De keuken is de plek waar je kookt, voedingsmiddelen (koel) bewaart en de vaat wegwerkt. Een plek waar je dus regelmatig energie verbruikt. In de serie 'Duurzaam Thuis' bekijken we elke keer een andere ruimte in het huis om te verduurzamen. In dit artikel komt de keuken aan bod: hoe haal je het meest uit deze veelgebruikte ruimte?

Ook lezen:
➥ Geniet van versheid met koeltechnieken die de houdbaarheid van je voedsel verlengen
➥ Bespaar honderden euro's met een duurzame woonkamer
➥ Keuken verduurzamen? Zo doe je dat!
➥ Bespaar 6000 liter water met deze simpele tips

Koken op inductie

Kook je nog op een gasfornuis? Koken op inductie is een duurzaam alternatief. Het is een stuk zuiniger in elektriciteitsverbruik dan koken op een keramische kookplaat of een andere elektrische kookplaat. In vergelijking met gas is er qua CO2- uitstoot nog niet veel te winnen, maar inductie is alsnog best een slimme zet. Want behalve dat huizen langzaam maar zeker van de gasaansluiting af moeten, komen er steeds meer manieren om duurzame stroom te winnen.

Als je nu nog een gasfornuis hebt thuis, komt er wel wat bij kijken om de omschakeling naar koken op inductie te maken. Zo moet er meestal een extra kabel naar de keuken worden getrokken. En in sommige gevallen is het zelfs nodig om een extra groep in de meterkast te laten plaatsen. Bovendien moet de aansluiting op het elektriciteitsnet misschien worden verzwaard. Zijn er aanpassingen nodig aan de meterkast? Neem dan meteen een extra groep en stroomkabel voor de warmtepomp en zonnepanelen mee.

Wil je een gerecht opwarmen? Dan kun je dat beter in de magnetron doen dan in de oven. Dus als je vaak maaltijden opwarmt, maar geen magnetron hebt, is de aanschaf hiervan de moeite waard. Als je veel rijst of andere gestoomde gerechten eet, is een rijstkoker een handige aanschaf. Rijst wordt hierin gestoomd, waardoor je dus geen water hoeft af te gieten en niet meer water verhit dan nodig. Een rijstkoker is bovendien beter geïsoleerd dan een pan op het vuur, waardoor je rijst dus sneller gaar is. En koken met een snelkookpan in plaats van een normale pan scheelt je zo’n 50 tot 70 procent aan kooktijd.

De recirculatiefilter in een afzuigkap

Tijdens het koken moet je goed ventileren, om zo vocht, verbrandingsgassen en kookgeurtjes uit je huis te krijgen. Een ‘ouderwetse’ afzuigkap zuigt de lucht aan en blaast deze naar buiten, inclusief de warmte. Zonde, want dan stook je dus voor de mussen. Een ouderwetse afzuigkap van een huishouden van vier personen blaast zo’n 200 euro per jaar aan warme lucht naar buiten.

Sinds 2021 moeten nieuwbouwwoningen daarom een recirculatiefilter in de afzuigkap hebben. Deze filter zuigt de kookdamp op en neutraliseert deze vervolgens. Daarna wordt een geurloze, schone lucht vervolgens weer de keuken in geblazen. Op die manier verliest het huis geen warme lucht meer door toedoen van de afzuigkap. Koop dus een nieuwe afzuigkap met recirculatiefilter om te voorkomen dat je warme lucht verliest.

Zo verbeter je de luchtkwaliteit in de keuken

©Oleksandr Kondriianenko

Kraan met begrenzer

De volgende stap is het verduurzamen van de kraan. Bijna alle keukenkranen die je nieuw koopt, zijn voorzien van een ‘volumebegrenzer’ voor het besparen van water. Deze begrenzer werkt zowel bij warm als koud water.

