ID.nl logo
 Kunstmatige intelligentie (AI) in beeld: Stable Diffusion
Huis

Kunstmatige intelligentie (AI) in beeld: Stable Diffusion

De afgelopen maanden veroverde een nieuw stukje kunstmatige intelligentie (oftewel Artificial Intelligence, of AI) de wereld. De naam: Stable Diffusion. Wat is het, wat kan het en hoe kun je met deze grafische AI aan de slag?

Stable Diffusion is in een rap tempo uitgegroeid tot een van de populairste stukjes kunstmatige intelligentie. In dit artikel praat ID.nl jou bij. We behandelen onder andere het volgende:

  • De toegevoegde waarde 
  • Google Colab
  • Parameters
  • Wil jij meer leren over AI? Lees dan: AI genereert video's

Waar de kunstmatige intelligentie (AI) achter Dall-E 2 geheim is, werd enkele maanden geleden een opensource-alternatief gepubliceerd waarmee iedereen – zelfs op vrij bescheiden eigen hardware – afbeeldingen kan maken op basis van een Engelse beschrijving (prompt genaamd). 

Het moois heet Stable Diffusion (of kortweg SD) en de publicatie ervan zorgde voor veel discussie, want sommigen vonden dat je zo’n krachtig stuk gereedschap niet zomaar aan iedereen beschikbaar kunt stellen vanwege mogelijk misbruik. Ondertussen beleven echter miljoenen mensen plezier aan SD en worden er allerlei prachtige nieuwe programma’s omheen gebouwd terwijl dat beoogde misbruik minimaal lijkt. 

In dit artikel bekijken we de verschillende manieren om online of op je eigen pc met SD aan de slag te gaan. 

 Lees ook: Google, Microsoft en ChatGPT: de AI-strijd barst los

Instapmodel 

Omdat SD opensource is, wemelt het ondertussen van de aanbieders. Bij sommige partijen betaal je iets voor het gebruik van hun hardware, maar er zijn online ook gratis mogelijkheden, zoals het absolute instapmodel dat luistert naar de naam VoiceArt en dat iedereen met een smartphone gratis kan gebruiken (iOS, Android ). 

De naam verwijst naar het feit dat je je prompts zelfs kunt inspreken. Intypen kan echter ook en wanneer we A cute kitten invoeren, verschijnt al snel een afbeelding van een jong katje. Ben je niet tevreden over het resultaat, dan tik je simpelweg op het pictogram rechtsboven waarna SD een nieuwe afbeelding genereert. Ben je wel tevreden dan kun je het plaatje onder andere opslaan, mailen en delen via Instagram of Whatsapp.  

Maar hoe kan SD eigenlijk steeds een ander plaatje maken uit één opdracht? 

De eenvoudigste manier om SD te gebruiken is via VoiceArt. 

Toegevoegde waarde 

Een zeer interessant alternatief voor VoiceArt is Wombo Dream. Deze kun je online gebruiken (dream.ai) of via een iOS- of Android-App. Dream draait al langer mee en maakt daarom naast SD gebruik van allerlei oudere AI. Voordat je in Dream een plaatje maakt moet je een visuele stijl kiezen. Kies je voor Realistic dan gebruik je SD in pure vorm. Andere stijlen voegen (onbekende) trefwoorden toe aan je prompt om het uiterlijk te beïnvloeden. Sommige stijlen gebruiken SD en anderen een oudere (en zeer veel tragere) AI. Je merkt dus snel genoeg met welke je te maken hebt.  

Een test 

Als voorbeeld maken we een plaatje met de meer uitgewerkte prompt a painting of a city street at night, a detailed matte painting by Evgeny Lushpin, featured on cg society, american scene painting, matte drawing, matte painting, concept art met stijl Realistic. Zoals je ziet verschijnt het resultaat razendsnel. 

