en open het in Windows Verkenner. Bij VMware zijn de .vmdk-bestanden de harde schijf van de virtuele machine. De .vmx is de virtuele machine zelf. Bij VirtualBox is de .vdi de virtuele harde schijf en is de .vbox de virtuele machine. In de map Snapshots vind je de ‘differencing-disks’, de verschillende afsplitsingen van de virtuele schijf, elk is een snapshot. Deze bestanden kun je gewoon kopiëren voor een werkende back-up van je virtuele machine(s).

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker
© Ivan Guia
Huis

Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

▼ Volgende artikel
DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?
Huis

DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Waarom is er zoveel aandacht voor DeepSeek? Ontdek wat deze AI-chatbot bijzonder maakt en waar je op moet letten. Kunstmatige intelligentie blijft zich in een hoog tempo doorontwikkelen. In begin 2025 werd DeepSeek gelanceerd en zorgde meteen voor een enorme schokgolf. Is het echt zoveel beter als bestaande modellen zoals ChatGPT? En wat maakt DeepSeek uniek?

  • De introductie van DeepSeek en de chaos op de aandelenmarkt
  • De unieke eigenschappen van DeepSeek
  • Voordelen, zorgen en toekomstperspectieven

Ontdek waarmee ChatGPT je allemaal kan helpen.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

DeepSeek open en OpenAI gesloten? Een belangrijk onderscheid is dat DeepSeek volledig opensource is. Dat betekent dat de volledige onderliggende code beschikbaar is om te downloaden, te bestuderen en aan te passen, waardoor het hele model transparant is. Daarentegen houdt OpenAI, ondanks de naam, de technische details van ChatGPT grotendeels geheim.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.