Het verlies van een smartphone is niet alleen een bedreiging van uw telefoonrekening. Door de vele informatie die zich op uw smartphone verzamelt, is verlies vooral bedreigend voor de privacy. Deze basiscursus vertelt u hoe u bij verlies van iPhone, Android- of Windows Phone-telefoon, de schade beperkt.

Een smartphone is (hoewel kostbaar), makkelijk te vervangen. Doordat synchronisatie van gegevens vaak automatisch gaat, zijn zelfs de gegevens op de telefoon vaak niet écht verdwenen. Vallen de gegevens in verkeerde handen, dan kunnen ze echter wel voor veel schade zorgen. Met een smartphone krijgt een kwaadwillende namelijk al snel toegang tot al uw contacten, privéfoto's, sms-berichten, e-mails, sociale netwerken en wifi-netwerken. En erger nog: accounts voor telebankieren en zakelijke e-mailaccounts.

1. Beschermingsmogelijkheden

Als uw telefoon zoekraakt of gestolen wordt, is het vaak mogelijk telefoon de eigen locatie te laten doorgeven, een schril alarm te laten klinken, de toegang tot de telefoon te blokkeren of deze zelfs helemaal leeg te maken. En om te voorkomen dat hierbij gegevens verloren gaan, kan ook nog een back-up van de telefoon worden gemaakt alvorens deze wordt 'gewiped'.

Om deze beveiligingsmogelijkheden te gebruiken, moet u wel - voordat de telefoon gestolen is - deze functionaliteit ingeschakeld hebben of de software geïnstalleerd hebben. Welke stappen noodzakelijk zijn, verschilt vooral per smartphone-platform. Windows Phone 7 en iPhone's iOS hebben alle hiervoor benodigde functionaliteit in het besturingssysteem gestopt. Extra applicaties installeren is niet nodig. Dit geldt niet voor Android, dat weliswaar in de nieuwste versie het op afstand leeghalen van de telefoon ondersteunt, maar alleen in combinatie met Microsoft Exchange. Om een Android-smartphone te beveiligen is daardoor wel altijd extra software nodig is. Steeds vaker worden deze producten voor de beveiliging van smartphones geleverd door bekende beveiligingsbedrijven zoals ESET, TrendMicro, Symantec en McAfee, maar er zijn ook nog voldoende (gratis) producten van andere (onbekendere) leveranciers. Het aanbod van applicaties om een smartphone te beveiligen is redelijk groot. De functionaliteit en kwaliteit is echter zeer uiteenlopend. De meeste aanbieders bieden de mogelijkheid het product eerst een week of enkele dagen te proberen. Dat geeft voldoende tijd om de functionaliteit te testen.

Alle door ons gebruikte programma's op Android waren nog niet in het Nederlands beschikbaar. Ook de software op Windows Phone 7 is Engelstalig, omdat dit besturingssysteem pas dit najaar in het Nederlands verschijnt. Windows zal zijn beveiligingsdienst tot die tijd alleen in het Engels leveren. Norton en McAfee willen al dit voorjaar hun producten ook Nederlandstalig lanceren.

©PXimport

De beveiligingsproducten voor smartphones zijn veelal nog Engelstalig.

2. Compatibiliteit

Behalve compatibiliteit met het besturingssysteem, moet de beveiligingssoftware soms ook compatibel zijn met het specifieke model smartphone. Smartphonebouwer HTC levert bijvoorbeeld via HTC Sense alle eerder genoemde beveiligingsfuncties, maar alleen voor de HTC-modellen Desire HD en Desire Z. Het is daarom verstandig om eerst na te gaan of de software compatibel is met het eigen toestel. Voor de standaardsoftware van Windows Phone 7 en iPhone geldt dit niet, maar zodra u op zo'n toestel andere software installeert, is de noodzaak de compatibiliteit met de eigen telefoon te testen onverminderd aanwezig.