In de app zie je bij sommige stijlen het woord Premium. Deze zijn alleen beschikbaar voor betalende gebruikers (€ 5,49 per maand of eenmalig € 119,99). Betalende gebruikers hebben als bijkomend voordeel dat Dream per prompt vier afbeeldingen genereert en je prompt-geschiedenis onthoudt. Bovendien kunnen ze Dream gebruiken op het Discord-platform. Een nadeel van Dream is dat je geen controle hebt over instellingen en dat uitvoer altijd in portret-formaat is, wat bij SD lang niet altijd ideaal is. Op dit moment rollen de makers van Dream ook DreamBooth uit, een techniek om eigen beeld aan SD toe te voegen. 

Wombo Dream biedt allerlei voorgebakken stijlen. 

Het resultaat valt niet tegen maar het beeldformaat is niet ideaal. 

Van de makers 

Om fondsen te werven voor meer gratis AI biedt het bedrijf achter SD ook een mogelijkheid om de AI online te gebruiken genaamd Dream Studio. In tegenstelling tot de vorige aanbieders heb je hier toegang tot allerlei parameters waarmee je het resultaat kunt beïnvloeden en waar we later op terug komen. Ook kun je gebruik maken van een bestaande afbeelding als startpunt en van inpainting; het veranderen van een deel van een plaatje door middel van een prompt. Na het maken van een account krijg je een aantal gratis credits om het systeem te leren kennen en daarna kun je voor $10 duizend credits kopen, genoeg voor evenveel plaatjes in standaardformaat. 

We testen Dream Studio met een prompt voor een meer abstract werkje: abstract transcendental bubbles, by ernie barnes, michael hutter, don maitz, tim white and craola

In Dream Studio heb je toegang tot allerlei parameters voor meer controle over het resultaat. 

Volop keus 

De laatste gebruiksvriendelijke online aanbieder van SD die we willen noemen is Nightcafe. Ook Nightcafe stelt je in staat om allerlei parameters van SD in te stellen. Bovendien heb je – net als bij Wombo - de beschikking over zogeheten presets waarmee je makkelijk bepaalde visuele stijlen kunt creëren. 

Heb je een gratis account gemaakt bij deze dienst dan heb je als grote voordeel dat je er ook gebruik kunt maken van Dall-e 2 en van oudere modellen zoals VQGAN+CLIP. Zo’n ouder model levert niet het realisme van SD maar kan creatief gezien wel interessant zijn. Bijkomend voordeel van Nightcafe is dat je credits kunt krijgen voor gepubliceerde plaatjes en er daarnaast sowieso dagelijks 5 krijgt. Wil je meer credits gebruiken dan je gratis kunt verdienen dan kun je ofwel een abonnement afsluiten vanaf $9,99 per maand voor 100 credits of credit packs kopen. Dream Studio is aanzienlijk goedkoper maar geeft alleen toegang tot SD. 

Nightcafe is wat duurder maar biedt verschillende AI en geeft dagelijks gratis credits. 

Colab 

Hebben de voorbeelden van de verschillende online aanbieders je belangstelling gewekt maar wil je meer en gratis dan kan dat online via Google Colab. Dankzij het Open Source-karakter van SD wemelt het inmiddels van de afstammelingen en varianten zodat het lastig is om te kiezen welke je het best kunt gebruiken. Een goede is Deforum waarmee je naast plaatjes ook animaties kunt maken (wat wij hier overigens niet zullen doen). 

Er zijn twee vereisten. Je moet een Google-account hebben (en dus een Google Drive) en je moet een account hebben bij Hugging Face. Heb je die niet dan kun je rechtsboven op deze site kiezen voor Sign Up

Nu kun je op huggingface.co/CompVis/stable-diffusion-v-1-4-original het getrainde model van SD downloaden. Log daarvoor zo nodig in en accepteer de voorwaarden. Hierna kun je het bestand sd-v1-4.ckpt (circa 4 GB) downloaden. Ga vervolgens naar je Google Drive en maak daar een map AI en daaronder een map models en een map output. Upload het cktp-bestand naar de map models

Colab gebruiken 1 

Ga nu naar colab.research.google.com/github/deforum/stable-diffusion/blob/main/Deforum_Stable_Diffusion.ipynb.  

