Als je hebt besloten om te investeren in een e-bike wil je verrassingen op het gebied van onderhoudskosten graag voorkomen. Door regelmatig zelf onderhoud uit te voeren in combinatie met een servicebeurt bij de fietsenmaker kun je de kosten redelijk beheersbaar houden.

Periodiek onderhoud aan je e-bike bespaart kosten

Een e-bike heeft meer zorg en onderhoud nodig dan een normale fiets. Naast het reguliere onderhoud krijg je te maken met zaken als de accu, het display en het aandrijfsysteem. Hoe vaker je e-bike gebruikt, hoe meer (duur) onderhoud er nodig is. De meeste kosten, zoals voor nieuwe banden en remblokjes, blijven vaak binnen de perken. Sommige onderdelen kunnen echter duurder zijn om te vervangen. Specialistische vakkennis is daarbij soms vereist. Plan in ieder geval jaarlijks een onderhoudsbeurt bij de fietsenmaker in om problemen te voorkomen. Reken hiervoor op 80 tot 150 euro per jaar.

Display en accu: geef extra aandacht aan de contactpunten

Een bekend euvel is dat de aansluiting van de accu en display storingen vertoont. Gelukkig is dit vaak eenvoudig zelf op te lossen. Het probleem zit meestal in de contactpunten, die onder invloed van vuil en vocht niet goed aansluiten. Een snelle en effectieve oplossing is contactspray (WD-40) waarmee de aansluitpolen worden ingespoten. Vooral wanneer je de display en accu regelmatig loskoppelt, kunnen vuil en vocht zich eenvoudig ophopen, wat tot storingen kan leiden. Als je e-bike vaak buiten staat, is het bovendien verstandig om een beschermhoes te gebruiken voor je display. Hiermee bescherm je het display tegen weersinvloeden en verleng je de levensduur.

©MD | ID.nl

Accu: regelmatig gebruik verlengt levensduur

Gebruik je e-bike regelmatig is het advies, zodat de accu wordt geactiveerd door het proces van ontladen en laden. Als je de e-bike toch voor een langere periode niet gebruikt, zorg er dan voor dat de accu ongeveer 40 tot 50 procent is opgeladen. Een accu die lang niet wordt gebruikt, kan namelijk in een 'slaapstand' raken, waardoor hij niet meer oplaadt. Bij zorgvuldig gebruik hoef je tussentijds geen accu aan te schaffen en kun je eenvoudig 6 tot 8 jaar van de originele accu genieten.

Fietsbanden: juiste bandendruk voorkomt slijtage

De banden van een e-bike slijten in de regel nauwelijks. Gemiddeld kun je met een set banden tussen de 6000 en 10.000 kilometer rijden. Wel is een juiste bandenspanning essentieel: het voorkomt onnodige slijtage, verbetert je comfort en verhoogt de veiligheid. In de praktijk rijden veel e-bikers echter op te zachte banden, waardoor ze sneller slijten. Voor een optimale bandendruk moet je 4 bar aanhouden. Controleer de bandendruk om de paar weken met een goede fietspomp met drukmeter.

Ketting: goede smering verlengt levensduur

Als je een fiets hebt met een gesloten kettingkast, kun je die het best door de fietsenmaker laten schoonmaken en smeren. Een fiets met een derailleursysteem of een halfopen kettingsysteem vraagt om regelmatig onderhoud en dit kun je wel zelf doen. Na een aantal regenbuien spoelt het vet van de ketting af en is onderhoud noodzakelijk. Er zijn verschillende reinigings- en smeermiddelen voor de fietsketting in de handel.

Na het smeren van de ketting is het verstandig om deze zelfs af te nemen met een doek, zodat je geen smeermiddel op je kleding krijgt. Een ketting gaat meestal jaren mee, net als de derailleurwieltjes en tandwielen. Wel is een ketting bij een e-bike eerder aan vervanging toe dan bij een 'normale' fiets. Bij slijtage moeten zowel de ketting als de tandwielen vervangen worden, wat vaak meer dan honderd euro kost. Vergeet ook bij een fiets met snaaraandrijving niet om af en toe de riem schoon te maken met een belt cleaner.

