Overmatig schermgebruik kan je gezondheid op een breed spectrum schaden, van ogen en lichaamshouding tot slaap en mentaal welzijn. Daarom geven we je een aantal tips en technieken om je schermtijd wat te beperken, zowel voor Windows als voor mobiele apparaten (Android en iOS).

Wie nagaat welke gevolgen langdurig en frequent schermgebruik op de gezondheid heeft, stuit al snel op weinig geruststellende termen als CVS, asthenopie, cervicale spondylose, circadiaanse ritmestoornis, insomnia, RSI, CTD, metabool syndroom, enzovoort. Om dergelijke klachten te voorkomen, is het verstandig om regelmatig schermvrije rustpauzes in te lassen. Lukt dat je niet zo goed, dan zijn er diverse technieken en tools om je hierbij te ondersteunen. We starten met tips voor Windows en bekijken daarna handige oplossingen voor mobiele apparaten. Vergeet ook niet je computerscherm op ooghoogte te plaatsen, op ongeveer een armlengte afstand. Meer van dit soort tips lees je in het artikel: Tips en tools voor het gebruik van je monitor.

Windows Klok

In Windows kun je de ingebouwde Klok-app gebruiken om de Pomodoro-techniek toe te passen, waarmee je je concentratie kunt verhogen door werktijd op te delen in intervallen van ongeveer 25 minuten, gevolgd door een korte pauze. Open de app, kies Focussessies en stel de timer in op 26 minuten, zodat automatisch een pauze van 5 minuten wordt ingepland. Laat het vinkje bij Pauzes overslaan uitgeschakeld en klik op Focussessie starten. Andere Pomodoro-opties zijn bijvoorbeeld de online app TomatoTimer.

Pomodoro-timemanagement via de ingebouwde Klok-app.

Microsoft Family Safety

Een andere nuttige tool is Microsoft Family Safety. Hiervoor is een Microsoft-account vereist, maar het programma is goed in Windows geïntegreerd. Ga naar Instellingen in Windows, kies Accounts en daarna Familie. Klik op Iemand toevoegen om het Microsoft-account van een gezinslid toe te voegen.

Vervolgens log je zelf in op https://account.microsoft.com/family/home om de ingestelde familie-accounts te beheren. Hier kun je bijvoorbeeld de functies Activiteitenoverzicht en Limieten inschakelen om na te gaan hoeveel tijd er aan welke apps wordt besteed en om de dagelijkse schermtijd te beperken.

ActivityWatch

Een krachtige, gratis opensource-tool om bij te houden hoeveel tijd je aan applicaties besteedt, is ActivityWatch, beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en Android. Na installatie draait er een webserver waarmee je het dashboard kunt openen via http://localhost:5600. Klik bovenaan op Activity en vervolgens op Summary voor een overzicht van de gebruikte applicaties en geopende vensters. Je kunt de tijdsperiode afbakenen en filters instellen, bijvoorbeeld voor zelf gedefinieerde categorieën in Settings. Om te zien hoeveel tijd je op websites doorbrengt, installeer je de browserplug-in ActivityWatch web Watcher, te vinden in de Chrome- en Firefox-webstores. Deze plug-in toont de bezochte sites op het Activity / Browser-tabblad van je dashboard.

Het dashboard bevat ook de knoppen Timeline (die geregistreerde activiteiten op een tijdlijn plaatst) en Stopwatch (een eenvoudige module voor het meten van de looptijd van een project).

Andere krachtige apps voor schermtijdregistratie zijn RescueTime en ManicTime, maar deze zijn helaas niet langer gratis na een proefperiode.

Op het dashboard krijg je een gedetailleerd overzicht van de gebruikte toepassingen.

Android

Veel gebruikers zijn sterk gehecht aan hun smartphone, vaak zelfs meer dan aan hun desktop of laptop. Gelukkig zijn er op mobiele apparaten ingebouwde functies om je schermtijd te monitoren en te beperken.

Op Android vind je onder Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht een overzichtelijke sectie. Kies Activiteitsdetails weergeven voor een gedetailleerd historisch overzicht van je schermtijd per app. Met App-limieten kun je tijdslimieten per app instellen, en de Bedtijdstand zorgt voor een rustige slaapomgeving door de telefoon stil te zetten en de achtergrond te dimmen of in grijswaarden te zetten, binnen een door jou bepaalde periode. De Focusmode blokkeert tijdelijk afleidende apps, zodat je beter kunt focussen op je taken. Daarnaast is er een heuse ouderlijk toezichtmodule om de schermtijd van kinderen te monitoren en beperken.

iOS

Ook iOS (vanaf versie 12) biedt uitgebreide schermtijdopties per app via Instellingen / Schermtijd, waar je dagelijkse app-limieten en apparaatvrije tijd (downtime) kunt instellen, zodat specifieke apps worden geblokkeerd tijdens rusttijden. Met focusmodi beperk je meldingen op basis van activiteit, zoals werk, slaap of ontspanning, voor een doelgerichte en rustige omgeving.

