Het verlies van een smartphone is niet alleen een bedreiging van uw telefoonrekening. Door de vele informatie die zich op uw smartphone verzamelt, is verlies vooral bedreigend voor de privacy. Deze basiscursus vertelt u hoe u bij verlies van iPhone, Android- of Windows Phone-telefoon, de schade beperkt.

Een smartphone is (hoewel kostbaar), makkelijk te vervangen. Doordat synchronisatie van gegevens vaak automatisch gaat, zijn zelfs de gegevens op de telefoon vaak niet écht verdwenen. Vallen de gegevens in verkeerde handen, dan kunnen ze echter wel voor veel schade zorgen. Met een smartphone krijgt een kwaadwillende namelijk al snel toegang tot al uw contacten, privéfoto's, sms-berichten, e-mails, sociale netwerken en wifi-netwerken. En erger nog: accounts voor telebankieren en zakelijke e-mailaccounts.

1. Beschermingsmogelijkheden

Als uw telefoon zoekraakt of gestolen wordt, is het vaak mogelijk telefoon de eigen locatie te laten doorgeven, een schril alarm te laten klinken, de toegang tot de telefoon te blokkeren of deze zelfs helemaal leeg te maken. En om te voorkomen dat hierbij gegevens verloren gaan, kan ook nog een back-up van de telefoon worden gemaakt alvorens deze wordt 'gewiped'.

Om deze beveiligingsmogelijkheden te gebruiken, moet u wel - voordat de telefoon gestolen is - deze functionaliteit ingeschakeld hebben of de software geïnstalleerd hebben. Welke stappen noodzakelijk zijn, verschilt vooral per smartphone-platform. Windows Phone 7 en iPhone's iOS hebben alle hiervoor benodigde functionaliteit in het besturingssysteem gestopt. Extra applicaties installeren is niet nodig. Dit geldt niet voor Android, dat weliswaar in de nieuwste versie het op afstand leeghalen van de telefoon ondersteunt, maar alleen in combinatie met Microsoft Exchange. Om een Android-smartphone te beveiligen is daardoor wel altijd extra software nodig is. Steeds vaker worden deze producten voor de beveiliging van smartphones geleverd door bekende beveiligingsbedrijven zoals ESET, TrendMicro, Symantec en McAfee, maar er zijn ook nog voldoende (gratis) producten van andere (onbekendere) leveranciers. Het aanbod van applicaties om een smartphone te beveiligen is redelijk groot. De functionaliteit en kwaliteit is echter zeer uiteenlopend. De meeste aanbieders bieden de mogelijkheid het product eerst een week of enkele dagen te proberen. Dat geeft voldoende tijd om de functionaliteit te testen.

Alle door ons gebruikte programma's op Android waren nog niet in het Nederlands beschikbaar. Ook de software op Windows Phone 7 is Engelstalig, omdat dit besturingssysteem pas dit najaar in het Nederlands verschijnt. Windows zal zijn beveiligingsdienst tot die tijd alleen in het Engels leveren. Norton en McAfee willen al dit voorjaar hun producten ook Nederlandstalig lanceren.

©PXimport

De beveiligingsproducten voor smartphones zijn veelal nog Engelstalig.

2. Compatibiliteit

Behalve compatibiliteit met het besturingssysteem, moet de beveiligingssoftware soms ook compatibel zijn met het specifieke model smartphone. Smartphonebouwer HTC levert bijvoorbeeld via HTC Sense alle eerder genoemde beveiligingsfuncties, maar alleen voor de HTC-modellen Desire HD en Desire Z. Het is daarom verstandig om eerst na te gaan of de software compatibel is met het eigen toestel. Voor de standaardsoftware van Windows Phone 7 en iPhone geldt dit niet, maar zodra u op zo'n toestel andere software installeert, is de noodzaak de compatibiliteit met de eigen telefoon te testen onverminderd aanwezig.

