ID.nl logo
Composteren kun je leren: de beginnersgids voor compost
© larisikstefania - stock.adobe.com
Huis

Composteren kun je leren: de beginnersgids voor compost

Onder de grond in de tuin zijn er allerlei diertjes. Je ziet ze niet allemaal met het blote oog, maar ze zijn erg belangrijk in je tuin. Ze zetten namelijk afgestorven planten om tot stoffen voor je andere planten in de tuin om te groeien. Wanneer de aarde van je tuin te weinig plantmateriaal of compost heeft, eten deze diertjes levende planten op. Daarom is het belangrijk om je tuin te voorzien van een rijke laag compost. Compost (humus) kun je zelf maken, door een composthoop te maken in je tuin.


Na het lezen van dit artikel weet je: Hoe je een compostbak maakt | Wat er op de composthoop mag en wat niet | Hoe lang het duurt voordat de hoop composteert | Wat een composthoop nodig heeft | Slimme tips en tricks voor jouw composthoop

Lees ook: Van januari tot en met december tuinieren: tips voor het hele jaar buiten bezig


Hoe maak je een compostbak?

Een compostbak moet een open constructie zijn, waar de lucht aan alle kanten van de hoop erbij kan. Door voldoende zuurstof rot de composthoop niet. Maak je compostbak niet te dicht bij het terras, maar liever in een hoekje van de tuin waar halfschaduw is, zodat de composthoop ook in de zomer een beetje vochtig blijft. Zorg ook dat er beschutting is, zoals een boom. Een beetje water dat in de compostbak valt is niet erg, maar door te veel water ontstaat er zuurstofgebrek in de composthoop. Je kunt een kant-en-klare compostbak kopen, of er eentje zelf maken. Een compostbak maak je van gaas, pallets of van een oude vuilnisbak. De compostbak moet minimaal 1,5 meter breed, lang en hoog zijn.

➡️ Een compostbak maken van gaas

Voor het maken van een compostbak van gaas heb je tuinpalen, gaas en binddraad nodig. Qua gereedschap houd je een spade, kniptang en voorhamer bij de hand. Je slaat eerst de palen in de grond op de vier hoeken waar je de compostbak wilt. Vervolgens maak je gleuven aan de achterkant en zijkanten van 15 centimeter diep tussen de palen. Het gaas maak je met binddraad vast rondom de palen, waarbij je de onderkant van het gaas in de gleuven laat vallen. Je hebt de keuze om de voorkant van de compostbak open te laten of af te sluiten met gaas.

➡️ Een compostbak maken van oude pallets

Heb je nog ergens oude pallets liggen? Maak daar dan een compostbak van. Je hebt vier pallets nodig die even hoog zijn, 2 scharnieren, houtschroeven, een grendel met oogje en 4 hoekijzers. Met een schroefboormachine schroef je de pallets met hoekijzers aan elkaar om de zijkanten en achterkant te maken. Zet aan elke onder- en bovenkant een hoekijzer vast. De laatste pallet bevestig je aan de voorkant met scharnieren en een grendel, zodat de compostbak een deur heeft die je open en dicht doet.

©airborne77 - stock.adobe.com

➡️ Een compostbak maken van een oude vuilnisbak

Van een oude vuilnisbak kun je makkelijk een kleinere compostbak maken, voor op het balkon bijvoorbeeld. Je hebt alleen nog een boor nodig om in de vuilnisbak veel gaten te boren in de zijkanten en de onderkant. Zet de vuilnisbak op een verhoging, waardoor er ook zuurstof bij de onderkant van de bak komt.

Wat je wel en niet op de composthoop mag gooien

Je mag niet alles wat je normaal gesproken in de gft-bak gooit op de composthoop gooien. Hieronder vind je een handig schema wat je wel en niet op de composthoop mag gooien. Zorg dat de hoop gevarieerd is, door zowel vochtige als droge materialen erop te gooien. Net als slappe en stevige, grove en fijne materialen. Een goede balans tussen koolstofrijke materialen, zoals snoeihout, bladeren, zaagsel en stro en stikstofrijke materialen, zoals gras, tuinafval en mest is belangrijk.