Een Colab werkblad bestaat uit verschillende cellen die elk een afspeelknop hebben. Klik op de bovenste (bij NVIDIA GPU). Bij het eerste gebruik moet je toestemming geven om het werkblad uit te voeren. Als de cel is uitgevoerd krijgt deze een groen vinkje. Je ziet nu het type GPU dat je in de gratis versie van Colab toegewezen hebt gekregen, vaak een Tesla T4. Die is krachtig genoeg om SD te gebruiken. Vervang in de tweede cel op de eerste twee regels /content door /AI en voer de cel uit. Zoals je ziet worden de namen van de mappen daaronder automatisch aangepast. Voer nu de derde cel uit (Setup Environment) en als deze klaar is cel 4 (Python Definitions).  

Een Colab script lijkt lastig maar is voornamelijk een kwestie van op afspeelknoppen klikken. 

Colab gebruiken 2 

Heeft cel 4 ook een groen vinkje dan voer je cel 5 uit (Select and Load). Dat duurt eenmalig enkele minuten omdat je model van SD wordt gecontroleerd en er het een ander moet worden geïnstalleerd op het Colab-systeem (dus niet op je eigen pc!). 

Zoals gezegd ondersteunt Deforum animatie en de instellingen daarvoor vind je in cel 6. Meer informatie hierover vind je op dreamingcomputers.com/deforum-stable-diffusion/deforum-stable-diffusion-settings/. Wij voeren cel 6 uit zoals hij is. Let op: de volgende cel (Prompts) heeft nummer 9. Voer ook deze uit. Voer tot slot cel 10 (Run) uit en scroll naar beneden. Je ziet nu achter elkaar twee afbeeldingen verschijnen die corresponderen met de twee rode prompts in cel 9. 

Wil je nieuwe plaatjes maken dan vervang je de rode prompts simpelweg door andere (meer dan twee kan ook) en voer je de cellen 9 en 10 opnieuw uit. Ga je naar je Google Drive dan vind je in de map AI/StableDiffusion mappen met gegenereerde plaatjes. Mocht je instellingen willen bewaren voor een volgend gebruik dan kun je een Colab-werkblad ook kopiëren naar je Google Drive (knop bovenaan werkblad) en hem vervolgens vanaf daar starten.  

De gemaakte plaatjes verschijnen onderaan het script… 

…en op je Google Drive. 

SD Lokaal 

Verreweg de meest veelzijdige manier om SD te gebruiken is op je eigen pc via Stable Diffusion WebUI. Deze werkt al op grafische chips van nVidia met 4 GB geheugen (maar ook op GPU’s van AMD al heeft dat niet de voorkeur). Om WebUI te kunnen gebruiken moeten we enkele voorbereidingen treffen.  

Allereerst downloaden we de Python-versie die wordt genoemd op github.com/AUTOMATIC1111/stable-diffusion-webui/wiki/Dependencies. Op moment van schrijven is dat de 64-bit Windows-installer 3.10.6. Start deze, zet een vinkje bij Add Python to PATH en rond de installatie af. De tweede vereiste component is de 64-bit installer van Git die je vindt op git-scm.com/download/win

Open na installatie daarvan een Opdrachtprompt door cmd in het zoekvak van Windows te typen. Vervolgens ga je naar de root van de schijf waar je WebUI wilt installeren (met bijvoorbeeld cd c:\ of cd d:\). Hier geef je het commando git clone https://github.com/AUTOMATIC1111/stable-diffusion-webui.git dat je desgewenst kunt kopiëren en plakken vanaf de WebUI-site. 

Model installeren 

Er is nu een nieuwe map aangemaakt met de naam Stable-Diffusion-WebUI. Daaronder vind je een map models\Stable-diffusion. We moeten nu de AI downloaden en installeren. Dat kan met de methode die we hierboven beschreven bij Colab voorbereiden, maar op github.com/AUTOMATIC1111/stable-diffusion-webui/wiki/Dependencies vind je nog een alternatieve link die geen account bij Hugging Face vereist en een torrent-link. 

Heb je op één van deze manieren sd-v1-4.ckpt gedownload dan kopieer je deze vervolgens naar bovengenoemde map. Optioneel kun je ook nog GFPGAN v1.4 downloaden en deze kopiëren naar de map Stable-Diffusion-WebUI. GFPGAN is een aanvullende AI die gezichten kan verbeteren die SD heeft gemaakt. 

