ID.nl logo
Kennis delen? Zo werk je mee aan Wikipedia
© diy13 - stock.adobe.com
Huis

Kennis delen? Zo werk je mee aan Wikipedia

Wikipedia is nog steeds erg populair. Ook jij hebt deze gratis online encyclopedie vast al meerdere keren geraadpleegd. We geven je tips en tools om alle informatie nog efficiënter en comfortabeler te vinden en te lezen. En we laten we je zien hoe je artikelen op Wikipedia zelf kunt bewerken.

In dit artikel vertellen we je alles over Wikipedia.

  • Hoe je het best vindt waar je naar op zoek bent
  • Hoe je een eigen bijdrage kunt leveren

Lees ook: Zo integreer je heel Wikipedia in Word

Wikipedia is een opensource-project van de Wikimedia Foundation die werd opgericht begin 2001. Ben je geïnteresseerd in statistisch cijfermateriaal, bekijk dan zeker deze pagina. Daaruit blijkt dat Wikipedia dagelijks ongeveer zeventig miljoen keer wordt geraadpleegd.

De online encyclopedie bevat zo’n 6,8 miljoen Engelstalige artikelen. Die hebben met elkaar, zonder afbeeldingen, minstens honderd keer meer printvolume dan de Encyclopedia Britannica. De Nederlandstalige editie is met 2,2 miljoen artikelen ietwat bescheidener, maar beschikt ook nog steeds over een indrukwekkende hoeveelheid informatie.

Wikipedia raadplegen is eenvoudig. Je gaat hiervoor naar www.wikipedia.org, of naar nl.wikipedia.org voor de Nederlandstalige versie. Je kunt ook de officiële mobiele app voor Android of iOS gebruiken. Om te zoeken, voer je simpelweg een zoekterm in.

In dit artikel geven we je eerst enkele tips en tools om het zoeken en lezen op Wikipedia te optimaliseren en te vergemakkelijken. Daarna laten we zien hoe je zelf actief kunt bijdragen. Waar van toepassing gaan we uit van de Nederlandstalige versie.

Functies

Wikipedia biedt standaard enkele tools om een artikel inhoudelijk vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Zo biedt de link Geschiedenis weergeven, bovenaan de artikelpagina, een chronologisch overzicht van alle wijzigingen door gebruikers. Wanneer je bijvoorbeeld naast een specifieke datum klikt op Huidige, zie je de verschillen met de huidige versie. Of klik op Links naar deze pagina in het menu Hulpmiddelen. Daarmee krijg je een lijst van Wikipedia-pagina’s die naar het artikel verwijzen, wat soms kan leiden tot interessante en onverwachte verbanden.

Het item Permanente koppeling genereert een url specifiek voor de paginaversie die je voor je hebt. Met Verkorte URLverkrijgen beschik je over een alternatieve url in de vorm van https://w.wiki/<code>. Voor het citeren van een Wikipedia-pagina in je eigen werk biedt Deze pagina citeren verschillende citatiestijlen, zoals het veelgebruikte APA en MLA.

Het menu Hulpmiddelen bevat verschillende handige functies.

Weergave

Wikipedia-pagina’s kunnen afgedrukt worden via Hulpmiddelen / Afdrukversie, wat een aangepast afdrukvoorbeeld geeft. Je kunt ook kiezen voor het opslaan als pdf. Dit doe je door in het menu Hulpmiddelen de optie Downloaden als PDF te selecteren en te bevestigen met Downloaden. Zo kun je meerdere artikelen als pdf-documenten opslaan. Deze bestanden kun je verder bewerken of samenvoegen tot één groot pdf-document, bijvoorbeeld met de gratis toolbox PDF24, via de functie PDF samenvoegen.

Voorheen kon dit direct vanuit Wikipedia met de optie Boek aanmaken, te vinden in hetzelfde menu. Door Boekenmaker starten te kiezen en vervolgens op Deze pagina aan uw boek toevoegen te klikken, kon je pagina’s aan je boek toevoegen. Hoewel het downloaden als pdf niet meer mogelijk is, kun je nog wel een gedrukt boek bestellen. Klik hiervoor op Boek weergeven, dan op Voorvertoning van PediaPress en op Click to preview. Voor een uitgebreide paperback in kleur, inclusief verzendkosten, betaal je ongeveer 20 euro.

Gedrukt boek of e-book? Lees het in dit artikel: Papieren boeken versus e-readers: welke zijn beter voor jou?

Een fraai gedrukt boek met je favoriete Wikipeda-artikelen.