De waterkoker is voor de meeste huishoudens de meest energiebesparende optie om water te koken. Wil je toch een kokendwaterkraan vanwege het gebruikersgemak? Kies dan voor een goed geïsoleerde combi-kokendwaterkraan, bijvoorbeeld van Quooker of Grohe. Hierbij wordt het water opgewarmd door middel van elektriciteit. Elektriciteit wordt de komende jaren steeds duurzamer opgewekt in Nederland, dus dat is een mooie oplossing voor hete water dat je normaal gesproken uit de HR-ketel krijgt. Laat je een combi-kokendwaterkraan plaatsen? Let er dan wel op dat je voor de kortste route van de keukenkraan naar het toestel voor warm water kiest. Een korte route beperkt het verlies van energie en de wachttijd tot je kokend water hebt.

Verwarm je keuken door vloer- of wandverwarming

Pak je de hele keuken aan en ga je voor een nieuwe duurzame keuken? Laat dan vloer- of wandverwarming aanleggen. Je hebt dan geen onhandige radiatoren meer nodig in de keuken. Vloerverwarming is in vergelijking met een verwarmingssysteem met radiatoren bovendien 10 tot 15 procent zuiniger. Het is wel verstandig een isolatieplaat onder de koelkast te leggen en houd er sowieso rekening mee dat een houten vloer niet de beste combinatie is met vloerverwarming. Hout isoleert en laat daardoor niet veel warmte door. Daarnaast is hout temperatuurgevoelig en kan het uitzetten of krom trekken. Kies liever voor een natuurstenen vloer. Steen geleidt de warmte beter en houdt de warmte daarnaast vast.

Let op: elektrische vloerverwarming of infrarood vloerverwarming is niet duurzaam. Kies liever voor vloerverwarming in combinatie met een warmtepomp.

Pak de verlichting in de keuken aan

Een slim lichtplan is ook een manier om je keuken te verduurzamen. Door de lampen op de juiste plekken te installeren, kun je met minder lampen koken en heb je dus minder stroom nodig. Kies voor ledlampen in de keuken; dat is de meest energiezuinige optie. Zorg er ook voor dat je het algemene licht en de werkverlichting afzonderlijk van elkaar aan en uit kunt zetten, zodat je dus niet altijd al het licht aan hoeft te hebben staan in de keuken.

Een zuinige koelkast en vaatwasser uitzoeken

Bij de aanschaf van een nieuwe koelkast en vaatwasser moet je goed op het energielabel letten. Een donkergroen energielabel met de letter A is het best, een rood energielabel met de letter G het slechtst.  Heb je een nieuwe koelkast met groen energielabel gekocht? Zet de koelkast dan niet op een plek waar het apparaat in de volle zon of tegen een radiator staat. Qua temperatuur kun je de koelkast het best op zo’n 3 tot 5 graden zetten en de diepvries op -15 tot -18 graden. Zet je de temperatuur hoger of lager? Dan verbruikt de koelkast of diepvries onnodig veel energie.

©Leonid Yastremskiy

Ook lezen: Hoeveel energie verbruikt een koelkast?

Behoefte aan professionele hulp?

Heb je zonnepanelen, dan is je energierekening lager dan huishoudens zónder. Maar dankzij de almaar dalende terugleververgoeding en de stijgende terugleverkosten wordt dat verschil wel steeds kleiner. Wat je kunt doen om er nog wél iets aan te verdienen, lees je hier.

Lees ook: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Dat zonnepanelen steeds minder rendabel zijn, daar is al veel over geschreven. Natuurlijk, de energierekening van huishoudens met zonnepanelen zijn nog altijd lager dan die van huishoudens zonder. Om hoeveel euro het gaat, is vaak lastig in te schatten, maar Energievergelijk.nl heeft er een analyse op losgelaten. Daarbij zijn ze uitgegaan van een huishouden met een stroomverbruik van 3.000 kWh per jaar en zonnepanelen van 400 Wp per paneel.