We zijn er bijna. Ga in Verkenner naar Stable-Diffusion-WebUI en dubbelklik op webui-user.bat. Dit bat-bestand zal de rest van de benodigde componenten automatisch downloaden en installeren. De eerste keer duurt dat even. Aan het eind zie je in het cmd-venster een lokaal web-adres http://127.0.0.1:7860/. Kopieer dit, open je browser en plak het in de adresbalk. En daar is je werkende WebUI, waar we bovenin een prompt kunnen invullen die met een klik op Generate tot plaatje wordt omgetoverd. 

Webui-user.bat stelt automatisch alles voor je in. 

Onze eerste creatie in SD op onze eigen WebUI. 

Parameters 1 

Bij VoiceArt en Dream kun je niets zelf aanpassen maar bij Dream Studio, Nightcafe, Colab en WebUI heb je (vrijwel) dezelfde parameters waarmee je afbeeldingen kunt beïnvloeden. We behandelen er enkele aan de hand van WebUI. Onder het promptvak biedt WebUI de optie om ‘negatieve prompts’ op te geven; dingen die je juist niet wilt zien. Dit kan helpen om tekst of lijstjes te vermijden die soms je resultaat ontsieren. 

Sampling Steps bepaalt hoe snel het plaatje wordt gegenereerd. Er is een verband tussen deze parameter en CFG Scale die je wat lager ziet. De standaardwaarden van 7 en 20 werken vaak goed. Een groter aantal Sampling Steps maakt het resultaat niet per se beter maar meestal wel anders. CFG Scale bepaalt hoe strikt SD zich aan de prompt moet houden. Hogere waarden vergen vaak ook wat meer Sampling Steps, bijvoorbeeld 12 en 40 is ook een goede combinatie. 

Spelend met CFG Scale en Sampling Steps kun je resultaten beïnvloeden, zoals hier 7 en 20… 

…of 12 en 40. 

Parameters 2 

Telkens wanneer je op Generate klikt krijg je met dezelfde prompt een ander plaatje omdat het startgetal (seed) willekeurig wordt gekozen. Vul je bij Seed een vast getal in, bijvoorbeeld 100, dan kun je toch nog meer verschillende plaatjes krijgen door een andere Sampling Method te selecteren. Deze bepaalt de manier waarop SD vanaf de oorspronkelijk ruis tot zijn resultaat komt. 

Alhoewel je bij exact dezelfde instellingen ook exact het zelfde plaatje krijgt, zal dit zelfs al afwijken wanneer je de waarden van Width en Height aanpast. Wanneer je aan een prompt wilt gaan sleutelen is het dan ook raadzaam om meteen te beginnen in de gewenste resolutie. 

Met 512x512 zul je altijd het beste resultaat bereiken maar zeker landschapsformaat (bijvoorbeeld 768x512) werkt meestal ook uitstekend. Bij portretformaat (zoals 512x768) moet je vaak wat meer experimenteren met parameters om een overtuigend resultaat te krijgen. Heb je GFPGAN geïnstalleerd dan kun je deze bij Settings/Face restoration activeren. Zet je vervolgens een vinkje bij Restore Faces op het tabblad Txt2Img dan kan deze menselijke portretten voor je verbeteren. Alle afbeeldingen die je maakt worden automatisch opgeslagen in een map outputs onder de programmamap. 

Twee hoofden zijn niet ongebruikelijk in portretmodus. Spelen met parameters kan helpen. 

Afsluiten 

Om WebUI te sluiten ga je naar het venster met de Opdrachtprompt en daar toets je Ctrl-C en antwoord je Y op de gestelde vraag. Vervolgens kun je de Opdrachtprompt en het browservenster sluiten. 

Wil je WebUI later weer gebruiken dan start je opnieuw webui-user.bat en open je in de browser weer http://127.0.0.1:7860/. De vele extra mogelijkheden die WebUI biedt (zoals inpainting, het gebruik van DreamBooth om jezelf aan de AI toe te voegen en meer) moeten we voor nu helaas onbesproken laten maar hopelijk heb je de smaak voldoende te pakken om zelf verder te experimenteren. 