Account

Tot nu toe gaan we ervan uit dat je geen eigen account hebt op Wikipedia. Toch biedt het aanmaken ervan verschillende voordelen. Je kunt bijvoorbeeld de instellingen personaliseren.

Om een account aan te maken, klik je op Account aanmaken rechtsboven. Vul vervolgens de vereiste informatie in. Bevestig je registratie via de link in de bevestigingsmail. Na een succesvolle aanmelding kun je via het pijlknopje bij je profielpictogram de optie Voorkeuren kiezen om diverse instellingen aan te passen op meerdere tabbladen.

Bij Gebruikersprofiel stel je bijvoorbeeld je taal in en kies je of andere gebruikers je e-mails mogen sturen, weliswaar zonder je e-mailadres prijs te geven. Op het tabblad Gadgets vind je diverse uitbreidingen en functies, zoals Open externe links in een nieuwtabblad of venster en Links vanaf deze pagina (creëert een extra optie in het menu Hulpmiddelen).

Het tabblad Uiterlijk biedt opties om onder meer het thema aan te passen, een responsieve modus in te schakelen (voor automatisch aanpassing van de paginalay-out aan de schermgrootte) en de maximale afbeeldingsgrootte in te stellen. Bevestig je wijzigingen telkens met de knop Opslaan.

Met een account kun je ook een (synchroniseerbare) volglijst creëren. Voeg een pagina toe door op het sterpictogram (naast Hulpmiddelen) te klikken en geef in het uitklapmenu aan hoelang je deze wilt volgen, van 1 weektot Permanent. Beheer je volglijst via het tabblad Volglijst bekijken en bewerken, toegankelijk via het bijbehorende icoon rechtsboven.

Met een account stem je Wikipedia meer op je eigen voorkeuren af.

Wikiwand

De comfortabelste manier om Wikipedia-artikelen op je pc te lezen is wat ons betreft via Wikiwand. Dit is een gratis extensie voor Firefox en Chromium-browsers. Deze detecteert automatisch wanneer je een Wikipedia-pagina opent en leidt die direct om naar de overeenkomstige Wikiwand-pagina. Daarmee verandert een pagina als https://nl.wikipedia.org/wiki/Sneeuw in www.wikiwand.com/nl/Sneeuw.

Je ziet meteen de verzorgde lay-out.

Kies je toch voor de klassieke Wikipedia-weergave, druk dan op de knop Wikipedia-tools en kies Read on Wikipedia. Dit menu biedt verder toegang tot verschillende opties, zoals Edit, History, Talk page, Print en Download PDF, zoals je die ook bij Wikipedia zelf vindt.

Via het tandwielpictogram Preferences kun je kiezen uit verschillende thema’s. Denk aan Auto, Light, Dark, Neon en Warm. Je kunt verder onder meer de lettergrootte en de maximale kolombreedte aanpassen.

De wat saai ogende Wikipedia-artikelen worden hier in een fraai jasje gestopt.

ChatGPT

Wikiwand biedt daarnaast een voorleesfunctie en enkele nuttige inhoudelijke uitbreidingen. Onderaan elk artikel vind je gerelateerde artikelen, elk voorzien van een inleidende tekst. Als je in Preferences de optie AI briefs inschakelt, verschijnen bovenaan het artikel relevante vragen en bondige antwoorden, gegenereerd door de AI-chatbot ChatGPT. Voorlopig wordt hiervoor GPT-3.5 gebruikt en dit is alleen beschikbaar bij Engelstalige artikelen.

De deelfunctie is momenteel beperkt tot het kopiëren van de url of het direct posten van de link op X. Handig is nog dat je artikelen kunt ‘bookmarken’; de eerste paar zinnen worden daarmee opgeslagen in een leeslijst en met een muisklik open je van hieruit het artikel.

Je krijgt meteen een aantal zinvolle vragen en antwoorden aangereikt door ChatGPT.

AI-chatbots Wikiwand heeft met AI briefs een slimme verbinding gemaakt tussen Engelstalige Wikipedia-artikelen en ChatGPT. Sommige andere chatbots kunnen ook gericht worden ingezet om samen te werken met Wikipedia, zoals Copilot. Als je daar bijvoorbeeld Vertel me meer over hertachtigen, maar haal je informatie uitsluitend uit de Nederlandstalige Wikipedia invoert, krijg je, als het goed is, een samenvatting van het Wikipedia-artikel met enkel links naar deze encyclopedie. Je kunt met je prompts ook creatiever zijn, bijvoorbeeld door te vragen om een langere of kortere samenvatting of te focussen op bepaalde aspecten van het artikel.

