We testen vijf zelfregelende wifi-netwerkapparaten voor thuiswerkers en kleine kantoren, drie met een maasvormige of ‘mesh’-configuratie, één met een stervormige opstelling en één met een powerline-’backhaul’. Wat zijn de beste wifi-systemen?

Wifi-systemen die zichzelf automatisch configureren zijn er al enige tijd ook voor de gewone consument. In vergelijking met een klassieke centrale router zijn ze wel duurder. Maar dit soort oplossingen bieden wel een betere en vooral eenvoudiger te configureren wifi-dekking.

Deze technologie komt overgewaaid uit de enterprisemarkt, waar prijzige producten zoals die van Aerohive, Ruckus en Ubiquity een grote massa zichzelf configurerende draadloze toegangspunten centraal beheren.

Zzp’ers, thuiswerkers en kleinere bedrijven kunnen die enterpriseproducten uiteraard ook inzetten, maar dat blijft een dure aangelegenheid, ook al omdat ze niet eenvoudig (goed) zelf te configureren zijn. Vaak moet er een specialist aan te pas komen. Gelukkig zijn er sinds kort ook meer betaalbare zelfregelende wifi-systemen verkrijgbaar voor professioneel gebruik. Die combineren gebruiksvriendelijkheid met hoge prestaties en bieden soms wat meer configuratiemogelijkheden dan de pure thuisproducten, vooral op beveiligingsgebied.

De onderlinge communicatie tussen de modules verloopt bij alle geteste oplossingen via een zogenoemde backhaul via naar keuze wifi, ethernet of powerline (stroomnet). Bij twee systemen is er een apart wifi-kanaal dat alleen dient voor de mesh-communicatie (Linksys en Netgear). Het goedkopere systeem van TP-Link deelt één wifi-radio voor de mesh-verbinding en de verbindingen met draadloze clients. Later dit jaar lanceert TP-Link overigens een verder identieke oplossing met een powerline-backhaul; dat zou in theorie sneller moeten werken.

Het geteste systeem van D-Link gebruikt al powerline voor de communicatie tussen de modules. AVM is een bijzonder geval, want het werkt met bestaande wifi-repeaters en powerline-stekkers die met behulp van nieuwe firmware mesh-compatibel zijn gemaakt. Het hangt dan van de gekozen module(s) af hoe de communicatie in het mesh-netwerk verloopt: over een apart of gedeeld wifi-kanaal of over een apart powerline-kanaal.

Bij alle systemen kun je ten slotte ethernet gebruiken voor de mesh-communicatie, maar dan moet je een netwerkkabel tussen de betrokken module(s) leggen. Wij hebben dit verder niet getest, maar als je toch netwerkkabels in huis hebt liggen, dan kan dit de prestaties verbeteren in vergelijking met een wifi- of powerline-backhaul.

©PXimport

AVM FRITZ!Box 7590 Mesh

©PXimport

De FRITZ!Box 7590 is het nieuwe topmodel van de Duitse fabrikant AVM. Dit apparaat enkel een xdsl-modemrouter doet het product te kort, want het functioneert tegelijk als (internet)telefonieserver, dect-basisstation, mediaserver, hub voor huisautomatisering (volgens de dect-ule- en/of han-fun-standaarden) en voorziet in een mesh-wifi-netwerk. Puur als router bekeken zijn de prestaties goed. Maar via een simpele firmware-update kun je deze router ook als centrale node of module in een maasvormig wifi-netwerk inzetten.

De Duitse versie van de FRITZ!Box 7590 (en de eerder gelanceerde 7490) had al firmware met wifi mesh-functies. Bij de door ons geteste internationale versie was de mesh-firmware op het moment van schrijven alleen in een zogenaamde ‘Fritz Lab’-versie beschikbaar, oftewel een bètaversie. Regelmatig worden nieuwe functies toegevoegd, bijvoorbeeld de mogelijkheid om de router zelf als mesh-repeater in plaats van mesh-master te gebruiken. Voor het eerst is de AVM-firmware ook in het Nederlands beschikbaar. AVM belooft de internationale mesh-firmware ‘ergens in het najaar van 2018’ te zullen uitrollen. Duimen maar, want dat was oorspronkelijk aangekondigd voor afgelopen voorjaar.