3. Communicatie

De communicatie tussen de beveiligingsdienst en de smartphone gaat veelal via sms. Soms zichtbaar, bijvoorbeeld wanneer u zelf vanaf een andere telefoon een sms aan de vermiste smartphone moet sturen, soms ook verborgen achter een mooie website. Doordat de communicatie met de gestolen telefoon via sms verloopt, kunt u de smartphone niet meer lokaliseren of leeghalen zodra de dief de simkaart uit de telefoon haalt. Mits (vooraf) ingesteld, kan de telefoon dan wel blokkeren totdat het juiste wachtwoord of de pincode is ingegeven.

©PXimport

De communicatie met de vermiste of gestolen smartphone gebeurt veelal via sms.

Privacygevaren apps installeren

Een ander groot beveiligingsrisico van de smartphone is het gebruik van kwaadaardige apps. Apps worden door de aanbieders van het platform gekeurd voor ze worden toegelaten in de applicatiewinkel. Over de kwaliteit van de keuring is echter weinig bekend, evenals de mate waarin echt naar beveiliging wordt gekeken. Al enkele malen zijn apps uit de verschillende winkels verwijderd omdat ze - pas nadat gebruikers waren gaan klagen - onveilig bleken. Voor Google geldt dat het bedrijf, anders dan Apple en Microsoft, vrijwel niet inhoudelijk naar de applicatie kijkt. Daarom laat het iedere applicatie tijdens de installatie toestemming vragen de benodigde onderdelen van de smartphone, zoals contacten en sms, te gebruiken. Dat lijkt een goed alternatief maar werkt in de praktijk toch minder dan de keuring bij Microsoft of Apple. De gebruiker kan immers niet beoordelen of de toegang tot de contactpersonen alleen is bedoeld om deze handig alfabetisch in de app weer te geven of om deze via een server in Rusland met een hacker of spammer te delen. Hoe groot de verleiding van de vele leuke applicaties ook is, wie veilig een smartphone wil gebruiken, moet kritisch kijken naar wat hij erop installeert. Daarin verschilt een slimme telefoon niet van een pc.

©PXimport

Er zijn veel apps voor beveiliging, maar of ze de beveiliging echt verbeteren is vaak de vraag.

4. Android

In Android zit standaard niet veel diefstalbeveiliging ingebakken. Een van de weinige mogelijkheden die Android biedt om de telefoon te beveiligen zijn het instellen van een time-out. De telefoon wordt dan geblokkeerd als deze een tijd niet gebruikt wordt, en kan alleen worden vrijgegeven wanneer een pin, wachtwoord of patroon wordt ingegeven. Deze opties zijn te vinden via Instellingen / Beveiliging/ Schermvergrendeling wijzigen. Selecteer daar Patroon / Pin of Wachtwoord en vervolg de stappen om de gewenste code vast te leggen. Kiest u voor een patroon, schakel dan de optie Zichtbaar patroon gebruiken in het onderdeel Beveiliging uit om te voorkomen dat anderen al te eenvoudig meekijken bij het tekenen van het patroon.

Er is software waarmee u meer mogelijkheden hebt. Where's My Droid is daar een van. Met dit gratis programma kunt u de telefoon op afstand laten overgaan, of per sms de gps-locatie zien. U stuurt hiervoor een sms met een codewoord naar de Android-telefoon. Dit codewoord koppelt u van tevoren aan de actie. De verdere opties zijn beperkt tot de duur van de tijd dat de telefoon het alarm laat rinkelen, dat is maximaal vijf minuten. Een eventuele dief kan zodra het alarm gaat, het volume omlaag draaien. Where's My Droid biedt helaas geen mogelijkheid de telefoon te blokkeren of alle gegevens te verwijderen.

©PXimport

Het codebericht om de smartphone te laten rinkelen of te lokaliseren kan bij Where's My Droid zelf worden gekozen.

©PXimport

Where's My Droid is een gratis app, maar het aantal functies is beperkt.

