De Samsung Galaxy S23 FE bevindt zich in een vreemde positie. Samsung positioneert het toestel als een soort ‘toestel voor de fans’, dat veel premium functies voor een lagere prijs kan aanbieden. Alleen is het ondertussen zo dat de reguliere Galaxy S23 goedkoper is dan de FE-editie…

Vlak voor het eind van 2023 bracht Samsung nog snel even een nieuwe smartphone uit: de Samsung Galaxy S23 FE. De afkorting FE staat voor Fan Edition. Dat is een mooie marketingterm waar sommige consumenten zich ongetwijfeld in kunnen vinden. Maar die letters staan ook voor een soort premium smartphone-ervaring tegen een veel lagere prijs dan je doorgaans zou verwachten. Vanuit het perspectief van Samsung een logische vierde optie in de S23-lijn, aangezien het bedrijf ook daadwerkelijk – in elk geval op papier – meer voor minder aanbiedt. Met kanttekeningen.

Het prijsverschil

Dit is niet per se een probleem van de Samsung Galaxy S23 FE, maar geldt eigenlijk voor alle vergelijkbare smartphones. Deze toestellen worden op de markt gebracht als 'bijna hetzelfde als een premium smartphone, maar dan voor een lagere prijs'. Dat klinkt aantrekkelijk, maar de markt blijft evolueren. Dit betekent dat telefoons die begin 2023 voor een hoge prijs zijn uitgebracht, tegen het einde van het jaar 20 tot 30 procent in waarde zijn gedaald. Hierdoor kun je de volledige premium ervaring in huis halen tegen een lagere prijs.

Het ding is alleen: die lagere prijs tref je doorgaans bij derde partijen aan. Winkeliers die eigen websites beheren; en dus niet per se op de website van Samsung. Het bedrijf verkoopt de reguliere S23 inmiddels wel tegen een iets lagere prijs, maar daar kost-ie nog steeds 799 euro. En dat terwijl de FE een prijskaartje heeft van 699 euro. Dat is een verschil van 100 euro, en we kunnen nu alvast verklappen dat je het daar niet om hoeft te doen. Want de Samsung Galaxy S23 is die extra investering meer dan waard als je een nieuw Samsung-vlaggenschip op het oog hebt.

Het hardwareverschil

Dat prijsverschil is niet helemaal te verklaren als je kijkt naar het verschil in belangrijke specificaties. De Samsung Galaxy S23 FE biedt namelijk een net andere camera-opstelling. Aanwezig zijn dezelfde 50megapixel-camera en ultragroothoeklens van de S23-lijn, maar de telelens heeft een downgrade gekregen. Die was 10 megapixel, maar is nu teruggebracht naar 8 megapixel. Niet het grootste probleem op de wereld. Vervelender is het feit dat Samsung de FE heeft voorzien van dezelfde Exynos-processor als in de S22-serie, namelijk de Samsung Exynos 2200-cpu.

Laten we daar ook niet té moeilijk over doen, want die processor is – zelfs twee jaar na diens introductie – nog steeds snel en capabel. Maar de Qualcomm-processor uit de normale reeks S23-smartphones bevalt gewoon veel beter (helemaal omdat daar een iets aangepaste versie van de Snapdragon 8 Gen 2-cpu in zit). Verder kun je rekenen op 8 GB werkgeheugen (net als bij de S23) en 128 tot 256 GB aan opslagruimte. Bovendien heeft de S23 FE bijna hetzelfde amoledscherm. Dat is iets groter (6,4 inch), maar de resolutie en verversingssnelheid zijn hetzelfde.

Met de Samsung Galaxy S23 FE krijg je wel de beschikking over nieuwe kleurenopties die wellicht beter bij je stijl of vibe passen. Dat is dan weer leuk, maar de achterkant van het toestel is wel enorm reflecterend. Dat betekent dat je constant vingerafdrukken aan het wegpoetsen bent. Bovendien is het toestel merkbaar zwaarder dan de reguliere variant (209 versus 168 gram) en steken de cameralenzen behoorlijk ver uit. Dat kun je oplossen met een hoesje, maar dat voegt alleen maar meer massa toe aan het gevaarte. Dan wordt-ie opeens wel heel groot, dik en breed.