🚲Lees hier meer over schoonmaken van je fiets: Onderhoud aan je e-bike: dit kun je eenvoudig zelf doen

©Hans de Looij

Remmen: zeer belangrijk aandachtspunt

De remmen van een e-bike vragen over het algemeen iets meer zorg dan die van een gewone fiets. Door de hogere snelheid zul je vaker en krachtiger moeten remmen, wat extra slijtage aan de remblokjes betekent. Wanneer de remblokjes slijten, zul dit merken aan de slag van de remhendel. Vaak kun je deze tot aan het handvat inknijpen.

In dat geval kun je de rem met een afstelwieltje bij de remgreep afstellen. De handgreep komt dan weer in de juiste positie te staan en remmen gaat ook weer krachtiger. Het vervangen van remblokjes is voor de handige doe-het-zelver goed te doen. Op den duur zal een fietsenmaker je moeten helpen om de remmen nauwkeurig af te stellen. Zeker de afstelling van hydraulische schijf- en velgremmen vraagt om een professional.  

©Photographer:Martins Melecis

Verkoop: goed onderhouden e-bike levert hoge restwaarde op

De waarde van een nieuwe e-bike neemt door afschrijving de eerste paar jaar snel af. Toch is er goed nieuws voor eigenaren van een elektrische fiets: de vraag naar tweedehands e-bikes groeit hard. Door de populariteit van de e-bike wordt er steeds vaker een aantrekkelijk bedrag aangeboden voor een gebruikte e-bike. De conditie van de accu speelt daarbij een belangrijke rol, want een accu met een hoge restcapaciteit verlengt niet alleen de levensduur van de e-bike, maar verhoogt ook de waarde van de fiets.

Lees hier meer over tweedehands elektrische fietsen: Checklist tweedehands e-bike kopen: dit zijn dé 6 dingen waar je op moet letten.

De vaatwasser is je trouwe keukenmaatje. Dag in, dag uit maakt hij pannen, glazen en borden blinkend schoon. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hem? Een beetje liefde en onderhoud doet wonderen: je vaat blijft fris, je machine gaat langer mee én je voorkomt nare geurtjes. Met deze simpele tips blijft je afwasmachine in topconditie.

Elke dag verdwijnt er van alles in de vaatwasser: vet, etensresten, kalk, noem maar op. Vooral het filter en de afvoer krijgen het zwaar te verduren. Draai je vaak korte of lauwe programma's, dan hoopt vuil zich nóg sneller op, met doffe glazen of een vieze geur als gevolg. Daarom is regelmatig schoonmaken bepaald geen overbodige luxe. Zo houd je het bij:

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Het filter: de stille held van je vaatwasser

Het filter is dé plek waar alle etensresten samenkomen. En net als het zeefje in je gootsteen moet ook dit onderdeel regelmatig worden geleegd. Klik het filter eruit, verwijder alle viezigheid en spoel het ten slotte grondig af onder heet water. Een beetje afwasmiddel erbij kan geen kwaad. Binnen een minuut gefixt, en je voorkomt bovendien verstoppingen en nare luchtjes.

Af en toe flink heet spoelen

Die snelle Eco-stand is handig, maar niet altijd afdoende. Draai daarom om de paar maanden een leeg programma op de hoogste temperatuur. Zo los je vetresten op die zich anders aan de wanden hechten. Wil je extra grondig te werk gaan? Giet dan wat schoonmaakazijn op de bodem en leg een paar schijfjes citroen in het bestekmandje. Daarna gewoon de machine zijn werk laten doen.

Liever geen azijn? Dan is baking soda een goed alternatief. Let wel op: een klein theelepeltje in het zeepbakje is genoeg. Te veel soda kan de rubbers aantasten.

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Sproeiarmen schoonmaken: zo gepiept

Zit er plotseling nauwelijks nog kracht achter de waterstralen? Grote kans dat een van de sproeiarmen verstopt zit. Meestal heeft je vaatwasser er twee: eentje onderin en eentje onder het bovenste rek. Je haalt ze los door ze iets in te duwen en naar links te draaien, maar check bij twijfel vooral even de handleiding.

Spoel de sproeiarmen af onder de kraan en prik eventuele verstoppingen open met een satéprikker. Zijn ze erg vies? Laat ze dan een uurtje weken in heet water met wat soda.

Rubbers: vaak vergeten, maar o zo belangrijk

De rubbers rondom de deur zijn een broedplaats voor viezigheid. Tussen de plooien kunnen zich etensresten, schimmels en bacteriën ophopen – en dat ga je op den duur ruiken. Bovendien kunnen versleten of vieze rubbers gaan lekken.