Met de mesh-firmware werken de telefonie-, nas-, mediaserver- en huisautomatiseringsfuncties zoals voorheen. De belangrijkste nieuwigheid is dat mesh voortaan de standaard manier van communiceren is tussen de draadloze modules. In de praktijk worden recente wifi-repeaters en powerline-stekkers van AVM naadloos en automatisch opgenomen in hetzelfde, centraal via de router beheerde netwerk. Indien nodig wordt de firmware van alle gevonden powerline-stekkers automatisch vernieuwd.

Wij probeerden een en ander uit met de AVM FRITZ!WLAN Repeater 1750E en AVM FRITZ!Powerline 1000E. De firmware van de eerste werd automatisch vernieuwd; de powerline had blijkbaar al de juiste firmware. Binnen enkele minuten was het nieuwe mesh-wifi-netwerk actief. Toekomstige updates van de firmware gebeuren voortaan centraal. Nieuwe stekkers aan het mesh-netwerk toevoegen vergt één druk op de wps- of powerline-security-knop, waarna alle instellingen hetzelfde zijn als in de rest van het netwerk.

Mesh vereenvoudigt vooral het beheer van en het bereik in een groter wifi-netwerk tegenover de werking als ‘gewone’ router. De prestaties zijn ondanks de mesh-bètafirmware al uitstekend en vergelijkbaar met die van de normale niet-mesh-firmware.

AVM FRITZ!Box 7590 Mesh

Prijs: € 269,- (router); € 55,- (per repeater) en/of € 50,- (per powerline-stekker)
Website: nl.avm.de10Score100

D-Link COVR-P2502

©PXimport

De COVR-P2502 van D-Link is een hybride product: het combineert twee technieken, namelijk powerline (volgens de homeplug-av en -av2-specificaties) en wifi. Powerline dient voor de onderlinge communicatie tussen de modules, terwijl de clients via wifi functioneren. De stekkers zijn alleen per twee verkrijgbaar. Dat is jammer, want in iets grotere moderne gebouwen met veel beton heb je volgens ons minstens drie stekkers nodig om een dekkend netwerk te creëren. Maar zelfs als je twee verpakkingen koopt, blijft de totale prijs erg redelijk in vergelijking met de andere geteste systemen. En dan heb je wel vier in plaats van drie stekkers: meer kan nóóit kwaad.

Elke stekker heeft drie gigabit-ethernetpoorten aan de zijkant. Om ze te bereiken moet je één van de antennes openklappen. Aan de ethernetpoorten koppel je bekabelde apparatuur, zoals smart-tv’s of versterkers met internetfunctionaliteit, die dan via powerline met de centrale stekker communiceren. Het product creëert één naadloos netwerk, waarbij de powerline-verbinding over het bestaande stroomnet ook als ‘backhaul’ dient.

Eén van de stekkers moet dus in de buurt van een bestaande router in een stopcontact worden gestoken en via een ethernetkabel ermee verbonden worden. De andere stekker(s) verspreid je in huis of kantoor en verbind je via het stroomnet met elkaar. Zo breid je het draadloze signaal van de router elders in huis uit, waarbij je gebruikmaakt van het elektriciteitsnet voor de communicatie met de router. Draadloze apparatuur verbindt automatisch met het sterkste signaal, terwijl je je door de ruimte verplaatst.

Voor de beste prestaties steek je de stekkers rechtstreeks in een geaard wandcontact en niet in een stekkerdoos. Je verliest dan wel een stopcontact, want er is geen doorlus-stopcontact voorzien. De installatie kan via de D-Link Wifi-app of via de webinterface. De installatieprocedure is erg gebruiksvriendelijk, veel beheer komt er niet aan te pas. De COVR-P2502 heeft zelf geen routerfuncties en gedraagt zich als toegangspunt in een bestaand netwerk. De bestaande router doet dus het meeste werk.

Via de D-Link Wifi-app (ook Nederlandstalig) krijg je een overzicht van alle stekkers, maar méér dan de wifi-instellingen aanpassen, stekkers toevoegen en eventueel de firmware updaten doet de app niet. De webinterface (alleen Engels) biedt dezelfde mogelijkheden, aangevuld met enkele extra’s zoals de instelling van de powerline-beveiliging (die standaard sowieso is ingeschakeld).