ChatGPT is minder direct in te zetten voor informatie uit Wikipedia, maar in de betaalde versie ChatGPT Plus kan dit wel, tenminste wanneer je de Wikipedia plug-in uit de Plugin store ophaalt en activeert. Gebruik je de eerder genoemde prompt, dan wordt automatisch de plug-in getriggerd en kun je zien dat de juiste Nederlandstalige Wikipedia-pagina wordt geraadpleegd.

Overigens zijn zeer onlangs ook invoegtoepassingen aan Copilot toegevoegd, maar voorlopig geen Wikipedia plug-in. In ChatGPT zijn ook enkele GPT's die zich richten op Wikipedia (vindbaar via Explorer GPTs met het trefwoord wikipedia), maar deze blijken nog niet optimaal te functioneren.

In ChatGPT (Plus) zetten we een plug-in in om informatie specifiek uit Wikipedia op te halen.

Bewerken

Wikipedia wordt voornamelijk samengesteld door zijn gebruikers, mensen zoals jij en ik dus. Je hoeft je niet noodzakelijk aan te melden om wijzigingen door te voeren op Wikipedia-pagina’s, behalve op beveiligde pagina’s, herkenbaar aan een hangslot rechtsboven. Ook anonieme gebruikers zien namelijk de opties Bewerken en Brontekst bewerken, waarmee direct aanpassingen mogelijk zijn.

Let wel, bij elke bewerking wordt je ip-adres opgeslagen en publiekelijk zichtbaar, tenzij je aangemeld bent bij Wikipedia. In dat laatste geval wordt alleen je gebruikersnaam publiek gemaakt. In dit artikel tonen we hoe je bewerkingen kunt doorvoeren, maar we gaan er wel van uit dat je dit vanuit een eigen account doet.

Zelfs zonder aanmelding kun je de lay-out en de inhoud van pagina’s bewerken.

Ook interessant: Een leven lang leren? Zo breid je je kennis uit of houd je het op peil

Zandbak

De Getting started-pagina is een uitstekend startpunt voor wie wil bijdragen aan Wikipedia. Je vindt er links naar Contributing toWikipedia, Your first article, en secties als Editing with Source editor en Editing withVisualEditor, die overeenkomen met respectievelijk de al vermelde opties Brontekst bewerken en Bewerken.

We raden je aan om eerst te oefenen in een veilige omgeving. Hiervoor heeft Wikipedia een ‘zandbak’ opgezet.

Op deze pagina mag je direct op Bewerken klikken. Zodra de visuele wysiwyg-editor opent klik je boven het blauwe zandbak-kader om je tekstcursor te plaatsen. Druk op Enter en selecteer het gewenste tekstformaat in het uitklapmenu bovenaan de pagina, zoals Kopje of Alinea (voor standaardtekst). Je kunt nu je eigen tekst plakken of typen.

Voor tekststijlen, zoals vet of cursief, selecteer je een tekstdeel en gebruik je het menu Tekstopmaken. Klik op Meer voor andere stijlopties, zoals Superscript, Groot, Onderstrepen en meer. Je vindt hier ook een knop om al dan niet genummerde lijsten te creëren en om tekst te laten inspringen. De omegaknop geeft je toegang tot allerlei speciale tekens en symbolen.

Een zandbak kan ook voor grote kinderen nuttig zijn!

Extra’s

Je kunt ook links toevoegen aan je Wikipedia-tekst. Selecteer de tekst en klik op het linkpictogram. Wikipedia zoekt standaard naar interne pagina’s op basis van je selectie, en je kunt eenvoudig een geschikte pagina aanklikken. Voor externe links open je het tabblad Uitwendige pagina en vul je zelf de url in. Via het knopje met aanhalingstekens voeg je referenties toe, zoals een url, ISBN-nummer, titel of citaat. Op het tabblad Handmatig kun je kiezen voor opties als Tijdschrift of Krantenartikel. Met de plusknop (en de optie Meer) voeg je elementen toe, onder meer wiskundige formules, kaarten, tabellen of afbeeldingen. De laatste zijn daarmee ook te vinden op https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:<Naam_fotobestand>.<extensie>.