✅ Dit mag wel op de composthoop❌ Dit mag niet op de composthoop
Aardappelschillen (met mate)Botten
Bagger uit de vijver of een plastic regengootBagger uit een zinken regengoot of de sloot
Bladeren (meng het wel goed met de rest van de hoop)Brood
Fruitresten en schillen (met mate)Verwarmde (gekookt, gebakken) etensresten
Coniferen, dennennaalden en hulstblad (meng het wel goed met de rest van de hoop)Broodbeleg
Pindadoppen, noten en pittenHoutskool
EierschalenKaas (ook niet de korsten)
Fijngemalen hout en takkenPapier
Gras (meng het wel goed met de rest van de hoop)De stofzuigerzak (ook niet de inhoud)
As van hout (wel goed mengen met de rest van de hoop)Resten en as van sigaretten
Koffiedik, koffiefilters en theebladerenTheezakjes en koffiepads
Duiven- konijnenpoep of ander poep van kleine plantenetersMensen-, katten- en hondenpoep
Groenteschillen, het loof of de stronken (ongekookt)Vet
Onkruid (met mate)Zieke planten
Stro en zaagsel (met mate)Kattenbakkorrels
Organische plantenpotten van kokosvezels of olifantsgrasWol
Verlepte bloemen en kamerplanten (met mate)Graten van vis
Tuinaarde (met mate)Watten
Potgrond (met mate)Oude lappen
Turfmolm (met mate)Composteerbare kunststof
Zand (met mate)Vlees
KeukenpapierGraszoden

Zo lang duurt het om compost te maken

Begin het liefst in de lente al met het maken van een composthoop. In de lente werken wormen en andere beestjes efficiënter dan in de winter. Wanneer je de composthoop maakt in de lente, heb je na een half jaar compost. Schep de hoop ieder jaar goed om en verspreid in het voorjaar de compost over de grond. Begin je pas in de herfst met je composthoop? Reken er dan op dat de hoop pas na een jaar geschikt is als humus voor je tuin.

Dit heeft een composthoop nodig

Een composthoop heeft ten eerste variatie nodig. Als je er vaak een bepaald soort afval op gooit, composteert de hoop minder goed. Daarnaast is de temperatuur ook erg belangrijk. Vanbinnen moet de composthoop 60 °C zijn. Hierdoor ontstaan er geen schadelijke ziektekiemen in je composthoop. Te warm is ook weer niet goed, omdat dan bepaalde bestanddelen sterven. Wil je het composteerproces versnellen? Leg dan wat kant-en-klare humus onderop de composthoop. Hierdoor verspreid je de benodigde bestanddelen sneller.

Het is ook belangrijk dat je een juiste mix krijgt aan droge en vochtige lagen. Breng daarom als bodem eerst een laag van 20 centimeter aan van gras, verwelkte bloemen, klein houtafval, stro, houtwol en plantenkluiten met wat aarde. Leg er nu een laagje van 5 centimeter op van kant-en-klare humus of tuinaarde. En nu kun je beginnen met het weggooien van materialen die je op de composthoop mag gooien. Werk hierbij in lagen van organisch afval en groen afval, kleine takken en stro. Qua vochtigheid moet de composthoop vanbinnen aanvoelen als een uitgeknepen spons.

©larisikstefania - stock.adobe.com

Meer tips & tricks

  • Maak geen composthoop op stenen, beton, asfalt of folie, tenzij je een kant-en-klaar systeem hebt gekocht.
  • Meng elke drie maanden de lagen van de composthoop door elkaar. Hierdoor ventileert de hoop.
  • Van rijpe compost kun je zelf mest maken. Doe een schep compost in een emmer met water, meng alles goed door en wacht tot het zware materiaal naar de bodem van de emmer zinkt. De vloeistof verspreid je met een gieter over de planten.
  • Maak de compostbak niet te dicht bij de tuin of het huis van de buren (of je eigen huis of terras); de hoop gaat namelijk ruiken.
  • Compost kan zó heet worden dat het vlam vat. Dit voorkom je door niet te veel gras en hooi op de hoop te doen.
  • In de zomer kan de hoop te droog worden. Geef de hoop dan met een gieter zo nu en dan een scheutje water.
  • Doe geen compost op planten die een zure grond nodig hebben, zoals de rododendron en azalea.
  • Meng 50% compost met 50% tuinaarde om plantenbakken te voorzien van compost.
  • Breng bij sierstruiken een laag van 3 centimeter compost aan en meng deze laag met de tuinaarde.

▼ Volgende artikel
Zonneplan Charge 2: Altijd goedkoop je elektrische auto opladen
© Zonneplan
Mobiliteit

Zonneplan Charge 2: Altijd goedkoop je elektrische auto opladen

Je elektrische auto opladen kan vanaf nu net een stukje makkelijker en efficiënter. Zonneplan lanceert namelijk de Charge 2, een nieuw laadpaalsysteem waarmee je je elektrische auto nog slimmer oplaadt. Dat scheelt niet alleen in het algehele enegieverbruik van het elektrische wagenpark in Nederland, je merkt het ook meteen zelf in je portemonnee.