Maak de rubbers schoon met een warm sopje van afwasmiddel en water. Een doekje werkt prima, maar voor de kleine kiertjes is een oude tandenborstel ideaal. Vermijd agressieve middelen: die tasten het rubber aan, en dan ben je nog verder van huis.

©Kislev | Julia - stock.adobe.com

Vergeet de zijkanten van de deur en de rubbers niet schoon te maken.

Mocht je toch op zoek zijn naar een nieuwe vaatwasser, dan kun je uiteraard terecht bij de bekende webwinkels.

AMD’s nieuwste processor in de Ryzen 9000-serie is de Ryzen 7 9800X3D. Enkele maanden na de ietwat teleurstellende eerste modellen uit die reeks, brengt AMD een cpu die zich specifiek op gamers richt en slechts een bescheiden prestatiewinst van zo’n acht procent belooft. Maar toen we deze nieuwe processor daadwerkelijk aan het gamen zetten, bleek hij verrassend veel meer te bieden dan vooraf werd beweerd.

De AMD Ryzen 7 9800X3D hoort bij de eerder uitgebrachte 9000-serie. De term X3D is de cruciale toevoeging in de productnaam en betekent dat de processor letterlijk een stapel extra 3D V-Cache krijgt: in totaal 96 MB L3-cache in plaats van de gebruikelijke 32 MB. Doordat er meer data in de cpu kan blijven hangen in plaats van steeds het werkgeheugen aan te moeten spreken, valt een flinke vertraging weg – zelfs al meet je die normaliter in nanoseconden.

AMD ontdekte een paar jaar geleden al bij de Ryzen 7 5800X3D dat deze vorm van cache vooral in games enorme winst oplevert. Games hebben immers voortdurend razendsnel nieuwe en onvoorspelbare berekeningen nodig. Voor voorspelbare, zwaardere klussen zoals het renderen van video’s heeft de extra cache nauwelijks invloed.

Zo’n stapel-cache maakt de processor wel duurder dan een vergelijkbaar model zonder 3D V-Cache. Maar omdat gamen voor veel mensen een belangrijke reden is om in een krachtige en relatief prijzige pc te investeren, is het geen verrassing dat er na de Ryzen 7 5800X3D ook een 7800X3D verscheen. Deze 9800X3D bouwt voort op datzelfde ‘gestapelde’ cache-concept, maar draait op AMD’s nieuwste Granite Ridge 4nm-processors.

Bescheiden specificaties

Los van de X3D-toevoeging verschilt de Ryzen 7 9800X3D in de basis niet extreem veel van de Ryzen 7 9700X. We hebben het nog altijd over een relatief bescheiden totaal van 8 cores en 16 threads, al is de kloksnelheid iets verhoogd naar 4,7 GHz (basis) en 5,2 GHz (boost). Voor een processor die 540 euro zou moeten kosten, maar in de praktijk duurder is, zijn dat niet bepaald veel cores. Zo biedt Intel met de Core Ultra 7 265K bijvoorbeeld 20 cores en 20 threads voor zo’n 430 euro.

In niet-gamegerelateerde testen valt dat beperkte aantal cores en threads ook duidelijk op. In de benchmark Cinebench R23, die een scène rendert en hiermee alle cores benut, behaalt de 9800X3D 23.498 punten. Dat is een verbetering ten opzichte van de 7800X3D (18.450 punten), maar nog altijd ver verwijderd van de 36.251 punten van de goedkopere Intel Core Ultra 7 265K.

Die verhouding zien we terug in vrijwel alle benchmarks en taken die zich niet op gamen richten. Deze nieuwe Ryzen is dus niet bedoeld als allround krachtpatser. Al is het beslist een capabele processor die prima presteert bij incidenteel zwaar werk, het moet niet je voornaamste doel zijn. Ben je vooral met zwaar (grafisch) werk bezig, dan kun je beter kiezen voor een cpu met meer cores en threads. Overigens heeft AMD inmiddels wel X3D-processors met 12 en 16 cores aangekondigd: de AMD Ryzen 9 9900X3D en AMD Ryzen 9 9950X3D.

De Ryzen 7 9800X3D bevat één CCD (Core Chiplet Die) met 8 cores.