Links van de knoppenbalk vind je knoppen om wijzigingen ongedaan te maken of opnieuw uit te voeren. Om wijzigingen op te slaan, klik je op Opslaan. Geef bij Samenvatting een korte beschrijving van je wijzigingen. Voor eenvoudige aanpassingen selecteer je Dit is een kleine wijziging. Om updates van de pagina te volgen, vink je Deze pagina volgen aan. Klik ten slotte op Wijzigingen controleren en op Wijzigingenpubliceren. Je aanpassingen zijn nu (publiek) zichtbaar, wat je kunt controleren via Geschiedenis weergeven. Houd er rekening mee dat de zandbak-pagina regelmatig wordt gereset door een bot, maar je kunt dit in principe ook weer ongedaan maken via Geschiedenis weergeven.

Ook andere elementen, zoals (eigen) afbeeldingen kun je aan een Wikipedia-pagina toevoegen.

Brontekst bewerken De handigste methode voor het bewerken van pagina’s op Wikipedia is vaak de visuele editor. Als je bekend bent met teksteditors of opmaaktalen zoals html, kun je overwegen om direct de brontekst te bewerken door op Brontekst bewerken te klikken. Je werkt dan met Wikitext, de opmaaktaal van Wikipedia, wat voor sommige bewerkingen sneller kan zijn dan de visuele wysiwyg-editor (What You See Is What You Get).

Een interne link toevoegen doe je bijvoorbeeld zo: Er ligt een mooi meer nabij [[Veerse Meer|"Veere"]]. Dit maakt van het woord Veere een link naar de Wikipedia-pagina van het Veerse Meer.

Je begrijpt dat zelfs een kleine fout in de syntax de paginaopmaak zwaar kan verstoren. Klik dus altijd eerst op Toon bewerking ter controle of Voorvertoning voordat je Wijzigingen publiceren indrukt. Mocht er toch iets misgaan, dan kun je via Geschiedenis weergeven op ongedaan maken klikken naast de betreffende versie.

De brontekst rechtstreeks bewerken kan sneller zijn, maar een fout is snel gemaakt.

Interessant om te lezen: Is een boek schrijven je grote droom? Deze apps helpen je op weg

Nieuwe pagina

Heb je het bewerken van je zandbak-pagina al goed in de vingers dan kun je je nu ook wagen aan nuttige aanpassingen van bestaande pagina’s. Het is zelfs mogelijk om nieuwe Wikipedia-pagina’s creëren. Zorg er wel voor dat je beschikt over rechtenvrije en relevante content voor een breed publiek.

We geven je hier de eerste aanzetten en starten vanuit een bestaande pagina met roodgekleurde links. Zulke links verwijzen namelijk naar niet-bestaande pagina’s die de auteur van de verwijspagina wel relevant acht. De blauwe links leiden daarentegen wel degelijk naar bestaande pagina’s.

Vind je een geschikte roodgekleurde link, klik er dan op en je komt terecht in de broncode van de nieuwe, lege pagina. Voeg in het linkerdeelvenster tekst en andere elementen toe. Met de knop Voorvertoning zie je aan de rechterkant hoe je pagina eruit komt te zien. Als alles er helemaal goed uitziet, kun je op Pagina publiceren klikken.

Je kunt dit eigenlijk al doen als je nog zo goed als niets hebt ingetikt. Het voordeel is namelijk dat je dan op de aangemaakte pagina bovenaan de knop Bewerken vindt. Daarmee kun je de comfortabele visuele editor opstarten voor je verdere bewerkingen. De rest van het verhaal ken je inmiddels. De link in de originele verwijspagina zou nu automatisch blauw moeten zijn, maar het kan geen kwaad dit nog even te controleren. Je eigen bijdragen vind je mooi terug bij Bijdragen in het uitklapmenu naast je profielpictogram.

Veel plezier met Wikipedia als lezer en wie weet ook als bijdrager.

Aan een rode link kun je zo een zinvolle nieuwe pagina hangen.

▼ Volgende artikel
Review Baristina Plus Stainless Steel – Foolproof design, smakelijke koffie
© Versuni
Huis

Review Baristina Plus Stainless Steel – Foolproof design, smakelijke koffie

Philips introduceert de Baristina Plus Stainless Steel, een semi-automatische koffiemachine met een roestvrijstalen design en iced coffee-functie. Dit derde apparaat in de Baristina-lijn combineert een robuuste uitstraling met veel gebruiksgemak. Kan er echt niks verkeerd gaan? ID.nl testte het uit.