▼ Volgende artikel
Solo of toch combi? Dit moet je weten als je een inbouw-magnetron zoekt
© Monkey Business Images
Huis

Solo of toch combi? Dit moet je weten als je een inbouw-magnetron zoekt

Houd je van een strakke keuken? Dan is inbouwapparatuur een logische keuze. Wil je een magnetron, dan sta je voor de keuze: ga je voor een combi-magnetron die meer kan dan alleen opwarmen, of volstaat een simpele solo-magnetron? Het antwoord hangt vooral af van hoe je kookt, maar natuurlijk ook van hoeveel ruimte je hebt. Meer daarover lees je hier.

Inbouw-magnetron kopen? Dit komt er kijken bij je keuze ⬇️
  • Dit kun je met een combi-magnetron
  • Dit kun je met een solo-magnetron
  • Inbouwmaten: nishoogte, nisbreedte en nisdiepte
  • Installatie en aansluiting
  • Keuzehulp: zes scenario's

Lees ook: Inbouwapparatuur in je keuken? Zo meet je alles precies goed op

Er zijn twee dingen belangrijk bij het kiezen van een inbouw-magnetron. We kijken daarom eerst naar de mogelijkheden van combi- en solomagnetrons, daarna zoomen we in op alles wat je moet weten over inbouwmaten.

Wat kun je met een combi-magnetron?

Met een combi-magnetron kun je meer dan alleen restjes opwarmen of iets ontdooien. Dit type combineert een gewone magnetronfunctie met hetelucht én vaak ook een grillstand. Dat betekent dat je er bijvoorbeeld ook een ovenschotel in kunt bakken of een pizza knapperig krijgt.

Zo'n alleskunner is vooral handig als je maar één nis in je keuken hebt voor een inbouwmodel. Of als je het gewoon prettig vindt om zo min mogelijk spullen in je keuken te hebben, maar wel van alles wilt kunnen bereiden. Het is daarbij wel goed om te weten dat de grillfunctie in een combi-magnetron meestal wat minder krachtig is dan die in een losse oven. Voor het braden van grote stukken vlees of regelmatig bakken van taarten en koekjes ben je waarschijnlijk beter af met een aparte inbouw-oven.

Wat doet een solo-magnetron (en wat niet)?

Een solo-magnetron is eenvoudiger, compacter en goedkoper. Geen oven, geen grill, gewoon een magnetronfunctie. We hebben het dan over snel iets opwarmen of ontdooien. De bediening is vaak simpel: een draaiknop, een paar standen en klaar. Heb je al een oven of kook je niet zo uitgebreid? Dan heb je aan een solo-magnetron voldoende.

©Sergey

Inbouwmaten: hoogte, breedte en diepte

Bij inbouwmodellen draait het niet alleen om functies, maar ook om afmetingen. De standaard nishoogte ligt meestal op 38 of 45 centimeter. Solo-magnetrons vallen vaak in de categorie van 38 cm, terwijl combi-magnetrons meestal 45 cm hoog zijn. Heb je een keuken met een vaste kolomindeling, dan bepaalt dit vaak al welk type je kwijt kunt.

De nisbreedte is vrijwel altijd 56 centimeter, ongeacht het type magnetron. Dat betekent dat de kast waarin je de magnetron plaatst, deze breedte moet bieden. De exacte maat kan per model een paar millimeter verschillen, dus het is slim om altijd de inbouwtekening van het toestel erbij te pakken vóór je tot aanschaf overgaat.

Voor de nisdiepte bestaat er geen vaste standaard. De meeste modellen vragen om een nis van zo'n 55 centimeter diep, maar er zijn ook compactere varianten die in een minder diepe kast passen. Ook hier geldt: kijk naar de technische tekeningen van het specifieke model om zeker te weten of het past. Vergeet bovendien niet te controleren of er rondom voldoende ventilatieruimte blijft – vooral bij combi-magnetrons is dat belangrijk.