Ook iOS heeft enkele ingebouwde functies voor schermbeheer.

Apps om schermtijd te beperken

Er zijn diverse apps beschikbaar die je schermgebruik op Android en iOS kunnen beheren en optimaliseren. Voor Android vermelden we graag StayFree (ST Pulse), verkrijgbaar in de Play Store. StayFree biedt een helder overzicht van je dagelijkse schermtijd met mooie grafieken. Je kunt jezelf vergelijken met andere gebruikers en afleidende apps en websites blokkeren. StayFree is inmiddels ook beschikbaar als desktopapp voor Windows, macOS en Linux en als browserplug-in voor verschillende browsers. Door apps te koppelen via een QR- of cijfercode kun je het schermgebruik op meerdere apparaten vanuit een dashboard beheren.

Een andere nuttige Android-app is YourHour (Mindefy Labs), ook beschikbaar in de Play Store. YourHour geeft regelmatig schermtijdrapporten en daagt je uit je favoriete apps minder te gebruiken met 'challenges', zoals 2 Hours No Phone of 10 Minutes Diet Challenge (waarbij je een app slechts 10 minuten in 24 uur mag gebruiken). Gepersonaliseerde uitdagingen zijn beschikbaar in de Premium-versie.

De app Forest (Seekrtech), eveneens te vinden in de Play Store, werkt met een beloningssysteem. Wanneer je de app opent en je telefoon niet gebruikt, groeit er een virtuele boom op je scherm. Blijf je van je telefoon af, dan ontwikkelt zich een heel bos, wat motiveert om je schermtijd te beperken.

De app Forest is eveneens beschikbaar voor iOS, met dezelfde functionaliteit. Verder is er nog Flipd (Android én iOS). Deze app biedt verschillende focusstanden waarbij je kunt kiezen welke apps toegankelijk moeten blijven tijdens een ingestelde schermlimiet. Min of meer vergelijkbaar hiermee is OffScreen (MD Studio) voor iOS (eveneens beschikbaar in de officiële App Store), dat je tevens stimuleert allerlei activiteiten te ondernemen zonder je telefoon.

Met StayFree kun je je schermtijd op diverse apparaten vanuit een dashboard beheren (links: Windows; rechts: Android).

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Woor wie graag en veel leest en dat ook op vakantie wil doen, loopt al snel tegen de beperkingen aan voor wat betreft het menemen van boeken. Een e-reader is dan een uitkomst: een enkel apparaat kan zo je hele boekencollectie opslaan. Dat scheelt kilo's en kostbare kofferruimte.

Ben je een boekenwurm die graag leest aan het zwembad, aan zee of in bad? Dan is een waterdichte e-reader een absolute uitkomst! We hebben vijf e-readers met een lekker groot scherm voor je gevonden.

Kobo Sage

Deze e-reader is ontworpen voor de serieuze lezer die meer wil dan alleen boeken verslinden. Het grote, haarscherpe E Ink Carta 1200-scherm zorgt ervoor dat tekst er fantastisch uitziet en pagina's vlot omslaan. Handig is ook de ondersteuning voor de Kobo Stylus. Hiermee kun je direct aantekeningen maken in boeken en pdf-bestanden. Daarnaast kun je via Bluetooth ook luisterboeken afspelen, waardoor je moeiteloos wisselt tussen lezen en luisteren. De behuizing is waterdicht, dus een boek lezen in bad of aan het zwembad is geen enkel probleem. Met 32 GB aan opslag heb je bovendien genoeg ruimte voor duizenden boeken en notities.

PocketBook InkPad 4

De PocketBook InkPad heeft een iets kleiner 7,8-inch scherm. Uniek is de ingebouwde luidspreker, waarmee je direct luisterboeken kunt afspelen zonder een koptelefoon te hoeven koppelen, al is die optie er via Bluetooth natuurlijk ook. De InkPad 4 is waterbestendig en het scherm heeft daarnaast ook een extra beschermlaag tegen krassen, dus prettig als je iets minder voorzichtig met je spullen omgaat. Met de SMARTlight-functie pas je niet alleen de helderheid aan, maar ook de kleurtemperatuur van het licht, zodat je op ieder moment van de dag comfortabel kunt lezen. Dankzij de ondersteuning voor een breed scala aan bestandsformaten, inclusief stripboekformaten, hoef je je zelden zorgen te maken over het converteren van bestanden.