D-Link COVR-P2502

Prijs: € 200,- per twee
Website: eu.dlink.com8Score80

Linksys Velop WHW03v1

©PXimport

De Linksys Velop Whole Home Wi-Fi-startkit bevat drie ‘nodes’, fraai vormgegeven ivoorwitte torentjes met intern dezelfde tri-band Qualcomm-chipset als de Netgear Orbi Pro. Velop werkt in tegenstelling tot de Orbi Pro in een maasvormige configuratie. Elke node of draadloos toegangspunt is even sterk. Het netwerk regelt in principe alles zelf en verdeelt het draadloze signaal optimaal over de ingeschakelde modules. Je verbindt maximaal zes toegangspunten met elkaar in één Velop-maasnetwerk. Althans, dat is het maximale aantal dat Linksys naar eigen zeggen succesvol getest heeft. In principe kan men meer modules toevoegen, maar dat gaat ten koste van de prestaties.

Elke node is 18,5 centimeter hoog. De verticale stand verbetert volgens Linksys de prestaties. De zes interne antennes zijn bovenop en in het midden van de node gemonteerd. Sommige antennes zenden het signaal naar boven en naar beneden uit. Andere antennes sturen het signaal naar links en rechts. Eén module plaats je nabij de internetverbinding. De andere verspreid je over de rest van de ruimte. Stroom- en eventuele ethernetkabels passen onderaan in het apparaat. Via een kleine inkeping met rubberen houders kun je de kabels netjes opbergen. Elke node heeft twee ethernetpoorten met wan- en lan-functies. Onderaan is er ook een stroomknop die standaard ingeschakeld is. Bovenop is er een veelkleurige status-led.

De installatie gebeurt met behulp van een app en werkt zeer eenvoudig. Daarna is het draadloze netwerk direct gebruiksklaar. Voor het beheer is er de Velop-app, maar Linksys voegde intussen ook webbeheer met iets uitgebreidere configuratie-opties toe.

Linksys past regelmatig nieuwe firmware-versies toe, maar als gebruiker heb je daar geen invloed op. Je kunt het updateschema niet zelf wijzigen. Het is alleen mogelijk de automatische updates volledig uit te schakelen, maar dat raden we niet aan. De nieuwe firmware-versies voegen functies toe, zoals een bridge-modus, vpn-doorvoer of de mogelijkheid om het internetgebruik volgens schema te beperken. De beheermogelijkheden zijn wel veel minder uitgebreid dan bij de producten van AVM en Netgear.

Linksys Velop WHW03v1

Prijs: Prijs: € 386,- voor drie; € 269 voor twee; € 135,- voor één node
Website: linksys.com9Score90

Netgear Orbi Pro SRK60

©PXimport

Orbi Pro is de mkb-variant van Netgears gelijknamige Orbi-wifi-product voor thuisgebruik. Het werkt met een centrale router-satelliet die via een sterconfiguratie communiceert met maximaal drie draadloze satellieten. Daarnaast kan het ook geconfigureerd worden in een ‘daisy-chain’ doorlus-configuratie zoals bij een wifi-mesh. Dat zorgt voor meer flexibiliteit bij de plaatsing van de modules, want bij een stervormige configuratie moeten álle gewone satellieten binnen het bereik van de centrale router-satelliet staan.

Voor de backhaul wordt net zoals bij de oplossing van Linksys een eigen radio gebruikt. De Orbi Pro-router en -satellieten zijn redelijk omvangrijk, heel wat groter dan de modules van de Linksys Velop of TP-Link Deco M5. Het gewone startpakket (SRK60) bevat één Orbi Pro Router en één Orbi Pro Satellite. Uiterlijk zien router en satellieten er vrijwel identiek uit. De router is bovenaan blauw, terwijl de satelliet een grijze bovenkant heeft. Bij de router is één van de vier gigabit-ethernetpoorten aan de achterkant geconfigureerd als wan-poort; de satelliet heeft vier gigabit-lan-poorten. Als enige in deze test verkoopt Netgear ook een water- en stofdichte satelliet voor gebruik buitenshuis.

Een volledig Orbi Pro-netwerk volstaat volgens Netgear om een ruimte van 460 vierkante meter af te dekken. Wij testten de router met twee binnen-satellieten. De ingebruikname en het beheer gebeuren met behulp van de Orbi Pro-app. Dit alles werkt even gebruiksvriendelijk als bij de andere geteste systemen.