Kom je er niet uit? Laat je goed voorlichten bij je keukenspecialist. Het zou toch heel vervelend zijn als je een magnetron zou kopen die net niet goed blijkt te passen!

©Dmitri Maruta

Installatie en aansluiting

Voor beide types heb je meestal genoeg aan een geaard stopcontact. Maar let op: combi-magnetrons hebben een hoger vermogen, vooral als de oven en grill tegelijk werken. Een combi-magnetron kan makkelijk 3000 watt vragen. Gebruik dus geen verlengsnoer of stekkerblok, maar sluit hem aan op een aparte groep als dat nodig is.

Kijk naar je kookgedrag, niet alleen naar de magnetron-functies

De keuze tussen een solo-magnetron en een combi-magnetron hangt vooral af van hoe jij je keuken gebruikt. Ben je vaak bezig met bakken, grillen en is het avondeten nooit gewoon maar een snelle hap? Dan biedt een combi-magnetron veel gemak. Gaat het je vooral om een snelle lunch of het opwarmen van een maaltijd? Dan is een solo-magnetron ruim voldoende.

Vind je het nog steeds moeilijk om te kiezen? Zes scenario's

1. Alleenstaande in klein appartementJe woont alleen, hebt een kleine keuken en kookt niet uitgebreid. Vaak gaat het om snelle maaltijden of iets opwarmen.
Kies dan voor een solo-magnetron. Die is compacter, voordeliger en doet precies wat je nodig hebt. De extra functies van een combi-magnetron blijven waarschijnlijk toch ongebruikt.

2. Jong gezin met ruime keuken en aparte ovenJe kookt regelmatig, hebt kinderen en genoeg ruimte in de keuken. Je hebt al een oven.
Dan is een solo-magnetron de logische aanvulling. Ideaal voor kinderhapjes, snel ontdooien en tussendoor snel iets opwarmen.

3. Gezin in kleine keuken zonder ovenJe kookt vaak en met plezier, maar hebt maar één vrije nis beschikbaar.
Ga dan voor een combi-magnetron. Zo combineer je magnetron, oven en grill in één apparaat. Let op de inhoud (minimaal 25 liter) als je regelmatig voor meerdere mensen kookt.

4. Kookliefhebbers met grote keuken

Jullie koken uitgebreid en hebben een royale keuken met plaats voor meerdere inbouwapparaten.
Kies voor een solo-magnetron in combinatie met een aparte oven. Zo heb je altijd het juiste apparaat tot je beschikking, wat je ook wilt bereiden.

5. Starter met beperkt budgetJe bent bezig met je eerste keuken en het budget is krap.
Begin met een solo-magnetron. Die is voordelig, eenvoudig en biedt alles wat je in de basis nodig hebt. Later kun je altijd nog uitbreiden.

6. Ouder echtpaar dat het graag simpel houdtDe kinderen zijn uit huis, je kookt kleinere porties en zoekt vooral gemak.
Een solo-magnetron volstaat prima. Hij is overzichtelijk in gebruik, neemt minder ruimte in en is perfect voor kleine gerechten of restjes van de vorige dag.

▼ Volgende artikel
iOS 26: alles over Apples nieuwe besturingssysteem voor je iPhone
© Apple
Huis

iOS 26: alles over Apples nieuwe besturingssysteem voor je iPhone

Met iOS 26 en de komst van de nieuwe iPhone 17-serie zet Apple een grote stap vooruit. Van het spectaculaire Liquid Glass-design en slimmere Apple Intelligence tot handige vernieuwingen in Berichten, Camera, Telefoon en CarPlay: ontdek hoe deze update je iPhone mooier, slimmer én persoonlijker maakt.

