Om je kennis te vergroten, hoef je niet per se op zoek naar een betaalde opleiding. Op internet valt ook heel wat te leren en vaak nog gratis ook.

Sommige mensen moeten zo nu en dan op cursus om hun vakkennis bij te houden. Degelijke lessen zijn vaak prijzig, maar worden doorgaans door de werkgever betaald. Daarnaast zijn er mensen die een officiële avond- of deeltijdopleiding volgen, bijvoorbeeld om te kunnen doorgroeien of van carrière te wisselen. Ook zulke opleidingen kosten geld. Tot slot volgt een groeiend aantal gepensioneerden een studie uit interesse voor een bepaald vak en omdat het er in hun jonge jaren niet van is gekomen. Zoiets kan heel officieel (en duur) maar ook meer vrijblijvend en goedkoper, bijvoorbeeld via verschillende onderwijsinstellingen die zogeheten HOVO-programma’s aanbieden (Hoger Onderwijs Voor Ouderen).

Gaat het je puur om de kennis en ben je niet geïnteresseerd in een diploma of certificaat, dan kun je ook online veel leren (soms zelfs mét certificaat). We hebben de nodige mogelijkheden voor je verzameld.

Talig

Er is veel te doen over het feit dat aan Nederlandse universiteiten steeds meer les wordt gegeven in het Engels – zelfs wanneer je Nederlands studeert! Het aanbod aan goed educatief materiaal in het Engels is dan ook aanzienlijk groter dan in onze eigen taal. Maar niet getreurd. Wanneer je Engels wat is weggezakt, kun je altijd aan de slag met Duolingo.

Met deze app voor iOS en Android kun je niet alleen gratis Engels leren, maar ook Frans en Duits. Spreek je al Engels, dan kun je ook Engelstalige cursussen volgen voor nog veel meer vreemde talen, zoals Spaans en Italiaans.

Hoewel er in de app ook betaalde onderdelen zitten, kom je met de gratis versie al een heel eind.

Mocht je helemaal geen kennis van Engels hebben, dan kun je de inhoud van websites ook laten vertalen via bijvoorbeeld Google Translate en kun je bij educatieve video’s op YouTube (automatisch gegenereerde) ondertiteling aanzetten (zie kader ‘Vertalen’).

Leer gratis een taal met Duolingo.

Klein beginnen

Wie iets wil opsteken, hoeft zich niet meteen op een complete cursus te storten. Wil je elke dag nieuwe inzichten krijgen om over na te denken, maar heb je niet meer dan een kwartiertje de tijd, dan is TED een interessante plek om rond te neuzen.

TED begon in de jaren 80 als een fysieke conferentie voor Technologie, Entertainment en Design, maar is inmiddels getransformeerd in een online platform waar (vaak vooraanstaande) sprekers een voordracht houden die doorgaans niet langer duurt dan vijftien minuten.

Je kunt TED online bezoeken, maar er zijn ook apps voor iOS en Android die het vele materiaal wat aantrekkelijker aanbieden.

Je kunt je bij TED laten verrassen door telkens wisselende onderwerpen of je kunt filteren op terreinen die je interesseren. Je kunt kiezen uit honderden thema’s van 3D Printing en AI tot Writing en Youth.

Tip: lang niet alle video’s van TED (online of via de apps) hebben Nederlandse ondertiteling. Heb je daar wel behoefte aan, dan vind je de video’s ook op het gelijknamige YouTube-kanaal.

Heb je een kwartiertje per dag over, dan biedt TED een leuke manier om je brein te kietelen.

Dicht bij huis

Wie per se materiaal in het Nederlands zoekt, kan terecht bij de Universiteit van Nederland en haar YouTube-kanaal. Hier vind je mini-colleges op allerlei vakgebieden, die gegeven worden door hoogleraren van verschillende Nederlandse universiteiten. De site heeft als voordeel dat je daar eenvoudiger kunt zoeken op vakgebied en onderwijsinstelling.

Net als TED is de Universiteit van Nederland opgezet voor een breed publiek. Dat heeft als voordeel dat het aanbod laagdrempelig is en dus voor veel mensen toegankelijk. Nadeel van het basale niveau is dat je waarschijnlijk er maar weinig van opsteekt als je zelf al iets meer over een onderwerp weet, een beetje zoals bij wetenschappelijke programma’s op tv.

Heb je weinig tijd en geen behoefte aan diepgang, dan is de Universiteit van Nederland iets voor jou.

Cursus

Heb je (liefst) meer dan een kwartiertje per dag de tijd, dan kun je wat serieuzer aan de slag met echte cursussen. Een uitstekend instappunt vormt Khan Academy. Je kunt deze bron van kennis benaderen via de eigen website of via apps voor iOS of Android.