Partnerbijdrage – in samenwerking met Zonneplan.

Dagtarief

Elektrische auto's worden doorgaans aan het begin van de avond opgeladen. Dat is niet zo gek, want dan weet je zeker dat je de volgende dag met een volle accu weer de weg op kunt. Maar waar lang niet iedereen bij stilstaat, is dat dat helemaal niet elke avond nodig is.

Uit onderzoek blijkt dat tweederde van de EV-rijders wekelijks minder dan 400 kilometer rijdt. Dat is vergelijkbaar met de gemiddelde actieradius van een elektrische auto. Je hoeft dus helemaal niet iedere avond tijdens piektijden je batterij op te laden, maar veel mensen doen dat wel, en dan dus ook meteen tegen het hoge dagtarief. Met een elektrische laadpaal van Zonneplan, zoals de nieuwe Charge 2, hoef jij daar in ieder geval niet meer aan mee te doen.

Powerplay

Wat maakt de Zonneplan Charge 2 dan zo revolutionair ten opzichte van andere laadpalen? Dat komt voor een groot deel door Powerplay. Powerplay is een slim algoritme dat ervoor zorgt dat je elektrische auto altijd op de meest zuinige en efficiënte manier wordt opgeladen. Stroom kost niet op elk moment van de dag even veel, en het Powerplay-algoritme zoekt precies uit wanneer de batterij van je auto het best kan worden opgeladen.

Als je auto is ingeplugd, wordt de accu zoveel mogelijk opgeladen tijdens daluren. Dat scheelt sowieso al flink in de kosten ten opzichte van het normale dagtarief van je energieleverancier. En daar hoef je zelf bijna niets voor te doen: je stelt alleen een eindtijd in waarop je wil vertrekken, en het slimme algoritme zorgt ervoor dat je batterij zo goedkoop mogelijk wordt opgeladen zodat je de volgende dag weer met een volle accu de weg op kunt.

Watch on YouTube

Gratis laden

Met de Zonneplan Charge 2 laad je op bepaalde momenten zelfs helemaal gratis. Het kan gebeuren dat het stroomnet tijdelijk een overschot aan energie heeft. Op die momenten kost stroom helemaal niets. De Charge 2 herkent die momenten en zorgt ervoor dat je elektrische auto juist dan wordt opgeladen.

En dat kan behoorlijk aantikken. Op sommige momenten krijg je zelfs geld toe, omdat de landelijke netbeheerder TenneT vergoedingen betaalt voor het flexibel afnemen van energie. Een gemiddelde gebruiker kan op die manier tot wel 2000 kilometer per jaar gratis rijden. Dat komt voor tweederde van de EV-rijders dus neer op meer dan vijf weken per jaar gratis de weg op. Alles wat je daarvoor hoeft te doen is je auto zoveel mogelijk ingeplugd laten, en Powerplay doet de rest.

©Zonneplan

Lage kosten

Maar ook zonder stroomoverschotten ben je met de laadpalen van Zonneplan stukken goedkoper uit. Zelfs elektrische rijders met een gewoon dynamisch energiecontract betalen zo'n 25 procent meer voor het opladen van hun accu, terwijl gebruikers met een vast energiecontract bijna het dubbele kwijt zijn.

Ben je aangewezen op een openbare laadpaal, dan betaal je ruim twee keer zoveel als met een laadpaal van Zonneplan. Snelladen langs de weg kost zelfs vier tot vijf keer zoveel. Met een laadpaal van Zonneplan en Powerplay rijd je gemiddeld voor slechts 2,89 euro per honderd kilometer, terwijl snelladen bij FastNed doorgaans meer dan 11 euro per honderd kilometer kost.

Charge 2

En dat alles wordt dus nog een stukje beter met de nieuwe laadpaal van Zonneplan. De Charge 2 is nóg uitgebreider dan zijn voorganger. Door het slimme Powerplay-algoritme bespaar je dus al een kwart van de kosten die je maakt met een normaal dynamisch energiecontract.

De laadpaal zelf is ook nog een stukje beter geworden. Allereerst is hij in een nieuw jasje gestoken, zodat hij er nog wat beter uitziet. Bovendien krijgt de Charge 2 zijn software-updates draadloos, dus daar hoef je zelf ook amper meer iets voor te doen.

Je bestelt de Charge 2 bovendien gewoon online, tegen een scherpe prijs. Een professionele installateur zorgt ervoor dat de laadpaal komt te staan waar je hem wil hebben en dat alles naar behoren werkt. Alles bij elkaar heb je de Zonneplan Charge 2 in minder dan 3 jaar volledig terugverdiend.