In dit artikel lees je meer over:
  • Het nieuwe Liquid Glass-design en wat het betekent voor je iPhone
  • De uitgebreide functies van Apple Intelligence in iOS 26
  • Vernieuwingen in apps als Berichten, Telefoon, CarPlay, Music en Wallet
  • Kleine, slimme verbeteringen die je dagelijks gebruik makkelijker maken
  • De introductie van de iPhone 17-serie met de krachtige A19-chip
  • Functies die in Nederland en de EU nog even op zich laten wachten
  • Beschikbaarheid en compatibiliteit van iOS 26

Vloeibaar glas

Volgende maand verschijnt iOS 26, en het belooft de grootste visuele update sinds iOS 7 te worden. Het nieuwe Liquid Glass-design geeft de interface een transparante, glasachtige uitstraling die door het hele systeem is doorgevoerd. Van de iconen en widgets tot het vergrendelscherm: alles oogt dieper, dynamischer en levendiger. Kleuren passen zich subtiel aan je achtergrond aan, waardoor de iPhone meer dan ooit een persoonlijke uitstraling krijgt. Apple wil hiermee een consistentere visuele ervaring over al zijn apparaten creëren, zodat je iPhone naadloos aansluit bij iPadOS, macOS en zelfs visionOS. Niet iedereen is echter onverdeeld enthousiast: sommige testers vinden dat de extra transparantie ten koste kan gaan van de leesbaarheid in fel licht. Wij denken dat dat een kwestie van wennen is.

©Apple

Apple Intelligence slimmer en veelzijdiger

Apple Intelligence, het AI-platform dat in iOS 18 voorzichtig zijn intrede deed, krijgt in iOS 26 een flinke upgrade. Waar het voorheen vooral als slimme assistent achter de schermen werkte, wordt het nu nadrukkelijker zichtbaar in het dagelijks gebruik. Realtime-vertaling in Berichten, FaceTime en telefoongesprekken gebeurt volledig op je toestel, wat niet alleen snel maar ook privacyvriendelijk is. Visual Intelligence kan teksten, datums, locaties of gezichten in foto's en screenshots herkennen en direct acties aanbieden. Zo kun je een adres in één tik openen in Kaarten of een datum meteen in je agenda zetten.

Met Image Playground maak je creatieve beelden door stijlen en elementen te combineren, terwijl Genmoji gepersonaliseerde emoji's oplevert die passen bij jouw stemming of situatie. Deze functies zijn vooral handig voor wie vaak visueel communiceert en snel iets unieks wil delen. Ze laten ook zien hoe Apple AI wil verweven met creativiteit, zonder dat het gebruik ingewikkeld wordt.

Handige app-vernieuwingen

De Berichten-app krijgt een paar functies die groepsgesprekken levendiger maken. Polls maken het makkelijker om bijvoorbeeld samen een restaurant te kiezen, terwijl gepersonaliseerde achtergronden elk gesprek een eigen sfeer geven. In de Telefoon-app pakt Apple veelgevraagde verbeteringen aan: spam wordt automatisch gefilterd, onbekende nummers kun je direct screenen, en met Hold Assist neemt je iPhone het wachten bij een klantenservice van je over. Zo kun je iets anders doen totdat er een medewerker beschikbaar is.

Nieuwe Camera-app

De Camera-app is flink aangepakt, en dat werd hoog tijd. Apple heeft het rommelige menu met kleine icoontjes opgeruimd en teruggebracht tot twee duidelijke opties: ‘Foto’ en ‘Video’. Onder die knoppen vind je via een veeg of de Liquid-Glass-rasterknop alle andere modi, zoals Portret, Panorama en Slow-mo. Veel instellingen zitten nu bovendien in duidelijke pop-upmenu's (denk aan flits, timer, belichting of formaat), wat veel sneller werkt.

Voor video-liefhebbers zijn er extra fijne tools: je kunt nu de resolutie, framerate en formaten gewoon direct vanuit de app bepalen, zonder eerst door de instellingen te moeten ploeteren. De interface past bovendien helemaal in het Liquid-Glass-design: zwevende knoppen, minder visuele ruis en duidelijke labels. Handig is dat je een melding krijgt als je cameralens vies is; zo voorkom je onscherpe foto's.

CarPlay profiteert ook van de update. Multitouch-bediening maakt inzoomen en schuiven in Kaarten eenvoudiger, en Live Activities tonen onderweg actuele informatie, zoals de status van je bestelling of sportuitslagen. De gloednieuwe Apple Games-app bundelt al je games op één plek, inclusief aanbevelingen, ranglijsten en prestaties. Dit moet het gamen op iOS zichtbaarder en socialer maken. Daarnaast krijgen Apple Music, Kaarten en Wallet subtiele maar nuttige verbeteringen, zoals songtekstvertalingen voor buitenlandse nummers en live-vluchtinformatie rechtstreeks in Wallet.