Om optimaal te kunnen profiteren van de mogelijkheden (zoals het bijhouden van je vorderingen) is het raadzaam om een (gratis) account te maken. Heb je dat eenmaal gedaan, dan kun je bij je accountinstellingen je voorkeurstaal opgeven. Kies je hier echter voor Nederlands, dan heb je slechts toegang tot een zeer beperkt cursusaanbod op basisschoolniveau. Voor het betere werk moet je echt Engels kiezen. Daarmee krijg je toegang tot een gigantisch cursusaanbod op het gebied van wiskunde, natuurwetenschap, programmeren en computerkunde, geschiedenis, economie, kunst(geschiedenis) en meer.

Het lesmateriaal bestaat doorgaans uit geschreven tekst en afbeeldingen, maar er zijn ook videolessen. Die laatste zijn eveneens beschikbaar via het eigen YouTube-kanaal. Niet zelden kun je aan het eind van een cursus je kennis toetsen.

Khan Academy is de Open School van internet met een zeer veelzijdig cursusaanbod.

Terug naar school

Zoek je een combinatie van het gestructureerde aanbod van Khan Academy en de diepgang van sommige YouTube-lessen, dan is Coursera een interessante aanbieder. Coursera werkt samen met een heleboel bekende universiteiten en de eigen opleidingsinstituten van een aantal grote bedrijven, en is tevens toegankelijk via iOS- en Android-apps.

De dienst richt zich deels op mensen die een betaalde opleiding willen volgen, variërend van losse cursussen tot complete academische opleidingen. Maar scrol je op de site voorbij het commerciële aanbod, dan vind je ook een link naar vele gratis cursussen. Hier varieert het materiaal van introductielessen Excel of Instagram die je in zo’n twee uur kunt afronden, tot complete cursussen van vele tientallen uren zoals een introductie tot filosofie, grafisch ontwerpen of kunstgeschiedenis.

Je kunt (het gratis aanbod van) Coursera op allerlei criteria doorzoeken, zoals onderwerp, cursusduur en moeilijkheidsgraad. Je kunt bovendien filteren op beschikbare talen voor ondertiteling.

Wil je je kennis vergroten om je carrière te verbeteren of heb je gewoon graag een papiertje, dan biedt Coursera zelfs zo’n tweehonderd cursussen waar je gratis een certificaat kunt halen dat je digitaal aan LinkedIn kunt toevoegen. Tussen dat aanbod vind je bijvoorbeeld cursussen programmeren in Python en computerbeveiliging.

Gestructureerd leren bij gerenommeerde instellingen kan – ook gratis – via Coursera.

Vrijblijvend

Waar je bij Duolingo, Khan Academy en Coursera complete cursussen kunt volgen, is het aanbod op YouTube doorgaans meer versnipperd, al zijn ook daar uitgebreide lespakketten beschikbaar.

Op YouTube vind je heel wat deskundige mensen die regelmatig (korte) video’s produceren. Zo zijn de Engelstalige video’s van de Duitse natuurkundige Sabine Hossenfelder populair. Naast uitleg over natuurkundige zaken verzorgt zij ook een wekelijks wetenschapsjournaal.

Meer interessante wetenschap vind je op de kanalen van de Australiër Brady Haran. In zijn video’s op Numberphile geven wiskundigen uitleg over allerlei interessante zaken en in The Periodic Table of Videos leer je over scheikunde van de Britse Prof. Martyn Poliakoff.

Haran heeft ook een kanaal over astronomie (Deep Sky Videos geheten), maar het laatste nieuws op dit vakgebied vind je op het kanaal van Anton Petrov.

Dit was nog maar een kleine greep uit het aanbod. Over elke tak van wetenschap vind je op YouTube kanalen zoals wij je net voorgeschoteld hebben.

Martyn Poliakoff is welhaast het prototype van een (scheikunde)professor.

Diepgravend

Behalve YouTube-kanalen waar je in kleine porties je kennis kunt vergroten, zijn er ook heel wat kanalen die aanzienlijk diepgravender zijn en soms cursussen van tientallen uren bieden. We geven je een kleine greep uit het aanbod.

Op Nerd’s Lesson vind je volop cursussen over programmeren en aanverwante zaken. Op het kanaal van filosofieprofessor Jeffrey Kaplan krijg je les in wijsbegeerte. Bij het World Science Festival ga je de diepte in op het gebied van natuurkunde en kosmologie.

Het Britse Gresham College biedt een grote hoeveelheid lezingen van een uur over vele onderwerpen, en nog meer toegankelijke lezingen vind je bij The Royal Institution.

Heb je altijd al gedroomd van een studie aan het beroemde Massachusetts Institute of Technology (MIT), dan kun je daar in een virtueel collegebankje gaan zitten.

Het zal duidelijk zijn dat er over vrijwel elk denkbaar onderwerp en op allerlei verschillende niveaus heel wat valt te leren via internet. Leren houdt je brein langer fit en jong, dus waar wacht je nog op?

Volg colleges aan het MIT vanuit je luie stoel.

YouTube kan live Engelse ondertitels genereren en deze ook live vertalen in het Nederlands.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.