3. Communicatie

De communicatie tussen de beveiligingsdienst en de smartphone gaat veelal via sms. Soms zichtbaar, bijvoorbeeld wanneer u zelf vanaf een andere telefoon een sms aan de vermiste smartphone moet sturen, soms ook verborgen achter een mooie website. Doordat de communicatie met de gestolen telefoon via sms verloopt, kunt u de smartphone niet meer lokaliseren of leeghalen zodra de dief de simkaart uit de telefoon haalt. Mits (vooraf) ingesteld, kan de telefoon dan wel blokkeren totdat het juiste wachtwoord of de pincode is ingegeven.

©PXimport

De communicatie met de vermiste of gestolen smartphone gebeurt veelal via sms.

Privacygevaren apps installeren

Een ander groot beveiligingsrisico van de smartphone is het gebruik van kwaadaardige apps. Apps worden door de aanbieders van het platform gekeurd voor ze worden toegelaten in de applicatiewinkel. Over de kwaliteit van de keuring is echter weinig bekend, evenals de mate waarin echt naar beveiliging wordt gekeken. Al enkele malen zijn apps uit de verschillende winkels verwijderd omdat ze - pas nadat gebruikers waren gaan klagen - onveilig bleken. Voor Google geldt dat het bedrijf, anders dan Apple en Microsoft, vrijwel niet inhoudelijk naar de applicatie kijkt. Daarom laat het iedere applicatie tijdens de installatie toestemming vragen de benodigde onderdelen van de smartphone, zoals contacten en sms, te gebruiken. Dat lijkt een goed alternatief maar werkt in de praktijk toch minder dan de keuring bij Microsoft of Apple. De gebruiker kan immers niet beoordelen of de toegang tot de contactpersonen alleen is bedoeld om deze handig alfabetisch in de app weer te geven of om deze via een server in Rusland met een hacker of spammer te delen. Hoe groot de verleiding van de vele leuke applicaties ook is, wie veilig een smartphone wil gebruiken, moet kritisch kijken naar wat hij erop installeert. Daarin verschilt een slimme telefoon niet van een pc.

©PXimport

Er zijn veel apps voor beveiliging, maar of ze de beveiliging echt verbeteren is vaak de vraag.

4. Android

In Android zit standaard niet veel diefstalbeveiliging ingebakken. Een van de weinige mogelijkheden die Android biedt om de telefoon te beveiligen zijn het instellen van een time-out. De telefoon wordt dan geblokkeerd als deze een tijd niet gebruikt wordt, en kan alleen worden vrijgegeven wanneer een pin, wachtwoord of patroon wordt ingegeven. Deze opties zijn te vinden via Instellingen / Beveiliging/ Schermvergrendeling wijzigen. Selecteer daar Patroon / Pin of Wachtwoord en vervolg de stappen om de gewenste code vast te leggen. Kiest u voor een patroon, schakel dan de optie Zichtbaar patroon gebruiken in het onderdeel Beveiliging uit om te voorkomen dat anderen al te eenvoudig meekijken bij het tekenen van het patroon.

Er is software waarmee u meer mogelijkheden hebt. Where's My Droid is daar een van. Met dit gratis programma kunt u de telefoon op afstand laten overgaan, of per sms de gps-locatie zien. U stuurt hiervoor een sms met een codewoord naar de Android-telefoon. Dit codewoord koppelt u van tevoren aan de actie. De verdere opties zijn beperkt tot de duur van de tijd dat de telefoon het alarm laat rinkelen, dat is maximaal vijf minuten. Een eventuele dief kan zodra het alarm gaat, het volume omlaag draaien. Where's My Droid biedt helaas geen mogelijkheid de telefoon te blokkeren of alle gegevens te verwijderen.

©PXimport

Het codebericht om de smartphone te laten rinkelen of te lokaliseren kan bij Where's My Droid zelf worden gekozen.

©PXimport

Where's My Droid is een gratis app, maar het aantal functies is beperkt.

