ID.nl logo
Je e-books beheren met Calibre
© PXimport
Huis

Je e-books beheren met Calibre

Bij elke e-reader zit wel software om e-books te beheren en over te zetten op de e-reader, maar die software is vaak matig van kwaliteit en niet gebruiksvriendelijk. Veel gebruikers schakelen daarom over op Calibre. Met deze tips houd je overzicht over je verzameling e-books.

Calibre installeren

E-books zijn op veel punten handiger dan traditionele boeken. Het gemak waarmee je ze koopt, zorgt er bovendien voor dat een verzameling snel kan groeien. Maar doordat je geen echte boeken hebt, is het beheer juist lastiger. Een programma voor e-bookmanagement is nodig en Calibre is zo'n programma. Calibre is bovendien gratis, opensource en beschikbaar voor Linux, OS X en Windows. Alle versies zijn te downloaden via de Calibre-website. Ga naar de website en klik op de versie die past bij jouw systeem. Klik op Download calibre en kies voor Openen of Uitvoeren. Installeer Calibre met alle standaardkeuzes.

©PXimport

Calibre is er voor Linux, OS X en Windows.

Configuratie

Na de installatie start meteen de configuratie. De installatiewizard helpt in een paar stappen de belangrijkste instellingen te configureren. Was de installatie nog in het Engels, de wizard heeft vermoedelijk al ontdekt dat Windows Nederlands is en zich daarop aangepast. Zo niet, kies dan bij Choose your language voor Dutch (NL) om Calibre in het Nederlands te gebruiken. Selecteer bij lege map waar je de Calibre-bibliotheek wilt hebben.

©PXimport

Kies de juiste e-reader en selecteer anders Generic, die werkt doorgaans ook prima.

Let erop, dit is de plaats waar alle e-books komen te staan, degene die op de e-reader staan plus alles dat in de virtuele boekenkast staat. Er moet dus voldoende vrije ruimte zijn, want zelfs al is één e-book maar een paar honderd kilobyte groot, heel veel e-books maken al snel een paar honderd megabyte. Wil je de bibliotheek op een andere plek hebben, klik dan op Wijzigen en selecteer de gewenste locatie. Bevestig via Map selecteren. In de derde stap kies je het merk en model van jouw e-reader. Staat die er niet bij, kies dan voor Generic. Hiermee is de configuratie klaar, sluit af via Voltooien.

De eerste start

Bij de eerste start, bevindt zich in de bibliotheek één boek. Dit is het e-book van de Engelstalige handleiding van Calibre. Met dit boek beginnen we om de interface van Calibre te leren kennen. Selecteer het e-book door erop te klikken. Rechts laat Calibre de kaft zien en wat basisinformatie zoals de naam van de auteur en het formaat van het e-book. Links zie je een hele reeks tags of labels.

©PXimport

De interface van Calibre oogt eenvoudig, maar kan heel veel.

Dit zijn geen kenmerken van het e-book, maar van alle boeken in de bibliotheek. Bovenin het scherm van Calibre zie je de knoppenbalk. Hierop staan de belangrijkste functies van Calibre, zoals voor het toevoegen van een boek, het bewerken van metadata, boeken converteren en nog veel meer. Helemaal rechts op de knoppenbalk staat vaak een icoontje met een kleine dubbele pijl. Dit betekent dat er nog meer functies beschikbaar zijn: om die te zien, klik je op dat icoontje. Onderin het venster zie je tot de statusbalk van Calibre.

Synchroniseren

Behalve voor het beheren van de e-bookverzameling kan Calibre ook boeken synchroniseren tussen de pc en de e-reader. Dit begint altijd met het aansluiten van de e-reader, veelal met een usb-kabel. Bevestig op de e-reader dat je de verbinding vertrouwt en wilt verbinden met de pc of Mac. Onderin de statusbalk van Calibre zie je even later dat er een verbinding is met de e-reader. Calibre kan zowel de boeken in de verzameling op de pc of Mac laten zien, als die op de e-reader. Wisselen tussen deze twee doe je door te klikken op de knoppen Apparaat of Bibliotheek. Met bibliotheek bedoelt Calibre de boeken op je pc of Mac. Om een boek van Calibre naar de e-reader over te zetten, klik je eerst op Bibliotheek, selecteer je het boek en klik je daarna op Naar apparaat sturen. Staat er een e-book op de e-reader dat je ook in Calibre wilt hebben, klik dan op Apparaat, klik met de rechtermuisknop op het boek en kies Voeg boeken aan bibliotheek toe. Nog sneller is om de boeken naar de knoppen Apparaat of Bibliotheek te slepen.