5. WaveSecure

Drie programma's met meer opties zijn Lookout Mobile Security, Norton Mobile Security en WaveSecure van McAfee. WaveSecure is hiervan het best verzorgd, met een uitgebreide online dienst. Via de site kunt u verschillende onderdelen van uw telefoon beheren. Contacten, sms'jes, telefoonlogs en foto's en videofragmenten kunnen op afstand worden geback-upt, ook als de telefoon al wordt vermist. Daarnaast biedt WaveSecure functies om de smartphone op afstand te blokkeren, het alarm in te schakelen, de locatie in Google Maps te tonen en deze elk kwartier of half uur te loggen, en om de telefoon helemaal leeg te maken. Ook beschermt WaveSecure tegen het wisselen van de simkaart. Wordt een andere simkaart in de telefoon geplaatst, dan blokkeert de telefoon en is het invoeren van het wachtwoord nodig om deze te ontgrendelen. Daarbij registreert WaveSecure alle simkaarten die in combinatie met de telefoon en het wachtwoord worden gebruikt. Elke simkaart hoeft dus maar éénmalig te worden vrijgegeven. WaveSecure biedt als enige de mogelijkheid het programma als DeviceAdmin te installeren, waardoor het niet zomaar van de smartphone verwijderd kan worden. WaveSecure omvat geen antimalware. Daarvoor levert McAfee het eigen VirusScan Mobile. Aan WaveSecure hangt een prijskaartje van 19,99 dollar (ongeveer 15 euro).

©PXimport

McAfee WaveSecure biedt een volwaardige oplossing voor back-up en restore.

©PXimport

WaveSecure een mooie en gemakkelijke webportal, waarmee alle functies opgestart kunnen worden, inclusief een 'remote wipe'.

6. Lookout

Van Lookout is er een gratis versie. Deze biedt back-up en het lokaliseren en op afstand inschakelen van het alarm. Wie niet wil betalen voor de beveiliging van zijn Android-smartphone, zou zeker deze versie moeten installeren. Zeker ook omdat Lookout (anders dan WaveSecure) ook anti-malware biedt, en daarbij alle applicaties controleert die op de telefoon actief zijn of worden geïnstalleerd. De betaalde Premium-versie van 29,99 dollar (circa 22,50 euro) per jaar, biedt ook nog het blokkeren en leeghalen van de telefoon. Net als WaveSecure biedt ook Lookout een webportal voor het beheren van de back-ups en het inschakelen van de beveiligingsfuncties. De bijbehorende Lookout-software voor installatie op de smartphone is nadrukkelijker op het apparaat aanwezig dan WaveSecure. Ook is de webportal iets minder overzichtelijk dan die van WaveSecure.

©PXimport

Ook Lookout biedt een webportal voor het opstarten van de verschillende beveiligingsacties.

©PXimport

Van de geïnstalleerde programma's op Android is Lookout het meest aanwezig.

7. Norton Mobile Security

Norton Mobile Security is net uit het bètastadium en is in februari gelanceerd. De functionaliteit omvat antimalware, de mogelijkheid bellers en sms'ers te blacklisten en antidiefstalfuncties voor lokaliseren, blokkeren en wissen. Waar Lookout en WaveSecure een webinterface en back-updienst bieden, doet Norton dit niet.

Net als bij Where's My Droid initieert de eigenaar bij Mobile Security zelf de acties, door vanaf een andere telefoon een sms met een codewoord aan de eigen telefoon te sturen. Volgens Norton is het aannemelijker dat er aan andere mobiele telefoon present is dan een pc met internettoegang (vandaar geen webinterface). Afhankelijk van het meegestuurde commando wordt een 'locate', 'lock' of 'wipe' uitgevoerd. Kiest men voor locate, dan antwoordt de vermiste smartphone met een sms waarin een link naar Google Maps staat. Om die te kunnen openen is dus wel een andere smartphone of pc nodig.