©Zonneplan

Conclusie

Met de nieuwe Charge 2-laadpaal van Zonneplan laad je altijd op de goedkoopst mogelijke manier op. Het slimme Powerplay-algoritme berekent precies wanneer stroom het goedkoopst is, en alleen op die momenten wordt je elektrische auto opgeladen. Zo betaal je nooit het volle stroomtarief, laad je zelfs een kwart goedkoper op dan met een normaal dynamisch energiecontract, en rijd je gemiddeld 2000 kilometer per jaar zonder ook maar een cent te betalen.

De Zonneplan Charge 2 is vanaf nu online te bestellen.

▼ Volgende artikel
Ho ho ho: zo fotografeer je de magie van kerst
© Alexandra Surkova
Huis

Ho ho ho: zo fotografeer je de magie van kerst

De feestdagen hebben iets bijzonders. Kerstmis is het perfecte moment om fijne momenten vast te leggen met je camera of smartphone. Zo kun je ze later altijd weer terughalen. We helpen je graag op weg met tips en ideeën om deze kerst de mooiste foto's te maken.

Ga jij de verlichte kerstboom, de rijkelijk gedekte tafel, het samenzijn met je dierbaren of de verlichte stad fotograferen? Met de juiste tips en fotografietechnieken maak je schitterende foto’s. Houd je camera deze kerst dus binnen handbereik! We geven inspiratie en tips voor de volgende onderwerpen:

🎄 Kerstboom

🥂 Kerstdiner (of -ontbijt, of -lunch)

👪 Portretten van vrienden en familie

🌃 Lichtjes in de stad

Lees ook: Slimme kerstverlichting: haal de kerstsfeer in huis

🎄Kerstboom: van close-up tot licht-effecten

Ongeveer 90 procent van de huishoudens in Nederlanders heeft een kerstboom staan, grote kans dus dat ook jij er weer flink werk van hebt gemaakt. Je wilt je boom natuurlijk mooi vastleggen, maar hoe doe je dat het best?

Begin met de basis. Zorg dat er genoeg licht in de kamer is, maar niet te fel, zodat de warme gloed van de kerstlampjes zichtbaar blijft. Gebruik een statief om te voorkomen dat je foto onscherp wordt. Kies daarna een goede compositie. Speel met hoeken en afstanden tot de boom: maak bijvoorbeeld een close-up van een ornament, waarbij de rest van de boom zacht vervaagt op de achtergrond. Of probeer de hele boom in beeld te krijgen. Of dat laatste lukt, hangt af van de ruimte die je in de kamer hebt.

©Jordi Prat Puig | jordieasy

BOKEH

Ken je die foto's waarin de (kerst)lichtjes veranderen in zachte, gloeiende vlekjes? Dat heet bokeh, en je kunt dit heel makkelijk zelf creëren met je kerstboom. Het enige wat je nodig hebt, is een ander hoofdonderwerp dat je iets voor de boom plaatst.

Zet de iso-waarde van je camera laag, bijvoorbeeld ISO 100. Gebruik een groot diafragma (een klein F-getal) en stel scherp op een voorwerp dicht bij de camera, zoals een kaars of een kerststukje. Zorg ervoor dat de lichtjes van de boom wat verder weg staan. Die zullen dan vervagen tot die mooie bokeh-effecten. Probeer te spelen met de afstand en waar je scherpstelt om het effect precies goed te krijgen. Dit werkt trouwens niet alleen met een camera, maar ook met de portretmodus op veel smartphones.

©holdstillandclick

Kerstdiner: sfeer en smaak

Kerst draait om samenzijn en … eten! Die feestelijke eettafel vráágt er gewoon om door jou vastgelegd te worden.

Begin met een foto van de hele gedekte tafel. Als je de tafel al vroeg dekt, kun je foto's maken bij daglicht, wat zorgt voor een frisse sfeer. Fotografeer je vlak voor het diner, dan geeft het warme, zachte licht juist een romantisch effect. Een statief kan handig zijn, maar tijdens het eten zelf kan dat onpraktisch zijn. Wees dan niet bang je iso-waarde te verhogen. Moderne camera’s hebben minder last van ruis, en eventuele ruis kun je eenvoudig wegwerken tijdens het nabewerken.

Varieer met je standpunt om je foto interessant te maken. Een lage hoek vanaf de rand van de tafel geeft veel diepte. Wil je liever een overzichtsfoto van bovenaf? Gebruik dan een keukentrapje.