©PXimport

Met Calibre synchroniseer je boeken tussen pc en e-reader én andersom.

E-books toevoegen

Nu je weet hoe je moet synchroniseren en dat dit twee richtingen op werkt, kun je zelf e-books aan Calibre gaan toevoegen. Er zijn meerdere bronnen van e-books: nagenoeg elke e-reader heeft een eigen webshop waar je boeken kunt kopen. Die boeken komen eerst op de e-reader en moeten dan overgezet naar de bibliotheek op de pc of Mac. Je kunt ook boeken kopen in Calibre.

Via de knop Boeken verkrijgen kun je shoppen bij verschillende winkels, Calibre zelf staat daarbuiten. Heb je al e-books op de pc of Mac, dan kun je die toevoegen aan de bibliotheek. Hiervoor klik je op Boeken toevoegen. Blader dan naar de map waar de e-books zijn opgeslagen, selecteer ze en klik op Openen. Je kunt één boek toevoegen, maar ook hele series tegelijk. Staan de e-books bij elkaar in een map, open dan de map, selecteer alle boeken via Ctrl+A en klik op Openen om ze aan Calibre toe te voegen.

©PXimport

E-books laten zich gemakkelijk toevoegen aan de bibliotheek van Calibre.

Calibre en DRM

Om piraterij te voorkomen, voorzien sommige commerciële uitgeverijen hun e-books van Digital Rights Management (DRM). Een gekocht e-book is dan niet vrij te gebruiken. Je kunt het zelf maar op één of enkele apparaten zetten en uitlenen aan vrienden is al helemaal uit den boze. Calibre kan niet omgaan met DRM-beveiligde e-books. Daarvoor heb je het programma Adobe Digital Editions nodig dat je via de Adobe-website gratis kunt downloaden. Het lastige aan DRM is dat het de betalende gebruiker straft doordat hij zijn aankoop niet vrij kan gebruiken en ook het maken van een back-up vaak onmogelijk wordt. Wil je baas zijn over je eigen gekochte e-books, dan kun je de DRM verwijderen. Uitleggen hoe dat moet, is echter (net als het verwijderen van DRM zelf) in Nederland verboden. Evengoed is op internet veel informatie te vinden.

Metadata

Elk boek heeft kenmerken die niet bij het verhaal in het boek horen. Denk aan de omslag, de naam van de auteur, het jaar dat het boek is verschenen. Maar denk ook aan persoonlijke kenmerken, zoals of je het een goed boek vindt, of dat het deel is van een serie. Deze informatie heet metadata en is bij e-books erg belangrijk. Het is namelijk de basis van goed e-bookmanagement. Selecteer een e-book en klikt op Metadata bewerken. Je ziet nu al de metagegevens over het boek. Je kunt deze gegevens corrigeren en aanvullen. Belangrijk zijn ook de velden Sorteertitel en Auteurssortering. Wil je bijvoorbeeld 'Herman Finkers' of 'Finkers, Herman' als naam? Dat lijkt triviaal, maar is bij het alfabetisch sorteren weer heel belangrijk. Voor enkele veelvoorkomende acties zijn in Calibre knoppen aanwezig, zoals voor het omwisselen van titel en auteur, en het overnemen van de titel als sorteertitel. Ontbreken er veel gegevens, dan kun je via Metadata downloaden de gegevens vanaf internet ophalen. Hetzelfde geldt voor Omslag downloaden. Klik op OK als alle gegevens naar wens zijn.

©PXimport

Metadata zijn de sleutel voor goed e-bookbeheer.

Tips voor metadata

Metadata helpt je overzicht te houden in de digitale boekenkast. Belangrijk bij metadata is dat je consistent bent en niet te veel varieert. Gebruik dus altijd dezelfde notatiewijze voor de naam van de auteur en de titel. Gebruik je labels (dat zijn eigen kenmerken die je aan een boek kunt geven), beperk dan het aantal labels en schrijf deze altijd op dezelfde manier. Een label 'security' meegeven aan alle boeken die over computerbeveiliging gaan is prima, maar gebruik dan wel alleen die term en niet ook 'beveiliging'. Calibre helpt wel, wanneer je labels toevoegt in het veld Labels, dan toont Calibre eerder gebruikte labels. Voeg nooit boeken toe aan de bibliotheek zonder de metadata te controleren, aan te vullen en te corrigeren.