Minder voordeel bij meer panelen

Een huishouden met acht zonnepanelen bespaart gemiddeld 34,81 euro per maand op de energierekening ten opzichte van een huishouden zonder. Is hierbij gekozen voor het goedkoopste energiecontract van dit moment, dan loopt dit op tot maximaal 43,30 euro per maand. Maar zou je in plaats acht panelen er twintig plaatsen (dus x 2,5), dan heb je níet ook 2,5 keer zoveel voordeel. Bij twintig panelen ligt het maximale voordeel op slechts 47,76 euro per maand. Dat is een verschil van slechts 4,46 euro per maand…

Dat komt vooral door twee dingen: de terugleververgoeding (wat je krijgt) en de terugleverkosten (wat je betaalt). Waar die vergoeding vooral steeds lager en lager wordt, worden de kosten steeds hoger. Die zijn namelijk sterk afhankelijk van hoeveel stroom je aan het net teruggeeft. Bij acht panelen wordt in het voorbeeld van Energievergelijk.nl gemiddeld 1.904 kWh teruggeleverd. Bij het goedkoopste energiecontract wordt daarvoor gemiddeld 17,25 euro per maand aan terugleverkosten berekend. Wie twintig zonnepanelen heeft, levert veel meer terug, gemiddeld zo'n 5.440 kWh. En daar betaal je bij het goedkoopste energiecontract 63,50 euro per maand voor. In de grafiek hieronder zie je duidelijk dat investeren in meer zonnepanelen dus niet de oplossing is om er nog redelijk wat aan over te houden – helemaal al niet omdat in 2027 de salderingsregeling verdwijnt én de terugleververgoeding helemáal miniem wordt.

©Data Energievergelijk.nl | Visualisatie BS ID.nl

Hoe kun je dan wél nog verdienen met je zonnepanelen?

Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Zorg dat je zoveel mogelijk van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Energievergelijk.nl heeft becijferd dat wie zonnepanelen heeft, gemiddeld zo'n 30 procent van de opgewekte stroom meteen zelf in huis verbruikt. Dat scheelt, want die stroom hoef je niet zelf in te kopen. Wanneer je erin slaagt om nog meer zelf opgewekte stroom te verbruiken, maak je zelfs dubbele winst: je hoeft minder stroom in te kopen en omdat je minder teruglevert, heb je ook minder terugleverkosten. Maar hoe doe je dat?

Tip 1: Zet elektrische apparaten overdag aan

Zet stroomvreters zoals de wasmachine, vaatwasser of airco op het moment dat je panelen de meeste stroom opwekken. Dat kun je handmatig doen, maar je kunt ook een timer instellen. Er zijn zelfs apparaten die automatisch kunnen starten op het moment dat je zonnepanelen veel stroom opwekken. Heb je de mogelijkheid om je elektrische auto overdag thuis op te laden? Dat is ook een prima manier om je eigen zonnestroom te gebruiken.

Tip 2: Krijg inzicht in je energiegebruik

Er zijn allerlei apps die bijhouden hoeveel stroom je zonnepanelen opwekken, maar waarop je ook kunt zien ook hoeveel energie je op dit moment van de dag gebruikt. Ook zijn er slimme stekkers waarmee je het stroomgebruik van een elektrisch apparaat kunt meten. Dit inzicht kun je twee kanten op gebruiken: wordt er veel stroom opgewekt, dan kun je bijvoorbeeld meer apparaten aanzetten. Is het een dag met weinig opbrengst, dan zou je ervoor kiezen om sommige apparaten juist níet aan te zetten. Hoe erg is het bijvoorbeeld om de was een dag later te doen?

Tip 3: Verspreid je zonnestroom-verbruik over de dag

In plaats van energieslurpers allemaal tegelijk in te schakelen — denk aan wasmachine, droger en vaatwasser — verdeel je hun gebruik over de dag. Zet één apparaat in de ochtend aan, een ander in de middag. Zo vermijd je dat je panelen onvoldoende leveren op een moment dat meerdere apparaten draaien en voorkom je dat je netstroom moet afnemen terwijl dat met een betere planning niet nodig zou zijn.