Uitstekend
Conclusie

Deze machine blinkt uit in gebruiksgemak en het robuuste design zal zeker een grote groep koffiedrinkers aanspreken. Het reservoir bevat genoeg water om de dag door te komen, en er kan eigenlijk niets misgaan tijdens het gebruik. De prijs is stevig vergeleken met de eerder uitgebrachte Baristina Bean Swap, die geen optie heeft voor ice koffie maar wel weer de keuze biedt uit twee soorten koffiebonen. Ben je erg prijsbewust en wil je wel de genoemde functies voor espresso, lungo en ice koffie, maar geef je niks om verse bonen, dan is de L'OR Barista Absolu zeker een optie: die werkt met cups maar is in functionaliteit identiek. Kies je voor je eigen bonen, stijl en gebruiksgemak, dat is de Baristina Plus Stainless Steel een goede keuze.

Plus- en minpunten
  • Stijlvolle uitstraling
  • Gebruiksgemak
  • Meerdere opties voor volume/type koffie
  • Geen handleiding meegeleverd
  • Gevoelig voor vingerafdrukken
  • Prijzig

Ontwerp & specificaties

De Baristina Plus Stainless Steel is een matte, zilverkleurige koffiemachine waarmee je espresso, lungo en cold brew kunt maken van je eigen gewenste soort koffiebonen. In het apparaat zit een grinder die de bonen maalt, de gemalen koffie komt in het portafilter terecht en daarmee zet de Baristina een kop koffie in de gewenste sterkte. De machine is met zijn 5,8 kilo makkelijk te verplaatsen en niet overdreven groot: 35 centimeter hoog, 38 centimeter diep en 15 centimeter breed. De buitenzijde is uitgevoerd in RVS. Smaakvol, maar wel gevoelig voor vingerafdrukken (zoals alle apparaten van roestvrij staal).

©Versuni

Plaats in de Baristina-lijn & techniek

Deze machine is de derde variant in de Baristina-lijn. De eerste, de Baristina, bood in vergelijking met dit apparaat geen ice koffie en was eenvoudiger uitgevoerd. De tweede, de Baristina met Bean swap, bood de gebruikers de keuze om bij elke bak koffie te kiezen tussen twee soorten bonen, of een mix van beide. Dit derde, nieuwe apparaat is een premium-machine die naast een luxe uitstraling de kwaliteit van versgemalen koffie combineert met gebruiksgemak. Als extraatje vergeleken met het instapmodel is er dus de ice coffee-optie. Voor het koffiezetten zet de machine 16 bar pompdruk in voor optimale extractie.

Uitpakken & installatie

De machine zit deugdelijk verpakt in een grote doos met kartonnen bescherming. Er zit geen handleiding bij, alleen een sticker met iconen die aangeven wat er ongeveer moet gebeuren. We vinden dat echt een minpunt; wie nieuw is 'in de koffie' heeft toch wat meer informatie nodig over wat de machine precies kan.

Monteren is een groot woord voor wat je zelf nog moet doen om je eerste kop koffie te zetten. Je pakt het portafilter uit, spoelt het goed om en vult het waterreservoir van 1,2 liter. Dat kan door het reservoir los te halen uit de machine en onder de kraan te vullen. Handiger is het om het klepje bovenaan even open te doen en dan met een kan of maatbeker het water aan te vullen. Bovenin zit een reservoir voor koffiebonen. Ook dit open je met een klepje en vul je tot de rand. Dat is alles!

Bediening & functies

Dit apparaat is duidelijk ontwikkeld voor de koffieliefhebber die houdt van gemak en kwaliteit. De kwaliteit heb je natuurlijk deels zelf in de hand door het type koffiebonen dat je gebruikt. Het gemak uit zich in de bediening van de machine. Aan de bovenzijde zitten verschillende knoppen: een voor espresso, een voor lungo, een voor koffie waar je een ijskoffiedrank mee wilt maken, en een knop voor extra sterke koffie, voor als de standaardinstelling niet voldoende voor je is. Voor de ice coffee wordt de koffie eerst warm gebouwen waarna het doorstroomproces traag verloopt zodat de koffie langzaam afkoelt tijdens het zetten.

De instelling van de molen is niet aanpasbaar, het volume van de koffie in het kopje wel. Hier uit zich het gemis aan een handleiding, deze functie ontdekten we pas toen we op het YouTube-kanaal van Philips wat filmpjes bekeken over de bediening en functies. HIER vind je de betreffende video.

©Versuni

Workflow: van boon tot kop

Je duwt het portafilter in de gleuf links tot deze vastklikt. Dan kies je de gewenste drank, en beweegt (swipet) het portafilter helemaal naar rechts, waar de grinder zit. Het filter zit dan vast en de machine maalt de koffiebonen. Dat maakt uiteraard geluid, vergelijkbaar met andere koffiezetapparaten. Het filter spring terug naar de beginpositie, en de machine zet de gewenste hoeveelheid koffie. Stopt de keuzeknop met knipperen, dan is je 'bakkie' klaar. Het portafilter kun je dan loshalen, ondersteboven boven de vuilnisbak houden en met een druk op de knop de koffiedrab eruit werpen. Dat is alles.