Prestaties op Full HD

In games is het beeld compleet anders. Uit een test met 40 titels blijkt dat de Intel Core Ultra 7 265K maar in één game ietsje sneller is (3 procent), in één game gelijk presteert, en in de overige 38 door de 9800X3D wordt verslagen. In 11 games is het verschil 2 tot 10 procent, wat je in de praktijk niet altijd merkt. Maar in maar liefst 27 van de 40 games is de voorsprong meer dan 10 procent.

In veel games is de Ryzen 7 9800X3D zelfs zoveel sneller dat de Intel Core Ultra 7 265K voelt als een processor uit een ver verleden. In competitieve titels zoals Counter-Strike 2, waar elk frame telt, is de 9800X3D bijvoorbeeld 44 procent sneller. Flight Simulator, dat zwaar leunt op je cpu, draait 27 procent sneller en loopt duidelijk soepeler. Ten opzichte van de eerdere Ryzen 7 7800X3D zien we gemiddeld een winst van 11,3 procent. Dat is niet genoeg om die voorganger direct met pensioen te sturen, maar wel een mooie stap vooruit – zelfs meer dan de 8 procent die AMD zelf claimt.

Prestaties op hogere resoluties

Het is gebruikelijk om bij cpu-tests de resolutie laag te houden, zodat de processor de beperkende factor is in plaats van de videokaart. Toch zijn de resultaten op hogere resoluties minstens zo interessant. Naarmate we de resolutie opschroeven, wordt het verschil weliswaar kleiner, maar het feit dat op 1440p in 22 van de 40 games nog steeds 10 procent of meer verschil zit tussen de Ryzen 7 9800X3D en de Intel Core Ultra 7 265K, toont aan dat het ook daar flink merkbaar is. Een gemiddeld verschil van 18 procent is echt uitzonderlijk.

Op 4K-resolutie blijven er nog 13 van de 40 games over met een verschil van 10 procent of meer. Omdat 4K-gamen meestal met upscaling (DLSS of FSR) gebeurt, is het verschil tussen de twee cpu’s in de praktijk waarschijnlijk groter dan de gemeten 7,3 procent.

Relatief hoog energieverbruik

Om de extra prestaties ten opzichte van de vorige generatie te behalen, heeft AMD het stroomverbruik van de Ryzen 7 9800X3D flink verhoogd. Waar de Ryzen 7 7800X3D in games rond de 66 watt zat, loopt de 9800X3D op tot zo’n 100 watt. Hecht je veel waarde aan efficiëntie, dan blijft de 7800X3D daarom technisch gezien de zuinigste gameprocessor. Dat is inmiddels wel een loze titel, omdat AMD ‘m niet meer produceert (al kun je hem misschien nog wel ergens in een winkel vinden).

Een ander nadeel van AMD is nog steeds het hoge energieverbruik in rust. In onze testopstelling met een Ryzen 7 9800X3D op een AM5-moederbord meten we rond de 65 watt in licht gebruik, terwijl een vergelijkbaar Core Ultra 7 265K-systeem volstaat met zo’n 43 watt.

Conclusie

De AMD Ryzen 7 9800X3D wordt hier en daar opgehemeld als dé ultieme processor, maar laten we eerlijk zijn: dat is hij niet. Hij is voor veel taken een prima verbetering ten opzichte van zijn voorganger, maar de goedkopere Intel-processor is vaak sneller. Ook AMD’s goedkopere Ryzen 9 9900X is dankzij 12 cores in veel taken sneller.

Het hogere energieverbruik van de 9800X3D is bovendien een nadeel: de betere prestaties gaan gepaard met meer stroomverbruik, zowel onder belasting als bij lichte taken.

Maar als je vooral geïnteresseerd bent in gamen met je pc, dan is de Ryzen 7 9800X3D zonder discussie dé beste processor van dit moment. In games maakt hij gehakt van de Intel Core Ultra 7 265K en is de stap vooruit ten opzichte van de voorganger groter dan we hadden durven hopen en groter dan AMD zelf claimt.

Voor goedkope game-pc’s is hij te duur, maar in het hogere segment is er weinig concurrentie. Vooropgesteld dat je hem kunt vinden, want door de populariteit is de beschikbaarheid momenteel beperkt. 

Specificaties

Pluspunten

Minpunten

Cores en threads

8 cores, 16 threads

Basis- en boostsnelheid

4,7 GHz / 5,2 GHz

TDP

120 watt (in de praktijk tot ca. 150 watt)