Tip 4: Vervang apparaten door elektrische varianten

Stap over op elektrische alternatieven: een robotgrasmaaier in plaats van een benzinegrasmaaier, inductiekoken in plaats van gas, een warmtepomp of elektrische verwarming in plaats van een traditionele cv-installatie. Daarmee bespaar je op kosten voor gas én je zorgt ervoor dat je meer van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Waarmee je weer bespaart op netstroom die je zelf moet afnemen. Een win-win-win-situatie dus.

Tip 5: Oost, west …

Veel mensen kiezen voor zonnepanelen op het zuiden, omdat die op een zonnige dag de hoogste opbrengst geven. Toch kan het juist slim zijn om panelen te verdelen over oost en west. Zo sluit de stroomopwekking beter aan op het dagelijkse energiegebruik. Panelen op het oosten leveren vooral in de ochtend stroom, terwijl panelen op het westen juist aan het einde van de middag meer opwekken. Je voorkomt daarmee dat je alleen rond het middaguur een piek aan zonne-energie hebt. De totale opbrengst ligt iets lager dan wanneer je alleen maar zonnepanelen op het zuiden hebt, maar doordat je de stroom meer verspreid gebruikt, haal je er in de praktijk vaak meer voordeel uit

Tip 6: Gebruik een energiemanagementsysteem (EMS)

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een slim kastje in je meterkast dat je zonnepanelen, laadpaal, warmtepomp en andere elektrische apparaten met elkaar verbindt en aanstuurt. Via software houdt het systeem continu in de gaten hoeveel stroom je opwekt, wat je verbruikt en – als je een dynamisch energiecontract hebt – wat de actuele stroomprijzen zijn. Ook weersvoorspellingen worden meegenomen, zodat het systeem vooruit kan plannen.

Op basis van al die informatie zorgt een EMS ervoor dat je elektrische auto of thuisaccu automatisch wordt geladen wanneer er veel zon is of als de stroom goedkoop is. Dreigt terugleveren juist nadelig te worden door lage prijzen of hoge terugleverkosten? Dan schakelt het systeem teruglevering uit en kiest voor direct verbruik of opslag. Ook apparaten zoals een warmtepomp of boiler worden slim aangestuurd, zodat ze draaien op de momenten dat het qua energieverbruik en financieel het gunstigst is.

Tip 7: Vergelijk leveranciers op terugleververgoeding en -kosten

Het netto bedrag dat je overhoudt bij terugleveren (vergoeding min kosten) kan sterk schelen per leverancier. Zo zul je vanaf 1 januari 2027 bij Vattenfall bijvoorbeeld per teruggeleverde kWh netto 0,00230 euro krijgen (minder dan een kwart cent) en bij Eneco en Greenchoice 0,00250 euro (een kwart cent), terwijl bijvoorbeeld Innova Energie een tarief van 0,00968 euro (bijna een cent) hanteert. Wanneer je precies weet hoeveel jouw panelen opwekken en wat je verbruikt (zie Tip 2), weet je ook hoeveel kWh je teruglevert. Door voor het aflopen van je huidige energiecontract goed te vergelijken en een berekening te maken, kun je zien bij welke energieleverancier je het beste af bent bij het afsluiten van je nieuwe contract.

Op zoek naar een nieuwe inbouw-oven? In dit artikel ontdek je waar je op moet letten bij het kiezen van een oven die past bij jouw keuken én kookstijl. Van formaat en functies tot energieverbruik en gebruiksgemak: wij helpen je op weg!

Een oven – of dat nu een inbouw-exemplaar is of een vrijstaand model – is een onmisbaar onderdeel van vrijwel elke moderne keuken. Of je nu een fanatieke hobbykok bent of gewoon graag een ovenschotel opwarmt op vrijdagavond: de juiste oven maakt het verschil. Maar met zo veel keuzes op het gebied van formaat, functies en technologieën kan het lastig zijn om door de bomen het bos nog te zien. In dit artikel nemen we je stap voor stap mee in de belangrijkste overwegingen, zodat jij straks met een gerust hart de juiste inbouw-oven kiest.