5. WaveSecure

Drie programma's met meer opties zijn Lookout Mobile Security, Norton Mobile Security en WaveSecure van McAfee. WaveSecure is hiervan het best verzorgd, met een uitgebreide online dienst. Via de site kunt u verschillende onderdelen van uw telefoon beheren. Contacten, sms'jes, telefoonlogs en foto's en videofragmenten kunnen op afstand worden geback-upt, ook als de telefoon al wordt vermist. Daarnaast biedt WaveSecure functies om de smartphone op afstand te blokkeren, het alarm in te schakelen, de locatie in Google Maps te tonen en deze elk kwartier of half uur te loggen, en om de telefoon helemaal leeg te maken. Ook beschermt WaveSecure tegen het wisselen van de simkaart. Wordt een andere simkaart in de telefoon geplaatst, dan blokkeert de telefoon en is het invoeren van het wachtwoord nodig om deze te ontgrendelen. Daarbij registreert WaveSecure alle simkaarten die in combinatie met de telefoon en het wachtwoord worden gebruikt. Elke simkaart hoeft dus maar éénmalig te worden vrijgegeven. WaveSecure biedt als enige de mogelijkheid het programma als DeviceAdmin te installeren, waardoor het niet zomaar van de smartphone verwijderd kan worden. WaveSecure omvat geen antimalware. Daarvoor levert McAfee het eigen VirusScan Mobile. Aan WaveSecure hangt een prijskaartje van 19,99 dollar (ongeveer 15 euro).

©PXimport

McAfee WaveSecure biedt een volwaardige oplossing voor back-up en restore.

©PXimport

WaveSecure een mooie en gemakkelijke webportal, waarmee alle functies opgestart kunnen worden, inclusief een 'remote wipe'.

6. Lookout

Van Lookout is er een gratis versie. Deze biedt back-up en het lokaliseren en op afstand inschakelen van het alarm. Wie niet wil betalen voor de beveiliging van zijn Android-smartphone, zou zeker deze versie moeten installeren. Zeker ook omdat Lookout (anders dan WaveSecure) ook anti-malware biedt, en daarbij alle applicaties controleert die op de telefoon actief zijn of worden geïnstalleerd. De betaalde Premium-versie van 29,99 dollar (circa 22,50 euro) per jaar, biedt ook nog het blokkeren en leeghalen van de telefoon. Net als WaveSecure biedt ook Lookout een webportal voor het beheren van de back-ups en het inschakelen van de beveiligingsfuncties. De bijbehorende Lookout-software voor installatie op de smartphone is nadrukkelijker op het apparaat aanwezig dan WaveSecure. Ook is de webportal iets minder overzichtelijk dan die van WaveSecure.

©PXimport

Ook Lookout biedt een webportal voor het opstarten van de verschillende beveiligingsacties.

©PXimport

Van de geïnstalleerde programma's op Android is Lookout het meest aanwezig.

7. Norton Mobile Security

Norton Mobile Security is net uit het bètastadium en is in februari gelanceerd. De functionaliteit omvat antimalware, de mogelijkheid bellers en sms'ers te blacklisten en antidiefstalfuncties voor lokaliseren, blokkeren en wissen. Waar Lookout en WaveSecure een webinterface en back-updienst bieden, doet Norton dit niet.

Net als bij Where's My Droid initieert de eigenaar bij Mobile Security zelf de acties, door vanaf een andere telefoon een sms met een codewoord aan de eigen telefoon te sturen. Volgens Norton is het aannemelijker dat er aan andere mobiele telefoon present is dan een pc met internettoegang (vandaar geen webinterface). Afhankelijk van het meegestuurde commando wordt een 'locate', 'lock' of 'wipe' uitgevoerd. Kiest men voor locate, dan antwoordt de vermiste smartphone met een sms waarin een link naar Google Maps staat. Om die te kunnen openen is dus wel een andere smartphone of pc nodig.