Hier zie je in een Duitstalige video precies hoe dit werkt:

Watch on YouTube

Praktijktest

Koffiemachines moeten natuurlijk getest worden en het liefst door veel verschillende mensen. Ons testexemplaar beleefde de vuurdoop tijdens een drukke verjaardagsvisite, waarbij alle koffiedrinkende bezoekers een kopje Baristina kregen. De vraag was of de machine snel genoeg zou zijn om mensen niet nodeloos lang te laten wachten, en of het geluid van het malen de gesprekken niet zou overstemmen. Voor beide aspecten slaagde de machine met vlag en wimpel. Iedereen was erg te spreken over de smaak van de koffie. Het waterreservoir van 1,2 liter is natuurlijk na enige tijd leeg, dus moet tijdens zulke bijeenkomsten tussentijds wel worden bijgevuld.

Koffiebonen bewaar je niet in de zak uit de supermarkt

Houd ze lang vers in een speciaal bewaarblik

Aandachtspunt

Wel dook er een klein aandachtspunt op. Na enige tijd kwam er nogal waterige koffie met een raar kleurtje uit de machine en klonk het malen ook een beetje gek. De koffiebonen bleken op te zijn. Daar komt verder geen signaal of melding van, maar is iets om in de gaten te houden. Het deksel van het koffiebonen-reservoir is semi-transparant, dus normaliter zou je dat wellicht snel zien. Echter, de machine wordt niet geleverd met een handleiding, maar... met een paarse sticker precies op die plek! Als je die er niet afhaalt, zie je dus niet hoe het gesteld is met de voorraad koffiebonen.

Onderhoud & schoonmaak

De machine heeft verder weinig nodig aan energie van de gebruiker. Het lekbakje is afneembaar en kun je periodiek schoonmaken. Als je zorgt voor voldoende water en bonen en het portafilter elke keer leegmaakt na het zetten van een kopje koffie, kun je een tijd vooruit. Overigens: als je vergeet de drab weg te gooien en aan een nieuwe bak koffie wilt beginnen, kun je het portafilter niet naar de grinder bewegen, dan zit 'ie vast. Je kunt dus nooit verse koffie gemaald krijgen over de drab van een eerdere sessie.

©Versuni

Eindoordeel & alternatieven

Deze machine blinkt uit in gebruiksgemak en het robuuste design zal zeker een grote groep koffiedrinkers aanspreken. Het reservoir bevat genoeg water om de dag door te komen, en er kan eigenlijk niets misgaan tijdens het gebruik. De prijs is stevig vergeleken met de eerder uitgebrachte Baristina Bean Swap, die geen optie heeft voor ice koffie, maar wel weer de keuze biedt uit twee soorten koffiebonen. Ben je erg prijsbewust en wil je wel de genoemde functies voor espresso, lungo en ice koffie, maar geef je niks om verse bonen, dan is de L'OR Barista Absolu zeker een optie. Die werkt met cups maar is in functionaliteit identiek. Kies je voor je eigen bonen, stijl en gebruiksgemak, dat is de Baristina Plus Stainless Steel een goede keuze.

☕ Bekijk alle koffieapparaten van Philips op Kieskeurig.nl

▼ Volgende artikel
Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt
© ID.nl
Energie

Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Met de huidige energieprijzen letten we allemaal extra op ons stroomverbruik. Zuinig aandoen klinkt logisch, maar is best lastig als je niet weet waar de echte energieslurpers zitten. Soms zitten de kosten in een onverwachte hoek. We zetten vijf apparaten op een rij die meer stroom verbruiken dan je waarschijnlijk denkt.

Dit artikel in het kort

Na het lezen van dit artikel zie je precies welke apparaten in huis ongemerkt meer kosten dan je dacht en hoe energielabels je kunnen helpen om de kosten goed (of in ieder geval beter) in te schatten.

Lees ook: Toch nog verdienen aan je zonnepanelen? Zo doe je dat!

Altijd doen: energielabel checken of instellingen aanpassen

Als je iets in huis moet vervangen, kijk in de winkel dan altijd eerst naar het energielabel. Dat geeft een duidelijk beeld van het stroomverbruik. Blijf je liever nog even bij je huidige toestel, dan helpt het om zuiniger met de instellingen om te gaan. Denk aan het aanpassen van de standby-stand of het apparaat alleen gebruiken op momenten waarop de stroomprijs lager ligt. Dat levert al snel tientallen euro's voordeel op.