Pocketbook InkPad Color 3

Voor wie zijn leeservaring letterlijk meer kleur wil geven, is er de PocketBook InkPad Color 3. De IkPad Color 3 heeft - zoals de naam al doet vermoeden - een 7,8-inch kleurenscherm van de nieuwste generatie dat 4096 kleuren kan weergeven. Dit maakt het apparaat perfect voor het lezen van tijdschriften, graphic novels, en kinderboeken, waarbij illustraties echt tot leven komen. De kleuren zijn weliswaar subtieler dan op een tablet, maar het grote voordeel blijft het rustige, niet-reflecterende e-ink scherm. Net als zijn zwart-wit broertje hierboven heeft dit model een ingebouwde luidspreker, Bluetooth, waterbestendigheid en de aanpasbare SMARTlight-verlichting. Een goede keuze als je vaak content met beeldmateriaal leest.

Kobo Libra Colour

Deze Kobo Libra Colour met zijn 7-inch kleurenscherm biedt een prachtige middenweg als je een iets kleinere e-reader zoekt. Dit model brengt de voordelen van een kleurenscherm naar een compacter en betaalbaarder niveau. Je kunt er niet alleen boekomslagen in kleur op zien, maar ook direct in je boeken arceren en notities maken met de los verkrijgbare Kobo Stylus 2. Het ergonomische ontwerp met fysieke bladerknoppen wordt als zeer prettig ervaren, omdat je de e-reader stevig kunt vasthouden zonder het scherm aan te raken. Uiteraard is ook dit model waterdicht. Hij is ook voorzien van ComfortLight PRO dat blauw licht filtert zodat het prettiger is voor je ogen.

PocketBook Era

De PocketBook Era is een andere goede kandidaat in de 7-inch categorie. Het model is robuust en strak vormgegeven, met een dunne rand en fysieke bladerknoppen aan de zijkant voor de bediening. Dit model leest vrijwel alle bestandsformaten die je maar kunt bedenken, heeft een ingebouwde luidspreker voor audioboeken en is waterdicht. Hoewel het een zwart-wit scherm heeft, is de schermkwaliteit uitstekend dankzij de E Ink Carta 1200-technologie, wat zorgt voor een hoog contrast en snelle reactietijden. Als je geen behoefte hebt aan een kleurenscherm of stylus-ondersteuning, dan is de PocketBook Era een prima keuze.

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, maar ook de meest toegankelijke telefoon van het - Nederlandse! - merk tot dusver. De Fairphone 6 is een smartphone die voor iedereen boeiend is, vertelt de fabrikant vol trots. Is dat echt zo? Je leest het in deze Fairphone 6-review.

Het verhaal van Fairphone is nobel: het maakt smartphones (en audioproducten) met respect voor mens en milieu, onder andere door zoveel mogelijk duurzaam gewonnen grondstoffen te gebruiken en Chinese fabrieksarbeiders goed te behandelen en te betalen. De telefoons zelf zijn deels door jou als gebruiker te repareren en krijgen vele jaren software-updates. Alles voor een zo duurzaam mogelijke smartphone die jij zo lang mogelijk kunt gebruiken. Een streven waar niemand op tegen kan zijn, maar een groot verkoopsucces zijn Fairphones nooit geworden. Wij denken dat dat onder andere komt omdat Fairphone vaak koos voor technisch wat minder goede onderdelen, waardoor een Fairphone op papier en in de praktijk minder goed presteerde dan even dure – maar veel minder duurzame – smartphones van andere merken. 

©Rens Blom

De batterij kun je zelf uit de smartphone halen.

©Rens Blom

De batterij uit de behuizing.

©Rens Blom

Een nieuwe batterij is zo in de smartphone te stoppen.

De Fairphone 6 moet dat verhaal veranderen. Het 193 gram wegende toestel is net als zijn voorgangers erg duurzaam, krijgt updates tot 2033 en is grotendeels zelf te repareren. Fairphone belooft die reserve-onderdelen ook te blijven verkopen tot 2033. Bovendien krijg je vijf jaar garantie op de hardware van de smartphone, tegenover twee jaar die de meeste andere merken bieden. Tot zover de aspecten die Fairphone interessant maken voor de bekende doelgroep. 