Zowel WaveSecure als Norton bieden de optie om 'buddies' te benoemen. Dat zijn telefoonnummers van vrienden die een sms krijgen zodra een andere simkaart in de gestolen telefoon wordt geplaatst. Bovendien kan een buddy bij Norton, indien u het wachtwoord bent vergeten, een bericht aan de telefoon sturen om deze weer vrij te geven wanneer de telefoon is geblokkeerd.

©PXimport

Norton biedt geen webportal, maar initieert de beveiliging door vanaf een andere telefoon een sms-bericht aan de verloren telefoon te sturen.

©PXimport

De smartphone is door Norton geblokkeerd, alleen een wachtwoord of sms van een buddie kan de telefoon weer vrijgeven.

8. Windows Phone 7

Een Windows Phone 7-apparaat kan beveiligd worden met een pincode. Ga hiervoor naar Settings / Lock & Wallpaper en zet het Password op ON. Daarna opent het scherm waar u tweemaal de viercijferige pin kunt invoeren. Microsoft wil Windows Phone 7 vooral sterk maken door koppeling met online diensten. Een aantal daarvan is ook al beschikbaar, en een van de interessantste daarvan is Find My Phone. Tijdens het in gebruik nemen van een Windows Phone, is het mogelijk een Windows Live ID aan de telefoon te koppelen. De telefoon wordt vervolgens gesynchroniseerd met de online Windows Live-diensten. Via Windows Phone Live is er vervolgens keuze uit Map it om de telefoon te vinden, Ring it om de telefoon te laten rinkelen, Lock it om de telefoon te blokkeren en Erase it om alle informatie van de telefoon te verwijderen en deze naar de fabrieksinstellingen terug te zetten.

Map it maakt gebruik van Bing Maps en laat na een eerste grove aanduiding (wijkniveau) na een dertigtal seconden op straatniveau zien waar de telefoon is. Door op de telefoon twee aanvullende opties voor het regelmatig uploaden van de telefoonlocatie in te schakelen, kan dit versneld worden. Lock it biedt de optie een pincode in te stellen en een bericht op het scherm van de telefoon te plaatsen. Alleen door de pincode in te voeren op het apparaat kan dit weer gebruikt worden. De Erase-functie heeft verder geen opties, slechts een waarschuwing of de gegevens echt verwijderd moeten worden.

©PXimport

De beveiligingsfunctie van Microsoft Windows Phone 7 bestaat uit een gratis Live-dienst op de Windows Live-webportal.

©PXimport

Met een paar klikken kan via de Find My Phone-website de eigen smartphone worden leeggegooid.

©PXimport

Microsoft maakt voor lokalisatie gebruik van Bing Maps.

Een veilige telefoon

Een belangrijke regel bij risicomanagement, is dat voorkomen beter is dan genezen. De verleidingen van moderne telefoons zijn erg groot. Maar om onderweg te kunnen surfen of een Twitter-bericht te kunnen versturen, is het niet nodig om bijvoorbeeld ook e-mail op de telefoon te configureren. Beperk de informatie die u op de smartphone zet, door bewust alleen die privacygevoelige onderdelen te activeren of configureren die u ook echt gebruikt. Schroom ook niet om onderdelen te verwijderen die u toch niet blijkt te gebruiken. Is u dat nog niet veilig genoeg? Echte securityfreaks beperken zich vaak tot een 'domme-foon' zoals een oud model Nokia. Gaat weken mee zonder tussentijds opladen, en is bovendien nog lekker goedkoop ook!