Het energielabel laat in één oogopslag zien hoe energiezuinig een apparaat is. Vanaf maart 2021 zijn de labels voor een groot aantal apparaten aangepast. Voor de meeste apparaten (zoals wasmachines, vaatwassers, koelkasten, televisies en wasdrogers) loopt de nieuwe schaal van A (het zuinigst) tot G (het minst zuinig). Bij deze groep is A+++ dus verleden tijd; een label C of D is hier vaak al erg zuinig.

Let op: Voor sommige productgroepen, zoals ovens, afzuigkappen en airco's, wordt het oude label nog wel gebruikt. Daar is A+++ nog steeds het hoogst haalbare. Kijk dus altijd goed naar de letter én de kleur op de kaart.

Op energielabel.nl kun je per apparaat opzoeken wat hoe de energielabels precies lopen.

©EPREL

1. Kokendwaterkraan: 133 euro per jaar

Meteen kokend water uit de kraan: wie eenmaal een Quooker heeft, wil niet meer zonder. Maar realiseer je wel dat zo'n kraan het water doorlopend op temperatuur moet houden. En dat zie je terug op je energierekening. Een voorbeeld: een gezin van drie personen gebruikt gemiddeld zo'n 10 liter kokend water per dag via een Quooker. Om dit water te verwarmen, is jaarlijks ongeveer 423 kWh aan energie nodig (bron: ANWB Energie) . Daarnaast kost het op temperatuur houden van het water nog eens 87,5 kWh per jaar. Dit komt neer op een totaal energieverbruik van 511 kWh per jaar. Stel dat je een energiecontract hebt waarbij je gemiddeld 0,26 euro per kWh betaalt, dan kost de kraan je 133 euro per jaar. Je moet dus zelf de afweging maken of je het extra comfort vindt opwegen tegen de extra kosten.

Waar zijn deze bedragen op gebaseerd?

Bij het berekenen van de kosten zijn we uitgegaan van een gemiddelde stroomprijs van 0,26 euro per kWh. Dit is het bedrag dat de ANWB noemt als meest actuele stroomprijs (november 2025). Je kunt de berekeningen makkelijk aanpassen door het tarief in te vullen dat je zelf betaalt.

2. Wifi-versterker: 23 euro per jaar

Overal goede wifi in huis: we kunnen niet meer zonder. Zeker wanneer je veel thuis werkt, graag streamt of kids hebt die niet achter hun gameconsole zijn weg te slaan, is een must. Grote kans dus dat je een of meerdere wifi-versterkers of repeaters gebruikt. Omdat die 24/7 hun werk doen, kost dat meer dan je misschien denkt. De gemiddelde wifi-versterker – je hebt ze met verschillende wattages – verbruikt jaarlijks 88 kWh. Dat kost je per jaar dus ongeveer 23 euro per repeater.

Verbruik uitrekenen

Hoe weet je nu hoeveel energie een apparaat verbruikt? Dat kun je zelf uitrekenen als je het vermogen in Watt (W) weet. Dit wattage vind je meestal in de specificaties of achterop het apparaat onder het kopje Vermogen. Bij vergelijkingssites zoals Kieskeurig.nl vind je die informatie ook terug:

Omdat energie op je rekening in kilowattuur (kWh) wordt afgerekend, moet je Watt eerst omrekenen: 1 kilowatt (kW) = 1000 Watt (W).

Bijvoorbeeld: Een stofzuiger van 900 Watt is: 900 ÷ 1000 = 0,9 kW.

Om de kosten te berekenen, gebruik je deze formule: Energieverbruik (kWh) = Aantal uur in gebruik (h) x Vermogen (kW)

Rekenvoorbeeld:
Gebruik je de stofzuiger van 0,9 kW elke week 3 uur? Dan is het verbruik: 0,9 x 3 = 2,7 kWh per week. De kosten hiervan zijn dan 2,7 kWh x 0,26 euro = = 0,702 per week. Op jaarbasis is dat dus ruim 36 euro per jaar.

Let op:
Deze berekening werkt alleen goed voor apparaten die constant vermogen vragen zolang ze ingeschakeld zijn. Denk aan een stofzuiger, waterkoker of straalkachel: die staan 'aan' en verbruiken dan continu stroom. Voor apparaten met een wisselend programma of thermostaat (zoals een wasmachine, vaatwasser of koelkast) werkt deze som niet, omdat ze niet constant op vol vermogen draaien. Daarvoor kun je beter naar het kWh-verbruik op het energielabel kijken.