©PXimport

Gebruik het auto-aanvullen van Calibre om eerder gebruikte labels te hergebruiken.

Boeken converteren

Er bestaan meer dan dertig bestandsformaten voor e-books. De bekendste zijn epub, azw, mobi en pdf. Ontvang je dan een e-book in een formaat dat de e-reader niet ondersteunt, dan kun je het met Calibre omzetten. Voeg eerst het boek toe aan de bibliotheek. Selecteer het boek (of meerdere boeken) en klik dan op Boeken converteren. Selecteer in de rechterbovenhoek bij Export het bestandsformaat waar het e-book in omgezet moet worden. Pas eventueel andere kenmerken aan. In de linkerkantlijn van het venster kun je heel veel zaken selecteren en aanpassen. Selecteer je bijvoorbeeld mobi als uitvoerformaat, dan krijg je ook weer extra opties voor die uitvoer bij MOBI-uitvoer. Zijn de instellingen goed, klik dan op OK. De enige voorwaarde om met Calibre e-books te converteren, is dat deze DRM-vrij zijn.

©PXimport

Calibre biedt uitgebreide opties om e-books te converteren.

Zoeken

Zijn de e-books voorzien van de juiste metadata, dan kun je die gegevens gebruiken om boeken te sorteren en te zoeken. De eerst methode is door op de titels boven de kolommen te klikken, dus op Titel, Auteur(s), Datum, Waardering en Label. De hele bibliotheek wordt dan gesorteerd op dat kenmerk. Maar je kunt ook zoeken op trefwoorden, delen van de titel of elk kenmerk van een e-book met behulp van de zoekbalk boven de bibliotheek.

Formuleer een zoekopdracht en klik op Zoek! En wil je geavanceerder zoeken, klik dan op het pictogram van de verrekijker links van de zoekbalk. Daarmee open je het venster Uitgebreid zoeken en kun je meerdere kenmerken samen gebruiken. Klik op OK om een zoekopdracht te starten. Bij Te gebruiken zoektype kun je bovendien de soort zoekopdracht kiezen, er is keuze uit drie. Contains wil zeggen dat de zoekterm overal in het metadata-veld mag voorkomen. Bij Equals moet de zoekterm exact gelijk zijn aan het hele metadata-item. En bij Regular expression mag de zoekterm overal gevonden worden en kun je de heel specifieke RegEx-syntaxis gebruiken.

©PXimport

Goede metagegevens helpen bij het succesvol zoeken in Calibre hoe groot de bibliotheek ook is.

Soms verwijderen

Gebruik Calibre als je virtuele boekenkast. Daar staan alle boeken en een deel staat op de e-reader. Als een boek uit is, kun je het in theorie weggooien, maar van de e-reader halen is vaak voldoende. Wil je toch boeken weggooien, dan kan dat natuurlijk. Selecteer het boek en klik op Verwijder boeken.

©PXimport

Boeken die je niet meer nodig hebt of nooit meer wilt herlezen, kun je eventueel verwijderen uit de bibliotheek.

Extra opties

Calibre heeft niet (zoals makers van software wel eens doen) een eenvoudige en een uitgebreidere interface. Toch kan de interface ook heel complexe dingen doen. Daarvoor hebben de makers een veel betere truc toegepast: rechts naast elke knop op de taakbalk zit ook een pijltje naar beneden. Klik je daarop, dan krijg je afgeleide functies van de knoppen op de taakbalk met meer mogelijkheden. Zo gaan achter de knop Boeken toevoegen, nog negen functies schuil waarmee je ook boeken kunt toevoegen maar met extra opties om boeken te sorteren of juist wel of niet toe te voegen. Een heel belangrijke subfunctie is altijd die waarbij je een actie in plaats van op één e-book op meerdere tegelijk toepast.

©PXimport

Achter elke knop op de taakbalk van Calibre gaan extra opties schuil.