9. iPhone

Op een iPhone zit standaard al veel diefstalbeveiliging ingebakken. Tevens zijn de gegevens versleuteld opgeslagen op de telefoon en is er geen mogelijkheid het opslaggeheugen uit te breiden met een geheugenkaart. Dit maakt dat het niet mogelijk is uw persoonlijke gegevens uit te lezen na diefstal, zelfs niet voor dieven met wat technische kennis en een schroevendraaier. Wanneer een gestolen iPhone aangesloten wordt op een pc zijn alleen de foto-, muziek-, e-book- en videobestanden te benaderen. Als voorzorgsmaatregel kunt u zelf via iTunes gemakkelijk een back-up maken van de gegevens op uw iPhone en deze bewaren op uw pc of Mac. Dit is aan te raden. Een gestolen iPhone kan via iTunes op elke pc teruggezet worden naar de fabrieksinstellingen en ook kan er een reservekopie van de data gemaakt worden. Via deze omweg toegang verkrijgen tot de persoonlijke data van de iPhone-eigenaar is echter niet mogelijk, de toegangscode is nodig om de reservekopie te herstellen.

10. Codeslot

De iPhone biedt de mogelijkheid om een cijfercode in te stellen, die nodig is om het toestel te vrij te geven. Daarbij kunt u ervoor kiezen dat het toestel al zijn data verwijdert bij tien foutieve inlogpogingen. Een andere optie om de dief te frustreren is om bij meerdere mislukte unlock-pogingen, het toestel voor bepaalde tijd te blokkeren. Dit begint met één minuut maar loopt daarna snel op. Om het codeslot in te stellen gaat u naar Instellingen / Algemeen / Codeslot. Hier kunt u het codeslot aan- of uitzetten en instellen of het toestel de gebruikersdata moet wissen na tien mislukte pogingen.

11. Zoek mijn iPhone

Een handige gratis applicatie om uw iPhone (of zelfs uw iPad) op afstand te beheren, is Zoek mijn iPhone. Dit is een app die u op de iPhone of iPad moet installeren. De applicatie gebruikt MobileMe om uw mobiele toestel op afstand te benaderen. MobileMe is Apples clouddienst, waar u tegen jaarlijkse betaling van 79 euro onder andere online opslagruimte, webdomein en kalender- en e-mailfuncties krijgt. Voor het gebruik van de Zoek mijn iPhone-app hoeft u echter niet in de buidel te tasten. Het enige wat u hoeft te doen is (gratis) een MobileMe-account op de iPhone in te stellen. Dit doet u door naar Instellingen te gaan, vervolgens op Voeg Account toe te drukken en MobileMe te kiezen. Log in met uw Apple ID. Nu kunt u Zoek mijn iPhone opstarten en wederom inloggen met uw Apple ID. Bij het opstarten ziet u direct de mogelijkheden van de app. U kunt via Google Maps nauwkeurig zien waar de telefoon zich bevindt, het toestel vergrendelen op afstand, geluidjes laten afspelen (ook wanneer het geluid is uitgeschakeld) en zelfs push-berichten op het scherm van het (vergrendelde) toestel weergeven. Mocht dit niet voldoende zijn, dan kunt u ook uw toestel terugbrengen naar de fabrieksinstellingen. Een drastische optie, waarbij ook de applicatie verwijderd wordt. Ook wanneer de simkaart al uit het toestel is verwijderd, kunt u deze functies gebruiken. Van iedere optie die u uitvoert krijgt u een bevestigingsmail gestuurd.

Natuurlijk hebt u er weinig aan om het toestel te vergrendelen of de data te wissen als u de app op uw eigen iPhone opent. Deze functies zijn echter (vanzelfsprekend) ook vanaf een ander apparaat uit te voeren. U benadert uw telefoon via het web of via een andere iPhone of iPad met de app Zoek mijn iPhone. Hierop logt u in met uw eigen Apple ID. Handig is ook dat u met één account meerdere iPhones en iPads kunt beheren. Bovendien hebt u dus geen betaald MobileMe-abonnement nodig, de andere uitgebreide mogelijkheden van deze dienst blijven dan natuurlijk onbeschikbaar. Er kleeft één nadeel aan de applicatie: het werkt alleen op de iPhone 4 en de iPad.

©PXimport

Met de app Zoek mijn iPhone kunt u nauwkeurig zien waar de iPhone is.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.