Slimme details

Naast de grote veranderingen bevat iOS 26 talloze kleine verbeteringen die het dagelijks gebruik nét wat fijner maken. De wekker­snooze kun je straks zelf instellen, zodat je niet vastzit aan de standaard negen minuten. Als je cameralens vuil is, krijg je een melding om wazige foto’s te voorkomen. Bij het opladen toont de iPhone nu hoelang het duurt tot 80 of 100 procent, wat handig is als je haast hebt of juist de batterij wilt sparen.

De nieuwe Adaptive Power Mode leert van je gebruikspatroon en past het energieverbruik daarop aan, zodat je net wat langer vooruit kunt. Screenshots kunnen voortaan direct in HDR worden opgeslagen, wat vooral op de nieuwste displays voor helderdere en scherpere beelden zorgt. En wie graag speelt met vormgeving, kan het vergrendelscherm voorzien van een afbeelding met 3D-effect die reageert op de beweging van je toestel.

Nieuwe iPhone 17-serie

Zoals elk jaar verschijnt iOS 26 samen met een nieuwe generatie iPhones. De iPhone 17-serie bestaat uit de iPhone 17, de 17 Pro, de 17 Pro Max en de compleet nieuwe iPhone 17 Air. Deze toestellen krijgen de gloednieuwe A19-chip, die niet alleen sneller is maar ook zuiniger, en geoptimaliseerd is voor de meest geavanceerde AI-functies in iOS 26.

iPhone 17 Air: ultraslank en verrassend compleet

Wat Samsung kan, kunnen wij ook, moet Apple hebben gedacht. De iPhone 17 Air is de nieuwste telg in de familie en doet z’n naam eer aan: hij is lichter en dunner dan zijn broers, maar heeft genoeg power om mee te tellen. Binnenin zit dezelfde snelle A19-chip als in de rest van de 17-serie, dus qua prestaties lever je niks in. Het grote verschil zit 'm vooral in het gewicht en de handzaamheid. Ideaal voor wie wel een flinke iPhone wil qua scherm, maar niet het gevoel wil hebben een baksteen in z'n zak te dragen.

De displays bieden ProMotion-technologie met verversingsfrequenties tot 120 Hz, waardoor animaties en scrollen nog vloeiender ogen. De camera's zijn verbeterd, met bij de Pro-modellen een nieuwe 48MP-telefoto­lens en een 24MP-selfiecamera. Bovendien is er ondersteuning voor wifi 7, zodat downloads en streaming razendsnel gaan. Voor wie het maximale uit iOS 26 wil halen, vormen deze nieuwe toestellen de perfecte match.

Nog even geduld...

In Nederland en de rest van de EU zullen sommige functies helaas niet direct beschikbaar zijn. Apple stelt bepaalde mogelijkheden uit vanwege regelgeving zoals de Digital Markets Act (DMA). Het gaat onder meer om locatie-gebaseerde diensten zoals Visited Places en enkele AI-functies. Daarnaast ondersteunt Apple Intelligence de Nederlandse taal nog niet volledig; live-vertaling en automatische samenvattingen in onze taal worden pas later in 2025 toegevoegd. Dat betekent dat we in eerste instantie vooral profiteren van de visuele vernieuwingen en de universele functies.

Beschikbaarheid en compatibiliteit

iOS 26 wordt in september uitgerold voor iPhones met minimaal een A13-chip, waardoor de iPhone XR, XS en XS Max dit jaar afvallen. De meest geavanceerde Apple Intelligence-functies zijn alleen beschikbaar op toestellen met een A17 Pro-chip of nieuwer, zoals de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de iPhone 16-reeks en de nieuwe iPhone 17-modellen. Heb je zo'n toestel, dan kun je straks zonder beperkingen genieten van alles wat iOS 26 te bieden heeft.