Deelverzameling

Calibre kent ook virtuele bibliotheken. Een virtuele bibliotheek is een deel van de totale bibliotheek, bijvoorbeeld alle boeken van één auteur of alle boeken die de laatste dertig dagen zijn toegevoegd. De basis is dus een zoekopdracht, maar wanneer je een virtuele bibliotheek opent, toont Calibre tijdelijk ook alleen die boeken. Je kunt dan binnen die deelverzameling verder zoeken of selecteren. Om een virtuele bibliotheek te maken, klik je op Virtuele bibliotheek > Virtuele bibliotheek maken. Geef de virtuele bibliotheek een naam en creëer de bijbehorende zoekopdracht. Die laatste kun je zelf formuleren, maar om te beginnen kun je klikken op één van de items onderin het scherm: Auteurs, Labels, Uitgevers, Series, Opgeslagen zoekopdrachten. Bevestig met OK.

©PXimport

Met een virtuele bibliotheek kun je werken met een deel van de hele verzameling.

Handig in gebruik

Om later een virtuele bibliotheek te openen, klik je op Virtuele bibliotheek en selecteer deze onderaan het menu. Wil je een virtuele bibliotheek bewerken, selecteer die dan in het submenu Virtuele bibliotheek bewerken. En om een virtuele bibliotheek te verwijderen, selecteer je in het submenu Virtuele bibliotheek verwijderen. Handig is de optie Toon virtuele bibliotheken als tabs. De virtuele bibliotheken worden dan als tabbladen boven het overzicht van de bibliotheek getoond, klik op een tab en je opent die deelverzameling. Nu zie je ook goed dat wanneer je een virtuele bibliotheek opent, de tags in het linkerscherm zich aan de deelverzameling aanpassen.

©PXimport

Met de virtuele bibliotheken als tabs is het erg snel wisselen tussen de verschillende deelverzamelingen.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 schuurmachines voor in en om het huis
© megaflopp | Adobe Stock
Huis

Waar voor je geld: 5 schuurmachines voor in en om het huis

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

▼ Volgende artikel
10 tips om alles uit de gratis versie van ChatGPT te halen
© Selman - stock.adobe.com
Huis

10 tips om alles uit de gratis versie van ChatGPT te halen

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

🤖 10 tips voor de gratis versie van ChatGPT

• Stel gerichte vragen • Geef ChatGPT een rol • Gebruik ChatGPT om mee te sparren • Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven • Knip grote opdrachten op • Weet wat de gratis versie wel en niet kan • Zet ChatGPT in als taalhulp • Voeg je eigen kennis toe • Bouw voort op eerdere antwoorden • Houd het overzichtelijk

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel
RolUitlegVoorbeeld
Leraar/DocentLegt complexe onderwerpen uit in begrijpelijke taal, past uitleg aan op niveau van de doelgroepDoe alsof je een leraar bent die fotosynthese uitlegt aan een kind van 10 jaar
Tekstschrijver/CopywriterMaakt overtuigende marketingteksten, advertenties, websites en andere commerciële contentSchrijf een pakkende productbeschrijving voor een nieuwe smartphone
RedacteurVerbetert bestaande teksten op spelling, grammatica, stijl en leesbaarheidRedigeer deze tekst en maak hem zakelijker van toon
ProgrammeurSchrijft, debugt en legt code uit in verschillende programmeertalenSchrijf een Python-functie die een lijst getallen sorteert
Consultant/AdviseurGeeft strategisch advies en helpt bij probleemoplossing in verschillende vakgebiedenAdviseer me over de beste marketingstrategie voor een start-up
OnderzoekerAnalyseert informatie, trekt conclusies en vat complexe onderwerpen samenOnderzoek de voor- en nadelen van thuiswerken en geef een samenvatting
Creatief schrijverBedenkt verhalen, gedichten, scenario's en andere creatieve contentSchrijf een spannend kort verhaal over tijdreizen
MarketeerOntwikkelt marketingstrategieën, campagnes en promotiemateriaalBedenk een social media-campagne voor een nieuwe koffiezaak
Personal coachHelpt bij doelstellingen, motivatie en persoonlijke ontwikkelingCoach me bij het opstellen van een uitgebalanceerd dagschema
VertalerVertaalt teksten tussen verschillende talen en legt taalkundige nuances uitVertaal deze zakelijke e-mail naar het Engels en behoud de formele toon

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

🥳Tevreden over het tekstje?

Shop verjaardagskaarten

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.