Zowel WaveSecure als Norton bieden de optie om 'buddies' te benoemen. Dat zijn telefoonnummers van vrienden die een sms krijgen zodra een andere simkaart in de gestolen telefoon wordt geplaatst. Bovendien kan een buddy bij Norton, indien u het wachtwoord bent vergeten, een bericht aan de telefoon sturen om deze weer vrij te geven wanneer de telefoon is geblokkeerd.

©PXimport

Norton biedt geen webportal, maar initieert de beveiliging door vanaf een andere telefoon een sms-bericht aan de verloren telefoon te sturen.

©PXimport

De smartphone is door Norton geblokkeerd, alleen een wachtwoord of sms van een buddie kan de telefoon weer vrijgeven.

8. Windows Phone 7

Een Windows Phone 7-apparaat kan beveiligd worden met een pincode. Ga hiervoor naar Settings / Lock & Wallpaper en zet het Password op ON. Daarna opent het scherm waar u tweemaal de viercijferige pin kunt invoeren. Microsoft wil Windows Phone 7 vooral sterk maken door koppeling met online diensten. Een aantal daarvan is ook al beschikbaar, en een van de interessantste daarvan is Find My Phone. Tijdens het in gebruik nemen van een Windows Phone, is het mogelijk een Windows Live ID aan de telefoon te koppelen. De telefoon wordt vervolgens gesynchroniseerd met de online Windows Live-diensten. Via Windows Phone Live is er vervolgens keuze uit Map it om de telefoon te vinden, Ring it om de telefoon te laten rinkelen, Lock it om de telefoon te blokkeren en Erase it om alle informatie van de telefoon te verwijderen en deze naar de fabrieksinstellingen terug te zetten.

Map it maakt gebruik van Bing Maps en laat na een eerste grove aanduiding (wijkniveau) na een dertigtal seconden op straatniveau zien waar de telefoon is. Door op de telefoon twee aanvullende opties voor het regelmatig uploaden van de telefoonlocatie in te schakelen, kan dit versneld worden. Lock it biedt de optie een pincode in te stellen en een bericht op het scherm van de telefoon te plaatsen. Alleen door de pincode in te voeren op het apparaat kan dit weer gebruikt worden. De Erase-functie heeft verder geen opties, slechts een waarschuwing of de gegevens echt verwijderd moeten worden.

©PXimport

De beveiligingsfunctie van Microsoft Windows Phone 7 bestaat uit een gratis Live-dienst op de Windows Live-webportal.

©PXimport

Met een paar klikken kan via de Find My Phone-website de eigen smartphone worden leeggegooid.

©PXimport

Microsoft maakt voor lokalisatie gebruik van Bing Maps.

Een veilige telefoon

Een belangrijke regel bij risicomanagement, is dat voorkomen beter is dan genezen. De verleidingen van moderne telefoons zijn erg groot. Maar om onderweg te kunnen surfen of een Twitter-bericht te kunnen versturen, is het niet nodig om bijvoorbeeld ook e-mail op de telefoon te configureren. Beperk de informatie die u op de smartphone zet, door bewust alleen die privacygevoelige onderdelen te activeren of configureren die u ook echt gebruikt. Schroom ook niet om onderdelen te verwijderen die u toch niet blijkt te gebruiken. Is u dat nog niet veilig genoeg? Echte securityfreaks beperken zich vaak tot een 'domme-foon' zoals een oud model Nokia. Gaat weken mee zonder tussentijds opladen, en is bovendien nog lekker goedkoop ook!