©Rens Blom

Prima specificaties

Fairphone heeft echter ook stappen gezet om zijn nieuwste smartphone interessanter te maken voor een grotere doelgroep. In de Fairphone 6 zitten meer gangbare specificaties, zoals een prima Qualcomm-processor en — net als in de Fairphone 5 – 8 GB werkgeheugen en 256 GB opslagcapaciteit. De Fairphone 6 heeft een beter oledscherm gekregen. Dat scherm is met 6,3 inch redelijk goed met één hand te bedienen, oogt soepel dankzij de 120Hz-verversingssnelheid en kan ook op andere vlakken aardig meekomen met de concurrentie. 

©Rens Blom

De camera's zijn ook vernieuwd en bevallen ons heel aardig. Met de 50megapixel-hoofdcamera schiet je in veel omstandigheden realistische foto's en de 13megapixel-groothoekcamera doet ook keurig zijn werk. Er zijn in dit prijssegment wel smartphones met nog betere camera's. Voor de batterij geldt hetzelfde. De Fairphone 6 beschikt over een 4415mAh-accu die probleemloos een dag meegaat, maar daar houdt het op. Veel concurrerende toestellen hebben grotere accu's en gaan langer mee. Opladen doet de Fairphone 6 met maximaal 30 watt via usb-c, waardoor de accu snel genoeg vol zit. 

Rustgevende modus

Om een bredere doelgroep aan te spreken, heeft Fairphone meer gedaan dan een technisch fijne smartphone maken. De Fairphone 6 heeft echt een eigen smoel, komt – ondanks dat je hem grotendeels uit elkaar kunt schroeven – degelijk over en houdt prettig vast. Een speciale knop laat je overschakelen naar een rustgevende modus met slechts vijf apps, zonder meldingen. Helaas ervaren wij nogal wat bugs in deze modus.

©Rens Blom

De rustgevende modus.

©Rens Blom

Met deze gele knop schakel je de rustgevende modus in en uit.

We vinden het ook leuk en slim bedacht dat je officiële accessoires kunt kopen om op de achterkant te schroeven. Denk aan een kaarthouder, nekkoord en verticaal rubber handvat voor meer grip. De accessoires bevestigen en verwijderen gaat erg eenvoudig en doet ons veel denken aan de aanpak van de concurrerende CMF Phone 1 die begin 2024 uitkwam. 

©Rens Blom

©Rens Blom

©Rens Blom

Wat CMF niet doet en andere merken vrijwel ook niet, is jou de telefoon laten openschroeven om onderdelen als het scherm, de batterij en luidspreker te vervangen bij schade of een defect. Fairphone doet dit wel en profileert zich zo niet alleen als een duurzaam merk, maar ook als een merk dat jou als gebruiker verder helpt bij problemen. Die filosofie waarderen we.

Software nog met bugs

Fairphone belooft zijn nieuwste smartphone tot 2033 software-updates te geven, een belofte die bij oude toestellen is waargemaakt. Het merk heeft langer nodig dan andere fabrikanten om updates uit te rollen, maar heeft wel een lange adem. Opmerkelijk is dat wij en veel andere vroege gebruikers nogal wat softwareprobleempjes ervaren met de Fairphone 6. Een topman van Fairphone (h)erkent de bugs en belooft deze zomer updates met oplossingen. Fijn, maar als vroege koper kunnen de eerste weken tot maanden met je nieuwe Fairphone 6 dus ook frustrerend zijn.  

©Rens Blom

Dan blijft alleen nog de prijs over. De eerste Fairphones waren niet heel duur, maar technisch ook niet zo geavanceerd. De Fairphone 5 uit 2023 was technisch een stuk beter, maar kostte een serieuze 699 euro. We vinden het dan ook een goede stap dat de Fairphone 6 verschijnt voor 599 euro – een prijs die in potentie meer mensen aanspreekt. Zeker omdat de smartphone technisch echt prima bevalt.

Conclusie: Fairphone 6 kopen?

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, wat een goed gevoel geeft. Je profiteert er zelf ook van, want het toestel is eenvoudig te repareren en krijgt liefst acht jaar software-updates. Tel daar een prima gebruikservaring bij op en je kunt voor 599 euro een erg interessante smartphone kopen. Een smartphone die wij om de combinatie van genoemde redenen veel mensen kunnen aanraden, al moeten vroege kopers dus rekening houden met bugs in de software.