Wil je de firmware updaten of geavanceerde instellingen wijzigen, dan kan dit via de webinterface, die vergelijkbaar is met die van traditionele Netgear-routers. In tegenstelling tot de app functioneert die ook in het Nederlands. In de webinterface wijzig je zaken zoals de internetverbinding, aanmaken van een tweede wifi-netwerk, blokkeringen en toegangscontrole, dhcp, ddns, vpn (met openvpn-client), routering, forwarding, ipv6, controle van het netwerkverkeer etc. De configuratiemogelijkheden zijn uitgebreider dan bij de producten van Linksys en TP-Link en bijna vergelijkbaar met de oplossing van AVM.

De opties voor expliciete ‘beamforming’, ‘seamless roaming’ en mu-mimo zijn standaard niet aangevinkt. Idealiter schakel je die in voor een vergroot bereik en hogere wifi-snelheid. Wij hebben de prestatietesten uitgevoerd met deze opties ingeschakeld.

Netgear Orbi Pro SRK60

Prijs: Prijs: € 449,- voor twee; € 310,- voor één module
Website: netgear.com9Score90

TP-Link Deco M5

©PXimport

Het TP-Link Deco M5 AC1300 Whole-Home Wi-Fi System is opvallend goedkoper dan de andere geteste oplossingen. Het gebruikt een wifi-chipset van Qualcomm met een iets minder krachtige configuratie. De startkit bevat drie modules, met een even mooi ivoorwit design als de drie Velop-nodes. Het belangrijkste verschil is dat de Deco-modules er als platte schijven en niet als torentjes uitzien. Deze ufo-achtige schijven ogen daardoor iets discreter, maar de Deco-nodes bevatten ook minder antennes dan de Velop-torentjes, namelijk vier in plaats van zes.

Achteraan zijn er twee gigabit-ethernetpoorten en een usb-c-stroomaansluiting. Onderaan is er een kleine resetknop en in het midden op de bovenkant prijkt een veelkleurige status-led. De ingebruikname gebeurt met de gebruiksvriendelijke TP-Link Deco-app. De Deco-installatieprocedure is even eenvoudig als bij de anderen. De app dient ook voor het beheer.

Bijzonder is de ingebouwde virusbescherming van Trend Micro, die overigens kan worden uitgeschakeld. Als je niets wijzigt, blijven de kwaadaardige inhoudsfilter, het systeem om indringers tegen te houden en het automatisch in quarantaine plaatsen van geïnfecteerde apparaten actief. Andere zaken die je in de app regelt zijn het instellen van een gastnetwerk of het voorrang verlenen aan bepaalde apparaten en/of specifieke soorten verkeer (bijvoorbeeld voor streaming of gaming).

De app voert regelmatig automatisch een internetsnelheidstest uit en toont de resultaten daarvan in zijn hoofdscherm. Een eventuele nieuwe firmware wordt pas toegepast wanneer je daar in het instellingenmenu voor kiest. Tijdens de test kwam versie 1.08 binnen, met een geüpdatete Trend Micro-database, bug-fixes en een verbeterde setup-gids.

De update duurt ongeveer vijf minuten, waarbij alle nodes ingeschakeld moeten blijven. Dit najaar voegt TP-Link een webinterface toe aan de Deco M5. Er komt ook een Deco M7 met identieke wifi-configuratie, maar met een Powerline-backhaul. Een krachtigere tri-band Deco M9 komt er ook aan.

TP-Link Deco M5

Prijs: € 239,- per drie; € 100,- per module
Website: tp-link.com7Score70

Conclusie

Knoeien met routers, wifi-extenders en/of powerline-oplossingen behoort met deze zelfregelende wifi-systemen definitief tot het verleden. Updates gebeuren automatisch en voegen functies en snelheid toe. Het product van AVM krijgt het keurmerk Best Getest: het werkt het snelst en biedt de uitgebreidste configuratiemogelijkheden.

De configuratie is wel iets ingewikkelder dan bij de oplossingen van Netgear en Linksys. Die presteren niet véél trager dan de AVM. De producten van D-Link en TP-Link functioneren wel trager dan de anderen, maar werken in de praktijk vaak snel genoeg en dit voor een veel lagere prijs. De oplossing van D-Link is iets sneller dan die van TP-Link en daarom het keurmerk Slimme Koop.

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!

