Wat deden je overgrootouders? Waar komen ze vandaan? Als je eenmaal aan een familiestamboom begint, wordt het snel een verslaving. Met het online programma Geni zet je je huidige familieleden in en op die manier ontstaat een collectief project, waarin je zelfs statistische informatie krijgt zoals de gemiddelde levensverwachting binnen de familie!

Tip 01: Familieproject

Een stamboom van je familie opstellen is een karwei waar je een tijd zoet mee bent. Per definitie is een stamboom nooit af. Daarom kies je het beste voor een programma waarmee je niet in een doodlopend straatje terechtkomt omdat het project te groot wordt of omdat je de info mettertijd niet kunt exporteren naar andere stamboomsoftware. Lees ook: Word een spook op internet.

Wij kozen Geni omdat het gaat om een webtoepassing die je zonder – software te installeren – gebruikt op iedere computer. Dat is interessant omdat het de bedoeling is om je broers, neven en nichten warm te krijgen voor de familiehistoriek, zodat ook zij enkele ‘takken’ voor hun rekening nemen. Even registreren op www.geni.com door je geslacht, naam, achternaam en mailadres in te voeren. Even later ontvang je een voorlopig wachtwoord dat je daarna in een makkelijker te onthouden wachtwoord verandert.

©PXimport

Verre neef en nicht

Tip 02: Instellingen

Onderaan de pagina met de stamboom staan twee interessante knoppen. Standaard staat hier de taal op English ingesteld, maak het werken een stukje makkelijker door hier Dutch te selecteren. Verder is er de blauwe knop Instellingen. Dat slaat niet op de voorkeuren van het programma, maar op de lay-out van de stamboom. In Instellingen zorg je dat alles nog overzichtelijker op het scherm komt. Hier bepaal je hoeveel generaties maximaal in één venster mogen komen. Of hoeveel afstammelingen je wilt zien. De rest zal het programma tijdelijk verbergen. Je wint veel ruimte door bijvoorbeeld alleen de namen te tonen in de stamboom, of juist alleen de foto’s.

©PXimport

Tip 03: Opbouw

Het programma stimuleert je om meteen zoveel mogelijk leden aan de stamboom toe te voegen. Klik op de knop Stamboom en gebruik de pijltjes om een nieuw familielid toe te voegen. De opbouw is erg logisch. Met de horizontale pijltjes geef je familieleden op gelijk niveau aan (broers, zussen, echtgenoot, ex-partner). Het pijltje naar beneden gebruik je om kinderen in te voeren, het pijltje naar boven om ouders toe te voegen. Voor iedere persoon vul je de gegevens in op de persoonlijke fiche. Daarbij moet je bijvoorbeeld aanduiden of de persoon nog in leven of overleden is. Geni bouwt op basis van die informatie de stamboom op. De relaties worden aangegeven met lijntjes, ex-relaties krijgen een stippellijn.

©PXimport

Tip 04: Fiches

Om snel vooruitgang te boeken, kun je in begin de familiestamboom opbouwen door simpelweg de namen in te voeren. Achteraf is het nog altijd mogelijk om de gedetailleerde gegevens aan te vullen in de fiche. Dat beperkt zich niet tot een geboortedatum en woonplaats, maar ook het beroep en hobby’s. Klik in het naamvakje van een familie op de knop Bewerk. Deze informatie is uiteraard privacygevoelig. Daarom kun je gegevens privé of publiek invoeren. In de eerste optie zullen alleen jij, de leden van je familiegroep en de Geni-werknemers de info kunnen lezen.

©PXimport

Gratis of pro

©PXimport

Tip 05: Over naar familie

Een gekscherende variant op ‘Stel niet uit tot morgen wat je vandaag kunt doen’, is ‘Doe nooit vandaag wat je morgen aan anderen kunt overlaten.’ Om alle info zo correct en zo snel mogelijk in te voeren, schakel je familieleden in. Zorg dat de e-mailadressen zijn ingevuld van de familieleden waarop je wil beroep doen en klik op de knop Uitnodigen. Ondertussen houdt Geni zelf ook een lijst bij van alle profielen die je kunt uitnodigen voor dit groepsproject. De bestemmeling ontvangt automatisch een e-mail met de link naar de familiestamboom. Aanvankelijk is dat bericht in het Engels opgesteld, maar je kunt de tekst makkelijk aanpassen. Wanneer de genodigden het account bevestigen, kunnen ze deelnemen aan de opbouw van de familiegeschiedenis. Jij ontvangt op jouw beurt een bevestiging dat de genodigde op de uitnodiging is ingegaan.