Samsung Galaxy S23 FE in de praktijk

Het grootste voordeel dat de Samsung Galaxy S23 FE heeft ten opzichte van de reguliere variant, is dat grotere scherm. Daardoor lijkt en voelt het toestel duurder dan het is. Het amoledscherm is helder genoeg voor buitengebruik, heeft diepe zwartwaarden en felle kleuren, en laat alles er opvallend fraai en soepel uitzien. Het maakt dan niet uit of je iets leest of een (moderne) game speelt: de FE kan het hebben. Zo kun je hier heel fijn op multitasken en is ook menig spel dat veel van de hardware vergt geen probleem. Je kunt hier de meeste populaire games op spelen.

Er zijn wel twee zaken waar je rekening mee moet houden. Ten eerste kan de processor warm worden wanneer je er lang op gamet. En dan hebben we het over gamingsessies die langer dan een kwartier duren. Daarnaast houdt de accu het ook niet altijd even lang uit. Doe je rustig aan, dan laad je hem misschien dagelijks op. Maar ga je er ondertussen op gamen, dan is een tussentijdse laadbeurt soms wenselijk. Vooral op het gebied van accuduur blijft er dus iets te wensen over. Helemaal opladen duurt ongeveer een uur; dat kan overigens alleen bedraad.

Camera's en software

De camera’s stellen niet teleur. Vooral de hoofdcamera legt flink wat detail en kleur vast, en laat je beeldmateriaal echt tot leven komen (vooral op social media). Hier en daar zie je in donkere foto’s wat korrels verschijnen, maar over het algemeen is de kwaliteit hoger dan andere toestellen op dit prijspunt. Verder moet je er rekening mee houden dat de telelens van mindere kwaliteit is dan op de S23. De beelden ogen soms scherper dan je zou willen (waardoor er bijvoorbeeld witte randen ontstaan) en ook het focussen gaat soms mis als je te ver inzoomt.

En net als de high-end smartphones van Samsung mag ook dit (relatief dure) midrange model rekenen op minimaal vier jaar aan Android-upgrades en vijf jaar aan beveiligingsupdates. Je krijgt bovendien dezelfde schone software als op de duurdere toestellen. Dat betekent dat alles er scherp, opgeruimd en logisch uitziet, en dat allerlei functies op bereikbare plekken staan en er dus zijn wanneer je ze nodig hebt. One UI, zoals de interface heet, werkt zoals altijd intuïtief. Ook is het mogelijk Samsung Dex te activeren, waardoor het toestel in een soort draagbare computer verandert.

Samsung Galaxy S23 FE kopen?

Onderaan de streep is de conclusie dat de Samsung Galaxy S23 FE geen slechte smartphone is. Maar hij heeft wel het marktbeeld tegen zich. Samsung zet het toestel neer als een soort vlaggenschipalternatief, terwijl het topmodel van begin 2023 al voor ongeveer dezelfde prijs als dit toestel verkrijgbaar is. Daarom vragen we ons een beetje af wat het voor nut heeft dit model uit te brengen. Beide smartphones lijken op elkaar en na een paar weken met de FE te hebben doorgebracht kunnen we alleen maar concluderen dat dit model vaak aan het kortste eind trekt.

Mocht je dus in de markt zijn voor een gloednieuwe Android-smartphone die uit de stallen van Samsung komt, en gaat je budget niet boven de 700 euro? Dan raden we aan een deal op te zoeken voor de reguliere Samsung Galaxy S23. De verwachting is dat die variant flink in prijs daalt vanaf het moment dat de opvolger klaarstaat. De Samsung Galaxy S24 is officieel vanaf 31 januari 2024 verkrijgbaar, dus dat hoeft niet lang meer te duren. Je bent echt op alle vlakken beter af met dat toestel – behalve dan dat je een halfjaar minder lang van het updatebeleid kunt genieten.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.