Als je de hele tafel hebt gefotografeerd, zoom dan in op de details. Denk aan het zilveren bestek, het kerstservies en de glinsterende kristallen glazen. Kies een klein F-getal om je onderwerp scherp te maken en de achtergrond subtiel te vervagen. Zo voeg je een professioneel tintje toe aan je foto’s en laat je jouw oog voor detail zien.

Lees ook: Handige tip (bijvoorbeeld voor kerst): zo krijg je wijn snel gekoeld

GRATIS Minicursus: Fotograferen tijdens de feestdagen

Gratis minicursus op Zoom Academy

Je wilt natuurlijk niet de hele avond met een camera rondlopen, maar een foto van die prachtig opgemaakte borden kun je best even maken, toch? Probeer eens recht van boven te fotograferen voor een leuk perspectief op het gerecht. Dat kan prima en snel met je smartphone.

Vergeet ook niet om de sfeer en interactie vast te leggen. Denk aan het aansnijden van het hoofdgerecht of de twinkelende ogen van een kind bij het zien van het toetje. Juist die spontane momenten maken je foto's extra bijzonder.

©Suzi Media

Kerstportretten: van spontaan tot geposeerd

Hoe maak je warme en intieme portretten tijdens kerstbijeenkomsten? Het geheim zit in het vastleggen van spontane momenten. Die vertellen vaak het beste verhaal en zijn het leukst om later terug te zien.

Denk aan kinderen die spelen met hun neefjes en nichtjes, familieleden die lachen om een oude anekdote, of een verraste blik bij het uitpakken van een cadeau. Om zulke momenten vast te leggen, is het belangrijk om alert te blijven en je camera binnen handbereik te houden. Laat hem gerust aanstaan en gebruik autofocus voor snelheid.

Kies een korte sluitertijd om bewogen beelden te voorkomen. Je kunt ook auto-iso inschakelen en fotograferen in de S/Tv-stand (sluitertijdvoorkeuze). Zo regelt de camera de rest van de instellingen, en kun jij je volledig richten op het vastleggen van die mooie momenten.

©rimmdream

Naast spontane foto’s kunnen geposeerde portretfoto’s ook een mooie toevoeging zijn aan je fotoalbum. Kies een plek met goed licht en een mooie achtergrond, zoals de kerstboom of een feestelijk versierde haard. Veel mensen voelen zich wat meer op hun gemak met iets in hun handen, zoals een glas of een cadeau. Zorg dat iedereen goed zichtbaar is en gebruik een grotere scherptediepte (een hoger F-getal) om te zorgen dat iedereen scherp op de foto staat. Zo creëer je een sfeervol groepsportret dat een mooie herinnering vormt.

Lichtjes in de stad

Even een frisse neus halen na het diner? Neem je camera mee, want tijdens de feestdagen zijn de meeste dorpen en steden prachtig verlicht. In het centrum hangen sfeervolle lichtjes in de winkelstraten, etalages zijn feestelijk versierd, en overal zie je kerstverlichting.

Kijk eens naar composities waarin de verlichting de hoofdrol speelt. Denk aan reflecties in het water of op natte klinkers, een silhouet van een opvallend gebouw met kerstverlichting op de voorgrond, of een rustige zijstraat waar de lichtjes een intieme sfeer geven.

Zoek je meer levendigheid? Bezoek een kerstmarkt of fotografeer mensen die genieten van de feestelijke sfeer in de straten. Deze momenten geven je foto's extra dynamiek en maken ze nog specialer.

©dimbar76

⭐ LICHTSTERRETJES ⭐

Een creatieve manier om de kerstlichtjes in de stad vast te leggen, is door het maken van 'lichtsterretjes'. Dit doe je door een klein diafragma te gebruiken, bijvoorbeeld F 14 of hoger. Hoe hoger het getal, hoe sterker het ster-effect wordt. Speel met de instellingen om te ontdekken wat je het mooiste vindt.

Let op: bij een klein diafragma heb je een langere sluitertijd nodig om voldoende licht op te vangen. Een statief is daarom onmisbaar om scherpe foto's te maken zonder bewegingsonscherpte. Zo geef je de kerstverlichting een extra feestelijke uitstraling in je foto's.

Een creatieve manier om de kerstlichtjes in de stad vast te leggen, is door het maken van ‘lichtsterretjes’. Die kun je maken door een klein diafragma te gebruiken (een hoog F-getal dus, bijvoorbeeld F 14). Speel met de precieze waarde om te zien hoe het ster-effect zich vormt. Je hebt hierbij wel een statief nodig, omdat je bij een klein diafragma een langere sluitertijd nodig hebt om nog goed te belichten.