De aanschaf van een nieuwe camera is een spannend moment, maar het enorme aanbod maakt kiezen soms lastig. Ga je voor full-frame, veel megapixels of staat gebruiksgemak voorop? Wij helpen je door de specificaties heen te kijken. In dit artikel wijzen we je op de aandachtspunten voor jouw zoektocht, zodat je kunt investeren in apparatuur waar je jarenlang plezier van hebt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kamera Express

De knoop is doorgehakt: je gaat een nieuwe camera kopen. Dat is een leuk vooruitzicht, maar zodra je het aanbod bekijkt, kan de keuzestress toeslaan. Er zijn immers talloze modellen, sensoren en systemen op de markt die allemaal om je aandacht vragen. Om te voorkomen dat je verdwaalt in de specificaties, is het slim om vooraf goed in kaart te brengen wat je precies zoekt. Het maken van de juiste keuze begint niet bij de hardware, maar bij jezelf.

Bepaal je doel en de gewenste beeldkwaliteit

De allerbelangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is wat je precies wilt gaan vastleggen. Een straatfotograaf heeft natuurlijk hele andere eisen dan iemand die vogels in de vlucht wil fotograferen of studioportretten maakt. Je doel bepaalt dus voor een groot deel welk type sensor je nodig hebt.

De sensor is het hart van je camera en heeft veel invloed op de beeldkwaliteit en prestaties bij weinig licht. Full-frame sensoren zijn fantastisch in donkere omstandigheden en bieden een prachtige scherptediepte, maar zijn vaak prijziger en zwaarder. Crop-sensoren zijn daarentegen compacter en vergroten het bereik van je lens, wat weer handig is voor natuurfotografie.

Kijk daarnaast kritisch naar de resolutie. Megapixels zijn belangrijk als je foto's op groot formaat wilt afdrukken of achteraf veel wilt bijsnijden, maar voor online gebruik volstaat een lagere resolutie vaak prima.

Het totale kostenplaatje

Bij de aanschaf van fotoapparatuur kijken mensen vaak alleen naar de prijs van de camera zelf, de zogenoemde body. Het is echter verstandiger om naar het totaalplaatje te kijken. Voor een beginnende fotograaf biedt een instapmodel vaak al meer dan genoeg functionaliteit, terwijl een gevorderde gebruiker misschien specifieke wensen en eisen heeft die een duurder model rechtvaardigen.

Vergeet daarom niet dat je budget ook ruimte moet overlaten voor accessoires. Lenzen zijn vaak bepalender voor de kwaliteit van je foto dan de camera zelf. Daarnaast heb je snelle geheugenkaarten, reservebatterijen en een goede tas nodig. Reken je rijk door het complete pakket in te schatten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Ergonomie en bedieningsgemak

Specificaties op papier zeggen niets over hoe een camera in de hand ligt. Het gebruikscomfort is misschien wel de meest onderschatte factor bij een aankoop. Een camera moet goed aanvoelen, niet te zwaar zijn als je er de hele dag mee op pad gaat, en een logische knoppenindeling hebben.

Voor beginners kan het heel prettig zijn als een camera beschikt over goede automatische functies, zoals oog-autofocus en gezichtsherkenning, zodat je direct scherpe foto's maakt. Wil je juist groeien in je hobby? Dan is het belangrijk dat de camera voldoende fysieke knoppen heeft om instellingen als sluitertijd en diafragma handmatig en snel aan te passen, zonder dat je eerst diep in een menu moet duiken.

©Niks Ads

Denk aan de toekomst en test het zelf

Een camera is zelden een losstaande aankoop; je koopt je in in een systeem. Controleer daarom altijd de uitbreidingsmogelijkheden. Heeft het merk dat je op het oog hebt voldoende lenzen beschikbaar die passen bij jouw ambities? Misschien wil je in de toekomst wel investeren in een reportageflitser of specifieke macro-lenzen.

Door te kiezen voor een systeem met voldoende compatibele accessoires, voorkom je dat je over een paar jaar alles moet vervangen. De beste manier om hier zeker van te zijn, is door het zelf te ervaren. Reviews lezen en specificaties vergelijken op de website van Kamera Express is een goed startpunt, maar stap vooral ook een winkel binnen. Door verschillende modellen vast te houden en advies te vragen aan specialisten, merk je direct welk model voor jou de juiste 'klik' heeft.