3. Televisie: afhankelijk van grootte en schermresolutie

Niet verrassend: het stroomverbruik van een televisie is afhankelijk van het formaat van het scherm. Een 65inch-televisie verbruikt bijvoorbeeld twee keer zo veel stroom als een 43inch-exemplaar met hetzelfde energielabel. Vooral de resolutie van het scherm maakt veel uit voor het verbruik. Grotere beeldschermen hebben een hogere resolutie om een scherp beeld te krijgen, zoals een 4K- of zelfs 8K-resolutie. 8K-televisies verbruiken flink meer energie dan een 4K-televisie die net zo groot is. Bij televisies wordt daarom ook vaak het stroomverbruik apart vermeld voor zowel de SDR- als de HDR-video. In dit geval staat SDR voor Standard Dynamic Range met een resolutie van 1080p en HDR voor 4K-content.

Doordat er hier zo veel variabelen een rol spelen, kunnen we geen richtbedrag berekenen. Met deze gegevens en de uitleg over verbruik uitrekenen in het kader hierboven kun je dit het beste zelf doen.
Lees ook: Dit zijn de 11 best geteste televisies van 2025

Ook de beeldkwaliteit bepaalt hoeveel energie wordt verbruikt. Bij SDR-gebruik (1080p) krijgt deze tv energielabel E, terwijl de HDR-stand goed is voor energielabel G, een stuk minder zuinig dus.

4. Extra koelkast - tussen de 30 en 36 euro

Wanneer ze een nieuwe koelkast kopen, zetten veel mensen hun oude koelkast in de schuur of garage. Handig, maar houd er rekening mee dat oude koelkasten wel een stuk minder zuinig zijn dan nieuwe. Stel dat je een simpele, eendeurs oude koelkast als extra koelruimte gaat gebruiken. Grote kans dat zo'n koelkast dan energielabel D, E of zelfs F heeft. Daarvan is het gemiddelde jaarverbruik respectievelijk 113, 130 en 139 kWh. Dat kost je op jaarbasis al snel tussen de 30 en 36 euro op jaarbasis extra.

Het kan dus slimmer zijn om in plaats daarvan één grotere koelkast in de keuken neer te zetten. Neem een energiezuinig model als de Samsung RB38C607AB1: die heeft een koelinhoud van 273 liter en een vriesinhoud van 114. Verbruik op jaarbasis? 108 kWh, dus ongeveer 28 euro. Dat is dus lager dan die simpele, oude eendeurs koelkasten die we hierboven hebben aangehaald!

Weet je niet zeker of je aan één koelkast genoeg hebt? Veel mensen leggen uit gewoonte alles in de koelkast, maar dat is zonde van de ruimte én de energie. Sommige producten horen er zelfs liever niet in: tomaten, komkommers, avocado's en aubergines verliezen door de kou hun smaak. Daarnaast zijn harde groenten zoals pompoen, knolselderij en winterpeen op een koele plek in huis wekenlang houdbaar zonder koeling. En waarom zou je zes flessen frisdrank tegelijk koelen? Er pas een nieuwe fles in zetten wanneer de oude bijna leeg is werkt net zo goed.

Wil je de tweede koelkast toch houden, zet hem dan alleen aan wanneer je hem echt nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je je hele familie hebt uitgenodigd voor het kerstdiner of wanneer je je verjaardag viert.

5. Consoles en gaming-pc's - tussen de 45 en 365 euro

Ben je een fervent gamer of heb je kinderen die dat zijn? Afhankelijk van het apparaat waarmee er gegamed wordt, kunnen de kosten flink oplopen. Gebeurt dat op een Xbox of PlayStation, dan verbruikt deze tussen de 150 en 160 watt per uur. Game je 3 uur per dag, dan zit je per jaar zo aan de 45 euro.

Maar pas écht in de papieren loopt het met een game-pc: het verbruik zo'n machine komt gemiddeld per jaar – inclusief monitor – uit op ongeveer 1.400 kWh. Je hebt het dan, bij een tarief van 0,26 euro/kWh, over zo'n 365 euro. En dat staat gelijk aan het energieverbruik van drie koelkasten. Wil je echt besparen, dan is een gameconsole dus de betere keuze. En door hem echt uit te zetten in plaats van op stand-by wanneer je hem niet gebruikt, ben je nog voordeliger uit.