Tip 06: Foto’s toevoegen

Uiteraard geven foto’s de familiestamboom meer uitstraling. Gebruik hiervoor geen foto’s met een hoge resolutie, want die laden veel te traag en nemen te veel opslagruimte in. In dit geval hebben we de hoofden uit grotere foto’s gesneden en gereduceerd tot fotobestanden van 200 bij 300 pixels. Dat is voldoende voor de online weergave. Wanneer een familielid op zijn beurt foto’s toevoegt, lees je dat in de bewerkingsgeschiedenis van het project. Via het menu Familie / Foto’s kom je op de pagina waar je ook gewone familiekiekjes in albums mag bewaren. Hou het correct en vraag toestemming aan de betreffende personen om de foto’s te publiceren.

©PXimport

Afmetingen profielfoto’s

Tip 07: Navigatie

Naarmate de stamboom groeit, heb je steeds meer plaats nodig om het overzicht te behouden. Geni heeft enkele slimme navigatiehulpjes om het noorden niet te verliezen. Er is een schuifregelaar om de stamboom te verkleinen, en wanneer je de muisaanwijzer naar de rand van het scherm beweegt, verschijnt er een pijl om over de stamboom te navigeren. Je kunt ook gewoon op de achtergrond van de stamboom klikken om die te verslepen. Onderaan in het scherm heb je de knop Navigeer om een miniatuurweergave van je stamboom in beeld brengen wat het navigeren ook makkelijker maakt.

©PXimport

Tip 08: Gedetailleerde info

Terwijl je de stamboom uitbreidt, krijg je waarschijnlijk steeds meer informatie en documenten binnen van leden die je ondertussen hebt toegevoegd. Door op de naam van een familielid te klikken, kom je bij een reeks tabbladen om gedetailleerde informatie te plaatsen. Van daaruit kun je het profiel van die persoon verder aanvullen en dat gaat erg ver. Zo kun je zelfs de verschillende banen en opleidingen van een voorouder invullen, maar er zijn ook vakjes voor lichaamslengte, kleur van ogen en zelfs politieke voorkeur. In het tabblad Media is er 1 GB ruimte voor foto’s en zelfs video’s. Heb je belangrijke gebeurtenissen toe te voegen, dan klik je op de Tijdlijn.

©PXimport

Tip 09: Statistieken

Hoe meer gegevens je invult, hoe betrouwbaarder de statistieken van Geni zullen worden. En het programma maakt van bijna alle informatie analyses. Via het menu Familie / Statistieken zie je in grafieken en procenten de verhouding tussen gehuwden en vrijgezellen. Je krijgt ook zicht op het gemiddeld aantal kinderen, op de man-vrouwverdeling en de locatie waar de meeste mensen uit je stamboom verblijven. Wanneer je ook hebt ingevuld wanneer de familieleden zijn overleden, toont Geni de gemiddelde levensverwachting in je familie.

Tip 10: Delen

Geni laat toe om de stamboom op vier manieren te delen via het menu Familie / Deel uw stamboom. De optie Deel Met Familie gebruik je om een selectie te maken van familieleden waarvan je het mailadres in de profielgegevens hebt ingevuld. Daarnaast kun je een beperkte versie delen via een webadres. In dat geval duid je aan wat andere mensen mogen zien. Ten derde is het mogelijk om een beperkte weergave in te voegen op je blog, website of Facebook-pagina. Ten slotte kun je de GEDCOM-gegevens exporteren. GEDCOM is het standaard bestandsformaat om genealogische informatie op te slaan en uit te wisselen.

©PXimport

Altijd exporteren

Tip 11: Afdrukken

De hele stamboom afdrukken is in de meeste gevallen een onbegonnen zaak. Vaak is die veel te omvangrijk. Maar het is misschien wel leuk om de familie met grootouders en kinderen te zien op papier. Daarom kun je de stamboom op posterformaat uitvoeren. Klik daarvoor op de printerknop rechtsonder. In het tabblad Pas aan kun je het uiterlijk van de stamboom en de weergave van de foto’s nog wijzigen. Klik dan op Downloaden zodat het programma een jpg-bestand samenstelt dat je enkele seconden later op de harde schijf opslaat. Deze afbeelding heeft voldoende resolutie voor een scherpe afdruk op groot formaat.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.