9. iPhone

Op een iPhone zit standaard al veel diefstalbeveiliging ingebakken. Tevens zijn de gegevens versleuteld opgeslagen op de telefoon en is er geen mogelijkheid het opslaggeheugen uit te breiden met een geheugenkaart. Dit maakt dat het niet mogelijk is uw persoonlijke gegevens uit te lezen na diefstal, zelfs niet voor dieven met wat technische kennis en een schroevendraaier. Wanneer een gestolen iPhone aangesloten wordt op een pc zijn alleen de foto-, muziek-, e-book- en videobestanden te benaderen. Als voorzorgsmaatregel kunt u zelf via iTunes gemakkelijk een back-up maken van de gegevens op uw iPhone en deze bewaren op uw pc of Mac. Dit is aan te raden. Een gestolen iPhone kan via iTunes op elke pc teruggezet worden naar de fabrieksinstellingen en ook kan er een reservekopie van de data gemaakt worden. Via deze omweg toegang verkrijgen tot de persoonlijke data van de iPhone-eigenaar is echter niet mogelijk, de toegangscode is nodig om de reservekopie te herstellen.

10. Codeslot

De iPhone biedt de mogelijkheid om een cijfercode in te stellen, die nodig is om het toestel te vrij te geven. Daarbij kunt u ervoor kiezen dat het toestel al zijn data verwijdert bij tien foutieve inlogpogingen. Een andere optie om de dief te frustreren is om bij meerdere mislukte unlock-pogingen, het toestel voor bepaalde tijd te blokkeren. Dit begint met één minuut maar loopt daarna snel op. Om het codeslot in te stellen gaat u naar Instellingen / Algemeen / Codeslot. Hier kunt u het codeslot aan- of uitzetten en instellen of het toestel de gebruikersdata moet wissen na tien mislukte pogingen.

11. Zoek mijn iPhone

Een handige gratis applicatie om uw iPhone (of zelfs uw iPad) op afstand te beheren, is Zoek mijn iPhone. Dit is een app die u op de iPhone of iPad moet installeren. De applicatie gebruikt MobileMe om uw mobiele toestel op afstand te benaderen. MobileMe is Apples clouddienst, waar u tegen jaarlijkse betaling van 79 euro onder andere online opslagruimte, webdomein en kalender- en e-mailfuncties krijgt. Voor het gebruik van de Zoek mijn iPhone-app hoeft u echter niet in de buidel te tasten. Het enige wat u hoeft te doen is (gratis) een MobileMe-account op de iPhone in te stellen. Dit doet u door naar Instellingen te gaan, vervolgens op Voeg Account toe te drukken en MobileMe te kiezen. Log in met uw Apple ID. Nu kunt u Zoek mijn iPhone opstarten en wederom inloggen met uw Apple ID. Bij het opstarten ziet u direct de mogelijkheden van de app. U kunt via Google Maps nauwkeurig zien waar de telefoon zich bevindt, het toestel vergrendelen op afstand, geluidjes laten afspelen (ook wanneer het geluid is uitgeschakeld) en zelfs push-berichten op het scherm van het (vergrendelde) toestel weergeven. Mocht dit niet voldoende zijn, dan kunt u ook uw toestel terugbrengen naar de fabrieksinstellingen. Een drastische optie, waarbij ook de applicatie verwijderd wordt. Ook wanneer de simkaart al uit het toestel is verwijderd, kunt u deze functies gebruiken. Van iedere optie die u uitvoert krijgt u een bevestigingsmail gestuurd.

Natuurlijk hebt u er weinig aan om het toestel te vergrendelen of de data te wissen als u de app op uw eigen iPhone opent. Deze functies zijn echter (vanzelfsprekend) ook vanaf een ander apparaat uit te voeren. U benadert uw telefoon via het web of via een andere iPhone of iPad met de app Zoek mijn iPhone. Hierop logt u in met uw eigen Apple ID. Handig is ook dat u met één account meerdere iPhones en iPads kunt beheren. Bovendien hebt u dus geen betaald MobileMe-abonnement nodig, de andere uitgebreide mogelijkheden van deze dienst blijven dan natuurlijk onbeschikbaar. Er kleeft één nadeel aan de applicatie: het werkt alleen op de iPhone 4 en de iPad.

©PXimport

Met de app Zoek mijn iPhone kunt u nauwkeurig zien waar de iPhone is.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.