Bepaal je kookgewoonten

De zoektocht naar een geschikte oven begint bij jezelf. Hoe gebruik jij je oven? Bak je regelmatig taarten of brood, bereid je uitgebreide ovengerechten of gebruik je 'm vooral om restjes op te warmen? Voor intensieve bakkers zijn ovens met een nauwkeurige temperatuurregeling en speciale bakprogramma's ideaal. Wie juist veel tegelijk wil klaarmaken, is gebaat bij een model met meerdere inschuifhoogtes en een krachtige heteluchtfunctie. En als je graag stoomt of gezond kookt, zijn er ovens met geïntegreerde stoomfunctie of zelfs sous-vide-mogelijkheden.

©Bosch

Let op de functies die je écht gebruikt

Veel moderne ovens zitten vol met functies en programma's, maar lang niet iedereen gebruikt ze allemaal. Denk goed na over wat jij echt nodig hebt. De heteluchtstand is bij de meeste ovens standaard en zorgt voor gelijkmatige warmteverdeling, wat handig is bij het bakken op meerdere niveaus. Grillfuncties zijn fijn voor het krokant afwerken van gerechten, en sommige ovens hebben een speciale pizzastand of programma's voor automatische bereiding van bijvoorbeeld kip, brood of lasagne. Laat je niet te snel verleiden door indrukwekkende snufjes, maar kies vooral een oven die aansluit bij jouw dagelijkse gebruik.

Een oven moet niet alleen goed werken, maar ook prettig in het gebruik zijn. Duidelijke bediening, bijvoorbeeld via draaiknoppen of een overzichtelijk touchscreen, maakt het verschil in de dagelijkse praktijk. Telescopische rails kunnen handig zijn om ovenschalen veilig in en uit te schuiven. Denk ook aan het schoonmaken: sommige ovens hebben een pyrolysefunctie, waarbij de oven zichzelf verhit tot wel 500 graden om vet en etensresten in as te veranderen. Anderen maken gebruik van katalytische wanden of een stoomreinigingsprogramma. Dat scheelt flink wat poetswerk.

Energieverbruik, veiligheid en 'looks'

Bij een inbouwapparaat is energieverbruik een belangrijke overweging. Let op het energielabel: een zuinige oven bespaart op de lange termijn kosten én is beter voor het milieu. Zeker als je de oven vaak gebruikt, telt dat door. Heb je jonge kinderen in huis, kijk dan ook naar veiligheidsvoorzieningen zoals een kinderslot, automatische uitschakeling en een ovendeur die aan de buitenkant koel blijft. Zo voorkom je ongelukken in de keuken.

Verder is een oven ook een visueel element in je keuken. Veel mensen kiezen ervoor om inbouwapparaten uit één lijn of merk te combineren, zodat het geheel er strak en harmonieus uitziet. Denk aan een oven in dezelfde stijl als je combimagnetron of koffiemachine. Je kunt kiezen uit roestvrij staal, zwart glas of zelfs matte afwerkingen, afhankelijk van de stijl van je keuken. Een stijlvolle oven die mooi opgaat in het ontwerp geeft je keuken meteen een luxere uitstraling.

©ETNA

Bepaal je budget

Tot slot: bepaal vooraf hoeveel je wilt uitgeven. Inbouwovens zijn er in uiteenlopende prijsklassen, van een paar honderd euro tot meer dan duizend euro voor de luxere modellen. Binnen elk segment zijn er prima keuzes te maken, maar houd altijd oog voor de balans tussen prijs, kwaliteit en functionaliteit. Een goedkope oven met alle denkbare functies is niet altijd de beste koop, en soms is eenvoud juist duurzamer. Houd dat dus goed in de gaten als je gaat shoppen.

De juiste inbouw-oven kiezen draait vooral om goed nadenken over je eigen wensen en gewoonten. Door vooraf te bepalen wat je belangrijk vindt, voorkom je een miskoop en haal je straks veel meer plezier uit je keuken. Of je nu bakt, braadt, stoomt of grilt: met de juiste oven wordt koken leuker én makkelijker.