Een 'gewoon prima' smartphone hoeft echt geen vele honderden euro's te kosten, weten we inmiddels. De nieuwe Motorola Edge 60 Fusion is daar een mooi voorbeeld van, lees je in deze review. Voor een adviesprijs van 329 euro krijg je een telefoon die luxe oogt, fijne specificaties heeft en zes jaar updates ontvangt.

De Edge 60 Fusion is het goedkoopste model in Motorola's Edge 60-serie en verkrijgbaar in drie kleuren: blauw, roze en het geteste turquoise. Niet de meeste alledaagse kleuren voor een smartphone, en het veilige grijs, zwart en wit ontbreken. Wij kunnen dat wel waarderen.

Opvallend ontwerp

De Edge 60 Fusion valt lekker op in de saaie massa. Een hoesje kan handig zijn om de telefoon beter te beschermen, maar is niet nodig voor grip. De nepleren achterkant biedt namelijk veel grip. Motorola schermt bovendien met een MIL-STD-810H-certificering, die aangeeft dat de Edge 60 Fusion niet stuk zou moeten gaan door een val van maximaal 1,2 meter hoogte.

©Rens Blom

De Edge 60 Fusion valt lekker op.

De gebruikservaring van de Motorola-smartphone is uitstekend. Met 178 gram is het toestel relatief licht, door de gekromde randen aan de zijkanten heb je het idee dat je een hele dure telefoon in handen hebt en het 6,67 inch-oledscherm ziet ook heel goed uit. De verversingssnelheid is 120 Hz en de resolutie wat hoger dan Full-HD, waardoor het scherm scherp oogt.

Complete smartphone

We zijn ook blij dat Motorola de scherp geprijsde smartphone zo compleet heeft gemaakt. De Edge 60 Fusion is bijvoorbeeld waterbestendig, ondersteunt een e-sim en heeft lekker veel (256 GB) opslagcapaciteit. Ook het werkgeheugen is van gebruikelijke grootte (8 GB) en de gangbare accucapaciteit van 5200 mAh levert een meer dan prima accuduur op. Wij kunnen de smartphone bij redelijk intensief gebruik, ook buiten de deur, zeker een lange dag gebruiken. 's Avonds opladen kan, maar de volgende ochtend redt het toestel ook.

©Rens Blom

Het grote scherm ziet er goed uit

Je dient wel zelf een oplaadadapter te regelen, en het liefst een krachtige. Motorola levert – vanwege nieuwe EU-wetgeving – namelijk alleen een usb-c-kabel in de doos van de Edge 60 Fusion mee. Met de juiste adapter kan de smartphone overigens lekker rap opladen, namelijk met 68 watt. Wat dat zegt? Dat het drie kwartier duurt om de telefoon van 0 naar 100 procent te brengen.

Is de Edge 60 Fusion zonder compromissen? Nee. De gebruikte MediaTek-processor is niet zo snel, waardoor de telefoon ons af en toe niet kan bijhouden. Geen ramp, maar wel een aandachtspunt. Toestellen worden door de jaren heen namelijk wat trager door alle apps en bestanden die je erop hebt gezet, en de Edge 60 Fusion is dus vanaf dag één al niet de snelste in zijn segment.

©Rens Blom

Camera's

De camera's van de smartphone zijn wat verwarrend. Achterop lijken drie cameralenzen te zitten, aangevuld met een flitser. Er zijn echter maar twee camera's: een hoofdcamera en een groothoekcamera. De Edge 60 Fusion kan ook inzoomen, maar gebruikt daar zijn hoofdcamera voor. Hoewel de camera's prima zijn gelet op de prijs, merken we duidelijk dat duurdere smartphones betere kiekjes schieten. Een begrijpelijk compromis, en we zijn blij dat Motorola de groothoeklens voorzien heeft van een macrofunctie, om van heel dichtbij te fotograferen. Dat kunnen lang niet alle telefoons in dit prijssegment.

Hieronder zie je twee fotoseries met van links naar rechts de hoofdcamera, groothoekcamera en zoomfunctie (2x) aan het werk.

©Rens Blom

©Rens Blom

Zes jaar updates

Prettig aan de Motorola Edge 60 Fusion is dat de telefoon drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates krijgt. Je kunt het toestel dus heel lang veilig gebruiken. Motorola installeert ook heel wat AI-functies op het toestel. Sommige functies zijn nuttig, andere niet. Vertrouwd prettig blijven de gebaren om de smartphone efficiënt te bedienen. Motorola's tijdlijn met artikelen in allerlei categorieën toont ons om onduidelijke redenen alleen Engelstalige content, aangevuld met advertenties. Google's nieuwsfeed blijft dus relevanter.

©Rens Blom

Sommige onderdelen van Motorola's software bevallen goed, andere delen minder.

Conclusie: Motorola Edge 60 Fusion kopen?

De Motorola Edge 60 Fusion is niet de snelste smartphone in zijn prijsklasse, maar scoort op alle andere belangrijke punten wel (erg) goed. We zijn ook blij met het updatebeleid van zes jaar. Voor iets meer dan 300 euro koop je zo een telefoon waar je veel plezier aan kunt beleven.